Δέσποινα Καϊτατζή - Χουλιούμη. - Λιγοστεύουν οι λέξεις
Εκδόσεις - Μελάνι, 2017.
Είδος - Ποιητική Συλλογή
Σελίδες - 86
Διαστάσεις - 21x14εκ.
ISBN 978-960-591-092-1
(Μαλακό εξώφυλλο)
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Εκδόσεις - Μελάνι, 2017.
Είδος - Ποιητική Συλλογή
Σελίδες - 86
Διαστάσεις - 21x14εκ.
ISBN 978-960-591-092-1
(Μαλακό εξώφυλλο)
Περιγραφή
ΚΟΧΥΛΙΑ
Αν ερωτεύτηκες σε ρέμα
χείμαρρος
Αν έθαλλες σ' αγκάθια
θηλιά
Στης λίμνης τη γαλήνη αν βυθίστηκες
θλίψη
Αν σ' αναχώματα περπάτησες
προσφυγιά
Αν χύθηκες σε θάλασσα
Αναχώρηση
Κοχύλια εξορύσσουν
κοιτάσματα φωτός
σ' υποθαλάσσια ρεύματα
Αρκούν οι λέξεις να εκφράσουν την οδύνη του ψυχισμού και της ανθρώπινης μοίρας, της προσφυγιάς και του ξεριζωμού, της ανατροπής και της ασυνέχειας;
Αντέχουν οι λέξεις αλλά και ο λόγος ή λιώνουν χάπι πικρό και σιγούν μπρος στη βαρβαρότητα που κατακλύζει και απειλεί τον κόσμο μας;
Μπορούμε να επανακτήσουμε το αρχαίο νόημα των λέξεων να κατά-βυθίσουμε το βλέμμα μέσα μας και γύρω μας, απαντώντας στην πρό-κληση για συμφιλίωση και αγάπη προκειμένου να ξανακερδίσουμε την ομορφιά και τη χαρά της ζωής.
Την ιδιαίτερη ποιητική σύνθεση του βιβλίου συναποτελούν οι συλλο-γές Λιγοστεύουν οι λέξεις και Γίνομαι γιαλός. Η ποιήτρια χαμηλόφωνα αλλά και με βαθιά φωνή αφουγκράζεται τους ψιθύρους των δέντρων, των γκρεμισμένων σπιτιών, του ανθρώπου, της γης, θυμάται, εκφράζει βιωματικά και κοινωνεί την αγωνία και την οδύνη αλλά και την ελπίδα μέσα από τη συμφιλίωση και την αγάπη.
ΛΙΓΟΣΤΕΥΟΥΝ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ
1. Αν ερωτεύτηκες σε ρέμα
2. Ότι μας σφράγισε ξεριζωμός
3. Ξεριζωμένα δέντρα οι τόποι μας
4. Ξεραΐλα
5. Αύριο
6. Σε τάξη προπαρασκευαστική
7. Ακορντεονίστας του δρόμου
8. Ήρθαμε πάλι στα βορινά
9. Εμείς θα φύγουμε με ανοιχτά τα μάτια
10. Dilemma
11. Πώς διεγείρουν οι οικείες λέξεις
12. Επέστρεφε
13. Τέσσερα κλωνιά ανθεκτικά
14. Πλάνης
15. Κατά το σούρουπο
16. Μέσα στη νύχτα
17. Το τετράφυλλο
18. St Johannesgatan 34C
19. Σην πατρίδαν
20. Ραγισματιά ίσως
21. Άγνωστες λέξεις
22. Kärlekslås
23. Μια τσάντα σπίτι και πατρίδα έγινα
24. Συγνώμη να περάσω
25. Μα ήταν απ' τους τυχερούς
26. Εξόριστοι
27. Λιγοστεύουν οι λέξεις
28. Πρόσφυγες-Νανούρισμα
29. Θρύμματα
30. Φάλαινες πληγωμένες
31. Πρόσφυγες
32. Περσεφόνη- Marginal man
33. Ανέστιος
34. Πολύτιμες οι λίμνες στα δωμάτια
35. Ότι πολύ αγαπήσαμε πατρίδα
ΓΙΝΟΜΑΙ ΓΙΑΛΟΣ
1. Υγρή ανασαίνει η γη και πύρινη
2. Σε δαιδαλώδεις δρόμους οδεύουμε
3. Η γη ο κόσμος ένα θέατρο
4. Τα δέντρα γνωρίζουν
5. Είναι ένα δέντρο
6. Στεγνές σταγόνες βροχής
7. Όλοι βουλιάζουμε έντρομοι
8. Μεσογωνιά
9. Υπάρχουν σπίτια
10. Κάτω απ’ τα σύννεφα μένω
11. Χέρι μα-χαίρι
12. Αρχόντισσα του δρόμου
13. Μορφές νεανικές
14. Θα παίξουμε τον πόλεμο
15. Λίγο νερό
16. Τ’ άλαλο πουλί
17. Ήρθε το νέο
18. Δέντρο στεγνό ορθώνεται
19. Είμαστε από καλή γενιά
20. Επίγονοι
21. Στου βράχου την κόγχη
22. Πατρίδα μου η αγάπη
23. Γίνομαι γιαλός
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
i.ΛΙΓΟΣΤΕΥΟΥΝ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ
ΞΕΡΙΖΩΜΕΝΑ ΔΕΝΤΡΑ
Ξεριζωμένα δέντρα οι τόποι μας
Πρόσφυγες οι γονείς
μετανάστες εσωτερικοί μετά
άπλωσαν μέσα τους ρίζες κομμένες
Ξεριζωμένα δέντρα δυο φορές κι εμείς
ας ριζώθηκαν στο έρμα μας πατρίδες
Και τώρα των παιδιών μας η σειρά
ξεριζωμένα δέντρα να πορεύεται
Ξεριζωμένα δέντρα οι τόποι μας.
