Φράνσις Μποφόρ (27 Μαΐου 1774 – 17 Δεκεμβρίου 1857)

Sir Francis Beaufort, by Stephen Pearce 

Ο Σερ Φράνσις Μποφόρ (Sir Francis Beaufort) (27 Μαΐου 1774 – 17 Δεκεμβρίου 1857) ήταν Ιρλανδός υδρογράφος και υποναύαρχος στο βρετανικό Πολεμικό Ναυτικό. Υπήρξε μέλος της Βασιλικής Εταιρείας (Royal Society) και της Βασιλικής Γεωγραφικής Εταιρείας (Royal Geographical Society).

Είναι γνωστός για τη δημιουργία της κλίμακας Μποφόρ, η οποία αποτελεί εμπειρικό τρόπο μέτρησης της έντασης των ανέμων και βασίζεται στην παρατήρηση των αποτελεσμάτων του ανέμου στη στεριά ή τη θάλασσα.

Ο Μποφόρ καταγόταν από τους Ουγενότους που εγκατέλειψαν τη Γαλλία μετά τη νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου και τελικά εγκαταστάθηκαν στην Ιρλανδία. Ο πατέρας του, Ντάνιελ Αύγουστος Μποφόρ, ήταν πρύτανης στην πόλη Νέβαν της Ιρλανδίας. Αν και εγκατέλειψε το σχολείο στην ηλικία των 14 ετών για να μπαρκάρει, αργότερα κατόρθωσε να σχετιστεί με μερικούς από τους κορυφαίους επιστήμονες της εποχής του, όπως τον Τζορτζ Έρι, τον Τζον Χέρσελ και τον Τσαρλς Μπάμπατζ.

Ο Μποφόρ ναυάγησε σε ηλικία 15 ετών και κινδύνεψε από λιμό. Αιτία ήταν ένας ελαττωματικός ναυτικός χάρτης και γι αυτό ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την εκπαίδευσης των ναυτικών και τη δημιουργία ναυτικών χαρτών υψηλής ακρίβειας. Ξεκινώντας από ένα εμπορικό πλοίο της Βρετανικής Εταιρίας Ανατολικών Ινδιών (British East India Company), ανελίχθηκε κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντιων Πολέμων σε δόκιμο αξιωματικό, υπολοχαγό, κυβερνήτη και τελικά σε καπετάνιο στο Βασιλικό Ναυτικό. Ενώ οι άλλοι αξιωματικοί αναζητούσαν ευκαιρίες να ξεκουραστούν ο Μποφόρ αξιοποιούσε τον ελεύθερο χρόνο του κάνοντας αστρονομικές παρατηρήσεις, υπολογίζοντας γεωγραφικά μήκη και πλάτη και μετρώντας ακτογραμμές.

Την περίοδο 1811–1812 ο Μποφόρ χαρτογράφησε και εξερεύνησε τη νότια Ανατολία, εντοπίζοντας πολλά ιστορικά ερείπια. Η εργασία του διακόπηκε στη πόλη Αγιάς κοντά στα Άδανα από μία επίθεση Οθωμανών στο πλήρωμα της βάρκας του, κατά την οποία μάλιστα τραυματίστηκε σοβαρά στο γοφό. Επέστρεψε στην Αγγλία και σχεδίασε τους χάρτες μόνος του, ενώ το 1817 εξέδωσε το βιβλίο του «Καραμανία ή μία σύντομη περιγραφή της βόρειας ακτής της Μικράς Ασίας και των της αρχαιότητας» (Karamania; or a brief description of the South Coast of Asia Minor, and of the Remains of Antiquity').

Το 1829, σε ηλικία 55 ετών (ηλικία συνταξιοδότησης για τους περισσότερους συναδέλφους του), o Μποφόρ έγινε υδρογράφος του βρετανικού ναυαρχείου. Παρέμεινε στη θέση αυτή για μία εικοσιπενταετία, ρεκόρ που δεν καταρρίφθηκε ούτε από τους διαδόχους του. Μετέτρεψε ένα μέχρι τότε ασήμαντο χαρτογραφικό αποθετήριο στο μεγαλύτερο χαρτογραφικό και ερευνητικό ινστιτούτο παγκοσμίως. Μερικοί από τους πολύ καλούς χάρτες που δημιούργησε συνεχίζουν να χρησιμοποιούνται έως και σήμερα, παρά την παρέλευση διακοσίων χρόνων από τη δημιουργία τους.

Κατά τη διάρκεια της θητείας του, μερικά από τα σημαντικότερα αστεροσκοπεία στο Γκρήνουιτς της Αγγλίας και στο Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας στη Αφρική βρέθηκαν υπό την εποπτεία του. Ο Μποφόρ διεύθυνε μερικές από τις σημαντικότερες εξερευνήσεις της εποχής του. Για οκτώ έτη διοικούσε το Αρκτικό Συμβούλιο κατά τη διάρκεια των ερευνών για τον εντοπισμό του εξερευνητή Σερ Τζον Φράνκλιν. Ο Φράνκλιν είχε εξαφανιστεί στο τελευταίο του ταξίδι, αναζητώντας το θρυλικό Βορειοδυτικό Πέρασμα.

Ως μέλος της Βασιλικής Εταιρείας , της Βασιλικής Γεωγραφικής Εταιρείας και του Βασιλικού Παρατηρητηρίου του Γκρήνουιτς, ο Μποφόρ χρησιμοποίησε τη θέση και το κύρος και λειτούργησε σαν διαμεσολαβητής για πολλούς επιστήμονες του καιρού του. Ο Μποφόρ παρουσίασε στο κυβερνητικό Υδρογραφικό Γραφείο πολλούς γεωγράφους, αστρονόμους, ωκεανογράφους, γεωδαίτες και μετεωρολόγους με σκοπό τη στήριξη της ερευνητικής τους δραστηριότητας. Στα πλαίσια της δραστηριότητάς τους αυτής ενέκρινε το ταξίδι του Καρόλου Δαρβίνου στα Νησιά Γκαλαπάγκος.

Παρακάμπτοντας πολλές αντιρρήσεις, κατόρθωσε να κερδίσει κρατική υποστήριξη για το ταξίδι του Τζειμς Κλαρκ Ρος στην Ανταρκτική (1839–1843) με σκοπό εκτεταμένες μετρήσεις του γήινου μαγνητισμού , παράλληλα με αντίστοιχες μετρήσεις στην Ευρώπη και την Ασία. Ήταν κάτι ανάλογο με το σημερινό Διεθνές Γεωφυσικό Έτος. Ο Φράνσις Μποφόρ προώθησε επίσης την ανάπτυξη αξιόπιστων πινάκων παλίρροιας και κινητοποίησε ανάλογες προσπάθειες στην Ευρώπη και τη Νότια Αμερική. Με τη βοήθεια του φίλου του και επίσης ερευνητή, Ουίλιαμ Γουίγουελ απέκτησε τη στήριξη του Άρθουρ Γουελέσλεϊ, δούκα του Ουέλιγκτον, στην επέκταση της τήρησης αρχείου σε διακόσιους σταθμούς ακτοφυλακής στη Μεγάλη Βρετανία. Υποστήριξε ακόμη με ενθουσιασμό το φίλο του και αξιόλογο μαθηματικό Τζόρτζ Ερι στην επίτευξη μίας ιστορικής περιόδου μετρήσεων από τα αστεροσκοπεία του Γκρήνουιτς και της Καλής Ελπίδας.

Ο Φράνσις Μποφόρ βίωσε με πολύ άσχημο τρόπο τις πολιτικές διαμάχες της κυβέρνησης σχετικά με τις προαγωγές των ναυτικών. Για πολύ καιρό δεν ανελίχθηκε παρόλο που το άξιζε και αυτή η αδικία ήταν πασιφανής ανάμεσα στους ομοβάθμιους του. Ωστόσο το 1848 στέφθηκε ιππότης και ήταν πλέον γνωστός ως Σερ Φράνσις Μποφόρ.

Ο Μποφόρ εκπαίδευσε τον Ρόμπερτ Φιτζρόυ, ο οποίος ανέλαβε τη διοίκηση του ερευνητικού πλοίου Μπιγκλ μετά την αυτοκτονία του προηγούμενου καπετάνιου. Μετά τον επαναδιορισμό του για το δεύτερο ταξίδι του Μπιγκλ, ο Φιτζρόυ ζήτησε από το Μποφόρ έναν καταρτισμένο επιστήμονα για συνοδό. Ο Μποφόρ του συνέστησε τον Κάρολο Δαρβίνο, ο οποίος αργότερα δημιούργησε με τις ανακαλύψεις του τη θεωρία της εξέλιξης, την οποία περιέγραψε στο βιβλίο του Η προέλευση των ειδών.

Η εκτεταμένη αλληλογραφία του Μποφόρ, η οποία περιλαμβάνει διακόσιες και πλέον επιστολές και άρθρα, περιέχει κρυπτογραφημένα τμήματα. Ο βιογράφος του κατόρθωσε να τα αποκρυπτογραφήσει και να τα δημοσιεύσει. Ο Μποφόρ ουσιαστικά τροποποίησε τον αλγόριθμο του Βιζενέρ (Vigenère) .Η παραλλαγή που προέκυψε πήρε το όνομά του.

Ο Μποφόρ πέθανε στις 17 Δεκεμβρίου του 1857 στο Σάσεξ της Αγγλίας σε ηλικία 83 ετών. Κηδεύτηκε στο ναό του αγίου Ιωάννη στο Χάκνεϊ του Λονδίνου και ο τάφος του διατηρείται έως σήμερα.

Τοπωνύμια που φέρουν το όνομά του

Ο Μποφόρ, όπως και άλλοι πρωτοπόροι εξερευνητές έδωσε το όνομά του σε αρκετές ανακαλύψεις του. Ανάμεσα τους συγκαταλέγονται:

Η Θάλασσα Μποφόρ (βραχίονας του Αρκτικού Ωκεανού)

Η Νήσος Μποφόρ στην Ανταρκτική

Η νησίδα Μποφόρ στο Βόρειο Ατλαντικό Ωκεανό

https://el.wikipedia.org/

Η φωτογραφία από https://seleo.gr/

Κλίμακα Μποφόρ

Η κλίμακα Μποφόρ είναι ένας εμπειρικός τρόπος μέτρησης της έντασης των ανέμων, που βασίζεται στην παρατήρηση των αποτελεσμάτων του ανέμου στη στεριά ή τη θάλασσα. Το πλήρες επίσημο όνομά της είναι Beaufort Wind Force Scale = Kλίμακα (Έντασης Ανέμου) Μποφόρ.

Η κλίμακα επινοήθηκε το 1806 από τον Ιρλανδό Ναύαρχο και υδρογράφο Φράνσις Μποφόρ (Francis Beaufort), προκειμένου να τυποποιηθεί η περιγραφή των καιρικών συνθηκών και να διευκολυνθεί η συνεννόηση των ναυτιλλομένων. Ο Μποφόρ ήταν επικεφαλής της υδρογραφικής υπηρεσίας του αγγλικού ναυτικού και επινόησε μια απλή κλίμακα δεκατριών βαθμών (0-12) για την εμπειρική μέτρηση των ανέμων, βασισμένη αρχικά στα αποτελέσματα που είχε ο άνεμος στα πανιά ενός αγγλικού πολεμικού πλοίου: από τον άνεμο που μόλις αρκούσε για την ώθησή του, έως «αυτόν που κανένα πανί δεν μπορεί να αντέξει». Η χρήση της κλίμακας είχε καθιερωθεί στα ημερολόγια των πλοίων κατά το 1830, ενώ υιοθετήθηκε ως έγκυρη το 1835 από το πρώτο Διεθνές Μετεωρολογικό Συνέδριο των Βρυξελλών.

Το 1838 υιοθετήθηκε από το Βρετανικό Ναυαρχείο και το 1874 η Διεθνής Μετεωρολογική Επιτροπή αποφάσισε τη διεθνή χρήση της.

Το 1906, με την έλευση της ατμοκίνησης, τροποποιήθηκε έτσι ώστε να περιγράφει τα αποτελέσματα του ανέμου στην επιφάνεια της θάλασσας και όχι στα πανιά. Το 1923, ο Τζορτζ Σίμπσον, τότε διευθυντής της Βρετανικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας, πρόσθεσε στην κλίμακα την περιγραφή των αποτελεσμάτων του ανέμου στην ξηρά και συσχέτισε τους βαθμούς της κλίμακας με την ταχύτητα του ανέμου (δείτε παρακάτω).

Το 1946 η κλίμακα επεκτάθηκε έως τον 17-ο βαθμό, κυρίως για να συμπεριλάβει και ορισμένους τροπικούς τυφώνες, πλην όμως το 1970 επανήλθε στο μέγιστο όριο των 12 Μποφόρ. Η δεκαεπταβάθμια παραλλαγή της κλίμακας σήμερα χρησιμοποιείται μόνο στην Κίνα και την Ταϊβάν για να περιγράφει τέτοιου είδους φαινόμενα. Στις υπόλοιπες περιοχές του κόσμου συνήθως προτιμάται η Κλίμακα Σαφίρ-Σίμπσον, της οποίας το 1 αντιστοιχεί στο 12 της κλίμακας Μποφόρ, χωρίς να υπάρχει άλλη αναλογία στα μεγαλύτερα μεγέθη.

Επίσης, το όριο έναρξης του επιπέδου των 12 Μποφόρ (η αρχή της ταχύτητας του τυφώνα) ισούται ακριβώς με το κατώτερο όριο του επιπέδου F1 στην Κλίμακα Φουτζίτα και το κατώτερο όριο του επιπέδου Τ2 στην Κλίμακα TORRO. Οι δύο αυτές κλίμακες, ωστόσο, είναι ανεξάρτητες και χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση της έντασης ανέμου και την ταξινόμηση των καταστροφών που προκαλούν οι σίφωνες.

Η κλίμακα Μποφόρ χρησιμοποιείται εκτεταμένα στα δελτία καιρού και στις μετεωρολογικές προγνώσεις.

Η κλίμακα

Μποφόρ	Χαρακτηρισμός ανέμου	Χαρακτηρισμός θάλασσας	Φαινόμενα
			στην ξηρά	στη θάλασσα
0	Άπνοια (νηνεμία)	Γαλήνια	Δεν φυσά άνεμος, ο καπνός υψώνεται κατακόρυφα.	Επίπεδη, κατοπτρική επιφάνεια (κοινώς «θάλασσα λάδι»).
1	Σχεδόν άπνοια / Υποπνέων (ελαφρύ αεράκι)	Ρυτιδούμενη	Ο άνεμος μετακινεί τον καπνό, όχι όμως τον ανεμοδείκτη.	Το νερό κάνει μικρές «ρυτίδες».
2	Πολύ ασθενής (ελαφριά αύρα)	Ήρεμη	Ο άνεμος γίνεται αισθητός στο δέρμα, τα φύλλα κινούνται.	Μικρά κυματάκια που δεν «σπάνε». Οι κορυφές τους έχουν υαλώδη μορφή και ποτέ αφρό.
3	Ασθενής (γλυκιά αύρα)	Λίγο ταραγμένη	Φύλλα και μικρά κλαριά κινούνται διαρκώς.	Τα μικρά κύματα αρχίζουν να σπάνε και εμφανίζεται λίγος αφρός («προβατάκια»).
4	Σχεδόν μέτριος (μέτρια αύρα)	Λίγο ταραγμένη ως ταραγμένη (μέτρια)	Ο άνεμος σηκώνει σκόνη και πεσμένα χαρτιά. Τα κλαδιά αρχίζουν να κινούνται.	Μέτρια κύματα, εμφανίζεται αφρός και σταγονίδια νερού (πίτυλος).
5	Μέτριος	Ταραγμένη	Μικρά δέντρα αρχίζουν να κινούνται.	Μεγαλύτερα κύματα (ύψους 1,2 - 2,5 μ.), εμφανίζονται αφρώδεις κορυφές παντού.
6	Ισχυρός	Κυματώδης	Μεγάλα κλαδιά κινούνται και ο αέρας σφυρίζει. Η χρήση της ομπρέλας γίνεται δύσκολη.	Μεγάλα κύματα (ύψους 2 - 4 μ.) με επιμήκεις αφρώδεις κορυφές («άσπρα άλογα») και έντονο πίτυλο.
7	Σφοδρός / Σχεδόν Θυελλώδης (Near Gale)	Κυματώδης έως πολύ κυματώδης	Τα δέντρα κινούνται ολόκληρα και το περπάτημα ενάντια στον άνεμο γίνεται δύσκολο.	Η θάλασσα ογκούται (φουσκώνει) και λευκός αφρός από κύματα (ύψους 3 - 5 μ.) που σπάζουν αρχίζει να παρασύρεται και να σχηματίζονται ραβδώσεις κατά τη διεύθυνση του ανέμου.
8	Θυελλώδης (Gale)	Πολύ κυματώδης έως τρικυμιώδης	Μεγάλα δέντρα κινούνται ολόκληρα και μικρά κλαδιά σπάνε. Η οδήγηση γίνεται δύσκολη και το περπάτημα ενάντια στον άνεμο εξαιρετικά δύσκολο.	Η θάλασσα αρχίζει να φουρτουνιάζει. Σχετικά ψηλά κύματα (4 - 6 μ.) με προεξέχουσες κορυφές που αρχίζουν να σπάνε. Σχηματίζονται έντονες λωρίδες αφρού κατά τη διεύθυνση του ανέμου. Μεγάλες ποσότητες αιωρούμενου αφρού.
9	Πολύ Θυελλώδης (Strong Gale)	Τρικυμιώδης	Μεγάλα κλαδιά σπάνε, μικρές ζημιές σε καμινάδες και σκεπές. Προσωρινή σήμανση και οδοφράγματα παρασύρονται. Δύσκολη η όρθια στάση.	Ψηλά κύματα (6 - 9 μ.) με πυκνές ραβδώσεις αφρού κατά την διεύθυνση του ανέμου. Οι κορυφές των κυμάτων αρχίζουν να γέρνουν, να πέφτουν και να κυλίονται. Ο αφρός είναι δυνατόν να επηρεάζει την ορατότητα.
10	Θύελλα (Storm)	Πολύ τρικυμιώδης	Σπάνια παρατηρείται στο εσωτερικό της ξηράς. Δέντρα σπάζουν ή ξεριζώνονται. Πολλά κεραμίδια αποσπώνται από τις σκεπές, αρκετές ζημιές στο εξωτερικό των κτιρίων.	Πολύ ψηλά (8 - 12,5 μ.) κύματα με μακριές λοφώδεις ράχες. Το σπάσιμο και κύλισμα των κορυφών των κυμάτων γίνεται έντονο και βίαιο. Η θάλασσα εμφανίζει μεγάλα λευκά μπαλώματα και η συνολική της εμφάνιση αρχίζει να ασπρίζει. Η ορατότητα μειώνεται.
11	Βίαιη / Σφοδρή θύελλα (Violent Storm)	Εξαιρετικά τρικυμιώδης (ή Άγρια)	Πολύ σπάνια παρατηρείται στο εσωτερικό της ξηράς. Πολλές στέγες υφίστανται μεγάλη ζημιά. Αρκετές ζημιές σε κτίρια, αυτοκίνητα, πάρκα. Έπιπλα και βαριά αντικείμενα εκτός κτιρίων παρασύρονται. Αδύνατη η όρθια στάση. Εκτεταμένες ζημιές στη βλάστηση.	Εξαιρετικά ψηλά (9 - 14 μ.) και ογκώδη κύματα, μεγάλες ποσότητες αιωρούμενου αφρού, μικρή ορατότητα. Δύσκολη η θέα πλοίων μικρής και μεσαίας χωρητικότητας, ίσως για λίγη ώρα να χάνονται πίσω από τα κύματα. Παντού οι κορυφές των κυμάτων είναι σε αφρώδη κατάσταση.
12	Τυφώνας (Hurricane-force)*	Μαινόμενη (ή Πολύ άγρια)	Εξαιρετικά σπάνιο συμβάν στο εσωτερικό της ξηράς. Σοβαρές καταστροφές σε μεγάλη έκταση. Μερικά παράθυρα μπορεί να σπάσουν. Κινητά σπίτια (mobile homes), κακής κατασκευής υπόστεγα και αχυρώνες υφίστανται μεγάλες ζημιές ή καταστρέφονται. Συντρίμμια εκσφενδονίζονται και παρασύρονται. Πολύ εκτεταμένες ζημιές στη βλάστηση.	Τεράστια κύματα (14 μ. και άνω). Ο αέρας γεμίζει με αφρό και πίτυλο, η θάλασσα ασπρίζει εντελώς. Ελάχιστη έως μηδενική ορατότητα.

(*): Προσοχή: τα ονόματα «storm» (καταιγίδα) και «hurricane» (τυφώνας) στην κλίμακα Μποφόρ αναφέρονται αποκλειστικά στην ισχύ του ανέμου, χωρίς αυτό να σημαίνει υποχρεωτικά την ταυτόχρονη ύπαρξη κάποιου άλλου μετεωρολογικού φαινομένου. Για παράδειγμα, ένα σύστημα θύελλας με μια κλειστή περιστροφική (κυκλωνική) κυκλοφορία γύρω από ένα ήρεμο κέντρο χαμηλής βαρομετρικής πίεσης (γνωστό ως μάτι του τυφώνα), για να καταγραφεί επισήμως ως τροπικός κυκλώνας (tropical cyclone) ή τυφώνας (typhoon ή στον Βόρειο Ατλαντικό hurricane), πρέπει η σταθερή ταχύτητα των ανέμων να φτάσει τα 12 Μποφόρ. Ωστόσο, ενδέχεται να συμβεί άνεμος 12 Μποφόρ και χωρίς τέτοιο σύστημα, από άλλα μετεωρολογικά φαινόμενα. Προκειμένου να αποφεύγεται τυχόν σύγχυση, τα έκτακτα δελτία καιρού στις αγγλόφωνες χώρες αναφέρουν συνήθως τον όρο «hurricane-force winds» (άνεμοι έντασης τυφώνα) αντί για σκέτο «hurricane». Παρομοίως στην Ελλάδα, όταν η ΕΜΥ εκδώσει δελτίο επικίνδυνων καιρικών φαινομένων με πρόγνωση για ανέμους 10 ή 11 Μποφόρ, αποφεύγεται η χρήση του όρου καταιγίδα (storm), για να μην δημιουργείται σύγχυση με το γνωστό μετεωρολογικό φαινόμενο που συνοδεύεται από αστραπές, κεραυνούς, έντονη βροχόπτωση και ισχυρούς ανέμους (μερικές φορές και χαλάζι). Αντί γι' αυτό, αναφέρεται ότι «οι άνεμοι θα φθάσουν την ένταση της θύελλας» (κατ' αντιστοιχία του όρου «hurricane-force winds»).

https://el.wikipedia.org/