Η Βάθεια είναι μάλλον το πιο πολυφωτογραφημένο χωριό της Μάνης, και όχι άδικα. Ο οικισμός πήρε τη σημερινή του μορφή μετά τον 18ο αιώνα και και ήταν «στις δόξες του» το 19ο αιώνα με 300 κατοίκους, οι οποίοι είχαν ασχολούνταν με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, το κυνήγι και. ..βεβαίως την πειρατεία! Η τελευταία ήταν επικερδής ως τα τέλη του 19ου αιώνα, μετά όμως η δράση των πειρατών μειώθηκε κι έτσι ξεκίνησαν την καλλιέργεια της ελιάς και στη Βάθεια λειτούργησαν τέσσερα ελαιοτριβεία.
Κάτι ματιές γεμάτες αρμονία
Από το 1900 όμως και μετά το χωριό άρχισε να ρημάζει με την φυγή των κατοίκων προς τις μεγάλες πόλεις και τη μετανάστευση. Το 1980 είχε σχεδόν ερημωθεί. Είχαν απομείνει ελάχιστοι κάτοικοι (11 συνολικά), κυρίως ηλικιωμένες γυναίκες. Σε αυτή την κρίσιμη στιγμή εμφανίστηκε για πρώτη φορά η ΔΕΗ στη Βάθεια και ως «από μηχανής Θεός» ο ΕΟΤ με μια σπάνια εκδήλωση κρατικής εποικοδομητικής πρωτοβουλίας και παρέμβασης. Αναστύλωσε και αναπαλαίωσε τα παλαιά πυργόσπιτα με ευλάβεια. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα όχι μόνον η Μάνη να γίνει τουριστικός προορισμός, αλλά να γίνει και ευρύτερα γνωστή.
Οπως γράφει ο κ Κων. Κατσιγιάννης πολιτικός μηχανικός ΕΜΠ και τέως γενικός διευθυντής ΕΟΤ: «Ουσιαστική παρέμβαση του ΕΟΤ που αποτέλεσε πρακτικά και την πρώτη σύνδεση της τουριστικής ανάπτυξης με την αρχιτεκτονική κληρονομιά έγινε αργότερα, κατά την περίοδο 1975-1985, με τη μελέτη και τη μετατροπή ιδιωτικών παραδοσιακών κτισμάτων σε τουριστικά καταλύματα, σε αριθμό παραδοσιακών οικισμών της χώρας (Βάθεια-Αρεόπολη Λακωνίας, Μεστά και Ψαρά Χίου, Οία Κυκλάδων, Βυζίτσα και Μηλιές Μαγνησίας, Κορυσχάδες Ευρυτανίας, Πάπιγγο Ιωαννίνων) με την κατασκευή άνω των 100 ξενώνων.
Η πολιτεία ενθαρρύνει ανάλογες δράσεις, αφού προβλέπεται η επιδότηση για τη μετατροπή υπαρχόντων παραδοσιακών κτισμάτων σε τουριστικά καταλύματα, με ποσοστό 40% της συνολικής δαπάνης, σύμφωνα με τις διατάξεις του αναπτυξιακού νόμου». Ετσι, η Βάθεια ζωντάνεψε κτιριακά και χρησιμοποιήθηκε σαν πρότυπο. Θεωρείται ο «Παρθενώνας» της μανιάτικης αρχιτεκτονικής, ενώ από ορισμένους αποκαλείται «Νέα Υόρκη της Μάνης», επειδή όλα τα κτίσματα είναι πύργοι διώροφοι, τριώροφοι και τετραώροφοι, πάνω στον λόφο με θέα προς τη θάλασσα.
Σήμερα, η Βάθεια αποτελεί ένα ανοιχτό μουσείο με τις πυργογειτονιές των τεσσάρων οικογενειών: των Καλλιδωνιάνων, των Καραμπατιάνων, τις 40 πυργοκατοικίες της μεγαλογενιάς των Μιχαλακιάνων, τις πυργοκατοικίες του Δρακουλαράκου και του Εξαρχάκου που είναι κι αυτοί Μιχαλακιάνοι, ενώ στην πλαγιά του χωριού βρίσκεται το πυργόσπιτο των Λαγουδιάνων με σπίτια, στέρνες, αλώνια και κοιμητήρι. Βέβαια, δεν μπορείτε να μπείτε μέσα. Οταν ο ΕΟΤ αναπαλαίωσε τα πυργόσπιτα δεν τα απαλλοτρίωσε. Εκανε μια σύμβαση με τους κληρονόμους των πυργόσπιτων που δεν ανανέωσε μετά το τέλος της.
Απλωμένη στην κορυφή ενός υψώματος, η Βάθεια, ξακουστή μανιάτικη πολιτεία, αγναντεύει το πέλαγος και το ηλιοβασίλεμα. Οι αντιπροσωπευτικοί πύργοι, τα πυργόσπιτα και τα πλακόστρωτα σοκάκια της συνθέτουν ένα ξεχωριστό δείγμα οχυρού οικισμού
Η Βάθεια, που όχι άδικα αποτελεί ένα από τα πλέον προβεβλημένα θέματα των ταξιδιωτικών ρεπόρτερ, γνώρισε περίοδο ακμής το 19ο αιώνα, ενώ κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα εγκαταλείφθηκε σταδιακά από τους κατοίκους της και περιέπεσε σε παρακμή.
Με πρωτοβουλία του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού περί το 1980 ερειπωμένοι πύργοι και πυργόσπιτα της Βάθειας αναστηλώθηκαν και μετατράπηκαν σε τουριστικά καταλύματα (ξενώνες), στο πλαίσιο μιας επιτυχημένης προσπάθειας να συνδεθεί η τουριστική ανάπτυξη με την αρχιτεκτονική κληρονομιά.
Η επίσκεψη των ταξιδιωτών στην πραγματικά μοναδική Βάθεια μπορεί να συνδυαστεί τόσο με την περιήγησή τους στα Άλικα (χωριό με αρκετά πυργόσπιτα και παραδοσιακό χρώμα) και την Κυπάρισσο (παραθαλάσσιο οικισμό με δαντελωτές ακρογιαλιές) όσο και με τη γνωριμία τους με το Πόρτο Κάγιο και το Μαρμάρι, τις δύο μοναδικές αγκαλιές της φύσης κοντά στο άκρο της λακωνικής χερσονήσου.
Βάθεια: Αποτελεί Δημοτικό Διαμέρισμα (171κ.) του Δήμου Οιτύλου, μαζί με τους οικισμούς Κάποι (45κ.) και Μιανές (13κ.), ενώ απέχει 35 χλμ. από την Αρεόπολη και 57 χλμ. από το Γύθειο.
Κτισμένη στη κορυφή ενός λόφου, 1.500μ. από τη θάλασσα, η Βάθεια (113κ.) αγναντεύει προς το Κάβο Γκρόσο και το Γερολιμένα, ενώ έχει στα πόδια της τη Κυπάρισσο και τα Άλικα, κοντά στη θάλασσα.
Η παλιά Βάθεια βρισκόταν μέσα στη ρεματιά ΒΑ του σημερινού χωριού, απ’ όπου και το όνομα, στη τοποθεσία «Παλιόχωρα (Αη Γκίτας)», όπου παρατηρούνται ερειπωμένα σπίτια.
Είναι το πιο εντυπωσιακό χωριό της Μάνης, μοναδικό και σε ολόκληρη την Ελλάδα, αντιπροσωπευτικό δείγμα μιας πολύτιμης πολιτιστικής κληρονομιάς της Μανιάτικης ταυτότητας. Ο οικισμός έχει πάρει δύο φορές το πρώτο βραβείο στην παγκόσμια έκθεση οικισμών και τοπίων.
Ο «Παρθενώνας της Μανιάτικης Αρχιτεκτονικής» βρίσκεται στη κορυφή λόφου πυργοτειχισμένη και απόρθητη. Αποκαλείται από ορισμένους «Νέα Υόρκη της Μάνης» επειδή όλα του τα σπίτια είναι πύργοι διώροφο, τριώροφοι και τετραώροφοι, μαζεμένοι πάνω σ’ ένα λόφο με θαυμάσια θέα προς τη θάλασσα.
Οι πύργοι στη Βάθεια είναι φτιαγμένοι από γκρίζα πέτρα, ενώ τα αγκωνάρια τους (γωνίες), είναι από άσπρη μαρμαρόπετρα. Τα παράθυρα μικρά χρησίμευαν και για πολεμίστρες. Η πόρτα, μικρή κι αυτή κι από πάνω της η ζεματίστρα ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει τον εχθρό που θα τολμούσε να τη παραβιάσει.
Κάθε πύργος κι ένα μικρό κάστρο, απόρθητο για κείνη την εποχή κι ολόκληρη η καστρογειτονιά ένα οχυρό που κανένας δεν τολμούσε να το πλησιάσει.
Κατοικήθηκε από Μανιάτες πειρατές και αγωνιστές και αναφέρεται σε ιστορικές πηγές από το 1571 μ.Χ., ενώ το 1618 είχε 20 οικογένειες.
Οι Βαθειάτες εξορμούσαν ως πειρατές, κατά το 17ο αιώνα, από τα λιμάνια Μέσα και Όξω Κάποι, του συνοικισμού Κάποι, στον οποίο βρίσκεται το μονοκάμαρο εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας με δύο Ελληνικά κολονάκια ως παραστάτες στη πόρτα της.
Στα τέλη του 18ου ο πληθυσμός είχε μειωθεί σημαντικά, λόγω πολύχρονης βεντέτας, η οποία σταμάτησε λίγο πριν από το 1821 και ξαναφούντωσε περί το 1840. Οι Βαθειάτες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα της Επανάστασης με γενναιότητα και αυταπάρνηση. Ο Βαθειάτης Παναγιώτης Μπενάκης, που φέρεται ότι ήταν εγγονός του Λιμπεράκη Γερακάρη, είχε εξοπλίσει δικό του σώμα και ήταν ο κύριος εμπνευστής των Ορλοφικών, ενώ αργότερα η οικογένεια, μετακόμισε στη Καλαμάτα.
Σήμερα η Βάθεια αποτελεί ένα ανοικτό Μουσείο με τις Πυργογειτονιές των Καληδωνιάνων, των Καραμπατιάνων, τις 40 Πυργοκατοικίες της μεγαλογενιάς των Μιχαλακιάνων, τις πυργοκατοικίες του Δρακουλαράκου και του Εξαρχάκου, που είναι και αυτοί Μιχαλακιάνοι, ενώ ΒΔ στη πλαγιά του χωριού, βρίσκεται η πυργοκατοικία των Λαγουδιάνων με σπίτια, στέρνες, αλώνια και κοιμητήρι.
Οι περισσότερες εκκλησίες της περιοχής είναι τοιχογραφημένες και αποτελούσαν μέρος των Πύργινων Συγκροτημάτων, που είχαν οι οικογένειες, με πιο αξιόλογη αυτή του Άη Λιά, που είναι ναός σπανίου τύπου δίκογχος και σταυρεπίστεγος, τον Άγιο Νικόλαο και την Υπαπαντή, τον Άη Γιάννη στο Γουλά και τον Ταξιάρχη στη Βυσκίνα.
Η παρακμή της Βάθειας άρχισε το 1900 με σταδιακή εγκατάλειψη, αλλά από το 1975 ο Ε.Ο.Τ. ανέλαβε την συντήρηση και αναπαλαίωση πολλών πύργων που μετατράπηκαν σε ξενώνες. Διαθέτει έξι ξενώνες με 32 κλίνες. Κάτω από τη Βάθεια υπάρχει μικρός όρμος κατάλληλος για κολύμπι.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΝΕΛΛΑ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ
ΚΕΙΜΕΝΑ - ΝΕΛΛΑ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ
πηγές πληροφοριών
http://www.kathimerini.gr/
ΚΕΙΜΕΝΑ - ΝΕΛΛΑ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ
πηγές πληροφοριών
http://www.kathimerini.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου