Έρμαν Έσσε (2 Ιουλίου 1877 – 9 Αυγούστου 1962)

Είναι δυνατό κάποιος να μην έχει παραβιάσει ποτέ ούτε έναν νόμο, και παρ’ όλα αυτά να είναι παλιάνθρωπος.

Ο Έρμαν Έσσε (Hermann Hesse, 2 Ιουλίου 1877 – 9 Αυγούστου 1962) ήταν Γερμανός λογοτέχνης. Ο Έσσε γεννήθηκε στο Καλβ της Βυρτεμβέργης στη Γερμανία το 1877. Ξεκίνησε να εργάζεται ως βιβλιοπώλης και, παράλληλα, συνέγραφε. Έγινε γρήγορα γνωστός με τα ποιήματα και τα μυθιστορήματά του. Το 1904 δημοσίευσε το πρώτο του μυθιστόρημα, Πήτερ Κάμεντσιντ. Το 1946 τιμήθηκε με το βραβείο Γκαίτε και το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας και το 1955 με το βραβείο Ειρήνης του Γερμανικού Συνδέσμου Εμπορίας Βιβλίων. Απεβίωσε στις 9 Αυγούστου του 1962.

Κεντρικό θέμα του έργου του είναι η υπαρξιακή θρησκευτική προβληματική του ανθρώπου. Στα έργα του (Ντέμιαν, Σιντάρτα, Ο λύκος της στέπας, κ.α.) συναντώνται συχνά μοτίβα του γερμανικού ρομαντισμού, θέματα από την ινδική και κινεζική φιλοσοφίακαι ψυχαναλυτικές θεωρίες.

Αναλυτική εργοβιογραφία

2 Ιουλίου 1877: Ο Έρμαν Έσσε γεννιέται στο Καλβ της Βυρτεμβέργης. Δεύτερο παιδί του ιεραποστόλου Γιοχάννες Έσσε και της Μαρίας, χήρας Ίσενμπεργκ, το γένος Γκούντερτ. Η πατρική του οικογένεια είναι γερμανοβαλτικής καταγωγής, ενώ η μητρική του σουηδοελβετικής. Ο πατέρας του, ύστερα από σύντομη ιεραποστολική περιοδεία στην Ινδία, προσλαμβάνεται ως βοηθός του πεθερού του Χέρμαν Γκούντερτ, ονομαστού ινδολόγου και ιεραποστόλου, στην Εκδοτική Ένωση του Καλβ.

1881-1886 Ο Έρμαν διαμένει με τους γονείς του στην Βασιλεία. Ο πατέρας του διδάσκει στην ιεραποστολή τής πόλης και, το 1883, αποκτά την ελβετική υπηκοότητα.1886-1889Η οικογένεια Έσσε επιστρέφει στο Καλβ (Ιούλιος) όπου ο Έρμαν παρακολουθεί μαθήματα στο Πρακτικό Λύκειο.

1890-1891Ενώ σπουδάζει στο Λατινικό σχολείο, προετοιμάζεται για τις κρατικές εξετάσεις της Βυτεμβέργης. Η συμμετοχή του σε αυτές(1891) είναι προϋπόθεση για δωρεάν εκπαίδευση στους ευαγγελικούς θεολόγους στο Ίδρυμα του Τύμπινγκεν.

1892Συμμετέχει στο Ευαγγελικό Θεολογικό Σεμινάριο στο μοναστήρι του Μάουλμπρον, από το οποίο, μετά από επτά μήνες, δραπετεύει. Αποπειράται να αυτοκτονήσει (Ιούνιος). Μετά από την απόπειρα κλείνεται σε νευρολογική κλινική (Ιούλιος-Αύγουστος). Αποθεραπεύεται και παραμένει για μικρό χρονικό διάστημα στο Γυμνάσιο της πόλης Κάνστατ (Νοέμβριος).

1893Τον Οκτώβριο μαθητεύει στο βιβλιεμπόριο στο Έσλινγκεν, αλλά μετά από τρεις μέρες πηγαίνει στο Καλβ για να εργαστεί δίπλα στον πατέρα του.

1894-1895Μαθητεύει για 15 μήνες ως μηχανικός στο εργοστάσιο Περότ του Καλβ. Κάνει σχέδια για να ξενιτευτεί στη Βραζιλία.

1896-1898Εργάζεται στο βιβλιοπωλείο του Χέκενχαουερ στο Τύμπινγκεν. Εκδίδεται στη Βιέννη η πρώτη ποιητική του συλλογή με τίτλο :Η γερμανική πατρίδα των ποιητών. Ακολουθεί η έκδοση του βιβλίου Ρομαντικά τραγούδια τον Οκτώβριο του 1898

1899Γράφει το μυθιστόρημα Παλιάνθρωποι. Το βιβλίο Μια ώρα μετά τα μεσάνυχτα εκδίδεται τον Ιούνιο . Τον Σεπτέμβριο μετοικεί στη Βασιλεία, όπου ασχολείται με ένα βιβλιοπωλείο.

1900Γράφει άρθρα για την εφημερίδα Αλγκεμάινε Σβάιτσερ Τσάιτουνγκ.

1901Από το Μάρτιο μέχρι τον Μάιο κάνει το πρώτο του ταξίδι στην Ιταλία, επισκεπτόμενος τις πόλεις Φλωρεντία, Ραβέννα, Βενετία). Από τον Αύγουστο μέχρι τις αρχές του 1903 εργάζεται ως πωλητής βιβλίων στο Μπάσλερ. Εκδίδονται το φθινόπωρο τα Κατάλοιπα γραπτών και ποιημάτων.

1902-1903Εκδίδεται η ποιητική συλλογή με τίτλο Ποιήματα. Λίγο μετά την έκδοση του βιβλίου πεθαίνει η μητέρα του. Μέσα στο 1903 ερωτεύεται τη Μαρία Μπερνούλι.

1904Εκδίδεται ο Πέτερ Κάμεντσιντ. Νυμφεύεται τη Μαρία Μπερνούλι. Ελεύθερος συγγραφέας και συνεργάτης σε πολλές εφημερίδες και περιοδικά (Ντι Προπυλέεν, Μίνχενερ Τσάιτουνγκ, Ράιν Λάντε, Σιμπλιτσίσιμους, Ντερ Σβάμπενσπιγκελ, Βίττενμπεργκ Τσάιτουνγκ). Γράφει δύο βιογραφίες, Βοκκάκιος και Φραγκίσκος της Ασίζης, που εκδίδονται από τους Σούστερ και Λέφλερ στο Βερολίνο και στη Λειψία αντίστοιχα.

1905Το Δεκέμβριο γεννιέται ο γιος του Μπρούνο.

1906Εκδίδεται το βιβλίο Κάτω από τον τροχό. Ο Έσσε γίνεται συνεκδότης του περιοδικού Μερτς.

1907Εκδίδεται η συλλογή διηγημάτων Από τη δώθε μεριά. Χτίζει ένα σπίτι στο Γκάιενχοφεν.

1908Εκδίδονται τα διηγήματα με τίτλο Γείτονες.

1909Τον Μάρτιο γεννιέται ο δεύτερος γιος του Χάινερ.

1910Εκδίδεται το μυθιστόρημα Γερτρούδη.

1911Τον Ιούλιο γεννιέται ο τρίτος γιος του Μάρτιν. Η ποιητική συλλογή που φέρει τον τίτλο Καθ' οδόν εκδίδεται από τον εκδοτικό οίκο Γκέοργκ Μίλερ στο Μόναχο. Από τον Σεπτέμβριο μέχρι τον Δεκέμβριο ταξιδεύει στην Ινδία συντροφιά με τον ζωγράφο Στουρτσενέγκερ.

1912Εκδίδεται το Λάθος δρόμοι. Ο Έσσε εγκαταλείπει για πάντα την Γερμανία και μετοικεί, μαζί με την οικογένειά του, στην Βέρνη της Ελβετίας, όπου εγκαθίσταται στο σπίτι του, νεκρού πλέον, ζωγράφου Άλμπερτ Βέλτι.

1913Από τις Ινδίες. Σημειώσεις ενός ταξιδιού στην Ινδία που εκδίδονται από τον εκδοτικό οίκο Σ. Φίσερ.

1914Το Μάρτιο εκδίδεται Το μονοπάτι του αλόγου. Δημοσιεύει αναρίθμητα άρθρα και ανοιχτές επιστολές σε γερμανικές, ελβετικές, αυστριακές εφημερίδες και περιοδικά.

1915Εκδίδεται το Κνουλπ με υπότιτλο «Τρεις ιστορίες από τη ζωή του Κνουλπ». Δραστηριοποιείται στο Σύλλογο Προστασίας Γερμανών Φυλακισμένων της Βέρνης. Τα διηγήματα με τον τίτλο Στο δρόμο εκδίδονται στη Κωνσταντία. Την ίδια εποχή εκδίδονται άλλες δύο συλλογές με διηγήματα: Μουσική του μοναχικού και Όμορφη είναι η νιότη.

1916Ο θάνατος του πατέρα του, η επερχόμενη σχιζοφρένεια της γυναίκας του και η ασθένεια του νεότερου γιου του τον οδηγούν σε νευρικό κλονισμό. Πρώτη ψυχοθεραπεία από τον μαθητή του Καρλ Γιουνγκ, τον Λανγκ, στο σανατόριο Σόνματ στη Λουκέρνη. Παρ' όλη την κακή ψυχική του κατάσταση, γίνεται συνεκδότης της Γερμανικής διεθνούς εφημερίδας και εκδότης του Κυριακάτικου Ταχυδρόμου για τους Γερμανούς αιχμαλώτους πολέμου.

1917Δημοσιεύει κείμενά του σε εφημερίδες και περιοδικά με το ψευδώνυμο Εμίλ Σινκλέρ. Ξανακοιτάζει τα χειρόγραφα του Ντέμιαν.

1918-1919Εκδίδεται ανώνυμα το βιβλίο Η επιστροφή του Ζαρατούστρα (δυο λόγια στη γερμανική νεολαία από έναν Γερμανό). Η γυναίκα του διακόπτει την υπό περιορισμό νοσηλεία της. Λόγω της αδυναμίας της γυναίκας του, αναθέτουν προσωρινά τη φύλαξη των παιδιών τους σε φίλους. Τον Μάιο μετοικούν στη Μοντανιόλα του Τιτσίνο, στην κατοικία Κάζα Καμούτσι, όπου παραμένουν μέχρι το 1931. Ο Μικρός κήπος(βιώματα και ποιήματα) εκδίδεται στη Λειψία. Ακόμη, εκδίδεται και το Ντέμιαν (η ιστορία ενός νέου), το οποίο υπογράφει ο Έσσε με το ψευδώνυμο Εμίλ Σινκλαίρ. Κυκλοφορεί η συλλογή Μύθοι, καθώς γίνεται και συνεκδότης του περιοδικού Βίβος Βόκο.

1920Εκδίδονται τα Ποιήματα του ζωγράφου (δέκα ποιήματα με ζωγραφικά σχέδια). Το ίδιο έτος εκδίδονται τα δοκίμια για τον Ντοστογιέφσκι με τον τίτλο Βλέμμα στο χάος. Την ίδια εποχή εκδίδονται δύο συλλογές διηγημάτων: Το τελευταίο καλοκαίρι του Κλίνκσορ και Οδοιπορία (σημειώσεις με χρωματιστές εικόνες από τον συγγραφέα). Επανεκδίδεται Η επιστροφή του Ζαρατούστρα, με το όνομα πλέον του συγγραφέα.

1921Εκδίδεται η συλλογή Εκλογή ποιημάτων. Συναντάται στη Ζυρίχη με τον Καρλ Γιουνγκ. Την ίδια χρονιά κυκλοφορεί το βιβλίο Επτά ακουαρέλες από το Τεσίνο.

1922Εκδίδεται το βιβλίο του Σιντάρτα.

1923: Οι σημειώσεις του Σινκλαίρ είναι το επόμενο βιβλίο του. Από την άνοιξη της ίδιας χρονιάς διαμένει τακτικά για ξεκούραση στο Μπάντεν κοντά στη Ζυρίχη. Διαλύεται ο γάμος του με τη Μαρία Μπερνούλι (Ιούνιος). Γίνεται Ελβετός υπήκοος.

1924Νυμφεύεται την Ρουθ Βένγκερ. Τέλος Μαρτίου επιστροφή στη Μοντανιόλα.

1925Εκδίδεται το βιβλίο Παραθεριστής. Ταξίδι στην Ουλμ, στο Μόναχο, στο Άουγκσμπουργκ και στη Νυρεμβέργη (Νοέμβριος).

1926Εκδίδεται Το βιβλίο με τις εικόνες. Εκλέγεται μέλος της Πρωσικής Ακαδημίας Ποίησης.

1927Εκδίδονται τα βιβλία Ταξίδι στη Νυρεμβέργη και Ο λύκος της στέππας. Με την ευκαιρία εορτασμού των 50 χρόνων από τη γέννηση του Έσσε εκδίδεται από τον Ούγκο Μπαλ η πρώτη βιογραφία του συγγραφέα. Με επιθυμία της συζύγου του Ρουθ, διαλύεται και ο δεύτερος γάμος του Έσσε.

1928Εκδίδονται τα βιβλία Παρατηρήσεις και Κρίση.

1929Ακολουθούν τα Παρηγοριά της νύχτας και Μια βιβλιοθήκη της παγκόσμιας λογοτεχνίας.

1930Ο Έσσε εκδίδει το Νάρκισσος και Χρυσόστομος.

1931Μετακομίζει σε νέο σπίτι στα προάστια της Μοντανιόλα, που το έχτισε και το παραχώρησε ο Χανς Κ. Μπάντμερ στον Έσσε για όλη του τη ζωή. Νυμφεύεται την ιστορικό της τέχνης Νόνον Ντόλμπιν από το Τσέρνοβιτς. Εκδίδει το διήγημα Δρόμος ένδον.

1932Κυκλοφορεί το διήγημα Ταξίδι στην ανατολή.

1933Η επιλογή διηγημάτων Μικρός κόσμος εκδίδεται από τον οίκο Σ. Φίσερ στο Βερολίνο.

1934Ο Έσσε γίνεται μέλος της Ένωσης Ελβετών Συγγραφέων. Το Από το δέντρο της ζωής είναι το επόμενο βιβλίο του.

1935Εκδίδεται Το βιβλίο των μύθων.

1936Παρουσιάζει μια ποιητική συλλογή με τον τίτλο Ώρες στον κήπο. Τον Σεπτέμβριο έχει την πρώτη προσωπική επαφή με τον Πέτερ Ζούρκαμπ.

1937-1942Εκδίδονται τα βιβλία Εις μνήμην και Νέα ποιήματα. Το ανάπηρο παιδί κυκλοφορεί με έξοδα του συγγραφέα . Την ίδια περίοδο ο εκδοτικός οίκος Φίσερ εξασφαλίζει τα δικαιώματα του βιβλίου του Έσσε Το παιχνίδι με τις χάντρες. Κυκλοφορούν όλα τα ποιήματά του σε συνοπτική έκδοση με τίτλο Ποιήματα.

1943Το παιχνίδι με τις χάντρες εκδίδεται με τον υπότιτλο: Η προσπάθεια περιγραφής της ζωής του Λούντι Γιόζεφ Κνεχτ και των γραπτών που άφησε πίσω του.

1944Η Γκεστάπο συλλαμβάνει τον Ζούρκαμπ, εκδότη του Έρμαν Έσσε.

1945Εκδίδονται τα βιβλία Μπέρτχολντ και Ονειροταξίδια.

1946: Το βιβλίο Πόλεμος και ειρήνη εκδίδεται στη Ζυρίχη από τους Φρετς και Βάσμουτ. Την ίδια χρονιά τα έργα του Έσσε επανεκδίδονται στη Γερμανία, στους εκδοτικούς οίκους Ζούρκαμπ και Φίσερ. Του απονέμεται το βραβεία Γκαίτε της πόλης Φρανκφούρτης του Μάιν. Μετά από μικρό χρονικό διάστημα η Σουηδική Ακαδημία του απονέμει το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

1950 Ο Έσσε μαζί με τον Ζούρκαμπ αποφασίζουν την ίδρυση ενός εκδοτικού οίκου, ο οποίος αρχίζει τη λειτουργία του τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς.1951Τα βιβλία Πρόσφατη πόζα και Γράμματα κυκλοφορούν από τον Ζούρκαμπ.

1952-1953Με την ευκαιρία των 75ων γενεθλίων του Έσσε εκδίδονται από τον Ζούρκαμπ τα Άπαντα ποιημάτων σε 6 τόμους.

1954Ακολουθούν Οι μεταμορφώσεις του Πίκτορ από τον ίδιο. Ακόμη εκδίδεται η αλληλογραφία Έρμαν Έσσε- Ρομέν Ρολάν.

1955Εκδίδεται η συλλογή διηγημάτων με τον τίτλο Εξορκισμοί. Του απονέμεται το βραβείο Ειρήνης του γερμανικού βιβλιεμπορίου.

1956Θεσμοθετείται το βραβείο Έρμαν Έσσε της Γερμανικής τέχνης της Βάδης- Βυτεμβέργης.

1957Εκδίδονται τα άπαντα του Έσσε από τον Ζούρκαμπ

.1958-1961Ακολουθεί η συλλογή Σκαλοπάτια, η οποία αποτελείται από παλαιά και καινούργια ποιήματα.

9 Αυγούστου 1962: Ο Έρμαν Έσσε πεθαίνει σε ηλικία 85 ετών στη Μοντανιόλα.

https://el.wikipedia.org/

ΒΙΒΛΙΑ - ΕΠΙΛΟΓΗ 

Ο ΛΥΚΟΣ ΤΗΣ ΣΤΕΠΑΣ 

Ο μελαγχολικός Χάρρυ Χάλλερ ζει σε ένα νοικιασμένο δωμάτιο. Η απέχθεια που νιώθει για τον μοντέρνο τρόπο ζωής τον ωθεί να μένει μόνος - σαν ένας λύκος της στέπας. Και παρόλο που αποζητά την ανθρώπινη ζεστασιά και τη συντροφικότητα, αδυνατεί να συμβιβαστεί με την υποκρισία των αστικών αξιών. Ωστόσο, γνωρίζοντας την ανέμελη αλλά και απατηλή Ερμίνε θα νιώσει τα ψήγματα μιας πιθανής ευτυχίας.

Ο Χάλλερ αγωνίζεται να συμβιβάσει την αρχέγονη, άγρια φύση του λύκου με τις επίπλαστες κοινωνικές επιταγές. Διχασμένος ανάμεσα στην ύλη και στο πνεύμα, προσπαθεί να ανακαλύψει τη βαθύτερη φύση του και να συμφιλιωθεί με τους ανθρώπους και τη ζωή. Μεταθέτοντας τα όρια μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας, ο Χάρρυ Χάλλερ επιδιώκει να βγει από την απομόνωση, ανασύροντας από τα σκονισμένα κιτάπια της καθημερινότητας τη μέθεξη και την ελευθερία.

Ο λύκος της στέπας εκδόθηκε το 1927 και ήταν το μυθιστόρημα που χάρισε στον Έσσε την παγκόσμια αναγνώριση. Αποτελεί ένα δυνατό ανάγνωσμα, που ιχνηλατεί τα σκοτεινά μονοπάτια της ανθρώπινης ψυχής και μας παρασύρει στη δίνη του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Αποσπάσματα 

Όποιος έχει γευτεί εκείνες της μέρες.. με τον φριχτό πονοκέφαλο που ριζώνει πίσω απ' τις κόρες των ματιών και σε κάνει- σε κάνει να καταριέσαι φρικτά κάθε κίνηση του ματιού και του αυτιού από απλή ευχαρίστηση στον πόνο. Όποιος λοιπόν γεύτηκε αυτές τις μέρες της κόλασης, είναι ευχαριστημένος με μέρες κοινές σαν τη σημερινή και γεμάτος ευγνωμοσύνη κάθεται δίπλα στη ζεστή σόμπα...

Κι αν πράγματι ο κόσμος είχε δίκιο, αν αυτή η μουσική στα καφενεία, αν αυτές οι μαζικές διασκεδάσεις, αν αυτοί οι άνθρωποι που είναι ικανοποιημένοι με τόσα λίγα, έχουν δίκιο, τότε εγώ έχω άδικο, τότε είμαι τρελός, τότε είμαι πράγματι ο λύκος της στέπας, όπως συχνά αποκαλούσα τον εαυτό μου, το ζώο που χάθηκε σ' ένα κι ακατανόητο κόσμο, και δεν μπορεί να βρει μια πατρίδα, αέρα και τροφή.

Κάπου μακριά, σε πράσινες κοιλάδες κάποιοι υγιείς άνθρωποι καλλιεργούσαν σταφύλια και πάταγαν το κρασί για να μπορούν σε διάφορα μέρη του κόσμου, πολύ μακριά απ' αυτούς, μερικοί απογοητευμένοι και σιωπηλοί αστοί, οι αμήχανοι λύκοι της στέπας, να βρίσκουν λίγο κουράγιο και λίγο κέφι μέσα στα ποτήρια τους. Ποιος θυμόταν εκείνο το μικρό λυγερόκορμο κυπαρίσσι ψηλά στο βουνό πάνω απ' το Γκούμπιο, που μια κατολίσθηση το 'χε τσακίσει στη μέση, κι' όμως αυτό κρατήθηκε στη ζωή κι έβγαλε έναν καινούργιο βλαστό? Ποιος δικαίωνε την εργατική νοικοκυρά του πρώτου ορόφου και την πεντακάθαρη αροκάρια της? Ποιος διάβαζε τις νύχτες πάνω απ' το Ρήνο τα συννεφογραψίματα της ομίχλης? 

Ο λύκος της στέπας... 

Και ποιος έψαχνε στα χαλάσματα της ζωής του κάποιο νόημα, ποιος υπέφερε το φαινομενικά ανόητο, ποιος ζούσε το φαινομενικά τρελό, ποιος ήλπιζε μυστικά μέσα στο τελικό χάος να βρει την αποκάλυψη και την ύπαρξη του θεού?

Στα σημάδια του λύκου της στέπας διέκρινες τον άνθρωπο της νύχτας. Το πρωί ήταν γι' αυτόν μια άσχημη ώρα, που την φοβόταν και ποτέ δεν του είχε φέρει τίποτα καλό.

Όχι, δεν ήταν, για τίποτα που πέρασε δεν ήταν κρίμα. Κρίμα είναι μόνο για το σήμερα και το τώρα, για όλες αυτές τις αμέτρητες ώρες και μέρες που έχανα, που υπέφερα μόνο, και οι οποίες ούτε δώρα έφερναν ούτε συγκινήσεις. 

Είμαι περίεργος να δω πόσα μπορεί ν' αντέξει ένας άνθρωπος. όταν φτάσω τα όρια της αντοχής, το μόνο που θα κάνω είναι ν' ανοίξω την πόρτα και θά 'χω σωθεί. 

Ο αστός είναι έτσι απ' τη φύση του, ένα πλάσμα με αδύναμο ζωτικό ένστικτο, φοβισμένο, που φοβάται ακόμα και στον εαυτό του να παραδοθεί. 

Βλέπουμε ότι έχει ισχυρές παρορμήσεις, τόσο για να γίνει άγιος όσο και άθλιος, αλλά λόγω κάποιας αδυναμίας ή αδράνειας δεν κατάφερε να πάρει φόρα και να βγει στο ελεύθερο σύμπαν και παρέμεινε δεμένος στην τροχιά του μητρικού πλανήτη της αστικής κοινωνίας. 

Να ζεις στον κόσμο σαν να μην ήταν ο κόσμος, να τηρείς τους νόμους κι όμως να είσαι υπεράνω τους, να κατέχεις ''σαν να μην κατέχεις'', ν' απαρνιέσαι σαν να μην ήταν άρνηση.

Όμως τα πράγματα στη ζωή δεν είναι τόσο απλά όπως μέσα στις σκέψεις μας κι ούτε τόσο χοντροκομμένα όπως στη φτωχή μας γλώσσα των ηλιθίων.

Επειδή είμαι κάτι σαν καθρέφτης σου, γιατί υπάρχει μέσα μου κάτι που σε νιώθει και σου δίνει μια απάντηση. Και θα' πρεπε κανονικά, όλοι οι άνθρωποι να είναι τέτοιοι καθρέφτες και να επικοινωνούν έτσι ο ένας με τον άλλο...

https://www.koutipandoras.gr/

ΣΙΝΤΑΡΤΑ

ΕΝΑ ΙΝΔΙΚΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ

Το "Σιντάρτα" είναι ένα από τα αριστουργήματα του 20ου αιώνα. Καταγραφή της πορείας ενός ανθρώπου που ψάχνει να βρει τον εαυτό του και τη βαθύτερη αλήθεια της ζωής, το μυθιστόρημα αυτό αποτελεί έναν παθιασμένο ύμνο της ατομικότητας και της πνευματικής ανεξαρτησίας. Δεν είναι τυχαίο ότι, από τη μέρα που πρωτοκυκλοφόρησε, το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα από τα δημοφιλέστερα αναγνώσματα των νέων κάθε γενιάς. Στις σελίδες του οι νέοι βρίσκουν την εικόνα ενός κόσμου που οι ίδιοι ονειρεύονται, ενός κόσμου όπου η γνώση και η πείρα κατακτούνται και δε χαρίζονται, και όπου ο έρωτας είναι περιπέτεια και μαθητεία και όχι φτηνός συναισθηματισμός. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Αποσπάσματα:

Όταν κάποιος ζητάει, είπε ο Σιντάρτα, συμβαίνει συχνά να μη βλέπουν τα μάτια του παρά μόνο το πράγμα που ζητάει, συμβαίνει να μην είναι ικανός να βρει τίποτα, να αφεθεί σε τίποτα, επειδή σκέφτεται πάντα μόνο αυτό που ζητάει, επειδή έχει ένα σκοπό, επειδή κατέχεται από το σκοπό. Ζητάω θα πει, έχω ένα σκοπό. Βρίσκω όμως σημαίνει, είμαι ελεύθερος, στέκομαι ανοιχτός, δεν έχω κανένα σκοπό.

Ο ποταμός είναι την ίδια στιγμή παντού, στις πηγές και στην εκβολή, στον καταρράκτη, στο πέραμα, στο στρόβιλο, στη θάλασσα, στην οροσειρά, παντού, την ίδια στιγμή, και πως μόνο το παρόν υπάρχει γι’ αυτόν, κι όχι η σκιά του μέλλοντος.

Να είσαι όμως προσεκτικός, εσύ που διψάς για γνώση, μπρος στο πλήθος των απόψεων και τη διαμάχη των λέξεων. Οι απόψεις δεν έχουν καμία σημασία, μπορεί να είναι καλές ή κακές, έξυπνες ή ανόητες, καθένας μπορεί να κρεμαστεί πάνω τους ή να τις απορρίψει. Η διδασκαλία όπως που άκουσες από μένα, δεν είναι γνώμη μου, και η αποστολή της δεν είναι να εξηγήσει τον κόσμο σ’ αυτούς που διψούν για γνώση. Ο σκοπός της είναι άλλος, ο σκοπός της είναι λύτρωση απ’ τον πόνο.

Τα πράγματα μπορεί κανείς να τα αγαπήσει, τις λέξεις όμως δεν μπορώ να τις αγαπήσω. Γι’ αυτό δεν έχουν καμία αξία για μένα οι διδαχές. Δεν έχουν ούτε σκληρότητα, ούτε μαλακότητα, ούτε χρώματα, ούτε κόχες, ούτε μυρωδιά, ούτε γεύση, δεν έχουν παρά μόνο λέξεις. Ίσως αυτό να σε εμποδίζει να βρεις γαλήνη, ίσως να είναι οι πολλές λέξεις. Γιατί ακόμα και η λύτρωση και η αρετή είναι μόνο λέξεις.

Την αγάπη μπορεί κανείς να τη ζητιανέψει, να την αγοράσει, να την πάρει δώρο, να τη βρει στο δρόμο, αλλά να την κλέψει δεν μπορεί.

Δεν μπορεί κανείς να παίρνει ηδονή χωρίς να δίνει, κι ότι κάθε χειρονομία, κάθε χάδι, κάθε άγγιγμα, κάθε βλέμμα, κάθε παραμικρό σημείο του σώματος έχει το μυστικό του, που ο γνώστης κερδίζει την ευτυχία ανακαλύπτοντάς το. Οι εραστές δεν πρέπει να χωρίζονται μετά τη φωτιά της αγάπης χωρίς να θαυμάσουν ο ένας τον άλλο, χωρίς να νιώσουν τόσο νικημένοι όσο και νικητές, για να μη νιώσει κανείς από τους δύο χορτασμένος ή ανικανοποίητος, και να μη γεννηθεί σε κανέναν το άσχημο συναίσθημα πως χρησιμοποιήθηκε ή χρησιμοποίησε τον άλλο.

Εκδόσεις Καστανιώτη Μετάφραση: Παξινού Μαρία

https://apolasos.wordpress.com/

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΖΑΡΑΤΟΥΣΤΡΑ

Από τον Σεπτέμβριο του 1914, ο Έρμαν Έσσε, ένθερμος πασιφιστής και διεθνιστής, άρχισε να γράφει τα αντιπολεμικά του κείμενα, με κορυφαία στιγμή τη δημοσίευση, το 1919, την ίδια χρονιά που κυκλοφόρησε το εμβληματικό του μυθιστόρημα Ντέμιαν, του δοκιμίου του Η επιστροφή του Ζαρατούστρα. Σ' αυτό, ο συγγραφέας, αψηφώντας τις φωνές των επικριτών του, οι οποίοι τον χαρακτήριζαν "προδότη" και "οχιά", προτρέπει τη γερμανική νεολαία να απομακρυνθεί από τους κίβδηλους θεούς του εθνικισμού και του μιλιταρισμού που οδήγησαν τη χώρα στην άβυσσο. Η έκδοση συμπληρώνεται με δύο ακόμη αντιπολεμικά κείμενα του Έσσε, που δίνουν το μέτρο της τόλμης και της πνευματικής ανεξαρτησίας του.

Μπορεί ένα βιβλίο να αλλάξει τον κόσμο; Και ναι και όχι. Μπορεί να αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον εαυτό μας και τους άλλους, να διαφωτίσει, να εξοργίσει, να προκαλέσει, να παρηγορήσει. Μπορεί να εμπνεύσει συζητήσεις, διαφωνίες, ακόμη και πολέμους ή επαναστάσεις, και σίγουρα μπορεί να πλουτίσει απεριόριστα τη ζωή. Στη σειρά φιλοξενούνται σημαντικά κείμενα μεγάλων στοχαστών, πρωτοπόρων, ριζοσπαστών και οραματιστών που οι ιδέες τους συγκλόνισαν τις κοινωνίες, αναστάτωσαν τα πολιτισμικά δεδομένα της εποχής τους και διαμόρφωσαν τον κόσμο όπως τον ζούμε σήμερα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

*********

......Η Επιστροφή του Ζαρατούστρα, μια συλλογή των “αντιπολεμικών κειμένων ενός απολιτικού συγγραφέα», όπως έγραψε τότε η κριτική.

Ο βραβευμένος με Νόμπελ Λογοτεχνίας Έρμαν Έσσε,διατήρησε σε όλη του τη ζωή μια στάση πολιτικής αποστασιοποίησης. Όταν, ωστόσο, ήρθε αντιμέτωπος με φαινόμενα φανατισμού ή μισαλλοδοξίας, αφοσιωμένος αποκλειστικά, καθώς ήταν, στην ιδέα της ειρήνης και του ανθρωπισμού, χρησιμοποίησε την πένα του για να εκφράσει την αντίθεση του.

Τον Ιούλιο του 1914 ξεκινά ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς αρχίζει να γράφει τα αντιπολεμικά του κείμενα. Το 1917 ολοκληρώνει τη συγγραφή του δοκιμίου του Η επιστροφή του Ζαρατούστρα το οποίο θα κυκλοφορήσει δύο χρόνια αργότερα, ταυτόχρονα με την έκδοση του εμβληματικού μυθιστορήματός του Ντέμιαν.

Και στα δύο έργα ο Γερμανός συγγραφέας αντλεί έμπνευση από τη νιτσεϊκή περιφρόνηση για τον κομφορμισμό του κοπαδιού και, βασισμένος στην έννοια της εξατομίκευσης που εισηγήθηκε ο Καρλ Γιουνγκ, τονίζει τη σημασία της αναζήτησης του βαθύτερου εαυτού μας και της μη υποταγής στο μαζικό πνεύμα, που στραγγαλίζει την ατομικότητα και ακυρώνει την ατομική ευθύνη.

Η προφητική φωνή του Έρμαν Έσσε, ο οποίος μέσα από την Επιστροφή του Ζαρατούστρα καλούσε τη γερμανική νεολαία της εποχής να απομακρυνθεί από τους κίβδηλους θεούς του εθνικισμού και του μιλιταρισμού, όχι μόνο αγνοήθηκε, αλλά προσέδωσε στον συγγραφέα τους χαρακτηρισμούς του «προδότη» και της «οχιάς». Η έκκληση την οποία διατυπώνει η Επιστροφή του Ζαρατούστραπαραμένει συγκλονιστικά διαχρονική καθώς υπογραμμίζει το ηθικό προβάδισμα του ατόμου που βρίσκεται πάνω και πέρα από κάθε ιδεολογική ή κομματική κατάχρηση της πολιτικής....

https://www.culturenow.gr/

ΝΤΕΜΙΑΝ

Πέρα από την επιφανειακή διάκριση ανάμεσα στο καλό και στο κακό, στο «φωτεινό» και στο «σκοτεινό» κόσμο, ο νεαρός Εμίλ Σίνκλερ αναζητά την ολοκλήρωση, γυρεύει να βρει τον πραγματικό του εαυτό, καθώς περνά τα διαδοχικά στάδια της παιδικής και της εφηβικής ηλικίας. Ένας δρόμος κουραστικός, μια περιπέτεια του νου και της ψυχής, μια πορεία κοπιαστική. Στήριγμα, φίλος και οδηγός του ένας μεγαλύτερος μαθητής, ο Ντέμιαν. Μορφή άλλοτε θεϊκή, άλλοτε σατανική, συμβολίζει τον άνθρωπο, το μοναδικό και ξεχωριστό σημείο όπου συγκλίνουν τα φαινόμενα του σύμπαντος. Ένα από τα σημαντικότερα και πιο αγαπητά μυθιστορήματα του μεγάλου νομπελίστα συγγραφέα. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Αποσπάσματα 

«Κάθε άνθρωπος δεν είναι απλά ο εαυτός του. Είναι το μοναδικό, συγκεκριμένο, πάντα σημαντικό και αξιόλογο σημείο όπου διασταυρώνονται τα φαινόμενα του κόσμου, με τρόπο ξέχωρο, μοναδικό. Για τούτο, κάθε ιστορία ανθρώπινη είναι σημαντική, αιώνια και ιερή. Για τούτο, κάθε άνθρωπος, ενόσω ζει και εκπληρώνει τη θέληση της φύσης, είναι μια ύπαρξη υπέροχη που της πρέπει υπέρτατη προσοχή. Δεν μπορώ να ονομάσω τον εαυτό μου πολύξερο. Ήμουν κι ακόμα είμαι ερευνητής, μα δε γυρεύω πια στ' αστέρια ή στα βιβλία αυτό που ζητώ. Ακούω τους ψίθυρους μες στο αίμα μου. Δεν είναι μια ευχάριστη ιστορία η δική μου, δε διαθέτει τη γλυκιά αρμονία μιας ιστορίας που πλάθουμε με τη φαντασία μας. Όμοια όπως η ζωή όλων των ανθρώπων που σταμάτησαν να εξαπατούν τον εαυτό τους, έτσι κι η δική μου είναι παράλογη μαζί και χαώδης, έχει κάτι από τρέλα μαζί και όνειρα. Κάθε ανθρώπου η ζωή είναι ένας δρόμος μέσα στον εαυτό του, μια προσπάθεια να βρει κάποιο δρόμο, το ίχνος ενός μονοπατιού. Κανείς ποτέ δεν υπήρξε ολότελα ο εαυτός του, ωστόσo ο καθένας αγωνίζεται να το πετύχει, και ο κουτός και ο ευφυής, όσο καλύτερα μπορεί. Όλοι μας ως το τέλος της ζωής μας κουβαλάμε τα υπολείμματα από τη γέννησή μας, τις μεμβράνες και το κέλυφος από τ' αυγό ενός αρχέγονου κόσμου. Πολλοί δεν καταφέρνουν ποτέ να γίνουν άνθρωποι. Παραμένουν βάτραχοι, σαύρες, μυρμήγκια. Πολλοί είναι άνθρωποι από τη μέση κι απάνω και ψάρια από τη μέση και κάτω. Ο καθένας, ωστόσο, αντιπροσωπεύει μια προσπάθεια της φύσης να δημιουργήσει μια ανθρώπινη ύπαρξη. Οι ρίζες μας είναι κοινές. Όλοι προερχόμαστε από την ίδια μήτρα. Το κάθε άτομο ξεπετιέται από την ίδια άβυσσο, αγωνίζεται να πετύχει το σκοπό του. Καταλαβαίνουμε ο ένας τον άλλο, μα κάθε άνθρωπος μπορεί να εξηγήσει μόνο τον εαυτό του»

http://artinews.gr/

«Ντέμιαν», κεφάλαιο: «Ο Κλέφτης»

«Όπως όλοι οι γονείς, έτσι και οι δικοί μου δεν έκαναν καμία προσπάθεια να μου εμφυσήσουν τα συναρπαστικά μυστήρια της ζωής, ούτε καν τα κατάφεραν. Το μόνο που έκαναν ήταν να κουράζονται υποστηρίζοντας τις απέλπιδες προσπάθειές μου να αρνηθώ την πραγματικότητα και να συνεχίσω να ζω μέσα σε έναν παιδικό κόσμο που γινόταν όλο και περισσότερο ψεύτικος και παραπλανητικός. Μπορεί να φταίει το γεγονός ότι οι γονείς δεν μπορούν να κάνουν πολλά γι’ αυτό, και δεν προσπαθώ να κατηγορήσω τους δικούς μου. Ήταν δική μου απόφαση να διερευνώ τον εαυτό μου και να βρίσκω το δικό μου δρόμο και όπως τα περισσότερα καλοαναθρεμμένα παιδιά δεν τα κατάφερα πολύ καλά.

Ο κάθε άνθρωπος περνά την περίοδο αμφισβήτησης. Για το μέσο άνθρωπο είναι η στιγμή στη ζωή του όταν οι απαιτήσεις της μοίρας του έρχονται σε σύγκρουση με το περιβάλλον του, όταν ο δρόμος που ανοίγεται μπροστά του κερδίζεται πολύ δύσκολα. Για πολλούς είναι η μοναδική στιγμή στη ζωή τους όταν δοκιμάζουν το θάνατο και την αναβίωση που είναι μοιραία στη διάρκεια της παρακμής και της βαθμιαίας εξαφάνισης της παιδικής ηλικίας, όταν μας εγκαταλείπουν όλα αυτά που αγαπήσαμε, και ξαφνικά νιώθουμε τη μοναξιά και τη θανατερή παγωνιά του κόσμου γύρω μας.

Και πάρα πολλοί άνθρωποι μένουν για πάντα κρεμασμένοι σε αυτόν το γκρεμό και προσκολλούν απελπισμένα όλη τους τη ζωή στο παρελθόν που ποτέ δεν έρχεται πίσω, στο όνειρο του χαμένου παραδείσου, το οποίο είναι το χειρότερο και το πιο ανηλεές από όλα τα όνειρα.»

https://www.neolaia.gr/

Απόσπασμα από 66 μαθήματα καθημερινής σοφίας

Μόνιμο θέμα του η αυτογνωσία και η αποδοχή: «Το ασχημόπαπο γεννιέται ανάμεσα σε άλλα παπάκια, όμως είναι διαφορετικό. Δεν το αναγνωρίζουν ως ίδιο με εκείνα και το απορρίπτουν. Προσπαθεί να τα κάνει να το αγαπήσουν, ελπίζει να γίνει σαν εκείνα, αλλά δε μπορεί, γιατί στο βάθος είναι διαφορετικό. Νιώθει κατώτερο και περιφρονημένο και πασχίζει να γίνει αποδεκτό. Αλλά, όσο το ασχημόπαπο δεν ανακαλύπτει την ταυτότητά του, δε βρίσκει την αγάπη -όσο δεν ανακαλύπτει πως είναι κύκνος και δεν αποδέχεται αυτό που είναι, δε μπορεί να αγαπήσει αληθινά, ούτε να αγαπηθεί. Η αναζήτηση αποδοχής από το ασχημόπαπο ξεκινάει με κατεύθυνση προς τα έξω, καθώς προσπαθεί να ενταχθεί, θέλει να είναι κάτι που δεν είναι. Αλλά, στην περίπτωση του παραμυθιού, το ασχημόπαπο δεν ξεγελάει με τη θέλησή του, απλώς βρίσκεται σε αυτήν την κατάσταση χωρίς να ξέρει το γιατί. Πρέπει να ξεκινήσει μια πορεία που θα το οδηγήσει να ανακαλύψει ποιο είναι, και αυτό θα του επιτρέψει να βρει την αγάπη των άλλων. Πολλοί άνθρωποι προσπαθούν να δείχνουν κάτι που δεν είναι, είτε γιατί νομίζουν πως αυτό θέλουν οι άλλοι είτε γιατί δεν τους αρέσει το πώς είναι. Είναι εξαρτημένοι από τη γνώμη των άλλων και χρειάζονται απελπισμένα την επιδοκιμασία τους. Όμως, η αληθινή αγάπη δε γεννιέται από τη στέρηση, με το να περιμένουμε να καλύψει ο άλλος τα εσωτερικά μας κενά ή να μας πει τι πρέπει να κάνουμε. Αγαπάμε κάτι αληθινά, μόνο αποδεχόμενοι αυτό που είναι. Μόνο αν αποδεχτούμε τον εαυτό μας όπως είναι, συμπεριλαμβανομένων των πληγών μας, θα μπορέσουμε να είμαστε κύριοι της ζωής μας. Και γι’ αυτό πρέπει πρώτα να γνωρίσουμε τον εαυτό μας. Κι έτσι, οι άλλοι θα μπορέσουν να αγαπήσουν το πρόσωπο που πραγματικά είμαστε και όχι ένα προσωπείο που έχουμε δημιουργήσει». ( 66 μαθήματα καθημερινής σοφίας,  εκδ. Πατάκη) 

http://artinews.gr/

ΠΟΙΗΜΑΤΑ 

Γυναίκες αγαπώ…

Γυναίκες αγαπώ που πριν χιλιάδες χρόνια εζήσαν
και τις αγάπησαν ποιητές και τις ετραγουδήσαν.

Και πόλεις αγαπώ που τα ψηλά, αδειανά τους τείχη
κλαίνε γενιών που σβήσανε βασιλικών την τύχη.

Και πόλεις άλλες αγαπώ που θα χτιστούν μια μέρα
όταν κανείς μας δε θα ζει κανείς μας πια εδώ πέρα.

Γυναίκες αγαπώ – λιγνές, αβρές, μ’ εξαίσια κάλλη
όπου κοιμούνται αγέννητες στων χρόνων την αγκάλη.

Σα θα ’ρθουν η ομορφιά τους που σαν άστρο θα φαντάζει
χλωμή με των ονείρων μου την ομορφιά θα μοιάζει.

Μετάφραση: Λ. Κουκούλας

Πέρ’ από τα χωράφια

Πέρ’ απ’ τον ουρανό τραβούνε νέφη
κι ο άνεμος πέρ’ απ’ τα χωράφια,
οδοιπορεί, από τα χωράφια πέρα,
το παιδί της μητέρας μου, χαμένο.

Πνέουνε τα φύλλα πέρ’ από τους δρόμους,
πέρ’ απ’ τα δέντρα τα πουλιά φωνάζουν –
πέρ’ από τα βουνά, κάπου, κι εμένα
η μακρινή πατρίδα πρέπει να ’ναι.

Μετάφραση: Άρης Δικταίος


Ραβέννα

Και στη Ραβέννα ακόμη πήγα.
Μια μικρή πολιτεία νεκρή ’ναι,
που ’χει εκκλησιές πολλές κι ερείπια, –
μπορείς για δαύτα να διαβάσεις.

Βαδίζεις και κοιτάς τριγύρω,
οι δρόμοι σκοτεινοί κι υγροί ’ναι
κι είναι από αιώνες σιωπηλοί
και χλόη παντού και βρύο φυτρώνει!

Είναι όπως τα παλιά τραγούδια,
που τα γροικάς και δε γελάς,
και τ’ ακούς και τα συλλογιέσαι
μετά ως βαθιά μέσα στη νύχτα.

Μετάφραση: Άρης Δικταίος


Είμαι ένα άστρο

Είμαι ένα άστρο στον άπειρο ουρανό,
που τον κόσμο παρατηρεί, τον κόσμο περιφρονεί,
και στην πυρά του φλέγεται.

Είμαι η θάλασσα που τη νύχτα θεριεύει,
η πένθιμη θάλασσα, η φορτωμένη θύματα
που νέες αμαρτίες πάνω στις παλιές σωρεύει.

Είμαι από τον κόσμο σας εξορισμένος
από περηφάνια αναθρεμμένος, από περηφάνια εξαπατημένος,
είμαι ο βασιλιάς δίχως χώρα.

Είμαι το βουβό παράφορο πάθος,
σε σπίτι δίχως εστία, σε πόλεμο δίχως σπαθί,
και άρρωστος από την ίδια μου την ισχύ.
1896

Μετάφραση: Σμαρώ Τάση


Βιβλία

Του κόσμου αυτού όλα τα βιβλία
δεν σου φέρνουν ευτυχία,
αλλά μυστικά σε οδηγούν
στον εαυτό σου πίσω.

Εκεί τα πάντα που χρειάζεσαι θα εύρεις,
τ’ αστέρια, το φεγγάρι και τον ήλιο,
γιατί το φως που μ’ ερωτήσεις γυρεύεις,
κατοικεί μέσα σε σένα τον ίδιο.

Η σοφία που έψαχνες καιρό
μέσα σε κάθε βιβλιοθήκη,
τώρα λάμπει σε κάθε σελίδα –
γιατί τώρα σου ανήκει.
Απρίλιος 1918

Μετάφραση: Σμαρώ Τάση

https://thepoetoftheuniverse.wordpress.com/

Οι φωτογραφίες των βιβλίων και οι παρουσιάσεις τους είναι από
https://www.politeianet.gr/