Ελληνική Γλώσσα και Επιστήμη - ΜΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΜΑΘΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑ ΣΤΙΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Μια πολύ ενδιαφέρουσα μαθητική εργασία για τη χρήση της Ελληνικής Γλώσσας στις Επιστήμες από την Ομάδα Πολιτιστικής Δραστηριότητας του Ομηρείου Γυμνασίου Νέας Σμύρνης ,με υπεύθυνο καθηγητή τον κ. Θεόδωρο Μπελίτσο , Χημικό,.

Στην ομάδα ξεκίνησαν 15 μαθητές της Β΄ τάξης, αλλά «άντεξαν» ως το τέλος οι ακόλουθοι δώδεκα:

Β1: Λεβισιάνος Παντελής. Β3: Πιπερίδης Γιάννης. Β4: Σαραντινός Ισίδωρος, Σταυριανός Χρήστος, Ταμβάκος Δημήτρης, Χαντζής Χρήστος. Β5: Αβιτίδης Τάκης, Βαλαβάνης Βασίλης, Κακαβούλης Σωτήρης, Παπακωνσταντίνου Γκέηλεν, Σκουλίκας Εμμανουήλ, Στιέφνι Μπλέραντ.

Υπεύθυνος καθηγητής: Μπελίτσος Θεόδωρος, χημικός.

Σχέδιο εξωφύλλου: Γκ. Παπακωνσταντίνου.

Επιμέλεια ανατύπωσης: Σωτ. Κακαβούλης, Γκ. Παπακωνσταντίνου, Μπλ. Στιέφνι.

 Σχολικό έτος 1998-1999

Στην εργασία υπάρχουν οι παρακάτω ενότητες

1. ΟΝΟΜΑΤΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

2. ΟΝΟΜΑΤΑ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

3. ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΘΕΜΑΤΑ ΣΤΗ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΙ ΙΑΤΡΙΚΗ ΟΡΟΛΟΓΙΑ

4. ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΧΗΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

5. ΕΞΑΓΛΩΣΣΟ ΛΕΞΙΚΟ ΦΥΣΙΚΗΣ - ΧΗΜΕΙΑΣ

6. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΟΝΟΜΑΣΙΕΣ ΖΩΩΝ

7. ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ

- ΠΡΟΛΟΓΟΣ -

Κατά τη σχολική χρονιά 1998-99 μια ομάδα μαθητών του σχολείου μας ασχολήθηκε με την ελληνική γλώσσα και συγκεκριμένα με τη χρήση της στην επιστημονική ορολογία. Στόχος αυτής της δραστηριότητας ήταν να ανιχνευτούν οι επιδράσεις της ελληνικής γλώσσας στη διεθνή επιστημονική ορολογία και να κατανοηθεί από τους μαθητές ότι η ελληνική γλώσσα εκτός από ένα σπουδαίο παρελθόν έχει ένα ζωντανό παρόν. Ότι είναι μια χρήσιμη διεθνώς γλώσσα στην οποία καθημερινά καταφεύγουν λόγιοι και επιστήμονες όλου του κόσμου, διότι εκεί βρίσκουν τεράστιο πλούτο εννοιών και λεκτικών τύπων που τους βοηθούν να κατανοήσουν καλύτερα τις δικές τους γλώσσες. Επίσης ότι είναι σημαντικό να γνωρίζουν να χειρίζονται καλά και σωστά τη γλώσσα, ανεξάρτητα αν αργότερα αποφασίσουν να ακολουθήσουν κάποια επιστήμη που δεν έχει σχέση με τα φιλολογικά, διότι η ορθή και σε βάθος κατανόηση της ελληνικής γλώσσας θα τους βοηθήσει αργότερα στην ορθή κατανόηση όρων και εννοιών οιασδήποτε επιστήμης. Στο φυλλάδιο αυτό περιγράφουμε την πορεία που ακολουθήσαμε, τις παρατηρήσεις που έγιναν καθώς και τα συμπεράσματα που βγάλαμε. Οι δυσκολίες ήταν πολλές, κυρίως λόγω της έλλειψης ελεύθερου χρόνου από μαθητές και καθηγητή και έγιναν περισσότερες από τη μακροχρόνια απομάκρυνσή μας από το σχολείο εξ αιτίας των καταλήψεων. Όμως προσπαθήσαμε και ελπίζουμε ότι καταφέραμε να μελετήσουμε αρκετά το θέμα μας. Επίσης στα θετικά της προσπάθειας αυτής καταγράφεται η δραστηριοποίηση μαθητών μας που προέρχονται από άλλες χώρες, οι οποίοι μας βοήθησαν με τις γνώσεις τους στην αλβανική και στη ρωσική γλώσσα. Θ. Μ.

Μπελίτσος Θεόδωρος, χημικός.

7. ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑ

 Είναι γνωστό ότι όλοι οι πλανήτες και μεγάλος αριθμός αστερισμών έχουν ονόματα από την ελληνική μυθολογία, αφού ήταν γνωστοί από τα αρχαία χρόνια. Όμως δεν είναι πολύ γνωστό ότι πάνω στους πλανήτες και στους δορυφόρους τους υπάρχουν πολλά «ελληνικά» τοπωνύμια.

