Homo Universalis: Βίκτορ Χάρα (28 Σεπτεμβρίου 1932

Παρασκευή 13 Σεπτεμβρίου 2019

Βίκτορ Χάρα (28 Σεπτεμβρίου 1932 – 16 Σεπτεμβρίου 1973)

Η φωτογραφία είναι από https://topronomiotouftwxou.wordpress.com/

Ο Βίκτορ Λίδιο Χάρα Μαρτίνεθ (Víctor Lidio Jara Martínez, 28 Σεπτεμβρίου 1932 – 16 Σεπτεμβρίου 1973) ήταν Χιλιανός ποιητής, τραγουδιστής, συνθέτης και θεατρικός σκηνοθέτης και συγγραφέας.

Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του μουσικού–πολιτικού κινήματος «Nueva Canción Chilena», που αναπτύχθηκε στη Χιλή τη δεκαετία του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970, μέχρι το πραξικόπημα του στρατηγού Πινοσέτ το 1973, με το οποίο ανατράπηκε ο εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας, Σαλβαδόρ Αγιέντε.

Ο Βίκτορ Χάρα συνελήφθη την επομένη του πραξικοπήματος, στις 12 Σεπτεμβρίου 1973, μεταφέρθηκε στο Στάδιο της Χιλής (Estadio Chile), όπου είχαν μεταφερθεί και άλλοι πολιτικοί κρατούμενοι, και αφού υπέστη βασανιστήρια, δολοφονήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 1973.

Ο Βίκτορ Χάρα γεννήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 1932 στην ευρύτερη περιοχή της πόλης Lonquén, κοντά στην πρωτεύουσα της Χιλής, Σαντιάγκο. Mεγάλωσε μόνο με τη μητέρα του, που ήξερε να παίζει πιάνο και κιθάρα και τραγουδούσε, και επέμενε τα παιδιά της να πάνε στο σχολείο. Μετά τον θάνατο της μητέρας του το 1947, ο Βίκτορ Χάρα ξεκίνησε να σπουδάζει για να γίνει λογιστής, αλλά σύντομα σταμάτησε και πήγε σε μια σχολή για να γίνει ιερέας. Μετά από κάποια χρόνια όμως, απογοητευμένος από την εκκλησία, εγκατέλειψε τη σχολή. Αφού πήγε στρατό γύρισε στη γενέτειρά του και ξεκίνησε να ασχολείται με τη μουσική και το θέατρο.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1950 έγινε μέλος της θεατρικής ομάδας Compañía de mimos de Noisvander και άρχιζε να σπουδάζει υποκριτική και σκηνοθεσία στη Σχολή Θεάτρου του Πανεπιστημίου της Χιλής (Scuola di Teatro dell'Università del Cile). Το 1957 μπήκε στην ομάδα έρευνας παραδοσιακών τραγουδιών και χορών Cuncumén και γνώρισε τη Βιολέτα Πάρρα. Πέντε χρόνια αργότερα πήρε το πτυχίο σκηνοθεσίας θεάτρου.

Το πρώτο θεατρικό έργο που σκηνοθέτησε ήταν το Parecido a la felicidad του Alejandro Sieveking, το 1959. Μέχρι το 1972 σκηνοθέτησε περισσότερα από δέκα έργα, μεταξύ των οποίων τον Μανδραγόρα του Νικολό Μακιαβέλλι (1960) και την Αντιγόνη του Σοφοκλή (1969) ενώ υπήρξε και βοηθός σκηνοθέτη τρεις φορές: το 1960 στο La Viuda de Apablaza του Germán Luco Cruchaga, το 1963 στο Ο καυκασιανός κύκλος με την κιμωλία του Μπέρτολτ Μπρεχτ και το 1966 στο Μαρά/Σαντ του Πέτερ Βάις. Στο μεταξύ, το 1961, έγραψε το πρώτο του τραγούδι, το Paloma quiero contarte και λίγο αργότερα ηχογράφησε, με το γκρουπ Cuncumén το Folclore chileno, στο οποίο συμπεριελήφθησαν και δύο τραγούδια του, το Paloma quiero contarte και το La canción del minero.

Από τις αρχές της δεκαετίας του 1960 μέχρι το 1968 ήταν διευθυντής της Academia de folclore de la Casa de la Cultura de Ñuñoa και από το 1964 μέχρι το 1967 ήταν καθηγητής υποκριτικής στο Πανεπιστήμιο.

Στις αρχές του 1967 κυκλοφόρησε το πρώτο σόλο άλμπουμ του Βίκτορ Χάρα, το Víctor Jara (Geografía). Μέχρι τη δολοφονία του το 1973 ακολούθησαν άλλα επτά άλμπουμ: το Canciones folklóricas de América (μαζί με το συγκρότημα Quilapayún) (1967), το Víctor Jara (1967), το Pongo en tus manos abiertas (μαζί με το συγκρότημα Quilapayún) (1969), το Canto libre (1970), το El derecho de vivir en paz (1971), το La Población (1972) και το Canto por travesura (1973). Μετά τον θάνατό του κυκλοφόρησε, το 1974, το Tiempos que cambian, το οποίο δεν κατάφερε ο Χάρα να ολοκληρώσει και έτσι προστέθηκαν σε αυτό και παλαιότερα τραγούδια του.

Ήταν μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος της Χιλής, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής της Κομμουνιστικής Νεολαίας της Χιλής (Juventudes Comunistas de Chile), είχε υποστηρίξει την κυβέρνηση του συνασπισμού της Λαϊκής Ενότητας και είχε ταχθεί δημόσια υπέρ του Προέδρου Σαλβαδόρ Αγιέντε.

Στις 11 Σεπτεμβρίου 1973 ο στρατηγός Αουγκούστο Πινοσέτ ανέτρεψε με πραξικόπημα την κυβέρνηση Αγιέντε. Το πρωί της επόμενης ημέρας ο Χάρα συνελήφθη στο Πανεπιστήμιο και μεταφέρθηκε μαζί με άλλους πολιτικούς κρατούμενους στο Στάδιο Χιλή (Estadio Chile). Δολοφονήθηκε ενώ ήταν υπο κράτηση στις 16 Σεπτεμβρίου 1973.

Victor Jara - Plegaria a un Labrador

Σύμφωνα με μαρτυρίες στη διάρκεια της κράτησής του υπέστη βασανιστήρια. Η σύζυγός του Joan Jara ανέφερε ότι όταν παρέλαβε τη σορό του άντρα της, το σώμα του έφερε σημάδια κακοποίησης. Το κεφάλι του ήταν γεμάτο αίματα και αιματώματα, στη δεξιά πλευρά της κοιλιάς είχε μια μεγάλη πληγή, στο στήθος είχε πολλές μικρές οπές και τα χέρια του ήταν παραμορφωμένα.

Τον Ιούνιο του 2008 ο Χιλιανός δικαστής Χουάν Εδουάρδο Φουέντες αποφάσισε να ξανανοίξει τον φάκελο της δολοφονίας του Βίκτορ Χάρα και δήλωσε ότι θα εξέταζε νέα αποδεικτικά στοιχεία που είχε προσκομίσει η οικογένεια του δολοφονηθέντος. Σχεδόν ένα χρόνο μετά, στις 28 Μαΐου του 2009, απαγγέλθηκε κατηγορία για τη δολοφονία του Χάρα, κατά του José Adolfo Paredes Márquez, που όταν εκδηλώθηκε το πραξικόπημα ήταν στρατιώτης.

Στις 28 Δεκεμβρίου 2012 ένας δικαστής στη Χιλή διέταξε να συλληφθούν οκτώ πρώην αξιωματικοί του στρατού γιατί φέρονταν να είχαν σχέση με τη δολοφονία του Χάρα. Για έναν εξ αυτών, τον Pedro Barrientos Núñez, που πλέον κατοικεί στη Φλόριντα των Η.Π.Α, εκδόθηκε διεθνές ένταλμα σύλληψης. Ο Núñez, σύμφωνα με τον José Adolfo Paredes Márquez, ήταν υπεύθυνος για τον θάνατο του Χάρα . Οι αρχές των Η.Π.Α δεν προχώρησαν στην έκδοση του Pedro Barrientos Núñez.

Στις 4 Σεπτεμβρίου 2013 το «Κέντρο για τη Δικαιοσύνη και τη Λογοδοσία» (Center for Justice and Accountability), μια διεθνής οργάνωση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, με έδρα το Σαν Φραντσίσκο, υπέβαλε, εκ μέρους της χήρας και των παιδιών του Βίκτορ Χάρα, μήνυση στα αμερικανικά δικαστήρια, κατά του Pedro Barrientos Núñez. Στην μήνυση αυτή ο Núñezs κατηγορείται μεταξύ άλλων για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, σύμφωνα με το Alien Tort Statute, για βασανιστήρια και για θάνατο κρατουμένου χωρίς δίκη, σύμφωνα με τον Νόμο για την προστασία των θυμάτων βασανιστηριών, σε σχέση με τον θάνατο του Βίκτορ Χάρα.

Ονομάσθηκαν προς τιμή του

Ο αστεροειδής 2644 Βίκτορ Χάρα, που ανακαλύφθηκε το 1973

Το στεγασμένο «Στάδιο Victor Jara» στο δυτικό Σαντιάγο (πρώην «Estadio Chile», τίτλος και του τελευταίου τραγουδιού του Χάρα), 6.500 θέσεων. Η μετονομασία του έγινε το 2004

https://el.wikipedia.org/

Η δολοφονία του Βίκτορ Χάρα

Την ημέρα του πραξικοπήματος ο Βίκτορ Χάρα ήταν στην δουλειά του στο Τεχνικό Πανεπιστήμιο. Περικυκλώθηκε από τους στρατιώτες του καθεστώτος του Πινοσέτ και συνελήφθη. Για πέντε ημέρες κρατήθηκε και βασανίστηκε σε υπόγεια κρατητήρια και μυστικές φυλακές, χωρίς τροφή και νερό.

Οι σύντροφοι του που σώθηκαν από αυτον τον εφιάλτη, λένε ότι ούτε στιγμή δεν νοιάστηκε για τη δική του ζωή. Μοναδική του έγνοια ήταν η κατάσταση των συντρόφων του.

Στο τέλος της πέμπτης μέρας ο Βίκτορ Χάρα μεταφέρθηκε μαζί με άλλους στο Στάδιο του Σαντιάγο, εκεί που λίγο καιρό πριν τραγουδούσε για τον Αλιέντε και τη Δημοκρατία, τώρα πια τόπο μαρτυρίου και σφαγής αμέτρητων αγωνιστών.

Τον βασάνισαν, του έσπασαν τα χέρια, (άλλοι υποστηρίζουν ότι του τα έκοψαν) για να μην μπορεί να παίζει πλέον την κιθάρα του και να εμψυχώνει τους συντρόφους του.

Παρόλα αυτά τα βασανιστήρια, ο Jara συνέχισε τις εμφανίσεις του σε δημοσιους χώρους όπου σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα ξυλοκοπήθηκε.

Σε μια από αυτές τις εμφανίσεις του δολοφονήθηκε από τις δικτατορικές στρατιωτικές δυνάμεις του καθεστώτος του Πινοσέτ με οπλοπολυβόλο. Ο Βίκτορ Χάρα με μοναδικό πάθος και δύναμη τραγούδησε το τραγούδι της Λαϊκής Ενότητας και τότε οι εκτελεστές του Πινοσέτ τον γάζωσαν με σφαίρες. Τo πτώμα του μεταφέρθηκε σε ομαδικό τάφο.

Το μόνο που έμεινε ήταν ένα μισοτελειωμένο ποίημα σε ένα βρώμικο κομμάτι χαρτιού που έγραψε κατά τις ημέρες της κράτησης του και του βασανισμού του.

«Η σιωπή και οι κραυγές θα είναι το τέλος του τραγουδιού μου»…

http://www.americalatina.gr/

Victor Jara -Te recuerdo Amanda

Estadio Chile (τελευταίο ποίημα του Βίκτωρ Χάρα γραμμένο στο στάδιο που τον κρατούσαν )

"...Seis de los nuestros se perdieron
en el espacio de las estrellas.
Un muerto, un golpeado como jamas creí
se podria golpear a un ser humano.

