Homo Universalis: Ζουάν ( Χουάν ) Μιρό - Joan Miró ( 20 Απριλίου 1893

Κυριακή 25 Δεκεμβρίου 2016

Ζουάν ( Χουάν ) Μιρό - Joan Miró ( 20 Απριλίου 1893 - 25 Δεκεμβρίου 1983 )

Catalan Landscape

Ο ισπανικής καταγωγής ζωγράφος και γλύπτης Χουάν Μιρό υπήρξε ένας από τους πρώτους υπερρεαλιστές καλλιτέχνες που τόνισε τις φανταστικές εικόνες και αποτέλεσε εκπρόσωπο του κινήματος του σουρεαλισμού που ξεκίνησε στις αρχές του εικοστού αιώνα. Ο Μιρό ανέπτυξε μια δική του ιδιαίτερη εξατομικευμένη εικαστική γλώσσα που προέρχεται από τους προϊστορικούς χρόνους και τις πηγές της φύσης.

O Joan Miro είναι γνωστός για τις γεμάτες παιχνιδίσματα εικόνες του. Οι συμβολικές του εικόνες δίνουν την αίσθηση της αφέλειας και της παιδικότητας κοιτάζοντάς της κάποιος για πρώτη φορά. Σε αντίθεση με την καλλιτεχνική του εικόνα, ο Μιρό ήταν ένα συγκεντρωμένος, εργατικός άνθρωπος που προτιμούσε να πηγαίνει στις εκθέσεις των γκαλερί ντυμένος με κλασσικά σκούρα κοστούμια εργασίας.

Ο Μιρό γεννήθηκε το 1893 ως γιος ενός χρυσοχόου και κατασκευαστή κοσμημάτων στη Βαρκελώνη στη Βόρειο Ισπανία και έφυγε από τη ζωή το 1983. Σπούδασε εικαστικά στη Σχολή Καλών Τεχνών της Βαρκελώνης και στην Academia Gali. Οι γονείς του βέβαια είχαν τις αντιρρήσεις τους και προτιμούσαν να δουν τον γιο τους να ακολουθήσει μια πιο σίγουρη δουλειά ως επιχειρηματίας. Μάλιστα, ακολούθησε και σπουδές διοίκησης επιχειρήσεων το 1907, παράλληλα με τα μαθήματα των καλλιτεχνικών σπουδών του και εργάστηκε ως λογιστής για σχεδόν δύο χρόνια. Τότε ήταν που υπέστη κάποιο είδος νευρικού κλονισμού και εγκατέλειψε τις όποιες βλέψεις των γονιών του να επιλέξει ένα πιο σταθερό επάγγελμα. Οι γονείς του αποδέχτηκαν τελικά να ακολουθήσει την καριέρα του καλλιτέχνη χωρίς ωστόσο να του παρέχουν υπερβολική υποστήριξη για αυτή του την επιλογή.

Στο ξεκίνημα της καριέρας του πειραματίστηκε σε διαφορετικά στυλ ζωγραφικής που είχαν κάνει δυναμικά την παρουσία τους εκείνη την περίοδο με την αλλαγή του αιώνα, όπως ο Φωβισμός και ο Κυβισμός.

Λουλούδια και πεταλούδα (1922)

Το 1920 ο Μιρό έκανε την πρώτη από μια σειρά ταξίδια στο Παρίσι και το 1921 εγκαταστάθηκε μόνιμα στη γαλλική πρωτεύουσα, όπου συναντήθηκε με τον Πάμπλο Πικάσο και πολλούς άλλους από τους μεγάλους ζωγράφους και καλλιτέχνες που ζούσαν στο Παρίσι - το οποίο αποτελούσε το κέντρο των τεχνών στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα και το πρώτο μισό του εικοστού.

Από το 1924 και έπειτα, ο Miro εντάχθηκε στον κύκλο των Θεωρητικών Σουρεαλιστών του Andre Breton και το ζωγραφικό του ύφος πήρε στροφή προς το κίνημα του Σουρεαλισμού. Σύντροφοί του και συνοδοιπόροι σε αυτό το μοναδικό καλλιτεχνικό ταξίδι υπήρξαν ο Andre Masson και ο Max Ernst. Παρά το γεγονός βέβαια ότι ο Μιρό είχε προσχωρήσει στο κίνημα των σουρεαλιστών, ποτέ δεν ενέταξε εαυτό του εξ’ ολοκλήρου και απόλυτα σε αυτήν την ομάδα που κυριαρχείτο από τον Andre Breton, παραμένοντας πάντα ένα αουτσάιντερ του κινήματος.

Μέχρι το 1930 ο καλλιτέχνης είχε αναπτύξει το δικό του προσωπικό στυλ. Το στυλ της τέχνης που ακολούθησε ο Μιρό είναι δύσκολο να περιγραφεί. Χαρακτηρίζεται από λαμπερά χρώματα σε συνδυασμό με απλοποιημένες φόρμες που θυμίζουν τα σχέδια που δημιουργήθηκαν από παιδιά στην ηλικία των πέντε ετών, ενώ στην τέχνη του ενσωματώνει στοιχεία και από την καταλανική λαϊκή τέχνη. Ο ίδιος αγαπούσε ιδιαίτερα να συγκρίνει τις εικαστικές τέχνες με την ποίηση.

Στη δεκαετία του 1930 η φήμη και η αναγνώριση του έγινε σε διεθνές επίπεδο. Από το 1940 έως το 1948 επέστρεψε και εγκαταστάθηκε στην Ισπανία. Κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου πειραματίστηκε σε διάφορα εικαστικά μέσα όπως τη γλυπτική, τα κεραμικά και τις τοιχογραφίες.

Το 1947, ο Μιρό επισκέφθηκε τις Ηνωμένες Πολιτείες για πρώτη φορά όπου είχε διάφορες προσωπικές εκθέσεις. Η πιο σημαντική υπήρξε η αναδρομική έκθεση στο MoMA - Το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης στη Νέα Υόρκη το 1951 και το 1959. Το 1954 μάλιστα, κέρδισε ένα βραβείο στην Μπιενάλε της Βενετίας, ενώ το 1968 ο καλλιτέχνης αποπεράτωσε τελικά δύο μεγάλες κεραμικές τοιχογραφίες σε κτίρια της UNESCO στο Παρίσι, τα οποία του είχαν ανατεθεί.

Το Καρναβάλι του Αρλεκίνου (1924-25)

Σε αυτό το έργο ο καλλιτέχνης ανακαλύπτει τη δική του προσωπική εκδοχή του σουρεαλισμού, στην οποία παραμένει πιστός σε όλη του τη ζωή. Με ζωηρή φαντασία και το εύθυμο πνεύμα του άδολου παιχνιδιού που χαρακτηρίζει το μεγαλύτερο μέρος της τέχνης του ζωγράφου. Απεικονίζεται ένας παράξενος αποκριάτικος χορός, όπου άνθρωποι, ζώα και αντικείμενα είναι μεταμφιεσμένα ή φορούν μάσκες.πηγή

Ο Μιρό υπήρξε ένας ιδιαίτερα πειθαρχημένος άνθρωπος που εργαζόταν με προσήλωση πάνω σε κάθε έργο του. Ήταν λιγομίλητος και έμοιαζε ένας τέλειος μετρημένος άνθρωπος. Ήταν συστηματικός, αξιόπιστος και ιδιαίτερα σχολαστικός. Τίποτα από όσα τον χαρακτήριζαν δεν μπορούσαν να θεωρηθούν ότι ανήκαν σε μια μποέμ προσωπικότητα την οποία είχαν συνήθως οι καλλιτέχνες.

Επιπλέον, ο Μιρό ήταν μετριοπαθής. Παρά τη διεθνή αναγνώριση, η οικονομική του κατάσταση δεν υπήρξε εξαιρετική. Ονειρευόταν ένα μεγάλο στούντιο, όπου θα μπορούσε να δημιουργήσει τα πολυάριθμα έργα τέχνης και τις ιδέες που είχε συγκεντρώσει σε ένα μικρό σημειωματάριο. Μετά το Β ΄Παγκόσμιο Πόλεμο όμως τα πράγματα θα εξελίσσονταν διαφορετικά για εκείνον. Το πρώτο ταξίδι του στις ΗΠΑ, έδωσε μεγάλη ώθηση στη δημοτικότητά του και στην αγοραία αξία των έργων τέχνης του. Το αποτέλεσμα ήταν ο μετριοπαθής Μιρό να πιέσει τις γκαλερί να κάνουν μια πιο δίκαιη κατανομή των εσόδων από τις πωλήσεις των έργων του. Σε μια επιστολή του προς τους ιδιοκτήτες γκαλερί κάποτε έγραψε τα εξής:

«Αυτό που δεν θα δεχτώ πλέον είναι μια μέτρια ζωή, ενός μετριοπαθούς τζέντλεμαν».

Πορτρέτο της κυρίας Μιλς το 1750 (1929)

Το 1956 τελικά ο Μιρό κατάφερε να μετακομίσει στη βίλα των ονείρων του, στην Πάλμα ντε Μαγιόρκα η οποία σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Josep Lluis Sert.

Το νέο του σπίτι κατασκευάστηκε σε υπερσύγχρονο στυλ χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονική avant-garde της δεκαετίας του 1950. Το 1992 η κατοικία του μετετράπη στο μουσείο Miro ανοικτό για το κοινό.

Ο Μιρό ήταν ένας ιδιαίτερα γόνιμος καλλιτέχνης. Εργάστηκε πάνω στην κατασκευή γκραβούρων και λιθογραφιών, και βρίσκεται μεταξύ εκείνων των σύγχρονων καλλιτεχνών, όπως ο Πικάσο ή ο Σαγκάλ τα έργα των οποίων δημοσιεύθηκαν επίσης εκτυπωμένα σε μεγάλες εκδόσεις απευθυνόμενα στο ευρύτερο κοινό.

Σήμερα, αυθεντικά έργα τέχνης του Μιρό είναι διαθέσιμα ακόμη και για τους λάτρεις της τέχνης, οι οποίοι έχουν ωστόσο περιορισμένα χρήματα στην διάθεσή τους.http://www.capital.gr/

Η φάρμα (1921-22)

Μετά την πρώτη επίσκεψή του στο Παρίσι, όπου περνάει πολύ φτωχικά, τα καλοκαίρια πηγαίνει στη φάρμα των γονιών του στο Μοντρόιγ, αποτυπώνει στο βορεινό του εργαστήριο τη ζεστασιά και το χρώμα του καταλανικού καλοκαιριού. Ζωγραφίζει με έντονα και ζωηρά χρώματα, επηρεασμένος από τους μεταϊμπρεσιονιστές και τους πρίμιτιφ ζωγράφους, όπως επίσης και από τα στυλιζαριμένα αλλά πολύ εκφραστικά ρωμανικά ξυλόγλυπτα των εκκλησιών του Μοντρόιγ. Η δουλειά αυτή αποτελεί τον αποχαιρετισμό του Μιρό στον ρεαλισμό, προτού ξεκινήσει τη μεγάλη του σουρεαλιστική περιπέτεια. Κοιτάζει τον αληθινό κόσμο με άγρυπνη και τρυφερή προσοχή, αναπαριστώντας με ακρίβεια ζώα και αντικείμενα.

πηγή

Το οργωμένο χωράφι (1923-24)

Άνδρας και Γυναίκα μπροστά σε περιττώματα (1936)

«Άγριος πίνακας», ζωγραφισμένος πάνω σε χαλκό, σε μια γενική ατμόσφαιρα χυδαιότητας, βίας και θανάτου.πηγή

Νεκρή φύση με ένα παλιό παπούτσι (1937)

Με το ξέσπασμα του Ισπανικού Εμφυλίου, ενώ αναγκάζεται να επιστρέψει στη Γαλλία, η Ισπανία απασχολεί πολύ τον νου του. Παίρνει μέρος σε μια ασυνήθιστη πολιτική δραστηριότητα σχεδιάζοντας μία έκτοτε πασίγνωστη μεταξοτυπία και την ονομάζει «Βοηθήστε την Ισπανία», της οποίας αντίτυπα πουλώνται αντί ενός φράγκου και οι εισπράξεις διατίθενται υπέρ των δημοκρατικών. Επανέρχεται, έτσι, σε μια μορφή ρεαλισμού για να απεικονίσει τη φρίκη του εμφυλίου. Κυβιστικά και άλλα στοιχεία κυριαρχούν στο έργο, και το μήλο αριστερά –συμβολίζει την Ισπανία–, το διαπερνούν τα επιθετικά δόντια ενός πιρουνιού που συμβολίζει τις ξιφολόγχες των φασιστικών δυνάμεων.πηγή

Σκάλα απόδρασης (1940)

Οι Γερμανοί καταλαμβάνουν τη Γαλλία το 1940 αναγκάζοντάς τον να αποδράσει με τη γυναίκα του στην Ισπανία. Παρά τις ταλαιπωρίες από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ο Μιρό επιστρέφει στον αρχικό του γνήσια σουρεαλιστικό τρόπο ζωγραφικής. Η σκάλα ορατή στο μπροστινό μέρος, με έντονο χρώμα, δεν οδηγεί πουθενάπηγή

Γυναίκες σε κλοιό από ένα πουλί που πετάει (1941)

Ένας από τους πίνακες με τον γενικότερο τίτλο «Αστερισμοί». Δείχνει με τα υπέροχα χρώματά του την αυθόρμητη χαρά της ζωής του Μιρό που ξαναγεννιέται ύστερα από τον πόνο της δεκαετίας του 1930.πηγή