Homo Universalis: Λώρενς Άλμα - Ταντέμα

Τρίτη 18 Ιουνίου 2013

Λώρενς Άλμα - Ταντέμα - 30 πίνακες

Ο Σερ Λώρενς Άλμα – Ταντέμα (Sir Lawrence Alma – Tadema, 1836 – 1912), Μέλος του Τάγματος της Αξίας, Μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας ήταν Ολλανδός ζωγράφος, ο οποίος απέκτησε τη βρετανική ιθαγένεια. Ανήκε στην Ακαδημαϊκή Σχολή ζωγραφικής και έδρασε στα τέλη της Βικτωριανής εποχής στην Αγγλία. Υπήρξε πολύ δημοφιλής για τις εξιδανικευμένες και με εκθαμβωτικά χρώματα σκηνές του από την Αρχαία Ελλάδα και τη Ρώμη.

Βιογραφικά στοιχεία

A Sculpture Gallery (1867)

Ο Λώρενς Άλμα – Ταντέμα γεννήθηκε στις 8 Ιανουαρίου 1836 στο Ντρόνριπ (Dronrijp), ένα χωριό της βόρειας Ολλανδίας. Ήταν γιος συμβολαιογράφου, ο οποίος τον προόριζε για την ιατρική σταδιοδρομία. Είχε όμως καλλιτεχνική ιδιοσυγκρασία και αποφάσισε να αρχίσει σπουδές στη ζωγραφική στην Ακαδημία της Αμβέρσας, με καθηγητή το Βέλγο ζωγράφο ιστορικών θεμάτων Χέντρικ Λέυς (Hendrik Leys, 1815 – 1869). To 1859 βοήθησε το δάσκαλό του στις τοιχογραφίες του Δημαρχείου (Στάντχουις) της Αμβέρσας.

Αφού εγκαταστάθηκα στην Αγγλία το Σεπτέμβριο του 1870 και απέκτησε την αγγλική υπηκοότητα, εκλέχθηκε το 1876 εταίρος της Βρετανικής Βασιλικής Ακαδημίας (British Royal Academy) και ακαδημαϊκός το 1879. Το 1899 ονομάστηκε ιππότης και το 1905 του απονεμήθηκε το Παράσημο της Αξίας (Order of Merit). Πέθανε το 1912 στο Βισμπάντεν της Γερμανίας.

Καλλιτεχνική πορεία

Expectations

Ο Άλμα – Ταντέμα εξέθεσε τον πρώτο του πίνακα, που είχε μεσαιωνικό θέμα, στο Σαλόν των Βρυξελλών το 1857. Το έργο του όμως που δημιούργησε αίσθηση και θετικά σχόλια από κριτικούς και καλλιτέχνες, όταν εκτέθηκε το 1861 στο Συνέδριο των Καλλιτεχνών της Αμβέρσας, ήταν «Η εκπαίδευση των τέκνων του Κλοβί» (1861). Ένα χρόνο αργότερα, το 1862, κέρδισε χρυσό μετάλλιο σε μια έκθεση στο Άμστερνταμ.

The Discourse

Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης του στην Ιταλία το 1863, ο Άλμα – Τάντεμα άρχισε να ενδιαφέρεται για την ελληνική και τη ρωμαϊκή αρχαιότητα και την αιγυπτιακή αρχαιολογία. Από τότε η θεματολογία των πινάκων του προερχόταν αποκλειστικά από τις πηγές αυτές. Αντίθετα με τον Φρέντερικ Λέιτον, ο οποίος ενδιαφερόταν για το μυθολογικό παρελθόν, ο Άλμα – Ταντέμα επικέντρωνε το ενδιαφέρον του σε θέματα από την καθημερινή ζωή της Αυτοκρατορικής Ρώμης.

Ο Άλμα – Ταντέμα ήταν ζωγράφος ιστορικών θεμάτων και σκηνών της καθημερινής ζωής από την ρωμαϊκή ιστορία και τα έργα του είχαν τεράστια δημοτικότητα στις μεσοαστικές τάξεις της Βικτωριανής Αγγλίας. Στον πίνακά του «Το μοντέλο του γλύπτη ή Venus Esquilana», που αποτέλεσε ρήξη με τις συμβατικές αξίες της εποχής, ο Άλμα – Ταντέμα διηγείται το μύθο του Πυγμαλίωνα, όπου ένας γλύπτης ερωτεύεται το γυμνό άγαλμα που φιλοτέχνησε, κάνοντας ευχή στους θεούς να του το ζωντανέψουν. Παρουσιάζει το γυναικείο γυμνό με ένα τρόπο εξιδανικευμένης ομορφιάς, όπως αρμόζει στο κλασικό θέμα του, έτσι ώστε να είναι συμβατό και με την αυστηρή ηθική του κοινού της Βικτωριανής εποχής.

A Coign of Vantage (1895)

Με ρωμαϊκό περιεχόμενο έχουν δύο άλλα έργα του: «Ανακηρύσσοντας τον Κλαύδιο Αυτοκράτορα» (Proclaiming Claudius Emperor, 1867), όπου ο Κλαύδιος, ενώ περίτρομος και γονυπετής εκλιπαρεί τη φρουρά των Πραιτοριανών να μη τον σκοτώσουν, οι λεγεωνάριοι, απροσδόκητα και προς μεγάλη του έκπληξη, τον ανακηρύσσουν αυτοκράτορα, μετά τη δολοφονία του τυραννικού Καλιγούλα. Ο δεύτερος πίνακας με τον τίτλο «Αφ’ Υψηλού» (A Coign of Vantage, 1895) παρουσιάζει τρεις νεαρές Ρωμαίες να αγναντεύουν από ψηλά την άφιξη του ρωμαϊκού στόλου.

Ένα άλλο αξιόλογο έργο του Άλμα – Ταντέμα, μεταξύ άλλων, είναι «Η ανεύρεση του Μωϋσή» (1902), όπου, με εκθαμβωτικά χρώματα και αιγυπτιακή ατμόσφαιρα, απεικονίζει μια σκηνή στο Νείλο, με μια Αιγύπτια πριγκίπισσα να δέχεται στην αγκαλιά της το Μωϋσή, που μόλις είχε σωθεί από τα νερά του ποταμού. Σ’ αυτά περιλαμβάνονται ακόμη τα έργα «Αιγύπτιες παίκτριες σκακιού» (1865), «Τα Ρόδα του Ηλιογάβαλου» (1888), «Άνοιξη» (1894), «Αγαπημένη συνήθεια» (1909, Πινακοθήκη Τέητ, Λονδίνο).

Ρωμαϊκά λουτρά

"Μια αγαπημένη συνήθεια".

Ο Άλμα – Ταντέμα ειδικεύτηκε σε σκηνές ρωμαϊκών λουτρών, που τα σχεδίαζε με αρχαιολογική ακρίβεια και εξειδικευμένη τεχνική τελειότητα. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται οι πίνακες: «Ένα Αποδυτήριο» (1886, An Apodyterion, Jerdein Collection, Λονδίνο) και «The Frigidarium» (1890), όπου απεικονίζονται γυμνά κορίτσια σε διάφορες στάσεις. Οι πίνακες αυτοί ζωγραφίστηκαν με μοντέλα Ιταλίδες, που πόζαραν για το ζωγράφο στη βίλα του στο St. John’s Wood του Λονδίνου.

"In the Tepidarium".

Κατά καιρούς, ο Άλμα – Ταντέμα φιλοτεχνούσε έντονα ερωτικούς πίνακες. Το αριστούργημά του είναι ο πίνακας «In the Tepidarium» (1881, Lady Lever Art Gallery, Port Sunlight, Cheshire), όπου απεικονίζει μια γυμνή κοπέλα ξαπλωμένη νωχελικά και σε προκλητική στάση πάνω σε μια προβιά αρκούδας, κρατώντας στο ένα χέρι της ένα φτερό στρουθοκαμήλου και στο άλλο κάποιο αντικείμενο για το τρίψιμο του σώματος μετά το μπάνιο.

Όπως ερμηνεύει τη σημειολογία του πίνακα αυτού ο Πήτερ Ουέμπ (Peter Webb) στο έργο του “ The Erotic Arts”, ο ερωτισμός κυριαρχεί σε όλα τα στοιχεία του πίνακα, από το προκλητικά ροδαλό δέρμα του κοριτσιού και τη γεμάτη εκστασιασμό στάση του μέχρι το φτερό της στρουθοκαμήλου που καλύπτει το αιδοίο και το αντικείμενο για τον καθαρισμό του σώματος που έχει καθαρά φαλλικούς συνειρμούς.

ΠΙΝΑΚΕΣ

Ask Me No More 1906