Los otros cuatro quisieron quitarse todos los temores
uno saltó al vacio,
otro golpeandose la cabeza contra el muro,
pero todos con la mirada fija de la muerte."
...

"Six of us were lost
as if into starry space.
One dead, another beaten as I could never have believed
a human being could be beaten.

The other four wanted to end their terror
one jumping into nothingness,
another beating his head against a wall,
but all with the fixed stare of death.
...

What horror the face of fascism creates!
They carry out their plans with knife-like precision.
Nothing matters to them.
To them, blood equals medals,
slaughter is an act of heroism.
Oh God, is this the world that you created,
for this your seven days of wonder and work?
Within these four walls only a number exists
which does not progress,
which slowly will wish more and more for death."

https://topronomiotouftwxou.wordpress.com/

Victor Jara Manifiesto

Το συγκλονιστικό “Μανιφέστο” του Σπρίνγκστιν για τον Βίκτορ Χάρα

Στην πρωτεύουσα της Χιλής, Σαντιάγο, βρέθηκε ο γνωστός Αμερικανός τραγουδιστής Μπρους Σπρίνγκστιν τον σπτέμβριο του 2013 , με αφορμή τη συμπλήρωση 40 χρόνων από το πραξικόπημα του Πινοσέτ και την επιβολή στρατιωτικής δικτατορίας στη χώρα.

Ο Σπρίνγκστιν έκλεψε την παράσταση όταν τραγούδησε το “Μανιφέστο”, το τελευταίο τραγούδι που έγραψε ο φημισμένος Χιλιανός τραγουδιστής Βίκτορ Χάρα πριν βασανιστεί και δολοφονηθεί από τη χούντα του Πινοσέτ.

Η ερμηνεία του Σπρίνγκστιν, που θα δείτε στο παρακάτω βίντεο, είναι από μόνη της συγκλονιστική, αλλά η μετάφραση των στίχων την κάνει ακόμα περισσότερο:

“Δεν τραγουδάω επειδή μου αρέσει να τραγουδάω

ή για να δείξω τη φωνή μου

αλλά για τις δηλώσεις

που κάνει η ειλικρινής κιθάρα μου

γιατί η καρδιά της είναι της γης

και σαν το πουλί πετά...

Ναι, η κιθάρα μου είναι εργάτης

που λάμπει και μυρίζει άνοιξη

η κιθάρα μου δεν είναι για φονιάδες

αχόρταγη για λεφτά και εξουσία

αλλά για τους ανθρώπους που κοπιάζουν

ώστε να μπορεί να ανθίσει το μέλλον.

Γιατί ένα τραγούδι αποκτά νόημα

όταν το δικό του χτυποκάρδι είναι δυνατό

και τραγουδιέται από έναν άνθρωπο που θα πεθάνει τραγουδώντας

τραγουδώντας αληθινά το τραγούδι του.

Δε με νοιάζει η κολακεία

ούτε το αν κλαίνε οι ξένοι.

Τραγουδώ για μια μακριά λωρίδα χώρας

Στενή, αλλά απύθμενα βαθιά”.

Όσο για την εισαγωγή, που είναι επίσης στα ισπανικά, ο Σπρίνγκστιν λέει: "Το 1988 παίξαμε για τη Διεθνή Αμνηστία στη Μεντόζα της Αργεντινής. Αλλά η Χιλή ήταν στις καρδιές μας. Συναντήσαμε πολλές οικογένειες αγνοούμενων. Έρχονταν με φωτογραφίες των αγαπημένων τους χαμένων συγγενών. Ήταν μια στιγμή που θα θυμάμαι για πάντα. Αν είσαι πολιτικοποιημένος μουσικός, ο Βίκτορ Χάρα είναι ακόμα μία μεγάλη έμπνευση. Είναι τιμή μου που είμαι εδώ, και την αποδέχομαι ταπεινά. Ο Βίκτορ Χάρα ζει".