Τα «ελληνικά» τοπωνύμια της Σελήνης θα ήταν περισσότερα αν γινόταν δεκτή η εισήγηση του κ. Δ. Βαγιακάκου κατά τη συνεδρίαση του αρμόδιου οργάνου στις ΗΠΑ να ονομαστούν με τη βοήθεια της ελληνικής γλώσσας. Στις αρχές της δεκαετίας 1960-70 η επιτροπή ονοματοδοσίας του χάρτη της Σελήνης είχε φθάσει σε αδιέξοδο, διότι δεν μπορούσε να βρει ένα σύστημα το οποίο να καλύπτει όλη τη Σελήνη. Τότε ο κ. Δ. Βαγιακάκος, εκπρόσωπος της Ακαδημίας Αθηνών στην επιτροπή, πρότεινε να χρησιμοποιηθεί η ελληνική γλώσσα, η οποία με το πλήθος των συνθέτων και παραγώγων που διαθέτει θα έλυνε το πρόβλημα. Αρκετοί σύνεδροι φάνηκαν να συμφωνούν, αλλά αντέδρασαν οι αγγλοσάξονες με τη δικαιολογία ότι η ελληνική γλώσσα είναι δύσκολη για αυτούς και έτσι η πρόταση απορρίφτηκε.

Όμως στον πλανήτη Άρη η ονοματοδοσία είχε αρχίσει από πολύ παλιότερα. Η χαρτογράφησή του είχε γίνει σε μεγάλο βαθμό από τον Έλληνα αστρονόμο Αντωνιάδη, οποίος έδινε σε κάθε σχηματισμό που παρατηρούσε ονομασίες από τον ευρύτερο ελληνικό χώρο.

Έτσι στο χάρτη του πλανήτη Άρη ανακαλύψαμε τα εξής τοπωνύμια:

Αερία, Αιθιοπίς, Αιολίς, Αλκυονίς, Αμαζονία, Αργυρή, Αρέθουσα, Αρκαδία, Αχέρων, Βόσπορος, Γρανικός, Δαιδαλία, Δευκαλιονίς, Διάκρια, Διοσκουρία, Ελλάς, Ελλήσποντος, Ερυθρά, Εσπερία, Έως, Ηλεκτρίς, Θυμιάματα, Ζεφυρία, Ηλέκτρα, Ηλύσια, Θαυμασία, Ικαρία, Κεκροπία, Κεραύνιος, Κέρβερος, Κιμμερία, Κυδωνία, Κυκλώπια, Λάκκος, Λιβύη, Μεμνονία, Ξανθή, Ολυμπιακή, Οξεία, Ουτοπία, Πανδώρα, Προμηθεύς, Προποντίς, Πύρρα, Σίσυφος, Σύρτις, Φαεθοντίς, Φύση, Χερσόνησος, Χρυσή κ.ά.

- ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - 

* «Διαπιστώσαμε ότι δεκάδες επιστήμες και κλάδοι φέρουν ελληνικά ονόματα. Επίσης κάποιες συνθέσεις φαρμάκων περιέχουν ελληνικές λέξεις. Οι επιστημονικές ονομασίες δεκάδων ζώων έχουν ελληνική προέλευση.» Δημήτρης Ταμβάκος, Β4 Χαντζής Χρήστος, Β4 

*«Η επιστήμη της Χημείας είναι η επιστήμη η οποία χρησιμοποιεί κατά πολύ την ελληνική γλώσσα στην ορολογία, χρησιμοποιώντας πολλά ελληνικά προθέματα και καταλήξεις.» Βασίλης Βαλαβάνης, Β5 

*«Τα συμπεράσματα που βγάλαμε από αυτή την έρευνα είναι ότι οι περισσότερες επιστημονικές λέξεις έχουν παρθεί από ελληνικές... Όλες οι γλώσσες βασίζονται στην ελληνική για να δημιουργήσουν νέους όρους.» Γκέηλεν Παπακωνσταντίνου, Β5 Σωτήρης Κακαβούλης, Β5 

*«Το συμπέρασμα είναι ότι η ελληνική γλώσσα έχει λέξεις σε διάφορες γλώσσες. Και οι ελληνικές λέξεις υπάρχουν παντού, όπως π.χ. σε διάφορα ονόματα φαρμάκων, σε διάφορα χημικά στοιχεία, σε διάφορες καταλήξεις και προθέματα, σε διάφορα ονόματα ζώων...» Μάνος Σκουλίκας, Β5 

*«Η ελληνική γλώσσα και το αλφάβητό της είναι σημαντικά για την ανθρωπότητα.» Χρήστος Σταυριανός, Β4 

*«Τελικά η ελληνική γλώσσα έχει τόσο εμπλουτίσει τις άλλες ευρωπαϊκές ώστε υπάρχουν ειδικά λεξικά με τις ελληνικής προέλευσης λέξεις στην αγγλική, γαλλική κλπ.» Τάκης Αβιτίδης, Β5 Παντελής Λεβισιάνος, Β1 

*«Τελικά συμπέρανα ότι η ελληνική γλώσσα έχει εμποτίσει τις άλλες ευρωπαϊκές γλώσσες... Μπορεί μια λέξη να μην μοιάζει ελληνική, αλλά αν ψάξουμε καλά θα δούμε ότι υπάρχει έστω και ένα πρόθεμα ή κατάληξη ελληνική.» Γιάννης Πιπερίδης, Β3 

*«Το γενικό συμπέρασμα είναι ότι η επιστήμη «εξαρτάται» από την ελληνική γλώσσα και ότι η ελληνική γλώσσα παίζει σπουδαίο ρόλο στη δημιουργία επιστημονικών διεθνών όρων.» Ισίδωρος Σαραντινός, Β4

Ολόκληρη την εργασία θα τη βρείτε  εδώ: