Homo Universalis: ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΗΣ ΝΕΛΛΑΣ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ

Δευτέρα 24 Αυγούστου 2020

ΦΟΛΕΓΑΝΔΡΟΣ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΗΣ ΝΕΛΛΑΣ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ

Καραβοστάσης...Το λιμάνι της Φολεγάνδρου..Γεμάτο ύφαλους και σκόπελους,με το καράβι να κάνει σλάλομ για να δέσει!!Θαυμάζω τους καπετάνιους των πλοίων της γραμμηή...Ηρωες!!!

Χώρα

Η Φολέγανδρος είναι νησί των Κυκλάδων, μεταξύ της Σικίνου και της Μήλου. Απέχει 15 μίλια (ανατολικά) από τη Μήλο και 22 μίλια βορειοδυτικά από τη Σαντορίνη. Αποκαλείται επίσης και Πολύκαντρος ή Πολύκανδρος. Οι ακτές της είναι απόκρημνες και σχηματίζουν πολλά ακρωτήρια όπως το Καστέλι, ο Κυπάρισσος, η Ασπρόπουντα, ο Βιτσέντζος, η Γκρότα, το Λιβάδι, το Λιβαδάκι κ.α

Το νησί έχει δύο μεγάλους οικισμούς. Πρωτεύουσα είναι η Χώρα (ή πόλη Φολέγανδρος), με 316 κατοίκους, χτισμένη στην ανατολική πλευρά, σε ύψωμα 200 μ. Ο άλλος οικισμός, η Άνω Μεριά, βρίσκεται βορειότερα με πληθυσμό 291 κατοίκων, και αποτελεί το πιο παραδοσιακό κομμάτι του νησιού. Είναι ο αγροτικός οικισμός με τα σπίτια να βρίσκονται σε απόσταση μεταξύ τους και να δημιουργούν τις λεγόμενες «Θεμονιές».

Η πρώτη αναφορά στο νησί γίνεται στην ελληνική μυθολογία, όπου αναφέρεται ότι πρωτοκατοικήθηκε από βοσκούς της Δυτικής Ελλάδας που έψαχναν για βοσκότοπους. Και καθώς οι βοσκοί αυτοί ήταν άντρες, το νησί ονομάστηκε Πολύανδρος. Απόηχος αυτής της πανάρχαιης ονομασίας είναι η μεταξύ των ναυτικών ονομασία του νησιού ως Πολύκαντρο.

Σε συνέχεια, σύμφωνα με τη μυθολογία στο νησί ήρθαν οι Μινωίτες Κρήτες, με οδηγό τους τον γιο του βασιλιά της Κρήτης Μίνωα Φολέγανδρο, το όνομα του οποίου πήρε το νησί στους κατοπινούς χρόνους. Είναι γνωστό από ιστορικά κείμενα ότι το νησί αποτελούσε καταφύγιο καταδιωκομένων από την Κρήτη. Από τους μελετητές διατυπώνεται επίσης η εκδοχή ότι η Φολέγανδρος οφείλει το όνομά της στους Φοίνικες

Κι άλλο σύμπλεγμα εκκλησιών (Άγιος Αντώνιος, Αγία Αικατερίνη και Αγιος Φανούριος) μεσολαβεί μεταξύ αυτής της πλατείας και της επόμενης που ονομάζεται Πιάτσα. Είναι η πιο παλιά πλατεία της χώρας και αν τη δείτε σε φωτογραφίες του 1891 θα διαπιστώσετε ότι δεν έχει αλλάξει καθόλου.

Κατά την περίοδο που ίσχυε ο θεσμός των εκτοπίσεων, δηλαδή μεταξύ 1928 και 1971, χρησιμοποιήθηκαν συνολικά 29 νησιά του Αιγαίου ως τόποι εξορίας και φυλακής μεταξύ των οποίων και η Φολέγανδρος. Μάλιστα το 1937, το δικτατορικό Καθεστώς της 4ης Αυγούστου όρισε τα νησιά Άγιο Ευστράτιο, Ανάφη, Σίφνο και Φολέγανδρο ως τόπους εξορίας «των ήσσονος βαθμού σοβαρότητος κομμουνιστών»

Το κάστρο στεφανώνει τη Χώρα της Φολεγάνδρου με τη βορινή του πλευρά μετέωρη σε χείλος απότομου γκρεμού 210 μέτρων. Αρχισε να χτίζεται το 1215 από τον Βενετσιάνο ναύαρχο Μάρκο Σανούδο, ιδρυτή του Δουκάτου του Αιγαίου, και άλλαξε χέρια τρεις φορές

Τα αγριοκυπάρισσα (Juniperus phoenicea) που χρησιμοποιούνταν ως δοκοί στήριξης της στέγης ήταν ανέκαθεν λίγα και κοντά στο νησί. Οι τοίχοι ωστόσο έπρεπε να είναι συμπαγείς και αδιέξοδοι. Δεν διέθεταν πλαϊνά παράθυρα, ώστε να δημιουργούν μια αλληλουχία μικρότερων ερμητικών χώρων ακατάλληλων για την ανάπτυξη του στρατού των εκάστοτε επιδρομέων.

Η λαχτάρα των Φολεγανδριωτών να αποκτήσουν ασφαλείς κατοικίες εντός των τειχών για να γλιτώσουν από τους πειρατές, αποτυπώνεται στην εσωτερική του δόμηση. Και καθώς ήταν δύσκολο να χωρέσουν εκεί μέσα 200 και πλέον οικογένειες, προέκυψαν τα μονόσπιτα. Πέτρινα κυβικά οικοδομήματα 9Χ3 μ. που μοιάζουν με μοναστηριακά κελιά -κτισμένα κατ’ αυτόν τον τρόπο και για έναν ακόμη λόγο.

Στη Φολέγανδρο δεν είναι απαραίτητο να πάρει κανείς αυτοκίνητο. Από το λιμάνι στην κοντινή Χώρα και στην Άνω Μεριά μπορείς να πας με λεωφορείο ή ταξί, ενώ η πλειονότητα των παραλιών είναι προσβάσιμη με καραβάκι ή με τα πόδια Πηγή: www.lifo.gr

Παναγία Παντάνασσα........Ιδανική κατάληξη μιας περιήγησης εντός των τειχών μέχρι το ηλιοβασίλεμα, είναι να φτάσετε στο κατώφλι της Παντάνασσας. Πρόκειται για ένα κομψοτέχνημα αιγαιοπελαγίτικης ναοδομίας. Από το σημείο που κτίστηκε η θέα προς το πέλαγος φτάνει μέχρι τη Μήλο, την Κίμωλο και τη Σίφνο

Τα πιο μεγάλα σπίτια εντός των τειχών διαθέτουν στέρνες και δώματα διακοσμημένα με μαρμάρινα φουρούσια. Κτίστηκαν περί τα τέλη του 19ου αι.

Τίποτα δεν σε προετοιμάζει για την άγρια ομορφιά της Φολεγάνδρου και της απίστευτα γραφικής Χώρας της όταν φτάνεις στο λιμανάκι του Καραβοστάση. Καθώς ανηφορίζεις τον δρόμο προς τα πάνω όμως, σιγά-σιγά, η γοητεία του νησιού ξεδιπλώνεται.

Γενικά πρόκειται για ορεινό νησί, πετρώδες με απότομες ακτές. Οι αρχαίοι Έλληνες την αποκαλούσαν «σιδηράν». Κυριότερες κορυφές είναι στο νοτιοανατολικό τμήμα ο Άγιος Ελευθέριος (415 μ.), της Παναγίας (365 μ.), ο Τρούλος (312 μ.), ο Ορθόνικας (305 μ.) και στο βορειοδυτικό το Μεροβίγλι (310 μ.) και ο Προφήτης Ηλίας (285 μ.). Η σημαντικότερη κοιλάδα, το «Λιβάδι», βρίσκεται στο νότιο τμήμα. Μεγάλα ποτάμια δεν υπάρχουν, αλλά μόνο χείμαρροι. Πηγές υπάρχουν ελάχιστες και οι ανάγκες ύδρευσης καλύπτονται από στέρνες αποθήκευσης υδάτων. Το ανάπτυγμα των ακτών της Φολεγάνδρου φθάνει περίπου τα 32 χλμ. που παρουσιάζουν πλούσια εναλλαγή ακρωτηρίων όρμων και παραλιών

Παραλία Αγκάλη.

Ναι, είναι ακριβή η Φολεγανδρος, δεν θα σας το κρύψουμε. Τουλάχιστον στη διαμονή, οι τιμές δεν είναι αυτό που θα έλεγε κανείς low budget. Ωστόσο, κανείς δεν έφυγε παραπονεμένος απ’ τη Φολέγανδρο...και οι ταβέρνες φαρμάκι!!

Γοητεία που δεν έχει τίποτα να ζηλέψει από την πολύφερνη κυκλαδίτικη γειτόνισσά της, τη Σαντορίνη και την καλντέρα της.

Γιατί και η Φολέγανδρος έχει εξίσου εντυπωσιακά σκηνικά. Έχει μια Χώρα που σχεδόν κρέμεται στον γκρεμό, αγναντεύοντας το Αιγαίο. Έχει δροσερά σοκάκια, από τα ομορφότερα και πιο χαρακτηριστικά των Κυκλάδων. Έχει ένα γλυκύτατο και άκρως φωτογενές Κάστρο.

Τρεις είναι οι βασικοί οικισμοί του νησιού, ο Καραβοστάσης στο λιμάνι, η αγροτική Άνω Μεριά και η Χώρα, που αποτελεί στην ουσία την καρδιά και… όλα τα άλλα όργανα του νησιού, αφού όλα ξεκινούν και τελειώνουν εδώ.

Η ενέργειά της, η συγκλονιστική θέα, η ρομαντζάδα, όλα εκείνα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της που την έχρισαν ένα από τα ωραιότερα «μυστικά» μέρη της Ευρώπης θα σας κάνουν, όσο… «μέσα» κι αν μπήκατε οικονομικά, να ανυπομονείτε να ξανάρθετε.

Η Παναγία της Φολεγάνδρου.........Το κλίμα της Φολεγάνδρου είναι ξηρό, με εξαιρετικά λίγες βροχές. Το νησί είναι εξαιρετικά εκτεθειμένο σχεδόν όλη τη διάρκεια του έτους σε ισχυρούς βορείους ανέμους. Χαρακτηριστικό στοιχείο της έντασής τους είναι η κλίση που έχουν λάβει τα δέντρα του νησιού προς το νότο. Ειδικά το χειμώνα φτάνουν σε ένταση που εμποδίζουν ακόμα και την προσέγγιση από πλοία της γραμμής. Αυτό το στοιχείο έχει αρνητική επίδραση στην προοπτική κατασκευής διαφόρων εγκαταστάσεων –ιδίως λιμενικών και γεωργικών. Για την προστασία των καλλιεργειών έχουν κατασκευαστεί αναβαθμοί, ενώ την προστασία των οπωροφόρων κυκλικά τοιχία ανά δέντρο. Οι Νότιοι άνεμοι σπανίζουν στο νησί. Πιο συχνά δημιουργούνται την Άνοιξη. Όταν συμβαίνει αυτό, συνοδεύονται από ομίχλη η οποία είναι εντονότερη στη στεριά απ’ ότι στη θάλασσα.

Πλατεία ΠούνταςΕίναι το μπαλκόνι της Χώρας. Στην άκρη της πλατείας Πούντας, κάτω από το ψηλό πεζούλι, απλώνονται τα απόκρημνα βράχια και η θάλασσα σε μεγάλη απόσταση κάτω από τη Χώρα. Ιδανική ώρα για να θαυμάσετε τη θέα η ώρα του ηλιοβασιλέματος.

Πόσες πλατείες μπορεί να έχει μια μικρή κυκλαδίτικη Χώρα; Πολλές, είναι η απάντηση, και προσωπικά αυτό ήταν που αγάπησα περισσότερο στο νησί. Πλατεία του Κρητικού, πλατεία Κονταρίνη, Πιάτσα –η παλαιότερη πλατεία της Χώρας–, πλατεία Ντούναβη: η μια πιο όμορφη από την άλλη, με καλόγουστα μαγαζιά για να πιείτε και να φάτε, ξεκινώντας οπωσδήποτε από τα τοπικά χειροποίητα ζυμαρικά που θα βρείτε παντού, τα ματσάτα. Πηγή: www.lifo.gr

Οι διαδοχικές, μεγάλες πλατείες της ενώνονται από έναν λαβύρινθο κουκλίστικων σοκακιών, άλλοτε πολύβουων με μικρομάγαζα και μπαράκια, και άλλοτε ήσυχων, σα να βρίσκεστε σε παρθένο χωριουδάκι. Περπατιέται ολόκληρη εύκολα και ξεκούραστα σε λίγες ώρες και δίνει την αίσθηση ορεινού χωριού, όπως είναι σκαρφαλωμένη πάνω στον βράχο.

Δεν θα δείτε πολεμίστρες και τείχη: Στην πραγματικότητα, το Κάστρο και τα «τείχη» του είναι τα ίδια τα λευκά σπιτάκια της γειτονιάς που χτίστηκαν τον μεσαίωνα παραταγμένα στη σειρά στην άκρη του οικισμού, στο χείλος του γκρεμού, για να προστατεύουν τους κατοίκους από εχθρικές επιδρομές.

Συναντάτε την πλατεία με τα μεγάλα δέντρα που ονομάζεται Ντούναβη. Οι τεράστιες στέρνες με το βρόχινο νερό στα υπόγειά της κτίστηκαν το 1770 κι αυτός είναι ο λόγος που παρομοιάστηκε η πλατεία με τον μεγαλύτερο ποταμό της Ευρώπης.

Σταυρός...Η αίσθηση του αιγαιοπελαγίτικου μέτρου και της κυβιστικής αναλογίας είναι διάχυτη στη γραφικότερη γειτονιά του κάστρου. Μπορείτε να μπείτε από το Παραπόρτι, στο ύψος της εκκλησίας του Τιμίου Σταυρού.

Εδώ τα πλατύσκαλα, πάντα καθαρά κι ασβεστωμένα, λειτουργούν ακόμη σαν καθιστικά. Διασχίζοντας το πλακόστρωτο θα βρείτε τη Λότζια, την κεντρική είσοδο στο κάστρο. Στη στεγασμένη της δίοδο, στο λεγόμενο «Μεγάλο Σκιάδι» κρεμόταν κάποτε η καμπάνα που χτύπαγε κάθε βράδυ για να μαζευτούν οι ξωμάχοι και να κλείσουν οι σιδερόπορτες

Για τους πιο... ολιγαρκείς, από τον Καραβοστάση ξεκινάνε τακτικά καραβάκια για τις παραλίες του νησιού, ενώ όταν ο καιρός είναι καλός μπορείτε να κάνετε και τον γύρο του. Λιβαδάκι, Άγιος Νικόλαος, Κάτεργο, όλες οι παραλίες έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: δεν έχουν ομπρέλες και ξαπλώστρες. Φροντίστε να έχετε μαζί σας ό,τι θεωρείτε απαραίτητο, για να μη γίνετε... ψητοί. Πηγή: www.lifo.gr

Ανω Μεριά............Η Χώρα είναι ξελογιάστρα και δύσκολα θα ξεκολλήσετε. Αξίζει όμως να αφιερώσετε χρόνο και στην Άνω Μεριά, τον δεύτερο μεγάλο οικισμό του νησιού. Τα σπιτάκια που τον απαρτίζουν δεν είναι παρά θεμωνιές, δηλαδή αγροικίες που από την αρχαιότητα εξυπηρετούσαν τις ανάγκες αγροτών και κτηνοτρόφων, όταν λόγω φόρτου εργασίας δεν ήθελαν να ανεβοκατεβαίνουν στη Χώρα. Σε μια τέτοια θεμωνιά στεγάζεται και το Λαογραφικό Μουσείο του νησιού. Πηγή: www.lifo.gr

Επί Φραγκοκρατίας η Φολέγανδρος ανήκε στο Δουκάτο του Αιγαίου. Την κατέκτησε ο ιδρυτής του Δουκάτου Μάρκος Σανούδος το 1212 και ανέγειρε μεγάλο οχυρό φρούριο στο ψηλότερο σημείο της Χώρας, όπου και η αρχαία πόλη. Το νησί έμεινε υπό την κυριαρχία των Βενετών μέχρι το 1566, όταν και ερημώθηκε από τους Τούρκους πειρατές. Το 1617 οι Τούρκοι κατέλαβαν το νησί και το εξουσίαζαν μέχρι το 1821. Το έτος 1715 η Φολέγανδρος υπέστη λεηλασία και ερήμωση από τον πασά Τζανούμ Χότζα που υποδούλωσε τους κατοίκους της.......

Ένα πλακόστρωτο φιδωτό καλντερίμι που εκκινεί από την πλατεία της Πούντας και σκαρφαλώνει στον απότομο βράχο (εκεί τοποθετείται η αρχαία ακρόπολη του νησιού, το Παλαιόκαστρο) οδηγεί τους προσκυνητές στον περίβολο της Παναγιάς με την εκπληκτική θέα στη γύρω περιοχή και στο ηλιοβασίλεμα.

Παναγία Φολεγάνδρου Στην κορυφή ενός απόκρημνου υψώματος που ορθώνεται πάνω από τη Χώρα της Φολεγάνδρου δεσπόζει το σημαντικότερο θρησκευτικό μνημείο του νησιού, η περίφημη εκκλησία της Παναγίας.

Παναγία Φολεγάνδρου .Οι Φολεγανδρίτες τιμούν δεόντως την Παναγία όχι μόνο το Δεκαπενταύγουστο αλλά και το Πάσχα, όταν διοργανώνουν λαμπρό τριήμερο εορτασμό και η ασημοντυμένη εικόνα της Παναγίας μεταφέρεται με ευλάβεια σε όλο το νησί, σε κάθε σπίτι και σε κάθε καΐκι.

Παναγία ΦολεγάνδρουΑξίζει να σημειωθεί ότι στο καμπαναριό της εκκλησίας διατηρείται εντοιχισμένος ο κορμός ρωμαϊκού αγάλματος.

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση, η εικόνα της Παναγίας της Οδηγήτριας εκλάπη από τους Τούρκους, αλλά επέστρεψε με θαυματουργό τρόπο στο νησί.

Παναγία Φολεγάνδρου...Εντοιχισμένη επιγραφή μάς πληροφορεί πως ο ναός που προϋπήρχε είχε ανακαινιστεί το 1687.

Τα σωζόμενα λείψανα της αρχαιότητας (αρχιτεκτονικά μέλη, βάσεις αγαλμάτων κ.ά.) στο χώρο του ναού της Παναγίας μαρτυρούν πως στην ίδια θέση ήταν πιθανώς χτισμένο αρχαίο ιερό.

Παναγία Φολεγάνδρου.Στο βαθος το λιμανι του Καραβοστάση...Αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου, ο πολύτρουλος ναός της Παναγίας, που είναι στολισμένος με μαρμάρινο τέμπλο, αρκετές καμάρες και εντυπωσιακό κωδωνοστάσιο, οικοδομήθηκε στη θέση παλαιότερης εκκλησίας μεταξύ των ετών 1816 και 1821.

Η Χρυσοσπηλιά βρίσκεται πίσω απον γκρεμό....Ένα ξεχωριστό φυσικό μνημείο, η δυσπρόσιτη Χρυσοσπηλιά βρίσκεται στα βορειοανατολικά του νησιού, και πρόκειται για σπήλαιο με θαλάμους, στους οποίους βρέθηκαν όστρακα, σταλακτίτες, αλλά και σκαλισμένα αρχαία ονόματα εφήβων στα τοιχώματα.

Η επικρατέστερη θεωρία λέει ότι στην αρχαιότητα, οι έφηβοι του νησιού έπρεπε να φτάσουν σε αυτόν τον θάλαμο του σπηλαίου σαν μια δοκιμασία ενηλικίωσης, μετά την οποία έγραφαν τα ονόματά τους.

Το μεγαλύτερο μέρος του νησιού είναι προστατευόμενος βιότοπος του Natura 2000.Πρόκειται για ένα βραχώδη βιότοπο με θαμνώδη βλάστηση και σπήλαια στα οποία βρίσκουν καταφύγιο οι μεσογειακές φώκιες μοναχοί.

Κάστρο

Ο μικρός Καραβοστάσης που θέλει 10 λεπτά για να τον γυρίσεις!!

Αριστερά η Σίκινος και στην μέση οι βραχονησίδες Τρία Αδέλφια..

Παραλία Βάρδια

Παραλία του Αη Γιάννη...

Η Αγκάλη είναι πιο οικογενειακή και άνετη, αφού διαθέτει ταβερνάκια και μαγαζάκια πίσω της (πρόσβαση με αυτοκίνητο ή λεωφορείο). Από τον Καραβοστάση, εύκολη πρόσβαση υπάρχει στις παραλίες Χοχλίδια και Βάρδια πλάι στο λιμάνι, ενώ από εκεί και στη διαδρομή προς το Λιβάδι, θα συναντήσετε τις μικρές παραλίες Λατινάκι, Βιτσέντζου και Πουντάκι.