Homo Universalis: ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ Β' - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΗΣ ΝΕΛΛΑΣ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ

Πέμπτη 14 Μαρτίου 2019

ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΤΗΝΟΥ Β' - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΗΣ ΝΕΛΛΑΣ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ

Πάνορμος ή Πύργος

(φώτο από το πούλμαν) Ο Πάνορμος ή Πύργος είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της Τήνου και βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του νησιού, που είναι γνωστό στην Τήνο ως Έξω Μέρη ή Έξω Μεριά. Υπήρξε κεφαλοχώρι της περιοχής αυτής, που στο παρελθόν κατοικούνταν σχεδόν αποκλειστικά από Χριστιανούς Ορθόδοξους, διοικητικό κέντρο ως έδρα του τοπικού δήμου ή κοινότητας και καλλιτεχνικό κέντρο καθώς ανέδειξε ορισμένους από τους σημαντικότερους Έλληνες καλλιτέχνες

Ονομάστηκε επίσημα Πάνορμος το 1915 ενώ μέχρι τότε ονομαζόταν Πύργος. Η ονομασία Πύργος όμως εξακολουθεί να χρησιμοποιείται για τον οικισμό ενώ η ονομασία Πάνορμος αναφέρεται συχνά σε ολόκληρη την περιοχή που καταλαμβάνει η τοπική Κοινότητα Πανόρμου. Ο πληθυσμός του Πανόρμου σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 383 κάτοικοι.

Η περίοδος ίδρυσης του οικισμού δεν είναι γνωστή σήμερα. Η ονομασία Πύργος οφείλεται σε πύργο που χτίστηκε πριν τον 16ο αιώνα για την οχύρωση της περιοχής. Το κτίσμα αυτό αναφέρεται σε χάρτη του 1571. Το χωριό γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη κατά τον 18ο και 19ο αιώνα που οφείλονταν κυρίως σε δύο τομείς, στη ναυτιλία και με στη μαρμαροτεχνία

Από την ενασχόληση των κατοίκων με την μαρμαροτεχνία ο Πάνορμος δημιούργησε σπουδαία καλλιτεχνική παράδοση και ανέδειξε ορισμένους από τους μεγαλύτερους Έλληνες καλλιτέχνες. Για την διατήρηση αυτής της παράδοσης σήμερα λειτουργεί στον Πάνορμο προπαρασκευαστικό σχολείο καλών τεχνών. Οι πρώτοι απόφοιτοι της σχολής συνεχίζουν απευθείας στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών χωρίς εξετάσεις.

Ο Πάνορμος υπήρξε διοικητικό κέντρο της δυτικής Τήνου. Στο διάστημα 1835-1912 υπήρξε έδρα του δήμου Πανόρμου που περιλάμβανε μεγάλο μέρος της δυτικής Τήνου, ενώ στο διάστημα 1912-2010 υπήρξε έδρα της κοινότητας Πανόρμου που περιλάμβανε τα γύρω χωριά.Στο παρελθόν ήταν το μεγαλύτερο χωριό της Τήνου και εξακολουθεί και σήμερα να είναι ο δεύτερος μεγαλύτερος οικισμός του νησιού παρά την ελάττωση του πληθυσμού τα τελευταία χρόνια.

Ο Πάνορμος είναι σήμερα ανακηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός. Είναι χτισμένος στη δυτική πλευρά του νησιού σε απόσταση 27 περίπου χιλιομέτρων από την πόλη της Τήνου. Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τις ακτές και σε υψόμετρο 130 μέτρων. Επίνειό του αποτελεί ο οικισμός Όρμος Πανόρμου που βρίσκεται δύο χιλιόμετρα βορειότερα.

Ο άγιος Νικόλαος..........Η καλλιτεχνική παράδοση είναι έκδηλη σε όλο το χωριό, από την αρχιτεκτονική των σπιτιών, τα µαρµάρινα περίθυρα και υπέρθυρά τους, τα πολυάριθµα Νεκροταφείο Πύργουδιακοσµητικά παντού ακόµα και στους δρόµους, τις κρήνες και τις εκπληκτικές σε µεγαλείο και κάλλος εκκλησίες. Οι ντόπιοι γλύπτες, εκµεταλλευόµενοι το προνόµιο των κοιτασµάτων του λευκού και πράσινου µαρµάρου που αφθονεί στην περιοχή, έχουν διακοσµήσει µε φροντίδα το χωριό, το οποίο θα µπορούσε να χαρακτηριστεί και ως υπαίθριο µουσείο.

Σημαντικότερα αξιοθέατα του οικισμού αποτελούν το μουσείο Μαρμαροτεχνίας, οι δύο κυριότεροι ναοί του χωριού (Άγιος Νικόλαος και Άγιος Δημήτριος) καθώς και το νεκροταφείο με σημαντικά μαρμάρινα έργα και λιθόγλυπτα των τοπικών καλλιτεχνών και οι μαρμάρινες βρύσες στην πλατεία του χωριού. Το χωριό έχει έντονο κυκλαδίτικό χρώμα και χαρακτηρίζεται υπαίθριο μουσείο λαϊκής τέχνης.

Τα Μοναστήρια της Αγίας Θέκλας και Κυρα Ξένης

Το μονοπάτι για τον Πάνορμο!!....Πεζοπορία γεμάτη άνοιξη!

Η νησίδα Πλανήτης ή Πλανούδη βρίσκεται κοντά στο βορειοδυτικό άκρο της Τήνου και αποτελεί την προέκταση της φυσικής λιμενολεκάνης του όρμου Πανόρμου. Ο Πλανήτης χωρίζεται από την ακτή της Τήνου με ένα πολύ στενό πέρασμα, το βάθος του οποίου δεν ξεπερνά το ένα μέτρο. Έχει έκταση περίπου 125 στρέμματα. Πάνω στο νησάκι ορθώνεται ο παλιός εγκαταλελειμμένος φάρος, που φώτισε για πρώτη φορά το 1886. Σήμερα, λίγο δίπλα, λειτουργεί νέος, αυτόματος φάρος.

Αποτελεί το επίνειο του Πύργου. Ο οικισµός αυτός, κτισµένος σε φυσικό λιµάνι-όρµο και δίπλα σε υγρότοπο, βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της Τήνου. Με το νησάκι «Πλανήτης» στο κέντρο του λιµανιού, αποτελούσε ένα από τα µεγαλύτερα λιµάνια του νησιού κατά τους περασµένους αιώνες, όπως µαρτυρά και ο εγκαταλελειµµένος φάρος στον Πλανήτη (σήµερα γίνονται προσπάθειες συντήρησής του)

Μοναδικά καφενεδάκια και ψαροταβέρνες που προσφέρουν φρέσκα ψάρια. Γι’ αυτό, άλλωστε, θεωρείται ένας από τους πιο τουριστικούς οικισµούς της Τήνου.

Μέσω αυτού διεξαγόταν το διαµετακοµιστικό εµπόριο της Έξω µεριάς. Σήµερα καταπλέουν σ’ αυτό µικρές βάρκες και καΐκια, καθώς και τουριστικά σκάφη. Είναι ένας αγαπηµένος προορισµός των επισκεπτών της Τήνου αλλά και των ντόπιων, καθώς συνδυάζει ωραίες γραφικές παραλίες εκατέρωθεν του λιµανιού ..

Μουσείο Τηνίων Καλλιτεχνών....στον Πύργο Τήνου.

Ιδιαίτερα αξίζει κανείς να επισκεφτεί το µουσείο Πανορµιτών καλλιτεχνών, τα σπίτια των Χαλεπά και Λύτρα, τα πολυάριθµα εργαστήρια ντόπιων γλυπτών, τη µοναδική πλατεία µε µαρµάρινη κρήνη και τον υπεραιωνόβιο πλάτανο, τις επιβλητικές εκκλησίες του Αγίου Νικολάου και Αγίου ∆ηµητρίου µε την περίτεχνη διακόσµησή τους.

Γιαννούλης Χαλεπάς

Ο Γιαννούλης Χαλεπάς είναι μια εντελώς ιδιαίτερη περίπτωση στη νεοελληνική γλυπτική, αφού μια τραγική μοίρα σημάδεψε την καλλιτεχνική του πορεία. Προικισμένος με ξεχωριστό ταλέντο, ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Σχολείον των Τεχνών και από το 1872, με υποτροφία του Ιερού Ιδρύματος Ευαγγελιστρίας Τήνου, συνέχισε στην Ακαδημία του Μονάχου. Παρά τις συνεχείς διακρίσεις, η διακοπή της υποτροφίας του τον ανάγκασε να επιστρέψει το 1876 στην Αθήνα. Αν και είχε ήδη γίνει γνωστός στην εύπορη αθηναϊκή κοινωνία και άρχισε αμέσως να δέχεται παραγγελίες, το 1878 εκδηλώθηκαν τα πρώτα συμπτώματα αποκλίνουσας συμπεριφοράς, αφού φαίνεται ότι η διακοπή των σπουδών του και μια ερωτική απογοήτευση στη συνέχεια έπληξαν τον ευαίσθητο ψυχισμό του

Μουσείο Γιαννούλη Χαλεπά...Έτσι, τη χρονιά αυτή, έκλεισε η πρώτη περίοδος της καλλιτεχνικής του δημιουργίας. Στη διάρκεια της περιόδου αυτής τα θέματά του, εμπνευσμένα κυρίως από την αρχαιότητα και την ελληνική μυθολογία, όπως ο Σάτυρος που παίζει με τον Έρωτα (1877), ανταποκρίνονται στην κλασικιστική του παιδεία, ενώ με το Κεφάλι Σατύρου (1878) στρέφεται ταυτόχρονα και στη ρεαλιστική απόδοση.

Μουσειο Γιαννούλη Χαλεπά...Η σταδιακή επιδείνωση της υγείας του τα χρόνια που ακολούθησαν οδήγησε στον εγκλεισμό του στο Ψυχιατρείο της Κέρκυρας από το 1888 ως το 1902 και στη διακοπή της εργασίας του για σαράντα ολόκληρα χρόνια αφού, μετά την έξοδό του από το Ψυχιατρείο και την εγκατάστασή του στην Τήνο, ό,τι έπλαθε το κατέστρεφε είτε ο ίδιος είτε η μητέρα του, που φαίνεται ότι θεωρούσε τη γλυπτική υπαίτια για την ασθένεια του γιου της. Ο θάνατος της μητέρας του το 1916 υπήρξε καθοριστικός, αφού ο Χαλεπάς μπορούσε πλέον απερίσπαστος να αφοσιωθεί στην τέχνη του. Σε αυτή τη φάση όμως τίποτα δεν θυμίζει το παλιό του ύφος.

Μουσείο Γιαννούλη Χαλεπά....Τώρα εμφανίζει ένα ύφος ελεύθερο, αυθόρμητο και πηγαίο και επικεντρώνεται στην ουσία των συνθέσεων και όχι στη λεπτομερή επεξεργασία της επιφάνειας, την εκλέπτυνση ή την ωραιοποίηση. Έχοντας αφήσει πίσω τα διδάγματα της Ακαδημίας, μοιάζει σα να δοκιμάζει τις δυνάμεις του, αντλώντας από την περίοδο που ο ίδιος είχε δηλώσει ότι προτιμούσε: την «πριν Φειδίου». Οι μορφές του γίνονται στιβαρές, επιβλητικές, μερικές φορές σχεδόν ιερατικές, εσωστρεφείς και αποτραβηγμένες σε ένα δικό τους κόσμο, και οι συνθέσεις αποτελούνται από όγκους συμπαγείς, χωρίς κενά, κατεργασμένους τόσο, ώστε να τονίζουν τα ουσιαστικά στοιχεία της φόρμας. Τα έργα εξακολουθούν να διατηρούν τον περίοπτο χαρακτήρα που είχαν και στην πρώτη περίοδο, ενώ διάφορα παραπληρωματικά στοιχεία, πιθανότατα με κρυφούς συμβολισμούς, εμπλουτίζουν σε συχνά το κεντρικό θέμα. Φτιάχνει προπλάσματα σε πηλό χωρίς να ενδιαφέρεται για μια τελειοποιημένη εκδοχή και δουλεύει πολλά θέματα ταυτόχρονα. Χωρίς να χρησιμοποιεί σκελετό, γιατί θα περιόριζε την εκφραστική του ελευθερία, εξακολουθεί να πλάθει συνθέσεις εμπνευσμένες από την αρχαιότητα και την ελληνική μυθολογία, μεμονωμένες μορφές, γυναικεία γυμνά, αλλά και τα χαρακτηριστικά διμέτωπα έργα, επιλέγοντας πιθανότατα θέματα που υποδηλώνουν τα προσωπικά του βιώματα.

Η περίπτωση του κορυφαίου μας γλύπτη Γιαννούλη Χαλεπά είναι μοναδική και άκρως διδακτική. Έχει ήδη φτιάξει το αριστούργημα του την "Κοιμωμένη" του στο Α’ Νεκροταφείο, μόλις στα 24 του, όταν εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια της ψυχικής του ασθένειας πιθανώς κάποια ερωτική απογοήτευση σε συνδυασμό με κληρονομική προδιάθεση. Η αυταρχική μάνα του θεωρεί ότι αυτή που τον τρελαίνει είναι η γλυπτική, ενώ συμβαίνει ακριβώς το ανάποδο. Μόνο η γλυπτική θα μπορούσε να τον γλιτώσει, όπως φάνηκε αργότερα. Του απαγορεύει αυστηρά να ασκεί την τέχνη του. Τον πάνε στο εξωτερικό, αλλά δε βλέπει βελτίωση. Δέκα χρόνια βολοδέρνει στην Τήνο, αποπειράται να αυτοκτονήσει κι έπειτα τον κλείνουν για 16 χρόνια στο ψυχιατρείο της Κέρκυρας. Εκεί, χωρίς φάρμακα, μέσα στη βρόμα, δεμένος με αλυσίδες, αποτρελαίνεται. Η προσωπικότητα του μεγάλου καλλιτέχνη αποδομείται εντελώς.

Όταν πεθαίνει ο πατέρας του, η μάνα του τον ξαναπαίρνει στην Τήνο, ενώ είναι πια 51 ετών. Η γριά συνεχίζει να του απαγορεύει κάθε επαφή με το μάρμαρο και τη γλυπτική. Έχει πετάξει ανάκατα τα έργα του στο υπόγειο που το έχει κλειδωμένο. Μερικές φορές τον πιάνει να φτιάχνει κάποια προπλάσματα κρυφά και του τα σπάει. Ο μπάρμπα-Γιάννης είναι ο τρελός του χωριού. Γίνεται νεροκουβαλητής, οι χωριανοί του δίνουν τις κατσίκες τους να τις βοσκήσει, τα παιδιά τον κοροϊδεύουν κι αυτός τριγυρίζει κουρελής, μαζεύοντας από χάμω τις γόπες για να καπνίσει. Το βράδυ γυρίζει στο σπίτι του και κάθεται αμίλητος σε μια γωνιά, για να μην τον μαλώσει η γριά μάνα του. Η Αθήνα τον έχει ξεχάσει, το έργο του έχει τελειώσει πρόωρα.

Και γίνεται το θαύμα! το 1916, η μάνα του πεθαίνει. Και τότε ο 65χρονος Γιαννούλης κάνει το απίστευτο.Δε χύνει σταγόνα δάκρυ, δεν ακολουθεί την κηδεία της, αλλά ανοίγει το υπόγειο και αρχίζει αμέσως να δουλεύει. Οι χωριανοί το θεωρούν ως την αναμενόμενη αντίδραση ενός τρελού, αλλά δεν είναι έτσι. Η καταπιεσμένη τέχνη του εκρήγνυται. Μέσα σε λίγους μήνες έχει θεραπευτεί εντελώς. Η σμίλη του αρχίζει να βγάζει και πάλι αριστουργήματα, και μάλιστα με μια εντελώς νέα τεχνοτροπία. Το φαινόμενο μοναδικό. 40 χρόνια δε δούλεψε την τέχνη του, δεν ενημερώθηκε για τις εξελίξεις και ξαφνικά αναδύθηκε ένας ολοκαίνουριος καλλιτέχνης, σαν να φοιτούσε σε ένα δικό του εσωτερικό σχολείο. Από τα 65 του χρόνια ως τα 84 - που πέθανε σαν σήμερα το 1938- έφτιαξε μια ολόκληρη σειρά από αριστουργήματα. Η Αναπαυμένη, η Μήδεια, ο Οιδίπους κλπ. Πεθαίνοντας, συγκέντρωσε την αγάπη και τον σεβασμό ολόκληρης της Ελλάδας.Κι όλοι αναρωτιόντουσαν πόσα θα είχε κερδίσει η Ελληνική Τέχνη αν ο γλύπτης δεν είχε χάσει αυτά τα 40 πιο παραγωγικά χρόνια της ζωής του.

Ηθικό δίδαγμα: Αποβάλετε τους τοξικούς ανθρώπους από την ζωή σας και θα ξαναγεννηθείτε!

Από Δημήτρης Τριάντος ( και Costas Kapos)

https://www.dinfo.gr/

Λουτρά

Λουτρά........ένα από τα πιο όμορφα χωριά της Τήνου!

Λουτρά....Ο ναός του Αγίου Ιωσήφ που βρίσκεται δίπλα στη μονή αποτέλεσε σημαντικό θρησκευτικό κέντρο την περίοδο της ακμής της μονής. Η Μονή των Πατέρων Ιησουϊτών και ο ναός του Αγίου Ιωσήφ έχουν υποστεί εκτεταμένες φθορές και δεν είναι επισκέψιμοι χώροι, με εξαίρεση το Λαογραφικό Μουσείο

Λουτρά....Το χωριό πήρε το όνοµά του από τα λουτρά που παλαιότερα υπήρχαν στην περιοχή. Είναι καταπράσινο και γεµάτο περιβόλια µε εσπεριδοειδή. Έχει µεγάλη ιστορία, αφού εδώ είχαν χτίσει τα µοναστήρια τους οι Ιησουίτες µοναχοί (µετά την καταστροφή του Κάστρου στις αρχές του 19ου αι.) και οι Ουρσουλίνες µοναχές. Υπήρξε ένας από τους σηµαντικότερους οικισµούς του νησιού τους τελευταίους δύο αιώνες και αποτέλεσε θρησκευτικό και πολιτιστικό κέντρο.

Άγιος Ιγνάτιος στη καθ´ ημάς και Santo Ignacio στα Λατινικά ......Γιορτάζει στις 31/7...................Στη µονή Ιησουιτών λειτουργεί λαογραφικό µουσείο, στο οποίο µπορεί να θαυµάσει κανείς εκτός από κειµήλια της Μονής, αγροτικά και άλλων επαγγελµάτων εργαλεία του 19ου και 20ού αιώνα, λιοτρίβι, πατητήρι, ρακιζιό, το φαρκακείο της σχολής, διάφορα µέσα οπτικοακουστικής διδασκαλίας και άλλα. Εδώ υπάρχει και ο αξιόλογος Ναός του Αγίου Ιωσήφ (µέσα 19ου αιώνα) χτισµένος σε νεοκλασικό µπαρόκ µε εξαιρετικό εσωτερικό διάκοσµο (γίνονται προσπάθειες να βρεθούν τα χρήµατα για τη συντήρησή του).

Λουτρά....οι Κυκλαδιώτικες καμάρες....

Παρεκκλήσιο της Ιεράς Καρδίας στα Λουτρα Τηνου

Το παρεκκλήσιο της Μονής είναι αφιερωμένο στην Ιερά Καρδία του Ιησού. Έτσι το μοναστήρι, η Σχολή και η ονομασία τους είναι αφιερωμένα στην Ιερά Καρδία του Ιησού.

Στο παρεκκλήσιο μπορείτε να δείτε εκτός από τους πάγκους και τα στασίδια (δυνατότητα προσευχής των μοναχών), εικόνες και αγάλματα Αγίων, το ξύλινο εξομολογητήριο, αλλά και το εκκλησιαστικό αρμόνιο. Στον πρόναο υπάρχουν παλαιά αρτοφόρια και φωτιστικά του παρεκκλησίου,καθώς και ένα τμήμα της βιβλιοθήκης. Υπάρχουν επίσης βάζα, βάσεις, κηροπήγια και ό,τι χρειάζονταν για την τέλεση της ιεράς Ακολουθίας.

Καθολικό το παρεκκλήσι της Ιεράς Καρδίας του Ιησού που είναι προσφορά του ιησού για την σωτηρία της ανθρωπότητας

Τα εντυπωσιακά παράθυρα των καθολικών ναών

Το μoναχικό τάγμα των Ουρσουλινών, υπό την προστασία της Αγίας Ούρσουλας, ιδρύθηκε το 1535 στην Ιταλία από την Άντζελα Μερίτζι (1474-1540), η οποία ανακηρύχθηκε Αγία το 1768.

Κατά τον 17ο αιώνα, το Τάγμα εξαπλώθηκε σε όλη την Ευρώπη και στις αρχές του 18ου έφτασε στην Ελλάδα (Τήνο και Νάξο). Οι Ουρσουλίνες αρχικά ζούσαν στα σπίτια τους και ασκούσαν εκεί τα θρησκευτικά τους καθήκοντα.

Το 1704 οι πρώτες Ουρσουλίνες μοναχές φτάνουν στην Τήνο, ενώ το 1862 ιδρύεται το πρώτο οργανωμένο μοναστήρι στο χωριό Λουτρά από την Μαρία - Άννα Ληβς.

Μονή Ουρσουλίνων στα Λουτρά Τήνου...Το έργο ολοκληρώθηκε το 1867. Το κτιριακό συγκρότημα της μονής μέσα σε δενδροφυτεμένη και περιφραγμένη έκταση. Ήταν ένα ξεκίνημα για ένα λαμπρό μέλλον, που έμελλε να στεγάσει ταυτόχρονα ή διαδοχικά ορφανοτροφείο, οικοτροφείο, γαλλικό Γυμνάσιο, πανεπιστήμιο, ελληνικό δημοτικό, ταπητουργία, ραπτική, αργαλειούς κλπ.

Δυο χρόνια μετά την εγκατάστασή τους στην Τήνο, είχε ήδη σχηματιστεί μια μικρή κοινότητα από τέσσερις αδελφές και ένα σχολείο, όπου φοιτούσαν εικοσιτέσσερα κορίτσια του νησιού. Το 1876-1877, έχουμε αιτήσεις απ’ όλο το χώρο της Ανατολής για να γίνουν δεκτές μαθήτριες στο Σχολείο των Λουτρών.

Το 1890 το δυναμικό του Σχολείου αριθμεί 36 καλόγριες (13 ελληνίδες Τηνιακές, 13 Γαλλίδες και οι υπόλοιπες διαφόρων εθνικοτήτων), και 102 μαθήτριες (54 καθολικές και 48 ορθόδοξες).

Οι Αδελφές παρέμειναν στα Λουτρά μέχρι το έτος 1985, προσφέροντας εκπαιδευτικό έργο σε χιλιάδες μαθήτριες από την Τήνο τα νησιά του Αιγαίου, την Αθήνα και τις παραλιακές Πόλεις της Μικράς Ασίας.

Οι Αδελφές Ουρσουλίνες ή απλώς «Ουρσουλίνες» όπως συνηθίζεται να τις αποκαλούμε, είναι μια μοναχική Αδελφότητα της Καθολικής Εκκλησίας, την οποία ίδρυσε η αγία Άγγελα Μερίτσι*

Το 1533 η ιδρύτρια αρχίζει να συγκεντρώνει νέες κοπέλες προτείνοντάς τους να ζήσουν έναν άτυπο μοναχικό βίο. Η καθεμιά θα ζει στο σπίτι της και θα είναι στην υπηρεσία του Θεού. Ο αριθμός αυτών των κοριτσιών συνεχώς αυξάνεται, ενώ όλο και περισσότερο επιδίδονται σε κοινωνικά έργα και τη διδασκαλία της χριστιανικής πίστης. Το 1535 συντάσσεται ο πρώτος Κανονισμός, ο οποίος «αρχικός κανονισμός» στις 8 Αυγούστου εγκρίνεται από τον καρδινάλιο Φραγκίσκο Κορνάρο, επίσκοπο της Μπρέσια. Στις 18 Μαρτίου 1537, η Άγγελα συγκαλεί την πρώτη Γενική Σύναξη της Αδελφότητας (παρούσες 59 Αδελφές –απούσες 17).

Η Αδελφότητα τίθεται κάτω από την προστασία της αγίας Ούρσουλας, η οποία προτίμησε το μαρτυρικό θάνατο, παρά να προδώσει την παρθενία της. Όταν πέθαινε η αγία Άγγελα, στις 27 Ιανουαρίου 1540, η Αδελφότητα αριθμούσε ήδη περισσότερα από 150 μέλη. Κατά το 17ο αιώνα οι «Αδελφές Ουρσουλίνες» αρχίζουν να απλώνονται σ’ ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ στις αρχές του 18ου αιώνα εγκαθίστανται και στην Ελλάδα (Τήνο και Νάξο) καθώς και στο νέο κόσμο, με ιδιαίτερη αφοσίωσή τους, πάντα, τη μόρφωση των κοριτσιών και τη διδασκαλία της χριστιανικής πίστης. Κατά τη Γαλλική Επανάσταση υφίστανται διωγμούς και έχουν ως θύματα ολόκληρες Κοινότητες. Κατά το 19ο και 20ο αιώνα η εξάπλωση της Αδελφότητας φθάνει σε όλα τα μέρη της γης.

* Η αγία Άγγελα Μερίτσι ίδρυσε την Αδελφότητα των Αδελφών Ουρσουλινών.

Γεννήθηκε στις 21 Μαρτίου 1474, στο Ντεζεντιάνο της βόρειας Ιταλίας. Είναι η δευτερότοκη κόρη μιας βαθειά θρησκευόμενης χριστιανικής αγροτικής οικογένειας. Από πολύ μικρή, ορφάνεψε από πατέρα και μητέρα Ο αδελφός της μητέρας τους, αναλαμβάνει την κηδεμονία των δυο κοριτσιών. Δέκα χρόνια αργότερα, πεθαίνει η μεγαλύτερή της αδελφή. Η Άγγελα μένει μόνη. Συνεχίζει να ζει μια έντονη πνευματική ζωή και μάλλον ασκητική. Το 1506, εξαιτίας ενός οράματος, αισθάνεται την ανάγκη να ιδρύσει μια κοινότητα που θα ήταν στην υπηρεσία του Θεού. Το 1516 μεταφέρεται στην πόλη Μπρέσια για να ζήσει με το ζεύγος Ιερώνυμο και Κατερίνα Ντεζεντζάνο, μια οικογένεια μεγαλοαστών της εποχής. Η Άγγελα συνεχίζει, παρά ταύτα την απλή και έντονη θρησκευτική της ζωή, ενώ το έτος 1524 επισκέπτεται τους Αγίους Τόπους. Από το 1525 ζει ήσυχα προσφέροντας τις κοινωνικές της υπηρεσίες και τις καλές της συμβουλές σε όποιον της τις ζητούσε και όπου μπορούσε. Το 1533 ιδρύει τη μοναχική Αδελφότητα των «Ουρσουλινών».

Στις 30 Απριλίου 1768, ο πάπας Κλήμης 13ος την ανακήρυξε Μακαρία και στις 24 Μαΐου ο Πίος 7ος Αγία.

Το 1890 το δυναμικό του Σχολείου αριθμεί 36 καλόγριες (13 ελληνίδες Τηνιακές, 13 Γαλλίδες και οι υπόλοιπες διαφόρων εθνοτήτων), και 102 μαθήτριες (54 καθολικές και 48 ορθόδοξες). Κατά την περίοδο 1910-1930, περίοδος της μεγάλης ακμής της Σχολής, φοιτούν σ’ αυτήν περισσότερες από 300 οικότροφες μαθήτριες απ’ όλο τον ελλαδικό κόσμο. Κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο η Σχολή έκλεισε, αφού ήταν δύσκολη τόσο η φοίτηση όσο και η ασφάλεια των μαθητριών. Μετά τον πόλεμο η επαναλειτουργία ήταν δύσκολη. Οι νησιώτες εγκατέλειπαν τα νησιά τους για να αναζητήσουν δουλειά στην πρωτεύουσα ή στις μεγάλες πόλεις. Η Τήνος άδειαζε και τα χωριά ερήμωναν. Ελλείψει μαθητριών, το Σχολείο περιορίζεται στα παιδιά του δημοτικού, το οποίο λειτούργησε μέχρι το 1984. Όμως από τη δεκαετία του 1960, στους ίδιους χώρους, λειτούργησε σχολή ταπητουργίας καθώς και αργαλιού, σε μια προσπάθεια να προσφέρουν απασχόληση στις κοπέλες της Τήνου. Στην αρχή της δεκαετίας του ’90 έκλεισε κι αυτή. Σήμερα, οι τέσσερις Αδελφές Ουρσουλίνες που υπηρετούν στην Τήνο έχουν μεταφερθεί στην πόλη της Τήνου, όπου επιδίδονται κυρίως σε ποιμαντική διακονία και ανθρώπινη συμπαράσταση.

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η Σχολή των Λουτρών Τήνου γνώρισε ένδοξες μέρες στο παρελθόν, τις οποίες με νοσταλγία αναπολούν όσοι και όσες τις έζησαν από κοντά. Σήμερα, ένα τμήμα του τεράστιου οικοδομικού συγκροτήματος έχει παραχωρηθεί για να στεγάζει το Δημόσιο Δημοτικό Σχολείο του νεοσύστατου Δήμου Εξωμβούργου, για τα παιδιά των χωριών των Κάτω Μερών. Με τη φροντίδα πάντοτε των Αδελφών Ουρσουλινών, ένα άλλο μεγάλο μέρος του κτιρίου έχει μετατραπεί σε εκθετήριο-μουσείο, όπου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα τεκμήρια για το τεράστιο έργο που επιτελέστηκε στους χώρους αυτούς, στο διάστημα των πάνω από εκατό χρόνων λειτουργίας τής Μονής: φωτογραφικό υλικό, μαθητολόγια, εργαστήρια (φυσικής, χημείας, φυσικής ιστορίας, μουσικής, ζωγραφικής, ραπτικής), το φαρμακείο της Σχολής, το αναρρωτήριο, υπόλοιπα από τα εργόχειρα των μαθητριών και άλλα πολλά. Το υπόλοιπο τμήμα, σημαντικό κι αυτό, μένει αναξιοποίητο και ερημώνει… Και οι πολυάριθμοι επισκέπτες, που έρχονται και ανακαλύπτουν τους θησαυρούς αυτούς, απορούν για την αδιαφορία του ελληνικού Κράτους να συμπαρασταθεί στη διατήρηση και συντήρηση ενός τόσο ένδοξου παρελθόντος.

http://www.catholic.gr/

Το Κάστρο του Ξώμπουργου

Το Κάστρο του Ξώμπουργου

Ο βράχος του Εξωμβούργου βρίσκεται σε υψόμετρο 640 μ. και δεσπόζει στο κέντρο του νότιου τμήματος του νησιού. Αποτελεί σήμα κατατεθέν της Τήνου. Η ιστορία του ξεκινά από τα πολύ παλιά χρόνια.

Τα πρώτα ίχνη κατοίκησης ανάγονται στην εποχή του Χαλκού, όταν κτίζεται το Κυκλώπειο τείχος του Ξώμπουργου. Η κατοίκηση στο βράχο συνεχίζεται και κατά τη Γεωμετρική εποχή και τους Σκοτεινούς αιώνες. Το Ιερό της Μεγάλης Θεάς και Κόρης τοποθετείται στα αρχαϊκά χρόνια. Η ασφάλεια και η ειρήνη που επικρατούσε στο Αιγαίο τα κλασικά χρόνια έδωσε την ευκαιρία στους κατοίκους του νησιού να εγκαταλείψουν το Ξώμπουργο, ιδρύοντας πόλη στα παράλια. Έτσι ο βράχος θα παραμείνει στην αφάνεια ως τα Βυζαντινά χρόνια που θα κατοικηθεί ξανά, φτάνοντας στο απόγειό του.

Κούμαρος...Είναι ένα µικρό και παραδοσιακό χωριό της Τήνου, κτισµένο στην απότοµη πλαγιά του βουνού Φούρκα, υπό τη σκιά του επιβλητικού βράχου του Ξώµπουργου. Αγναντεύει από ψηλά την πεδιάδα και τα περισσότερα χωριά της τηνιακής ενδοχώρας. Ένα παλιό µονοπάτι συνδέει το χωριό µε το παλιό κάστρο του Ξώµπουργου. Εδώ υπάρχει ένα καφενείο που λειτουργεί µε ελβετικό σύστηµα και ο καθένας µπορεί να εξυπηρετηθεί µόνος του. Κοντά υπάρχει το παλιό µοναστήρι των Ουρσουλινών, ερειπωµένο, και το εκκλησάκι της Αγίας Αγγέλας, ιδρύτριας της αδελφότητας.

Κούμαρος...

Κάστρο Εξωμβούργου..Οι επιδρομές και οι συνεχείς επιθέσεις ανάγκασαν τους Τηνιακούς να μαζευτούν ξανά γύρω από το γρανιτένιο βράχο, αρχικά ιδρύοντας πρωτεύουσα στην περιοχή του σημερινού χωριού Ξυνάρα. Το 1207 την Τήνο κατέλαβαν οι αδελφοί Ανδρέας και Ιερεμίας Γκίζη. Από τις πρώτες τους κινήσεις ήταν να οχυρώσουν το βράχο και να χτίσουν φρούριο. Το «Κάστρο της Αγίας Ελένης», όπως ονομάστηκε, πήρε την ονομασία του από το ομώνυμο εκκλησάκι που υπήρχε στην κορυφή του. Μέχρι και τον τελευταίο απόγονο των Γκίζηδων, το 1390, το κάστρο της Τήνου φημιζόταν για την οχύρωσή του και την ασφάλεια που παρείχε στο λαό. Τους Γκίζηδες διαδέχτηκε η Βενετική Δημοκρατία. Το 1537 ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσσα κατέλαβε για λογαριασμό του Σουλτάνου την Τήνο, η οποία, όμως, επαναστάτησε ζητώντας και πάλι τους Βενετούς. Έτσι, η Γαληνοτάτη επανέκτησε το νησί, το οποίο αποτέλεσε και τη μοναδική κτήση της στις Κυκλάδες. Το φρούριο ξαναχτίστηκε πιο δυνατό από ποτέ και σύμφωνα με τη σύγχρονη δόμηση στα μέσα του 16ου αι μ.Χ.

Ζωοδόχος Πηγή...........η Ιερά Καρδία του Ιησού...Καθολική η εκκλησία στο Ξωμπουργκο..................Το κάστρο της Τήνου άντεξε σε πολλές επιδρομές: Σαρακινών, Τούρκων, Δυτικών κ.α. Το 1715-42 έγινε η τελευταία επιδρομή, η οποία ήταν και καταστροφική. Με ειδική συνθήκη μεταξύ των διοικητών του νησιού και των Τούρκων, το νησί περιήλθε στους τελευταίους, οι οποίοι φρόντισαν να καταστρέψουν ολοσχερώς το κάστρο. Έτσι, το «Φρούριο της Αγίας Ελένης», έπειτα από 508 χρόνια πέφτει Τότε ήταν, άλλωστε, που έλαβε και το σημερινό όνομά του το Εξώμβουργο ή Ξώμπουργο (πριν ονομαζόταν Κάστρο), από την ιταλική πόλη “soborgo” που σημαίνει προάστιο ή «έξω από το μπούργκο» (=μικρή πόλη). Σήμερα το Ξώμπουργο προσελκύει τους επισκέπτες και τους προκαλεί να περπατήσουν στους ιστορικούς και ξεχασμένους του δρόμους και τα ερείπιά του.