Η Θεσσαλονίκη χωρίς την Άνω Πόλη είναι σαν σπίτι χωρίς μπαλκόνι.Αλλά,για να είμαστε πιο ακριβείς,η περιοχή που εκτείνεται γύρω από τα Κάστρα της Θεσσαλονίκης θα μπορούσε να ονομάζεται Άλλη Πόλη.Γιατί είναι.Θα το διαπιστώσετε αν δείτε την αεροφωτογραφία της πόλης:Από το λιμάνι ως ένα σημείο κυριαρχεί το μπετόν της πολυκατοικίας,ενώ στα Κάστρα το τοπίο αλλάζει και κυριαρχούν τα παλιά καλά κεραμίδια.
Η κεντρική Θεσσαλονίκη μοιάζει με αυστηρό κλασικό σταυρόλεξο,ενώ η Άνω Πόλη με εκείνο το παιχνίδι-λαβύρινθο που σου ζητά να μαυρίσεις τα κομμάτια με τις κουκίδες για να εμφανιστεί ένα σχέδιο-ένα γοητευτικό μωσαϊκό Ιστορίας και παράδοσης.Ένα συνονθύλευμα πέτρας και πρασίνου.Μια δροσερή σοφίτα από όπου μπορείς να κρυφοκοιτάξεις όλη την υπόλοιπη πόλη και τον Θερμαϊκό αφ’υψηλού...Η αλλαγή του σκηνικού ξεκινά από την αρχιτεκτονική αντίθεση.Η Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης, κατοικημένη κατά κύριο λόγο από Τούρκους κατά την Τουρκοκρατία,αλλά και από πρόσφυγες μετά την δεκαετία του ’20,διατήρησε ως ένα σημείο ατόφια τα χρώματα και την παραδοσιακή βαλκανική ιδιοσυγκρασία της παλιάς γειτονιάς. Άλλες γωνιές χαρακτηρίζονται «νεο-παραδοσιακές»,άλλες ξεχωρίζουν για τα γραφικά χαμόσπιτα με την απέριττη «χωριάτικη» αισθητική,και άλλες αποπνέουν εκείνη την γοητεία που τους χαρίζει η βυζαντινή αίγλη των τειχών.
Και κάπως έτσι,περπατώντας ανάμεσα σε λουλουδιασμένες ανηφόρες,ιστορικές πλατείες και δρόμους που δυστυχώς τις τελευταίες δεκαετίες υπέκυψαν στις σειρήνες της αντιπαροχής και του άχρωμου μπετόν,καταλήγουμε στα Κάστρα,στα τείχη του οποίου την ημέρα τουρίστες φωτογραφίζονται,και την νύχτα,όταν είναι όμορφα φωταγωγημένα (αλλά και ελαφρώς επικίνδυνα),ζευγαράκια βρίσκουν το ιδανικό σκηνικό να ρεμβάσουν και φοιτοτοπαρέες να πιουν τις μπύρες τους, λίγο πριν κατέβουν προς το λιμάνι για τη συνέχεια.
Εκεί,στην ίδια περιοχή εμφανίζονται οι πρώτες πράσινες τούφες του Σέιχ Σου,ενώ πιο πάνω,στα Χίλια Δένδρα,ο περίφημος κέδρινος λόφος φιλοξενεί την πανίδα του Ζωολογικού Κήπου,δίπλα από το πιο δροσερό ανοιχτό θέατρο της πόλης...
Info:
Βικιπαίδεια,
***Λήψεις:Δεκέμβρης 2016
Ανέγγιχτη από την πυρκαγιά του ’17,σώα απ’ τους σεισμούς του ’78,υψώνει τα τείχη της στα «χτυπήματα» του παρελθόντος.Ανθρώπινη παρουσία και αδιάσπαστη πορεία αιώνων δεν αλλοιώνουν αλλά συνθέτουν μια καθ'όλα γοητευτική,πολυπρόσωπη φυσιογνωμία.
Ωχρα,μπλε,έντονο γαλάζιο και όλες οι αποχρώσεις του καφέ.Ξεφτισμένη μπογιά σε βαριές ξύλινες πόρτες.Τενεκέδες λαδιού που με δυο χρωματικές πινελιές μεταμορφώνονται στα ομορφότερα «εν ζωή» ανθοδοχεία. Ξεφλουδισμένες προσόψεις,φρεσκοβαμμένα αρχοντικά,υπέροχα φροντισμένες αυλές...
Η νοικοκυροσύνη και η προσωπική φροντίδα των κατοίκων της Ανω Πόλης αποτυπώνονται σε περίτεχνα ζωγραφισμένα σαχνισιά, σε ασβεστωμένους τοίχους και πολύχρωμα σκαλοπάτια, στα λουλούδια και στα δέντρα που ποτίζονται καθημερινά από χίλια χέρια,σαν να ανήκουν υποσυνείδητα σε όλους.Περπατάς σαν μαγεμένος και χάνεσαι για άλλη μια φορά...
Η περιοχή της Άνω Πόλης Θεσσαλονίκης που διασώθηκε από την πυρκαγιά του 1917 και τη δεκαετία του 1980 επί Υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη χαρακτηρίστηκε διατηρητέος παραδοσιακός οικισμός,βρίσκεται στο βορειότερο και υψηλότερο τμήμα της παλιάς πόλης.Αρχίζει ουσιαστικά από τη βόρεια πλευρά της οδού Αγίου Δημητρίου φτάνοντας βόρεια ως τα τείχη της Ακρόπολης και δυτικά και ανατολικά ως τα αντίστοιχα Βυζαντινά Τείχη, που σώζονται σχεδόν ολόκληρα στην περιοχή...
 |
...σε γιορτινό κλίμα!
Στην περιοχή της Άνω Πόλης διασώζεται σε πολλά τμήματα ο παλιός (παραδοσιακός) πολεοδομικός ιστός της πόλης με τους στενούς λιθόστρωτους δρόμους,τα αδιέξοδα,τα μικρά ξέφωτα και τις πλατείες και προπαντός με τα μοναδικά σε λιτότητα,λειτουργικότητα και κομψότητα κτίσματα της Λαϊκής Μακεδονίτικης Αρχιτεκτονικής,αλλά και σπίτια Τουρκικών αρχιτεκτονικών επιρροών.Εξαίρετο δείγμα της οικιστικής ενότητας της Άνω Πόλης,αποτελούν τα Καστρόπληκτα σπίτια δηλαδή που κτίστηκαν την περίοδο των πληθυσμιακών μετακινήσεων των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα (Μικρασιατική Καταστροφή και ανταλλαγή πληθυσμών),από Μικρασιάτες πρόσφυγες.Τα σπίτια αυτά εφάπτονται των βυζαντινών τειχών και καταδεικνύουν την ταχεία,πρόχειρη και ραγδαία εγκατάσταση προσφύγων στην πόλη, οι οποίοι, λόγω έλλειψης χώρου έχτισαν δίπλα στα τείχη μικρά χαμόσπιτα με στόχο την στεγαστική τους εξασφάλιση...
Ένα σπίτι για σένα στη Θεσσαλονίκη.Η ιδέα ξεκίνησε το 2005,έπειτα από ένα οδοιπορικό στην Ευρώπη.Η υπόσχεση που δόθηκε τότε ήταν να δημιουργηθεί ένα μέρος που να προσφέρει στους ταξιδιώτες όλα τα προνόμια ενός σύγχρονου hostel και συνάμα όλα τα πλεονεκτήματα της φιλοξενίας σε ένα ελληνικό σπιτικό.
Το 2011 πραγματοποιήθηκε αυτό το όνειρο με τη δημιουργία του Little Big House, στην Άνω Πόλη της Θεσσαλονίκης.Το Little Big House είναι ένας ολοκαίνουριος ξενώνας,ιδανικός για τους ταξιδιώτες που αναζητούν ένα ήσυχο καταφύγιο για να χαλαρώσουν,να γνωρίσουν ξεχωριστούς ανθρώπους και να ανακαλύψουν όλες τις ενδιαφέρουσες πτυχές της Θεσσαλονίκης..,
Δίπατα αρχοντικά μακεδονίτικης αρχιτεκτονικής στέκουν αντικριστά στα σαν «συρρικνωμένα» δίπλα τους,προσφυγικά κατάλοιπα,τα φτωχικά μα τόσο γραφικά καστρόπληκτα,με τις κουζίνες να ευωδιάζουν μεσημεριανές νοστιμιές...
 |
 |
 |
 |
Η περιοχή της Άνω Πόλης διαχωρίζεται στις συνοικίες Τσινάρι,Διοικητήριο,Βλατάδων, Τερψιθέα,Κουλέ Καφέ,Κόκκινη Βρύση,Καλλιθέα.
Παρόλο ότι η περιοχή δεν ερευνήθηκε με αρχαιολογικές ανασκαφές,είναι σχεδόν βέβαιο ότι στην ελληνιστική,ρωμαϊκή και βυζαντινή εποχή δεν κατοικήθηκε,τουλάχιστον συστηματικά.Γειτονιές με κατοικίες δημιουργήθηκαν με την τουρκοκρατία,για να πυκνοκατοικηθεί η περιοχή στα τελευταία χρόνια του 19ου αιώνα και ιδιαίτερα μετά την άφιξη των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής.Τα τελευταία χρόνια επιλέγεται ως τόπος κατοικίας λόγω κλιματολογικών συνθηκών(μικροκλίματος) και της πανοραμικής θέας...
Η πλατεία Καλλιθέας.
Η πλατεία Καλλιθέας.
Ο Αγιος Νικόλαος ο Ορφανός(Ηροδότου & Απ. Παύλου)πρώην μετόχι της Μονής Βλατάδων, χτισμένος στις αρχές του 1300,με πεζούλες μες στα δέντρα,λειτουργεί κι ως «κατανυκτικό» ησυχαστήριο...
 |
 |
 |
 |
Τα δεκάδες καστρόπληκτα,ολόκληρες συνοικίες εντός κι εκτός Ανω Πόλης,αποτελούν οργανικό κομμάτι της ιστορικής της συνέχειας αλλά δυστυχώς,πολλά στέκουν εγκαταλελειμμένα, ετοιμόρροπα,προσδοκώντας τη μοίρα που θα τους αποφασιστεί.Οι κατακρημνισμένες σκεπές τους είναι έργο ανθρωπίνων χεριών.Με αυτόν τον τρόπο βεβαιώνεται πως θα παραμείνουν όπως είναι. Άδεια.
 |
 |
 |
Οι αρχικές οχυρώσεις κατασκευάστηκαν αμέσως μετά την ίδρυση της στα τέλη του 4ου αιώνα μΧ, ωστόσο τα υπάρχοντα τείχη δημιουργήθηκαν κατά το 390 μΧ κατά την βασιλεία του αυτοκράτορα Θεοδοσίου.Αν και ενσωματώνουν κάποια δείγματα των προγενέστερων κατασκευών δέχθηκαν ωστόσο και αρκετές μεταγενέστερες προσθήκες, μετατροπές και βελτιώσεις.
Τα αμυντικά τους χαρακτηριστικά και ικανότητες είναι εξαιρετικά εντυπωσιακά!Το μήκος τους ξεπερνούσε συνολικά τα 7 χιλιόμετρα, με το ύψος να φτάνει σε αρκετά σημεία έως και τα 10μ και το πάχος τα 5μ.
Ένας σημαντικός αριθμός επιπλέον αμυντικών κατασκευών και πύργων προστέθηκαν σε διαφορετικές περιόδους της ιστορίας. Χαρακτηριστικά παραδείγματα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αποτελούν το Επταπύργιο καθώς και ο Πύργος του Τριγωνίου, σε μικρή απόσταση από την ακρόπολη των τειχών.Μια σειρά από επιπλέον αμυντικούς πύργους με τετράγωνη, κυκλική η πολυγωνική κατασκευή έχουν προστεθεί κατά μήκος της περιμέτρου των τειχών.Τα τείχη περικύκλωναν το μεγαλύτερο μέρος της Θεσσαλονίκης έως και τον 19ο αιώνα όταν η Οθωμανική διοίκηση αποφάσισε στα πλαίσια ενός εκσυγχρονισμού και αλλαγής των αστικών χαρακτηριστικών της πόλης να κατεδαφίσει ολόκληρο το παραθαλάσσιο τμήμα τους...
Πύργος του Τριγωνίου (Πύργος της Αλύσεως)
Ίσως το εντυπωσιακότερο σημείο τον τειχών και ένα απο τα πιο πολυσύχναστα και δημοφιλή σε όλη την Θεσσαλονίκη αποτελεί ο Πύργος του Τριγωνίου.Έχοντας κατασκευασθεί πιθανότατα στο δεύτερο μισό του 15ουμΧ αιώνα χρησιμοποιήθηκε ώς οπλοστάσιο και πύργος πυροβολικού σε ένα από τα σημεία όπου θεωρούνταν κρίσιμα για την αντιμετώπιση πολεμικών ενεργειών.Η συνεχήςοχύρωση της τοποθεσίας μαρτυρά την σημασία που δίνονταν στο συγκεκριμένο σημείο καθώς συνόρευε με την Ακρόπολη η οποία και αποτελούσε το ασφαλέστερο καταφύγιο για τον πληθυσμό κατα την διάρκεια των επιδρομών.Ενώ σήμερα ο πύργος είναι γνωστός και με τα δύο ονόματα, υπάρχουν έρευνες και προσσεγγίσεις που υποστηρίζουν οτι η ονομασία αυτή παρέπεμπε σε άλλο παραπλήσιο κτίσμα με τριγωνική κάτοψη και προβολή κάτι που καθιστά ακριβέστερη την προσφώνηση του ως "Πύργος της Αλύσεως".Κατά την Οθωμανική περίοδο ήταν επίσης γνωστός ώς Πύργος της Αλυσίδας (Zincirli Kule) και Ζωσμένος Πύργος (Kusakli Kule),πιθανότατα εξαιτίας της διακοσμητικής ταινίας που έφερε στην περιφέρεια του...
Από εδώ επόπτευαν οι δεσμοφύλακες τους κρατουμένους στο Γεντί Κουλέ
Χρωματικές αλλοιώσεις στις πλευρές που ακουμπούσαν πάνω στα τείχη και που κάποτε αποτελούσαν μέρος των προσφυγικών κατοικιών.Βλέπεις ανοίγματα,τρύπες που άνοιξαν οι ντόπιοι για να κρύβονται από τους Γερμανούς στην Κατοχή.Παραδέχεσαι πως η Ανω Πόλη δεν ήταν άδικα γνωστή ως «ανταρτοφωλιά».Η σωζόμενη επιγραφή της Κομαντατούρ σε τοίχο της Ευρυμέδοντος άλλωστε,υποδεικνύει ακόμα στους κατακτητές να μην κάνουν βήμα παραπέρα,καθώς είναι γι’ αυτούς άκρως επικίνδυνο...
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΖΩΗ ΔΟΥΝΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ - ΖΩΗ ΔΟΥΝΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ - ΖΩΗ ΔΟΥΝΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου