Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε (28 Αυγούστου 1749 – 22 Μαρτίου 1832)

Άκουσα στον Άγιο Πέτρο της Ρώµης το Ευαγγέλιο σε όλες τις γλώσσες. Η Ελληνική αντήχησε άστρο λαµπερό µέσα στη νύχτα.

Ο Γιόχαν Βόλφγκανγκ φον Γκαίτε (Johann Wolfgang Goethe, Φρανκφούρτη, 28 Αυγούστου 1749 – Βαϊμάρη, 22 Μαρτίου 1832) ήταν παγκοσμίου αναστήματος Γερμανός ποιητής, μυθιστοριογράφος, δραματουργός, θεωρητικός της Τέχνης και επιστήμονας.

Η οικογένεια του ήταν μια από τις πιο εύπορες στη Φρανκφούρτη και του προσέφερε πολλές δυνατότητες μόρφωσης. Σε ηλικία 15 χρονών έγραψε τα πρώτα του ποιήματα, τα οποία στη συνέχεια κατέστρεψε. Το 1765 ξεκίνησε σπουδές Νομικής στη Λειψία κατόπιν επιθυμίας του πατέρα του. Παράλληλα με τις σπουδές του ασχολήθηκε με τις εικαστικές τέχνες. Στην Λειψία ήρθε σε επαφή με το έντονο ελληνικό στοιχείο της πόλης. Ως φίλος των Ελλήνων και της Ελλάδας αφιέρωσε πολλά έργα του στην Ελληνική Αρχαιότητα. )

Το 1769 αρρώστησε και επέστρεψε στη Φρανκφούρτη. Την ίδια περίοδο άρχισε να ανακαλύπτει μέσα του και τον ήρωά του Φάουστ. Το 1770 ολοκλήρωσε τις σπουδές Νομικής και παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα Ιατρικής, Χημείας και Βοτανικής. Επέστρεψε στη Φρανκφούρτη και ασχολήθηκε με τη δικηγορία. Το 1774, συγκλονισμένος από την αυτοκτονία ενός φίλου του, έγραψε Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου, ένα μυθιστόρημα που λάτρεψε ο Ναπολέων Α΄ και έγινε λάβαρο του ηθικού και πνευματικού κινήματος. Η Βαϊμάρη υπήρξε σημαντικός σταθμός στη σταδιοδρομία του Γκαίτε, καθώς είχε αναλάβει εκεί καθήκοντα Υπουργού του Δούκα της. Ένα από τα σημαντικότερα έργα του Γκαίτε είναι το Ταξίδι στην Ιταλία, το οποίο έγραψε κατά τη διαμονή του στη νότια Ιταλία. Μέχρι το 1805 είχε στενή επαφή και φιλία με τον Σίλλερ και μια βαθιά φιλία αναπτύχθηκε μεταξύ των δύο ανδρών. Το 1806 παντρεύτηκε την Κριστιάνε Βούλπιους, με την οποία είχε ήδη από το έτος 1789 ένα γιο. Ο Φάουστ, το δημιούργημα ολόκληρης της ζωής του, ολοκληρώθηκε με τον δεύτερο τόμο ένα χρόνο πριν το θάνατο του, το 1832 στη Βαϊμάρη.Οι τελευταίες του λέξεις ήταν: "Φως,περισσότερο φως" Γερμανικά: "Mehr Licht!".

https://el.wikipedia.org/

Goethe in the Roman Campagna (1786) by Johann Heinrich Wilhelm Tischbein 

ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ 

Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ

(2019) Φάουστ, Γαβριηλίδης
(2018) Στέλλα, Κάπα Εκδοτική
(2016) Ρωμαϊκές ελεγείες και Τριλογία του πάθους, Φιλύρα
(2016) Φάουστ, Φαρφουλάς
(2016) Φάουστ, Δωδώνη
(2016) Φάουστ, Δωδώνη
(2015) Ένας άντρας πενήντα ετών, Ποικίλη Στοά
(2015) Φάουστ, Κάπα Εκδοτική
(2014) Οι συνένοχοι, Σοκόλη
(2014) Το ταξίδι στην Ιταλία, Ολκός
(2010) Ράινεκε Φουξ, Νεφέλη
(2010) Ρωμαϊκές ελεγείες, Διώνη
(2010) Φάουστ, Ελευθεροτυπία
(2010) Φάουστ, Το Ποντίκι
(2010) Φάουστ, Ελευθεροτυπία
(2008) Θεωρία των χρωμάτων, Printa
(2007) Γκαίτε, Στιγμή
(2006) Faust, Μάτι
(2006) Νουβέλα του λιονταριού, Μαΐστρος
(2006) Ο πενηντάρης, Το Ποντίκι
(2006) Υπάρχουν όρια, Ολκός
(2006) Φάουστ, Διώνη
(2005) Clavigo, Νεφέλη
(2005) Έγμοντ, Δωδώνη
(2005) Ράινεκε Φουξ, Εκάτη
(2004) Τα πάθη του νεαρού Βερθέρου, DeAgostini Hellas
(2004) Φάουστ, Ερευνητές
(2003) Ιφιγένεια εν Ταύροις, Δωδώνη
(2003) Ο μαθητευόμενος μάγος, Εκδόσεις Παπαδόπουλος
(2003) Το παραμύθι, Νήσος
(2003) Φάουστ, Πελεκάνος
(2003) Φάουστ, Δωδώνη
(2003) Φάουστ, Δωδώνη
(2002) Η νύμφη της Κορίνθου και άλλα ποιήματα, Ιωλκός
(2002) Φάουστ, Γαβριηλίδης
(2001) Περί τέχνης, Printa
(2000) Ο Φάουστ του Γκαίτε, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(2000) Φάουστ, Διώνη
(2000) Φάουστ, Διώνη
(1999) Οι εκλεκτικές συγγένειες, Κανάκη
(1999) Τορκουάτο Τάσσο, Άγρα
(1997) Τα χρόνια της μαθητείας του Γουλιέλμου Μάιστερ, Κανάκη
(1997) Τα χρόνια της μαθητείας του Γουλιέλμου Μάιστερ, Κανάκη
(1997) Φάουστ, Αστήρ
(1996) Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου, Άγρα
(1996) Φάουστ, Βιβλιοπωλείον της Εστίας
(1991) Το παραμύθι της αλεπούς, Ύψιλον
(1989) Φάουστ, Εκδόσεις Γκοβόστη
(1988) Φάουστ, Αστήρ
(1979) Ελένη, Σχολή Μωραΐτη. Εταιρεία Σπουδών Νεοελληνικού Πολιτισμού και Γενικής Παιδείας
Η Μινιόν, Ηριδανός

http://www.biblionet.gr/

 Shiller & Goethe 

ΠΟΙΗΜΑΤΑ 

Η Χαρά 

Ζητώ τη χαρά πότε εδώ πότε εκεί! 

Που είσαι; πείτε μου που κατοικεί; 

Δεν είναι σε λόφους σε όρη υψηλά. 

Πείτε μου, που η μορφή της γελά; 

Σε βάθη κοιλάδων επήγα ζητώντας 

Είδα ρυάκια να πέφτουν με κρότο 

Να παίζουν με τρεχούμενα νερά καθαρά 

Μαζί τους δεν έπαιζε εκεί η χαρά

 Την έφτασα τέλος, την βρήκα μακριά 

Μακριά σε χωριό μια κοιλάδας μικρής 

Τριγύρω της είχε παιδιά αρκετά 

Και πηδούσε με εκείνα και γελούσε μ αυτά 

Που είστε καλοί παιδικοί μου καιροί 

Εφώναξα τότε με στήθος βαρύ 

Πλην όμως την είδα, πετά η χαρά, 

Και αυτήν είναι η πρώτη και τελευταία φορά. 

ΤΟ ΕΞΩΤΙΚΟ

Ποιος τα μεσάνυχτα καβαλικεύει;
Είν’ ο πατέρας με το παιδί·
το ’χει στα στήθια του και το χαϊδεύει
και κάπου σκύβει και το φιλεί.

— Παιδί μου, τι έκρυψες το πρόσωπό σου;
— Δε βλέπεις τ’ άγριο το ξωτικό,
πατέρα; πέρασε απ’ το πλευρό σου·
— Τα νέφια απλώνονται εις το νερό.

— Παιδί μου, έλα στη συντροφιά μου,
μ’ αρέσ’ η όψις σου η δροσερή,
περίσσια λούλουδα έχ’ η οχθιά μου,
κι έχ’ η μητέρα μου στολή χρυσή.

— Ακούς, πατέρα μου, ακούς τι λέει;
Με θέλει σύντροφο το ξωτικό·
— Παιδί μου, ησύχασε, τ’ αέρι κλαίει
σ’ άγριο χαμόδενδρο, θάμνο ξερό.

— Παιδί μου, έλα τι σε τρομάζει;
θα ’χεις τις κόρες μου για συντροφιά,
που όταν τη λίμνη μας νύχτα σκεπάζει,
χορεύουν εύθυμες στην αμμουδιά.

— Πατέρα, κοίταξε· δε βλέπεις πέρα,
σαν να χορεύουνε οι κορασιές;
— Παιδί μου, βλέπω απ’ τον αέρα,
κουνιούνται πένθιμα γριές ιτιές.

— Μ’ αρέσει η όψη σου, χρυσό μου αστέρι,
μα συ δεν έρχεσαι· σε παίρνω εγώ...
— Πατέρα, άπλωσε το άγριο χέρι,
πατέρα, μ’ έπνιξε το ξωτικό.

Τρέμει ο πατέρας του και τ’ άλογό του
κεντά και χάνεται σαν αστραπή·
φθάνει στη θύρα του... ωιμέ το γιο του
κρύο στον κόρφο του, νεκρό κρατεί.

μτφρ. Ιωάννης Παπαδιαμαντόπουλος
(Ζαν Μορεάς)
(1856-1910)

https://www.hallofpeople.com/

Νυχτερινό Τραγούδι
Σαν θα κοιμάσαι στο μαξιλάρι
Άκουσε λίγο, για μια στιγμή
Πως παίζει η λύρα μου με το δοξάρι
Κοιμήσου! Τι άλλο θες πιο πολύ;

Παίζει η λύρα μου με το δοξάρι
Πως ο Ουρανός γλυκά ευλογεί
Το αιώνιο συναίσθημα, τη θεία χάρη
Κοιμήσου! Τι άλλο θες πιο πολύ;

Το θείο συναίσθημα, η θεία χάρη
Που μ’ ανεβάζει ψηλά την ψυχή
Μακριά απ’ τα γήινα χθόνια βάρη
Κοιμήσου! Τι άλλο θες πιο πολύ;

Μακριά απ’ τα γήινα χθόνια βάρη
Η μορφή σου με προσκαλεί
Δεμένος με τη δροσιά που ‘χεις πάρει
Κοιμήσου! Τι άλλο θες πιο πολύ;

Δεμένος με τη δροσιά που ‘χεις πάρει
Σου μιλώ – στ’ όνειρό σου – στ’ αυτί
Αχ! Στο απαλό σου το μαξιλάρι
Κοιμήσου! Τι άλλο θες πιο πολύ;
https://www.vakxikon.gr/

Φάουστ 

Η σύγκρουση ανάμεσα στο Θεό και το Διάβολο, στο Καλό και στο Κακό, είναι μια πανάρχαια υπόθεση. Ο «Φάουστ», το κλασικό αριστούργημα του μεγάλου γερμανού συγγραφέα Γιόχαν φον Γκέτε, αναφέρεται σ΄ αυτό ακριβώς το θέμα.

Ο σατανικός Μεφιστοφελής βάζει στοίχημα με το Θεό ότι θα καταφέρει να κερδίσει την ψυχή του σεβάσμιου Δρ Φάουστ. Ο Μεφιστοφελής κατεβαίνει στη Γη, παίρνει αρχικά τη μορφή ενός σκύλου και εμφανίζεται μπροστά στο Φάουστ. Με πολλά μαγικά τεχνάσματα ο Μεφιστοφελής πείθει τον Φάουστ ότι μπορεί να του δώσει ξανά τα νιάτα και την ομορφιά του, με αντάλλαγμα να του πουλήσει την ψυχή του. Ο Φάουστ συναντά την όμορφη Μαργαρίτα και προσπαθεί να την κατακτήσει… 

Η τραγική ιστορία του Δρ Φάουστ παρουσιάζεται σε μια σύγχρονη διασκευή με εντυπωσιακή εικονογράφηση που θα συναρπάσει μικρούς και μεγάλους. Το απλό αλλά γλαφυρό και κατανοητό κείμενο, προσπαθεί να αποδώσει πιστά το ύφος του πρωτότυπου έργου, την πλοκή και τους χαρακτήρες. Η υπέροχη εικονογράφηση του Klaus Ensikat αποδίδει το περιβάλλον στο οποίο εξελίσσεται η υπόθεση και πολλές φορές περιγράφει στοιχεία του έργου που δε θα ήταν δυνατό να συμπεριληφθούν στο σύντομο κείμενο μιας διασκευής.http://www.biblionet.gr/

✧✧✧✧

Η αιώνια μάχη του καλού με το κακό αποτυπώνεται τέλεια στο κλασικό ποίημα του Γκαίτε και δεν δύναται να λάβει χώρα παρά μόνο όταν το πρώτο (γιατί τέτοια θέλω να πιστεύω πως είναι κατά βάση η φύση του ανθρώπου) προκαλεί το δεύτερο. Η άτυχη ψυχή του πρωταγωνιστή παίζεται βέβαια κορώνα γράμματα ήδη από τους πρώτους στίχους του έργου, καθιστώντας την προσέγγιση του Γκαίτε μάλλον μοιρολατρικη και θεοκεντρική. Ο Κύριος και ο Μεφιστοφελής συζητούν για την ανικανοποίητη φύση του σοφού Γκαίτε που ξόδεψε όλη του τη ζωή στην απόκτηση της γνώσης, τελικά δεν έφτασε στην αλήθεια και έχασε τα νιάτα του γι' αυτό. Το ζητούμενο είναι επομένως πως είναι μια ψυχή χωρισμένη στα δύο. Από τη μια κρατιέται σε αυτή τη ζωή, σφιχτά στον κόσμο αυτόν, για να φτάσει σε μεγάλες ανακαλύψεις. Από την άλλη όμως με ορμή απ' τη σκόνη υψώνεται στις σφαίρες των τρανών προγόνων ψηλά. Τα δυο κομμάτια δε μπορούν να ζήσουν μαζί και έχουν οδηγήσει σε τέτοια απελπισία τον πρωταγωνιστή, που δεν επιθυμεί άλλο να ζει. Ως εκ τούτου, ο Κύριος δε μπορεί να προστατέψει τον δούλο του (όπως χαρακτηριστικά τον αποκαλεί). Όσο είναι ακόμη ζωντανός, ο Μεφιστοφελής μπορεί να τον διεκδικήσει.

ΚΥΡΙΟΣ 

...Τους ομοίους σου δε μίσησα ποτέ.

Από τα πνεύματα που αρνούνται, ο πονηρός

ο λιγότερο μου είναι βαρετός. 

Κουράζεται ο άνθρωπος πολύ και γρήγορα γυρεύει να ησυχάσει,

γι' αυτό μου αρέσει να έχει ένα μαζί,

που ως διάολος πλάθει και κεντά στη δράση.

ΜΕΦΙΣΤΟΦΕΛΗΣ

Να βλέπω που και που το γέρο εδώ μου αρέσει,

και προσέχω μη κόψουμε τη σχέση.

Τι καλοσύνη να μιλεί του σατανά

ένας τρανός αφέντης τόσο ανθρωπινά....

Ο διάβολος εμφανίζεται αρχικά με τη μορφή ενός σκύλου που εισβάλλει με αυτόν τον τρόπο στο σπίτι του Φάουστ και κάνει την εμφάνισή του κατά τη διάρκεια ενός από τα γνωστά παραληρήματά του για τους ανώφελους κόπους της ζωής του. Ο Μεφιστοφελής του τάζει όσους "θησαυρούς" θελήσει ζητώντας ως αντάλλαγμα τη ψυχή του. Χαρακτηριστικά δηλώνει πως γρήγορα θα αποκαλυφθεί πόσο η τέχνη του αξίζει. Ο Φάουστ συναινεί σε ένα μονοπάτι σκοτεινό και καταστροφικό. Συνοδευμένος από τον συκοφάντη μπαίνει σε καταγώγια που δε θα έμπαινε ποτέ, συνομιλεί με κακά πνεύματα και παρασύρει ένα δεκαεξάχρονο κορίτσι, τη Μαργαρίτα σε έναν έρωτα που θα την οδηγήσει σε τραγικό τέλος. Κατά τη διάρκεια αυτού του τα "ταξιδιού" ο Φάουστ αλλάζει συναισθήματα: απελπισία - έρωτας - μετάνοια. Ωστόσο η συμφωνία είναι κατά πως φαίνεται πράγμα απαράβατο και μη αναστρέψιμο.

Πέρα από το θέμα του έργου που έχει αναλυθεί λογοτεχνικά, φιλοσοφικά και ιστορικά αξιοσημείωτα είναι τα εξής: 1. Ο χαρακτήρας του Φάουστ βασίζεται σε ένα υπαρκτό πρόσωπο που γεννήθηκε στα 1460 περίπου και έφερε το ίδιο όνομα: Φάουστ Γεώργιος ή Γιόχαν Φάουστους. Ο ίδιος καυχιόταν για τις μαγικές του ικανότητες, ενώ παράλληλα θρύλοι διαδίδονται γύρω από τις περίεργες συνθήκες του θανάτου του...πως δηλαδή έπεσε θύμα στραγγαλισμού από τον ίδιο τον διάβολο. Ο κεντρικός πυρήνας επομένως της ιστορίας επιβιώνει ανά τους αιώνες μέχρι που έφτασε στα χέρια του Γκαίτε ή ακόμη αργότερα του Τόμας Μαν. 2. Το έργο έχει την κλασική μορφή ποιητικού κειμένου με έντονα αρχαιοελληνικά τραγικά στοιχεία. Υπάρχει η επίκληση στον ποιητή, υπάρχει ο χορός που ενσαρκώνεται στη μορφή και στη φωνή των πνευμάτων, ο πρωταγωνιστής που σφάλλει, ένα πρόσωπο εξαιρετικά τραγικό μέχρι το τέλος. Η κάθαρση βέβαια δεν είναι απολύτως ξεκάθαρη. Θα έλεγα ότι προοικονομείται από τον ίδιο τον διάβολο, αλλά δεν εκτυλίσσεται ποτέ μπροστά στα αναγνωστικά μας μάτια. 3. Η άβγαλτη Μαργαρίτα, η καταπιεσμένη από τη μητέρα της, η χωρίς αυτοπεποίθηση κοπέλα της οποίας η μοίρα διαγράφεται ζοφερή, είναι η μόνη που καταλαβαίνει - σαν από ένστικτο αγνής ψυχής - τον διάβολο. 4. Η γλώσσα είναι περίπλοκη, οι εικόνες εναλλάσσονται ταχύτατα, το ύφος είναι λυρικό, πλούσιο σε συνδηλώσεις και μεταφορές. Οι μοναδικές στιγμές που ο Γκαίτε έγραψε με απλότητα ήταν στις ατάκες του διαβόλου και υποψιάζομαι πως δεν είναι τυχαίο. Θα κλείσω με την προοικονομία της κάθαρσης που παραδέχεται ο Μεφιστοφελής πολύ νωρίς, έτσι για να μας δώσει ελπίδα για το άσχημο τέλος:

Εκείνο ενάντια στο Μηδέν που στέκει τώρα, 

το κάτι, αυτός ο κόσμος ο χοντρά κομμένος,

ολότελα δεν είναι πειραγμένος, 

όσα κι αν πιχειρίστηκα ως την ώρα

με μπόρες, κύματα, σεισμούς και πυρκαγιά - 

στέκουν ατάραχα και πέλαα και στεριά!

Κι η κολασμένη δα των ζώων και ανθρώπων γεννά

αυτή είναι αδύνατο κανένας να τη βλάψει:

πόσους δεν έχω ως τώρα θάψει!

Κι αίμα καινούργιο νέο πηδά ολοένα.

Έτσι πάει πάντα, είναι κανένας να λυσσιάζει.

Σημ. Η μετάφραση είναι του εξαιρετικού Κωσταντίνου Χατζόπουλου και κυκλοφορεί με την εικονογράφηση των έργων του Ντελακρουά από τις εκδόσεις "γράμματα".

http://logotexnia-filoteo.blogspot.com/

Διαβάστε τον Φάουστ εδώ :https://www.ebooks4greeks.gr/

ΤΑΙΝΙΑ 1926