❀
ΣΕ ΤΑΞΗ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ
Μπαίνω σε τάξη προπαρασκευαστική μικρών ρομά αναλφάβητων
Μ’ έκπληξη βλέπω έναν προέφηβο σχεδόν μονάχο σε μια άκρη
Ωχρό κι ανέκφραστο το πρόσωπο πρόωρα ώριμο
Φακίδες μαύρα σημάδια κραυγάζουν επίμονα
Πηδούν κάθονται στο τετράδιο γίνονται μαύρα γράμματα
Τ’ ανοίγω κατεβατό σε γλώσσα άγνωστη ρώσικη θαρρώ
Στο εκτενές γλωσσάρι διαβάζω κι ωχριώ
πατέρας
νεκρός
έμφραγμα
μαθηματικός
μητέρα
μουσικός
τώρα
μακριά
εργασία
εσωτερική
μεγαλοδικηγόρος
εγώ
μένω
έξω
από
πόλη
με
θείος
σε
ορνιθοτροφείο
❀
ΣΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑΝ *
Εικόνες σαν απ’ όνειρο έρχονταν φευγαλέα κι ύστερα χάνονταν
Τον άφηναν μονάχο παιδάκι στα επτά να περιμένει
Στα εξήντα επτά στο παιδικό χεράκι έσφιγγε χαρταετό σχισμένο
απόχη έσφιγγε στην όχθη λίμνης αποστραγγισμένης
Σην πατρίδαν*το ωραίο ταξίδι
Σ’ ιπτάμενο χαλί σαν τα ενύπνια
ή σαν αυτό που σου τραβούν κάτω απ’ τα πόδια
την πιο όμορφη στιγμή τ’ ονείρου
στο πατρικό του να βρισκόταν
Να μύριζε λέει τ’ αρώματα στον κήπο
παιδί τάχα νά ‘παιζε στην αυλή
Τώρα σε χθόνιο θολωτό
κάθε που σουρουπώνει παιδάκι στα επτά
μες στα χαλάσματα σφηκοφωλιές χαλάει
Σπασμένα ακροκέραμα μαζεύει
χτίζει απ’ την αρχή κάθε φορά
την βρεφική ανάμνηση την πρώτη
χώνεται χουχουλιάζει χωρίς ρουθούνια εισπνέει
τη πατρίδας και τι σπιτί τα σκουντουλίας*
Στη μνήμη του πά(τερα) μου
σην πατρίδαν* (ποντιακή)=στην πατρίδα
τη πατρίδας και τι σπιτί τα σκουντουλίας *(ποντιακή)=
της παρτίδας και του σπιτιού τ’ αρώματα
❀
ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
Βρέφος της Άρνισσας κόρη αντάρτη
Χαμένο νήπιο σε οικοτροφείο της Πράγας
Μαθήτρια στο χωριό του Μπελογιάννη
Έφηβη φυγάς στην Ιταλία
Παράνομη πρόσφυγας σε στρατόπεδο στη Ρώμη
Άπατρις δίχως ιθαγένεια στο Μάλμε
Πολίτης του κόσμου πλέον στη Στοκχόλμη
Ζωή εφτά φορές κομματιασμένη
θρυμματισμοί θαμπού καθρέφτη
Εφτά θρυμματισμένα προσωπεία
Με τόσα θρύψαλα
θαμπά γυαλιά καρφιά
πού φως κουράγιο πού
να δέσεις την κοτσίδα μ’ ηλιαχτίδα
Καθρέφτες καθρεφτίσματα
λάμψεις φωταγωγίες
χαμένη υπόθεση
άγνωστες λέξεις
❀
ΕΞΟΡΙΣΤΟΙ
Εξόριστοι
μήτρας μητριάς
παρένθετης
Ξεριζωμένοι
Στιγμή Πρώτη
εωθινή κραυγή
σημάδι
αναζήτηση
Στιγμή Έσχατη
εσπερινού λυγμοί
επιστροφή
ασώτου
Φως μυστηριακό
άχραντο
σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι* είπε
μόνο ζωή και θάνατος* είπε
Κι ο χρόνος ατελεύτητος
*Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι. Ιθάκη Κ. Καβάφης
*Δεν υπάρχει ευτυχία και δυστυχία.
Υπάρχει μόνο ζωή και θάνατος, Osårbar, Karin Boye
❀
ΛΙΓΟΣΤΕΥΟΥΝ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ
Λιγοστεύουν οι λέξεις
Μουδιασμένες
λιώνουν στο στόμα
χάπι πικρό
Κόμπος στο λαιμό
με πνίγουν
Τελειωμένα λόγια οι λέξεις
Ακατάληπτα
μουρμουρητά και κραυγές
ανακούρκουδα καθισμένα
κουνιούνται πέρα δώθε
Θρηνούν
Θρήνος που λέξεις δε γίνεται
Φρίκη που δε τη φτάνουν λέξεις
❀
ii ΓΙΝΟΜΑΙ ΓΙΑΛΟΣ
ΥΓΡΗ ΑΝΑΣΑΙΝΕΙ Η ΓΗ ΚΑΙ ΠΥΡΙΝΗ
Υγρή ανασαίνει η γη και πύρινη
μηρυκάζεται θλίψη αιώνων
Τον πόνο των ανθρώπων πως να καταπιεί
πως θα μπορούσε να τον σβήσει
Κεράκια αμέτρητα σκόρπισαν μέσα της νωρίς
θλιμμένα σιγοκαίνε απώλειας φως
Κάποιοι αγάπη την ονόμασαν κάποιοι πατρίδα
σκοταδιασμένη μήτρα σείεται η γη
εκπέμπει φωτεινότητα ακατάληπτη
Μυσταγωγίας θάμβος διαχέεται
πηγάζει από βαθιά απ’ τη μεριά του μέλλοντος
σμίγει με χθόνιων κεριών το φως
και ακουμπά στη ρίζα αιωνόβιου δέντρου
Γη βιασμένη εκπορθημένη και απόρθητη
στον κόρφο της φυλάει κρυμμένες πυρκαγιές
αδημονεί κρατώντας στις παλάμες της κεράκια
ανάμενα
❀
ΧΕΡΙ ΜΑ-ΧΑΙΡΙ
Ώριμος άνδρας ακμαίος καθόταν σε παγκάκι
αξιοπρεπής το σώμα είχε στητό
Λες και πάσχιζε χαμένη περηφάνια να στηρίξει
μη τον καταβάλουν της κατάντιας οι καιροί
Η παρουσία του δεν παρέπεμπε σ’ επαίτη
μόνο το χέρι είχε τεταμένο με παλάμη ανοιχτή
Προσπέρασα χωρίς να καταθέσω οβολό
νομίζω ότι ντράπηκα και βιάστηκα να φύγω
Να επιστρέψω σκέφτηκα προς στιγμήν
το πορτοφόλι ν’ ακουμπήσω στην παλάμη
δίπλα του να καθίσω ν’ απολογηθώ
Απλή παρόρμηση συνέχισα το δρόμο μου
η εικόνα του επαίτη με το ευθυτενές σώμα
του ακμαίου με ανοιχτή παλάμη μ’ ακολουθεί
Εκείνο το τεταμένο μ’ αξιοπρέπεια χέρι μα-χαίρι
μέσα μου καρφώθηκε
❀
ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ Η ΑΓΑΠΗ
πατρίδα μου η αγάπη
το χώμα των δακρύων μας
αρχαίες λέξεις οι λέξεις μου
λέξεις που μου φανέρωσαν τον κόσμο
ψίθυροι ακατάληπτοι στο μοιρολόι μάνας
τόποι που μ’ έδεσαν στις κόγχες τους
εδραιωμένοι μέσα μου μ’ ορίζουν
πατρίδα μου ο ήλιος
η βροχή τα δέντρα τα βουνά
ρίζες βαθιές αρχέγονες
το χώμα που πατάω στέρεα
το χώμα που θα με χωνέψει
πατρίδα μου ο κόσμος
πατρίδα μου η αγάπη
❀
ΓΙΝΟΜΑΙ ΓΙΑΛΟΣ
γίνομαι γιαλός
γιρλάντες γεμάτος γιασεμιά
γόνος γης γόνιμης
γαμέτης γαλήνης
γαζία γίνομαι γενέθλιας γης
γαλαξιών γεωμέτρης
γεννώ γαλουχώ
γη γεράνια γεμάτη
γιαλός γεμάτος γιασεμιά
1. Αν ερωτεύτηκες σε ρέμα
2. Ότι μας σφράγισε ξεριζωμός
3. Ξεριζωμένα δέντρα οι τόποι μας
4. Ξεραΐλα
5. Αύριο
6. Σε τάξη προπαρασκευαστική
7. Ακορντεονίστας του δρόμου
8. Ήρθαμε πάλι στα βορινά
9. Εμείς θα φύγουμε με ανοιχτά τα μάτια
10. Dilemma
11. Πώς διεγείρουν οι οικείες λέξεις
12. Επέστρεφε
13. Τέσσερα κλωνιά ανθεκτικά
14. Πλάνης
15. Κατά το σούρουπο
16. Μέσα στη νύχτα
17. Το τετράφυλλο
18. St Johannesgatan 34C
19. Σην πατρίδαν
20. Ραγισματιά ίσως
21. Άγνωστες λέξεις
22. Kärlekslås
23. Μια τσάντα σπίτι και πατρίδα έγινα
24. Συγνώμη να περάσω
25. Μα ήταν απ' τους τυχερούς
26. Εξόριστοι
27. Λιγοστεύουν οι λέξεις
28. Πρόσφυγες-Νανούρισμα
29. Θρύμματα
30. Φάλαινες πληγωμένες
31. Πρόσφυγες
32. Περσεφόνη- Marginal man
33. Ανέστιος
34. Πολύτιμες οι λίμνες στα δωμάτια
35. Ότι πολύ αγαπήσαμε πατρίδα
ΓΙΝΟΜΑΙ ΓΙΑΛΟΣ
1. Υγρή ανασαίνει η γη και πύρινη
2. Σε δαιδαλώδεις δρόμους οδεύουμε
3. Η γη ο κόσμος ένα θέατρο
4. Τα δέντρα γνωρίζουν
5. Είναι ένα δέντρο
6. Στεγνές σταγόνες βροχής
7. Όλοι βουλιάζουμε έντρομοι
8. Μεσογωνιά
9. Υπάρχουν σπίτια
10. Κάτω απ’ τα σύννεφα μένω
11. Χέρι μα-χαίρι
12. Αρχόντισσα του δρόμου
13. Μορφές νεανικές
14. Θα παίξουμε τον πόλεμο
15. Λίγο νερό
16. Τ’ άλαλο πουλί
17. Ήρθε το νέο
18. Δέντρο στεγνό ορθώνεται
19. Είμαστε από καλή γενιά
20. Επίγονοι
21. Στου βράχου την κόγχη
22. Πατρίδα μου η αγάπη
23. Γίνομαι γιαλός
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ
ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΣΥΛΛΟΓΗΣ
ΞΕΡΙΖΩΜΕΝΑ ΔΕΝΤΡΑ
Ξεριζωμένα δέντρα οι τόποι μας
Πρόσφυγες οι γονείς
μετανάστες εσωτερικοί μετά
άπλωσαν μέσα τους ρίζες κομμένες
Ξεριζωμένα δέντρα δυο φορές κι εμείς
ας ριζώθηκαν στο έρμα μας πατρίδες
Και τώρα των παιδιών μας η σειρά
ξεριζωμένα δέντρα να πορεύεται
Ξεριζωμένα δέντρα οι τόποι μας.
❀
ΣΕ ΤΑΞΗ ΠΡΟΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΤΙΚΗ
Μπαίνω σε τάξη προπαρασκευαστική μικρών ρομά αναλφάβητων
Μ’ έκπληξη βλέπω έναν προέφηβο σχεδόν μονάχο σε μια άκρη
Ωχρό κι ανέκφραστο το πρόσωπο πρόωρα ώριμο
Φακίδες μαύρα σημάδια κραυγάζουν επίμονα
Πηδούν κάθονται στο τετράδιο γίνονται μαύρα γράμματα
Τ’ ανοίγω κατεβατό σε γλώσσα άγνωστη ρώσικη θαρρώ
Στο εκτενές γλωσσάρι διαβάζω κι ωχριώ
πατέρας
νεκρός
έμφραγμα
μαθηματικός
μητέρα
μουσικός
τώρα
μακριά
εργασία
εσωτερική
μεγαλοδικηγόρος
εγώ
μένω
έξω
από
πόλη
με
θείος
σε
ορνιθοτροφείο
❀
ΣΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑΝ *
Εικόνες σαν απ’ όνειρο έρχονταν φευγαλέα κι ύστερα χάνονταν
Τον άφηναν μονάχο παιδάκι στα επτά να περιμένει
Στα εξήντα επτά στο παιδικό χεράκι έσφιγγε χαρταετό σχισμένο
απόχη έσφιγγε στην όχθη λίμνης αποστραγγισμένης
Σην πατρίδαν*το ωραίο ταξίδι
Σ’ ιπτάμενο χαλί σαν τα ενύπνια
ή σαν αυτό που σου τραβούν κάτω απ’ τα πόδια
την πιο όμορφη στιγμή τ’ ονείρου
στο πατρικό του να βρισκόταν
Να μύριζε λέει τ’ αρώματα στον κήπο
παιδί τάχα νά ‘παιζε στην αυλή
Τώρα σε χθόνιο θολωτό
κάθε που σουρουπώνει παιδάκι στα επτά
μες στα χαλάσματα σφηκοφωλιές χαλάει
Σπασμένα ακροκέραμα μαζεύει
χτίζει απ’ την αρχή κάθε φορά
την βρεφική ανάμνηση την πρώτη
χώνεται χουχουλιάζει χωρίς ρουθούνια εισπνέει
τη πατρίδας και τι σπιτί τα σκουντουλίας*
Στη μνήμη του πά(τερα) μου
σην πατρίδαν* (ποντιακή)=στην πατρίδα
τη πατρίδας και τι σπιτί τα σκουντουλίας *(ποντιακή)=
της παρτίδας και του σπιτιού τ’ αρώματα
❀
ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΛΕΞΕΙΣ
Βρέφος της Άρνισσας κόρη αντάρτη
Χαμένο νήπιο σε οικοτροφείο της Πράγας
Μαθήτρια στο χωριό του Μπελογιάννη
Έφηβη φυγάς στην Ιταλία
Παράνομη πρόσφυγας σε στρατόπεδο στη Ρώμη
Άπατρις δίχως ιθαγένεια στο Μάλμε
Πολίτης του κόσμου πλέον στη Στοκχόλμη
Ζωή εφτά φορές κομματιασμένη
θρυμματισμοί θαμπού καθρέφτη
Εφτά θρυμματισμένα προσωπεία
Με τόσα θρύψαλα
θαμπά γυαλιά καρφιά
πού φως κουράγιο πού
να δέσεις την κοτσίδα μ’ ηλιαχτίδα
Καθρέφτες καθρεφτίσματα
λάμψεις φωταγωγίες
χαμένη υπόθεση
άγνωστες λέξεις
❀
ΕΞΟΡΙΣΤΟΙ
Εξόριστοι
μήτρας μητριάς
παρένθετης
Ξεριζωμένοι
Στιγμή Πρώτη
εωθινή κραυγή
σημάδι
αναζήτηση
Στιγμή Έσχατη
εσπερινού λυγμοί
επιστροφή
ασώτου
Φως μυστηριακό
άχραντο
σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι* είπε
μόνο ζωή και θάνατος* είπε
Κι ο χρόνος ατελεύτητος
*Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι. Ιθάκη Κ. Καβάφης
*Δεν υπάρχει ευτυχία και δυστυχία.
Υπάρχει μόνο ζωή και θάνατος, Osårbar, Karin Boye
❀
ΛΙΓΟΣΤΕΥΟΥΝ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ
Λιγοστεύουν οι λέξεις
Μουδιασμένες
λιώνουν στο στόμα
χάπι πικρό
Κόμπος στο λαιμό
με πνίγουν
Τελειωμένα λόγια οι λέξεις
Ακατάληπτα
μουρμουρητά και κραυγές
ανακούρκουδα καθισμένα
κουνιούνται πέρα δώθε
Θρηνούν
Θρήνος που λέξεις δε γίνεται
Φρίκη που δε τη φτάνουν λέξεις
❀
ii ΓΙΝΟΜΑΙ ΓΙΑΛΟΣ
ΥΓΡΗ ΑΝΑΣΑΙΝΕΙ Η ΓΗ ΚΑΙ ΠΥΡΙΝΗ
Υγρή ανασαίνει η γη και πύρινη
μηρυκάζεται θλίψη αιώνων
Τον πόνο των ανθρώπων πως να καταπιεί
πως θα μπορούσε να τον σβήσει
Κεράκια αμέτρητα σκόρπισαν μέσα της νωρίς
θλιμμένα σιγοκαίνε απώλειας φως
Κάποιοι αγάπη την ονόμασαν κάποιοι πατρίδα
σκοταδιασμένη μήτρα σείεται η γη
εκπέμπει φωτεινότητα ακατάληπτη
Μυσταγωγίας θάμβος διαχέεται
πηγάζει από βαθιά απ’ τη μεριά του μέλλοντος
σμίγει με χθόνιων κεριών το φως
και ακουμπά στη ρίζα αιωνόβιου δέντρου
Γη βιασμένη εκπορθημένη και απόρθητη
στον κόρφο της φυλάει κρυμμένες πυρκαγιές
αδημονεί κρατώντας στις παλάμες της κεράκια
ανάμενα
❀
ΧΕΡΙ ΜΑ-ΧΑΙΡΙ
Ώριμος άνδρας ακμαίος καθόταν σε παγκάκι
αξιοπρεπής το σώμα είχε στητό
Λες και πάσχιζε χαμένη περηφάνια να στηρίξει
μη τον καταβάλουν της κατάντιας οι καιροί
Η παρουσία του δεν παρέπεμπε σ’ επαίτη
μόνο το χέρι είχε τεταμένο με παλάμη ανοιχτή
Προσπέρασα χωρίς να καταθέσω οβολό
νομίζω ότι ντράπηκα και βιάστηκα να φύγω
Να επιστρέψω σκέφτηκα προς στιγμήν
το πορτοφόλι ν’ ακουμπήσω στην παλάμη
δίπλα του να καθίσω ν’ απολογηθώ
Απλή παρόρμηση συνέχισα το δρόμο μου
η εικόνα του επαίτη με το ευθυτενές σώμα
του ακμαίου με ανοιχτή παλάμη μ’ ακολουθεί
Εκείνο το τεταμένο μ’ αξιοπρέπεια χέρι μα-χαίρι
μέσα μου καρφώθηκε
❀
ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΟΥ Η ΑΓΑΠΗ
πατρίδα μου η αγάπη
το χώμα των δακρύων μας
αρχαίες λέξεις οι λέξεις μου
λέξεις που μου φανέρωσαν τον κόσμο
ψίθυροι ακατάληπτοι στο μοιρολόι μάνας
τόποι που μ’ έδεσαν στις κόγχες τους
εδραιωμένοι μέσα μου μ’ ορίζουν
πατρίδα μου ο ήλιος
η βροχή τα δέντρα τα βουνά
ρίζες βαθιές αρχέγονες
το χώμα που πατάω στέρεα
το χώμα που θα με χωνέψει
πατρίδα μου ο κόσμος
πατρίδα μου η αγάπη
❀
ΓΙΝΟΜΑΙ ΓΙΑΛΟΣ
γίνομαι γιαλός
γιρλάντες γεμάτος γιασεμιά
γόνος γης γόνιμης
γαμέτης γαλήνης
γαζία γίνομαι γενέθλιας γης
γαλαξιών γεωμέτρης
γεννώ γαλουχώ
γη γεράνια γεμάτη
γιαλός γεμάτος γιασεμιά
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΚΑΪΤΑΤΖΗ-ΧΟΥΛΙΟΥΜΗ ΣΥΝΤΟΜΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ
Η Δέσποινα Καϊτατζή Χουλιούμη γεννημένη στο Λιβαδοχώρι Σερρών απόφοιτος του Γυμνασίου Θηλαίων Σερρών είναι κλινικός ψυχολόγος –ψυχοθεραπεύτρια, (MSc) της Σχολής Εφαρμοσμένης Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Ουψάλα Σουηδίας με θέμα της μεταπτυχιακής διατριβής της Μετανάστευση και ψυχική διαταραχή (Invandring och psykisk störning), θεωρητική και εμπειρική έρευνα και παρουσίαση καινοτόμου ψυχοθεραπευτικού προγράμματος που εφάρμοσε σε Έλληνες μετανάστες και πολιτικούς πρόσφυγες επισκέπτες της Ανοιχτής Μονάδας της Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Ουψάλα όπου εργάστηκε για χρόνια. Στην Ελλάδα διετέλεσε ψυχολόγος και
Δ/ντρια του ΚΑΑΜΕΑ Σερρών μονάδα αποκατάστασης του Υπουργείου Υγείας και στη συνέχεια ψυχολόγος Ειδικών Σχολείων και του του Κέντρου Διαφοροδιάγνωσης, Διάγνωσης και Υποστήριξης (ΚΕΔΔΥ) Σερρών του Υπουργείου Παιδείας, όπου και διετέλεσε Διοικητικός Προϊστάμενος.
Δίδαξε λέκτορας επί συμβάσει στο ΤΕΦΑΑ Σερρών Αναπτυξιακή ψυχολογία και Ειδική αγωγή.
Είναι πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια των Εκπαιδευτών Ενηλίκων και υλοποίησε πληθώρα Επιμορφωτικών Προγραμμάτων Εκπαίδευσης των Εκπαιδευτών Ενηλίκων, Εκπαιδευτικών και Συμβουλευτικής Γονέων με φορείς διοργάνωσης το ΙΔΕΚΕ, την Γενική Δ/νση Εκπαίδευσης Ενηλίκων του Υπουργείου Παιδείας, το ΕΠΕΑΕΚ πρώην ΕΚΕΠΙΣ, το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, τη Δ/νση Ειδικής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας, το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο μέσω ΚΕΚ, ΚΕΚ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κλπ.
Είναι μέλος της Εταιρίας η Συντροφιά της Karin Boye ( Karin Boye Sällskapet)
Είναι μέλος της Εταιρίας Λογοτεχνών Θεσσαλονίκης (ΕΛΘ).
ΤΙΤΛΟΙ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΩΝ ΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ
-Λιγοστεύουν οι λέξεις, 2017, Εκδόσεις Μελάνι
-Διαδρομές, 2015, Εκδόσεις Γαβριηλίδης
-Συναισθηματικό αλφαβητάρι, 2009, Εκδόσεις UNIVERSITY STUDIO PRESS
-Ο Δρόμος, 2006, Έκδοση Δήμου Σερρών.
ΤΙΤΛΟΙ ΔΗΜΟΣΙΕΥΜΕΝΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗΣ
-Δέρμα από πεταλούδες-Επιλογές σουηδικής ποίησης, 2018, Εκδόσεις intellectum
ΤΙΤΛΟΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ
-Τα ποιήματα του 2017, Ανθολογία, Ηλίας Κεφάλας, Κων/ντίνος Β. Μπούρας (επιμέλεια), 2018, εκδότης Κοινωνία των Δεκάτων
- Ποιητική Ανθολογία, Κορφολογώντας εποχών την προίκα,Θεοχάρης Χ. Γιώργος, Ριζάκης Θ. Κώστας (επιμέλεια), 2018, Εκδόσεις Γαβριηλίδης
- Διαφορετικότητα, Θωμάς Κοροβίνης (επιμέλια), 2017, Μουσείο Ελιάς & Λαδιού Πηλίου
- Μιας παρέας παραμύθια, Συλλογικό έργο, Αριστοτέλης, 2017
-Ιανός και οι εκατόν πενήντα συγγραφείς του Συν Ποιείν, 2017
-Η Ποίηση Χαϊκοποιείται, 2017, Εκδόσεις, Diasporic Literature
-Καλλιτεχνικό ημερολόγιο 2016 & 2018, Εκδόσεις Το βιβλίο.
-ДНИТЕ НИСАКЛАДА, 2008, Ποιητική συλλογή μεταφρασμένη στα Βουλγαρικά.
ΒΡΑΒΕΥΣΕΙΣ
- Β΄ βραβείο ποίησης (2003), Πανελλήνια Ένωση Λογοτεχνών (Π.Ε.Λ.)
- Α΄ βραβείο Ποίησης (2004), Ένωση Συγγραφέων Σερρών
-Βράβευση διηγήματος (2006) “Σφιχταγκαλιάσματα και φτερουγίσματα”, Εκδόσεις Ίνδικτος
Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί στα Αγγλικά, Βουλγαρικά, Ιταλικά και γερμανικά.
Ποιήματα και μεταφράσεις της έχουν δημοσιευτεί σε έντυπα και ηλεκτρονικά Λογοτεχνικά
περιοδικά και έχουν συμπεριληφθεί σε Ποιητικές Ανθολογίες, όπως πχ. Οι ποιητές της
Θεσσαλονίκης τον 20ό αιώνα και ως σήμερα
https://www.translatum.gr/forum/index.php?topic=406200.0 και άλλες ηλεκτρονικές ποιητικές ανθολογίες.
Επικοινωνία: dkaitatzi@yahoo.gr
❀
ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ ΚΡΙΤΙΚΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ
(αποσπάσματα)
1.Ένα ξεχωριστό βιβλίο ποίησης, έργο ουσίας –συναίσθημα και σκέψη δεμένα με διάθεση μελαγχολίας. Εκφράζεται λυρικά άλλοτε με πυκνό, πολυεπίπεδο και αλληγορικό και άλλοτε
αφηγηματικό ποιητικό λόγο και αγγίζει τον πνευματικό και ψυχικό κόσμο του αναγνώστη. Όπωςγράφει στην κριτική του ο Κώστας Τραχανάς: «Ζωντανεύει, η ποιήτρια με τους στίχους της, τις πιομύχιες αναμνήσεις της ζωής της, μετουσιώνει τη μνήμη σε ύλη και υλικό και φωτίζει τα εσώτερα βάθη της ανθρώπινης ψυχής. Αναπλάθει πολύ ζωντανά εικόνες και καταστάσεις και μας εμψυχώνει για να παραμείνουμε ζωντανοί».
Despina Lala Crist , πεζογράφος, μεταφράστρια. http://frear.gr/
❀
2. "Σε πέντε θάλασσες σχεδίες καλοτάξιδες/ν’ αναζητήσουμε Ιθάκες να ονειρευτούμε/να τις επινοήσουμε αν χρειαστεί"
Αυτή η επινόηση, η γεννημένη από την ανάγκη, είναι η πιο ουσιαστική λέξη/πρόταση ζωής.
Τουλάχιστον με τον ποιητικό της τρόπο η Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη άνοιξε λίγο τη χαραμάδα την αθέατη. Οι λέξεις λιγοστεύουν, ωστόσο κάποιες ακόμα μπορούν να επωμιστούν το έργο της συνέχειας.
Διώνη Δημητριάδου, ποιήτρια, κριτικός λογοτεχνίας. http://fractalart.gr/
Διώνη Δημητριάδου, ποιήτρια, κριτικός λογοτεχνίας. http://fractalart.gr/
❀
3.Οι λέξεις της Καϊτατζή-Χουλιούμη φάλαινες πληγωμένες στο πέλαγος, θρηνούν τον πόνο. Ο ρυθμός των ποιημάτων ασθματικός, αγχωμένος, οι στίχοι κόβονται απότομα, χαράσσουν όπως κομμάτια γυαλιού που μπήγονται στις παλάμες. Νόστος και ανέστιος, προσχώματα, αναχώματα, όρια, marginal man και Περσεφόνη στα σύνορα ζωής και Άδη... Γιατί τελικά καταλήγει η Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη σ’ αυτή την τόσο μεστή και συνεκτική και πλήρη νοημάτων συλλογή της, η πατρίδα μας, η πατρίδα όλων των ανθρώπων είναι μία, η Αγάπη. Ο κόσμος. Και τότε ξανά το άλαλο πουλί που έχει βυθιστεί στην σιωπή αιώνων, θα κελαηδήσει και πάλι.
Χλόη Κουτσουμπέλη, ποιήτρια, πεζογράφος. http://www.intellectum.org/
❀
4. Περισσή τρυφερότητα και άλλη τόση περισυλλογή διαπνέουν τη συλλογή, η οποία, ενώ
περιέχει μεγάλο βαθμό συναισθηματικής εμπλοκής («...απ’το βορρά/ έρχονται ψίθυροι απαλοί/ και με βυθίζουν σε γλυκιά μελαγχολία»), καταφέρνει παράλληλα να δώσει και μια εικόνα όσων αφηγείται από πιο μακριά – όχι αποστασιοποιημένα, αλλά μέσα από μια ματιά πιο σφαιρική: είναι σαν το ποιητικό υποκείμενο να έχει κάνει μερικά βήματα πίσω για να μπορέσει να δει τη μεγαλύτερη εικόνα. Παράγεται έτσι ένα αποτέλεσμα ευρύτερο, μια οπτική που αγκαλιάζει κάτι πιο μεγάλο από τη μονάδα, κάτι πιο μεγάλο από τον χρόνο που αντιλαμβανόμαστε, κάτι πιο μεγάλο και από τον κόσμο του οποίου έχουμε την εμπειρία: κάτι πανανθρώπινο και παγκόσμιο, μέσα όμως σε κατανοητά μέτρα.
Χριστίνα Λιναρδάκη, μεταφράστρια, κριτικός λογοτεχνίας.
http://stigmalogou.blogspot.gr/
Χριστίνα Λιναρδάκη, μεταφράστρια, κριτικός λογοτεχνίας.
http://stigmalogou.blogspot.gr/
❀
5.Στους στίχους της Χουλιούμη αντηχεί και μία εναλλαγή...Το σπέρμα της ελπίδας ως ενδιάθετη κατάσαρκη συνθήκη έρχεται με μιαν επαγγελία βλάστησης που, αν και υπόκωφη, εντούτοις ακούγεται ρυθμικά χαράζοντας έναν ορίζοντα πράσινης ανθοφορίας παρά την ξηρασία και την αφυδάτωση του κοινωνικού τοπίου. Σκιαγραφείται, συνεπώς, η διεργασία επαναφοράς που εκκινεί από πολύ παλιά και καταφθάνει ως δυνατότητα ανάκαμψης αψηφώντας λάθη και κόπωση, δισταγμούς και απελπισία.
Ευτυχία-Αλεξάνδρα Λουκίδου http://www.intellectum.org/
Ευτυχία-Αλεξάνδρα Λουκίδου http://www.intellectum.org/
❀
6. Κι εδώ υπεισέρχεται η ελπίδα, με το αρχετυπικό σύμβολο του Φωτός. Ποίηση κατά βάσιν
ανθρωπιστική κι αισιόδοξη συνάμα, μαχητική για τα ιδεώδη του Διαφωτισμού που σηματοδοτούν την πορεία του Δυτικού Πολιτισμού...
Χαίρομαι κάθε φορά που απολαμβάνω το ποιητικό απαύγασμα φωτισμένων ανθρώπων που ξέρουν να προσφέρουν και να μάχονται για την Ανθρωπότητα.”
Κωνσταντίνος Μπούρας, ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας, θεατρολόγος.
Κωνσταντίνος Μπούρας, ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας, θεατρολόγος.
❀
7. Η γράφουσα ξαγρυπνά με τις ανθρώπινες ιστορίες στο προσκεφάλι, ιστορίες που διψούν νααποτυπωθούν, επειδή είναι διαποτισμένες με το ανθρώπινο δάκρυ, τον ιδρώτα, το αίμα και τον πόνο. «Βραδιάζει πάλι μέσα μου/σκοτάδι η απουσία με τυλίγει/Θέλω να κλάψω να βυθιστώ/σε κολυμπήθρας δάκρυα/Βρέφος που του προσδίδουν όνομα/πρόσωπο ν’ αντικρίσει τη μέρα/Βραδιάζει πάλι μέσα μου/ απόψε δεν θα κοιμηθώ/» (Κατά το σούρουπο)
Γενικά, πλούσια σε ιδέες, μεστά και καλοσχεδιασμένα ποιήματα, που δεν βερμπαλίζουν και που είναι γεμάτα εικόνες εκφραστικές και μια διάχυτη σοφία.
Ασημίνα Ξηρογιάννη, ποιήτρια,κριτικός. http://fractalart.gr/
Ασημίνα Ξηρογιάννη, ποιήτρια,κριτικός. http://fractalart.gr/
❀
8. Η κ. Καϊτατζή με εργαλείο της έναν λόγο λιτό, με μια διάθεση δωρικής αφαίρεσης και υπό το πρίσμα μιας σφαιρικής οπτικής των πραγμάτων αποπειράται να καταγράψει τη σύγχρονη τραγική πραγματικότητα του πρόσφυγα, του μετανάστη, του ανέστιου.
...
Θα ’λεγε κανείς πως αρθρώνει έναν βαθύτατα πολιτικό λόγο, κι αυτό το κάνει χωρίς σκληρότητα, εμπάθεια, αλαζονεία, αλλά έχοντας βαθειά κατανόηση των ανθρωπίνων. Παράλληλα, μας καλεί να ξεπεράσουμε τα σύγχρονα αδιέξοδα και την έκπτωση της εποχής μας κάνοντας μια βαθιά κατάδυση στις ρίζες μας, αναζητώντας την πολιτιστική ταυτότητά μας και επιστρατεύοντας την ανθρωπιστική μας ευαισθησία.
Χριστίνα Δ. Παπαδημητρίου, ΔΡ. Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός λογοτεχνίας http://www.periou.gr/
Χριστίνα Δ. Παπαδημητρίου, ΔΡ. Νεοελληνικής Φιλολογίας, κριτικός λογοτεχνίας http://www.periou.gr/
❀
9. Οι λέξεις μπορεί να λιγοστεύουν, η καλοσύνη, η ανθρωπιά, η συνεννόηση, η αγάπη μπορεί να λιγοστεύουν, αυτό όμως δεν εμποδίζει καθόλου την Δέσποινα Καϊτατζή-Χουλιούμη να αποκαλύψει στο προτελευταίο ποίημα της συλλογής το συμπύκνωμα της κοσμοθεωρίας της (επαναφέρω εδώ τη φράση που συγκράτησα πριν, δηλ. «πολίτης του κόσμου»):
[πατρίδα μου ο ήλιος/η βροχή τα δέντρα τα βουνά/ρίζες βαθιές αρχέγονες/το χώμα που πατάω στέρεα/το χώμα που θα με χωνέψει/πατρίδα μου ο κόσμος.]
Με τέτοιους ποιητές υπάρχει ελπίδα; Τι λέτε;
Γιώργος Ρούσκας, ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας. http://fractalart.gr/
Γιώργος Ρούσκας, ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας. http://fractalart.gr/
❀
10. Η νέα ποιητική συλλογή της Δέσποινα Καταϊτζή-Χουλιούμη είναι χαμηλών τόνων με καλυμμένες εξάρσεις, έντιμη, λιτή, μινιμαλιστική, συνεπής στο αίσθημά της, όχι στυφνή και
συνήθως υπαινικτική. Έχει έναν δικό της τρόπο γραφής που δεν στηρίζεται στην εκζήτηση, αλλά στην απλότητα, την καθαρότητα και στην βαθύτητα των σκέψεων όπου επεξεργάζεται ποιητικά.
Η ποίησή της είναι απόσταξη της ζύμωσης πνεύματος και ύλης...
Μια ποίηση χαμηλόφωνη και κεντρομόλο. Ποίηση ώριμη και στιβαρή. Ποίηση γεμάτη παρομοιώσεις –συμβολισμούς. Κουβαλά ένα βαρύ φορτίο από μνήμες και γεγονότα. Η ποίησή της Δέσποινας Καϊτατζή-Χουλιούμη παίζει με τις λέξεις και τις στιγμές και απελευθερώνει τα νοήματα που τις περικλείουν. Ποιεί ποιήματα , με εικόνες θαυμαστές εκφράζει το ανείπωτο και με βιωματικό λόγο αποκαλύπτει την αλήθεια την ψευδόμενη.”
Κώστας Τραχανάς, κριτικός λογοτεχνίας, δοκιμιογράφος.http://asopichos.gr/
Κώστας Τραχανάς, κριτικός λογοτεχνίας, δοκιμιογράφος.http://asopichos.gr/
❀
11.Μια κοσμοπολίτισσα. Η ποιήτρια Δέσποινα Καϊτατζή – Χουλιούμη. Σε μια διεισδυτική συλλογή: «Λιγοστεύουν οι λέξεις».
Δεξιοτεχνία και σπαραγμός. Μια επίκαιρη ποιητική ομολογία με άρωμα ανθρωπιάς, αυτό που σκορπίζουν τα λόγια του Μπόρχες που προτάσσονται στην εισαγωγή:
Λίλια Τσούβα, κριτικός λογοτεχνίας, πεζογράφος.https://www.fractalart.gr/
Λίλια Τσούβα, κριτικός λογοτεχνίας, πεζογράφος.https://www.fractalart.gr/
❀
12. ...η ειλικρίνεια της γραφής πηγάζει από τη διαρκή θωπεία των πληγών της .... Το ακόμη πιο ωραίο είναι ότι το προσωπικό βίωμα που αποτελεί την πρώτη ύλη της γραφής δεν δίνεται στην ιδιωτική του περιχαράκωση και δεν φυλακίζεται σε ένα υπερφίαλο ή αυτομαστιγωνόμενο εγώ, αλλά τοποθετείται στις ευρύτερες, θέλω να πω, στις ανθρώπινες του διαστάσεις. Έτσι που η μετανάστευση του ποιητικού υποκειμένου να μιλάει για την προσφυγιά του Σύρου, η υπαρξιακή αγωνία να συναντάει την αποσάθρωση της ελληνικής κοινωνίας, ο νόστος της παιδικής αθωότητας να κατοικεί στα χαλάσματα των παλιών σπιτιών. Κι όλα αυτά με μια εκφραστική ωριμότητα, που χωρίς να στραμπουλίζει τη γλώσσα ή να την υποβιβάζει σε απλό όχημα, καταφέρνει εκείνη την ισορροπία που υπηρετεί από κοινού και τη λέξη και την ιδέα. Και εγώ αυτό το λέω ποιητική κατάκτηση.
Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης, πεζογράφος, κριτικός λογοτεχνίας.
Παναγιώτης Χατζημωυσιάδης, πεζογράφος, κριτικός λογοτεχνίας.
❀
13. Η ποιητική της Καϊτατζή-Χουλιούμη κινείται σε μία ήπια αλληγορική γραφή συνδέοντας
υπαρξιακές αγωνίες (αγάπη, μοναξιά, μνήμη, θάνατο, το απρόβλεπτο του βίου και ανατροπή) με τα συλλογικά βιώματα συχνά μέσα από την πρωτοενική οπτική της εξωτερικής εστίασης. Και τούτο ακριβώς υποδηλοί μία πρισματική ποιητικότητα με πολυεπίπεδη έκφραση άλλοτε λυρική (ήρθαμε πάλι στα βορινά, ανέστιος, είναι ένα δέντρο, ήρθε το νέο, δέντρο στεγνό, γίνομαι γιαλός) και άλλοτε αφηγηματική.
Δήμος Χλωπτσιούδης, ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας. http://tvxs.gr/
Δήμος Χλωπτσιούδης, ποιητής, κριτικός λογοτεχνίας. http://tvxs.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου