Ο Αρχιδούκας Λεοπόλδος Γουλιέλμος στην Πινακοθήκη του στις Βρυξέλλες", περ.1651
Ο Ντάβιντ Τένιερς ο νεότερος (David Teniers II, Αμβέρσα, 15 Δεκεμβρίου 1610 – Βρυξέλλες, 25 Απριλίου 1690) ήταν Φλαμανδός καλλιτέχνης, από τους επιφανείς εκπροσώπους της Σχολής της Αμβέρσας κατά την εποχή του βορειοευρωπαϊκού μπαρόκ στο Βέλγιο.
 |
| Portrait of David Teniers by Philip Fruytiers, 1655 |
O Ντάβιντ Τένιερς ο νεότερος γεννήθηκε στην Αμβέρσα του Βελγίου και ήταν γιος του ζωγράφου Ντάβιντ Τένιερς του Πρεσβύτερου (1582–1649). Μαθήτευσε για μεγάλο χρονικό διάστημα στο εργαστήριο του πατέρα του, που ήταν επηρεασμένος από τους ζωγράφους της Αμβέρσας Γιάκομπ Γιόρντενς, Πέτερ Πάουλ Ρούμπενς και Άντονι βαν Ντάικ. Ήταν πατέρας του ονομαζόμενου επίσης Ντάβιντ Τένιερς ΙΙΙ (1638 – 1685), ο οποίος μιμήθηκε το έργο του πατέρα του.
Το 1632 – 1633, ο Τένιερς έγινε δεκτός στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά της Αμβέρσας, φθασμένος ήδη ζωγράφος, και το 1637 νυμφεύτηκε την Άννα Μπρίγκελ (Anna Brueghel), κόρη του ζωγράφου Γιαν Μπρίγκελ του πρεσβύτερου, της οποίας, μετά το θάνατο του πατέρα της (1625), ο Ρούμπενς ανέλαβε την κηδεμονία και ήταν κουμπάρος στο γάμο τους.
Το 1651 ο Τένιερς μετακόμισε στις Βρυξέλλες, όπου διετέλεσε ζωγράφος της Αυλής του αρχιδούκα Λεοπόλδου Γουλιέλμου και υπεύθυνος για τη συλλογή του των έργων τέχνης. Υπήρξε αργότερα αυλικός ζωγράφος του Δον Χουάν του Αυστριακού, ο οποίος διαδέχθηκε το 1656 τον αρχιδούκα Λεοπόλδο Γουλιέλμο στην αντιβασιλεία των Κάτω Χωρών.
Ο Τένιερς ίδρυσε το 1663 στις Βρυξέλλες την Ακαδημία Καλών Τεχνών και στη συνέχεια, το 1665, την Ακαδημία της Αμβέρσας.
Καλλιτεχνική πορεία
Ο Ντάβιντ Τένιερς ο νεότερος διακρίθηκε κυρίως για τις ρωπογραφίες * του και την απόδοση λαϊκών σκηνών από την αγροτική ζωή των χωρικών. Περίφημες είναι και οι απεικονίσεις σκηνών σε ταβέρνες. Οι νωπογραφικές αυτές σκηνές ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς στην εποχή του και εξασφάλισαν στο ζωγράφο μεγάλη δημοτικότητα και καλλιτεχνική αναγνώριση.
Στο είδος αυτό των έργων του, ο Τένιερς δέχθηκε εμφανώς την επίδραση του Άντριεν Μπράουβερ (Adriaen Brouwer, 1605 – 1690). Και όπως γράφει ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος, ο Ντάβιντ Τένιερς «ξεπέρασε και τον Μπράουβερ σε λεπτότητα πνευματικών συλλήψεων και ζωγραφικών τόνων».
Ο Τένιερς ήταν διάσημος για την απόδοση πολυπρόσωπων σκηνών, όπως στα χωριάτικα πανηγύρια του, και τοπογραφικών συνθέσεων, ενώ οι νεκρές φύσεις και οι προσωπογραφίες του διακρίνονταν για την ακρίβεια στις λεπτομέρειες. Ασχολήθηκε επίσης με θρησκευτικές σκηνές (π.χ. Ο Πειρασμός του Αγίου Αντωνίου, η Θυσία του Αβραάμ, ο Δανιήλ στο λάκκο των λεόντων, η Παρθένος και το Βρέφος με τους Αγίους Στέφανο, Ιερώνυμο και Μαυρίκιο κ. ά.). Πολλά από τα ωραιότερα έργα του χρονολογούνται στη δεκαετία 1640 – 1650.
Μια δεύτερη φάση στη σταδιοδρομία του Τένιερς εγκαινιάστηκε το 1651, όταν εγκαταστάθηκε στις Βρυξέλλες, ως αυλικός ζωγράφος και διευθυντής των καλλιτεχνικών συλλογών του αρχιδούκα Λεοπόλδου Γουλιέλμου, Ισπανού αντιβασιλιά των Κάτω Χωρών. Το αριστούργημα της εποχής αυτής είναι η περίφημη ελαιογραφία σε μουσαμά με τον τίτλο «Ο Αρχιδούκας Λεοπόλδος Γουλιέλμος στην Πινακοθήκη του στις Βρυξέλλες» (1651, Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης, Βιέννη), όπου εικονίζονται πενήντα ένα έργα τέχνης από τις συλλογές της πλούσιας πινακοθήκης του αρχιδούκα.
Ο Τένιερς αντέγραψε επίσης σε μικρογραφίες μια σειρά πινάκων με έργα ξένων ζωγράφων, Ιταλών κυρίως καλλιτεχνών, που υπήρχαν στις δουκικές συλλογές. Από τις μικρογραφίες αυτές, 244 φιλοτεχνήθηκαν το 1660 σε χαλκογραφίες, που δημοσίευσε ο Τένιερς σε λεύκωμα με τον τίτλο «Theatrum Pictorium».
Επιλογή έργων
Πίνακες του Ντάβιντ Τένιερς του Νεότερου κοσμούν μουσεία και πινακοθήκες σε όλο τον κόσμο (Βέλγιο, Ολλανδία, Ισπανία, Αυστρία, Ρωσία, Βραζιλία, Ιαπωνία, ΗΠΑ κλπ). Μια επιλογή από το πλήθος των έργων του είναι:
“Συμπόσιο χωρικών” (1636), Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη.
“Οι παίκτες ζαριών” (περ. 1640), Βασιλικό Μουσείο, Άμστερνταμ.
“Το φρουραρχείο” (1641), Βασιλικό Μουσείο, Άμστερνταμ.
“Τοπίο με τσιγγάνους” (1641), Εθνικό Μουσείο, Βαρσοβία.
“Χωριάτικη γιορτή” (1643), Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο.
“Παρέλαση της Πολιτοφυλακής της Αμβέρσας” (1643), Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη.
“Εσωτερικό κουζίνας” (1644), Βασιλική Πινακοθήκη Μαουριτσχάους (Mauritshuis), Χάγη.
“Αχυρώνας με κατσίκες” (1640 – 45), Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης, Βιέννη.
“Πίθηκοι στην κουζίνα” (περ. 1645), Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη.
“Χωριάτικη γιορτή” (1646), Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη.
“Χωριάτικο πανηγύρι” (1647), Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη.
“Ο αρχιδούκας Λεοπόλδος Γουλιέλμος στην Πινακοθήκη του” (περ. 1647), Μουσείο Πράδο, Μαδρίτη.
“Γέρος που πίνει μπίρα” (1640-1650), Βασιλικό Μουσείο, Άμστερνταμ.
“Ο Δανιήλ στο λάκκο των λεόντων” (1650), Εθνικό Μουσείο, Βαρσοβία.
“Ο αρχιδούκας Λεοπόλδος Γουλιέλμος στην Πινακοθήκη του στις Βρυξέλλες” (1651), Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης, Βιέννη.
“Φλαμανδικό πανηγύρι - Κερμές” (Kermess, 1652), Βασιλικά Μουσεία Καλών Τεχνών του Βελγίου, Βρυξέλλες.
“Το τουφέκισμα των πουλιών στις Βρυξέλλες” (1652), Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης, Βιέννη.
“Η θυσία του Αβραάμ” (1653), Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης, Βιέννη.
“Σκηνή ταβέρνας” (1658), Εθνική Πινακοθήκη, ΄Ουάσιγκτον.
“Οι κρασοπότες” (μέσα 17ου αι.), Πινακοθήκη Μποργκέζε, Ρώμη.
“Τρεις χωριάτες μουσικοί” (β΄ τρίτο 17ου αι.), Παλαιά Πινακοθήκη, Μόναχο.
“Ο πειρασμός του Αγίου Αντωνίου” (β΄ τρίτο 17ου αι.), Μουσείο Πράδο, [[Μαδρίτη.
“Τα πέντε αμαρτήματα” (β΄ τρίτο 17ου αι.), Βασιλικά Μουσεία Καλών Τεχνών του Βελγίου, Βρυξέλλες.
“Ο πειρασμός του Αγίου Αντωνίου” (17ος αι.), Μέγαρο Καλών Τεχνών, Λιλ.
“Τα επτά έργα της ευσπλαχνίας”, Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι.
*Με τον όρο ρωπογραφία (<αρχ. ‘ρῶπος «ευτελές, ασήμαντο») περιγράφεται στις τέχνες η αναπαράσταση σκηνών της καθημερινότητας με ρεαλιστικό τρόπο. Στη διεθνή ορολογία έχει επικρατήσει με τον γαλλικό όρο genre τον οποίο πρώτος χρησιμοποίησε ο Ντιντερό τον 18ο αιώνα. Ο όρος χρησιμοποιήθηκε στη Γαλλία του 18ου αιώνα για να περιγράψει ζωγράφους που ειδικεύονταν σε καθημερινά και συνηθισμένα θέματα. Η σημερινή χρήση του καθιερώθηκε στα τέλη του 18ου αιώνα.
Στοιχεία της τεχνοτροπίας της ρωπογραφίας ήταν γνωστά σε μερικούς ιταλικούς πίνακες του 14ου και 15ου αιώνα και στη συνέχεια έγινε γνωστή με τον Καραβάτζιο και τους οπαδούς του. Γνώρισε μεγάλη άνθιση στη Φλάνδρα και στην Ολλανδία ήδη κατά τον 17o αιώνα, με χαρακτηριστικούς εκπροσώπους όπως ο Γιάν Στέεν, ο Άντριεν Μπράουβερ, ο Ντάβιντ Τένιερς ο νεότερος, οι Ίσαακ και Άντριεν φαν Οστάντε και ο Γιοχάνες Βερμέερ. Κυριότεροι εκπρόσωποι στην Ιταλία ήταν οι: Κρέσπι και Λόνγκι, ενώ στη Γαλλία οι: Ζαν Σιμεόν Σαρντέν και Γκρέζ.
Η ρωπογραφία θεματολογικά διαχωρίζεται από το πορτρέτο, τα ιστορικά ή θρησκευτικά έργα και την τοπιογραφία. Χαρακτηρίζεται για την προτίμηση σε «ευτελή» ή «κατώτερα» θέματα, (π.χ. η αγροτική ζωή, εσωτερικοί χώροι, γάμοι και γιορτές, κ.ά.) και την έμφαση στη λεπτομέρεια, σε βαθμό που το θέμα να αποδίδεται ρεαλιστικά σε βάρος της φαντασίας του καλλιτέχνη. Συχνά οι ρωπογραφίες περιέχουν συγχρόνως συμβολισμούς, μέσα από τους οποίους παρέχονται ηθικά πρότυπα.
Καθημερινές σκηνές συναντώνται ήδη σε αναπαραστάσεις και έργα της αρχαιότητας. Δείγματα διακοσμήσεων στην Αρχαία Αίγυπτο απεικονίζουν δεξιώσεις, ψυχαγωγία ή αγροτικές σκηνές. Σύμφωνα με τον Πλίνιο, ο Πειραϊκός (4ος αι.) ζωγράφιζε επίσης σκηνές χειρωνακτικών επαγγελμάτων, όπως το μαγαζί του κουρέα, το εργαστήρι του τσαγκάρη και νεκρές φύσεις, για αυτό και τον αποκαλούσαν «ρυπαρογράφο», λαμβάνοντας μάλιστα για τα έργα του υψηλές αμοιβές
Φυλάκιο φρουράς με την απελευθέρωση του Αγίου Πέτρου, 1630-40, Λυών, Musée des Beaux Arts
Καρναβάλι, «Ο βασιλιάς πίνει», 1634-40, Μαδρίτη, Μουσείο του Πράδο
Γελωτοποιός (ή Ο τρελός) , 1640, Μόσχα, Μουσείο Πούσκιν
Η αίθουσα της φρουράς, 1642, Αγία Πετρούπολη, Ερμιτάζ
Καπνιστές γύρω από βαρέλι, 1644
Οι πειρασμοί του Αγίου Αντωνίου, 1645, Αγία Πετρούπολη, Ερμιτάζ
Χωριάτικο γλέντι, 1650, Μαδρίτη, Μουσείο του Πράδο
Φλαμανδικό πανηγύρι - Κερμές", 1652, Βρυξέλλες, Βασιλικά Μουσεία Καλών Τεχνών του Βελγίου
Αδάμ και Εύα, 1655, Νέα Υόρκη, Μητροπολιτικό Μουσείο
Ο γέρος καπνιστής, 1660, Αννόβερο
Αλχημιστής
Τα καμώματα της μαϊμούς
Στην ταβέρνα, Μόναχο, Παλαιά Πινακοθήκη
Village festival, 1645
Mountain landscape with a gypsy fortune teller, after 1644
A family concert on the terrace of a country house: a self-portrait of the artist with his family, c. 1640–49
Peasants playing cards in an interior, between 1630 and 1645
Landscape with peasants playing bowls outside an inn, c. 1660
River landscape with rainbow, after 1644
A pastoral landscape with a herdsman playing a pipe near a waterfall, 1660s
View of Drij Toren at Perk, with David Teniers' family, 1660s,
A picture gallery with two men examining a seal and a red chalk drawing, and a monkey present
Jesus among the Doctors, modello by Teniers after Ribera c. 1651–1656
Smoking and drinking monkeys, c. 1660
A guardroom with a self-portrait of the artist, 1640s
An alchemist in his laboratory
Still-life with overturned jug, 1635
Kitchen still life with a vase of flowers, dead birds, a fish and a cat, with Nicolaes van Verendael and Carstian Luyckx, c. 1670
The Soap Bubbles, c. 1660–1670
Peasant Wedding, 1650,
https://el.wikipedia.org/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου