Καταγόταν από εύπορη μεγαλοαστική οικογένεια της Ρώμης. Στα 16 του προσβλήθηκε από φυματίωση και για δυο χρόνια έμεινε σε σανατόριο όπου συμπλήρωσε μόνος του την μόρφωσή του. Εργάστηκε μετά ως δημοσιογράφος στο Τορίνο και στο Λονδίνο.
Στα 22 του δημοσιεύτηκαν Οι Αδιάφοροί του, απεικόνιση της ηθικής κατάπτωσης στην οποία οδηγείται μια μεσοαστική οικογένεια χωρίς αρχές, έργο που προκάλεσε αίσθηση για την ωμή περιγραφή της νεανικής ιδίως διαφθοράς.
Σύζυγός του από το 1941 μέχρι το 1962 ήταν η συγγραφέας Έλσα Μοράντε. Το 1984 εξελέγη ευρωβουλευτής του Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας.
Τα μυθιστορήματα και τα διηγήματά του εξετάζουν την μοναξιά και την ανθρώπινη αλλοτρίωση, την έλλειψη δημιουργικού ενδιαφέροντος (La noia, 1960) και την προσπάθεια διαφυγής μέσω του γενετήσιου ενστίκτου χωρίς βαθύτερα αισθήματα. Το λιτό και χωρίς εξωραϊσμούς ύφος του και οι χαρακτήρες που είχε δημιουργήσει τον κατατάσσουν ανάμεσα στους σημαντικότερους πεζογράφους της εποχής του.
Θέματα και λογοτεχνικό στυλ
Η ηθική ξηρότητα, η υποκρισία της σύγχρονης ζωής και η αδυναμία των ανθρώπων να βρουν την ευτυχία με τους παραδοσιακούς τρόπους, όπως είναι η αγάπη και ο γάμος, είναι τα βασικά θέματα στα έργα του Αλμπέρτο Μοράβια. Συνήθως αυτές οι καταστάσεις είναι τυπικά παραδείγματα της μεσοαστικής τάξης· ο γάμος είναι ο στόχος σε κάποια έργα όπως στο Disobedience ("Ανυπακοή") και στο L'amore coniugale ("Ο γαμήλιος έρωτας"). Η αλλοτρίωση είναι το θέμα σε άλλα έργα όπως στο Il disprezzo ("Η περιφρόνηση") και στο La noia ("Η πλήξη"), παρά την καταγραφή των γεγονότων από μια λογική και ρεαλιστική οπτική. Τα πολιτικά θέματα είναι συχνά παρόντα: ένα παράδειγμα είναι το έργο La Romana ("Η Γυναίκα της Ρώμης"), όπου περιγράφεται η ιστορία μιας πόρνης η οποία είναι μπλεγμένη στο φασιστικό καθεστώς και σε ένα κύκλωμα συνωμοσίας. Ο ακραίος σεξουαλικός ρεαλισμός στο έργο La noia εισήγαγε τα πειραματικά έργα της δεκαετίας του '70.
Το ύφος γραφής του Μοράβια θεωρήθηκε εξαιρετικά άκαμπτο και αδέσμευτο ενώ χαρακτηριζόταν από στοιχειώδη, συνηθισμένα λόγια μέσα σε μια περίπλοκη σύνταξη. Δημιουργείται μια περίεργη διάθεση μέσω της ανάμειξης προτάσεων που η καθεμιά συνιστά την περιγραφή μιας ενιαίας ψυχολογικής παρατήρησης. Στα μεταγενέστερα μυθιστορήματά του ο εσωτερικός μονόλογος κυριαρχεί.
Εργα
(2013) Οι δύο φίλοι, Εκδόσεις Πατάκη
(2011) Ιστορίες από την προϊστορία, Μεταίχμιο
(2010) Περιπλάνηση στην Αφρική, Κέδρος
(2004) Ιστορίες από την προϊστορία, Μεταίχμιο
(2003) Διηγήματα που σκόρπισαν στο δρόμο, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2000) Ο κομφορμιστής, Εκδόσεις Πατάκη
(1997) Αυγουστίνος, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1997) Ένας προσεκτικός άνθρωπος, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1995) Οι αδιάφοροι, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1994) Το πράμα, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1992) Η γυναίκα λεοπάρδαλη, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1991) Η βίλα της Παρασκευής, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1991) Η πλήξη, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1991) Ο παράδεισος, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1990) Το ταξίδι στη Ρώμη, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1989) Εγώ κι αυτός, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1988) Ο άνθρωπος που κοιτάζει, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1985) Αγκοστίνο, Οδυσσέας
Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
(2018) Ανθολογία ιταλικού διηγήματος, Οροπέδιο
(1999) Robert Bresson, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης
(1995) Nanni Moretti, Εκδόσεις Καστανιώτη
(1991) Η ζωή του Μοράβια, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι.
(1987) Ο τρελλός χορός της Μαίριλυν, Οδός Πανός
Εγώ κι αυτός
Το "Εγώ" ζητάει την εξύψωση· "Αυτός" -έτσι ονομάζει ο Μοράβια το αντρικό όργανο του σεξ- αντιστέκεται χωρίς χαλινάρι στην εξύψωση, ώσπου να γελοιποιήσει κάθε εξυψωτική προσπάθεια του "Εγώ". Βέβαια μιλάμε για την έξυπνη και κάπως πρωτότυπη δόμηση του μυθιστορήματος "Εγώ κι Αυτός" του Μοράβια, για το οποίο ο ίδιος θα πει: "Προσπάθησα να πω λογοτεχνικά ό,τι συνήθως περιγράφεται στα ψυχολογικά εγχειρίδια". Υπάρχουν κι οι προεκτάσεις και, προπαντός, αυτές που ξεκινάνε απ' τις αντιθέσεις ανάμεσα στην κωμική δυάδα του "Εγώ κι Αυτός", για να φτάσουν στον αφηρημένο παρατηρητή της ζωής, στην ανία κλπ.
Η καυστική κοινωνική και πολιτική σάτιρα, το μαστίγωμα του μικροαστισμού, της υποκρισίας και του φαρισαϊσμού δίνονται με πολλή μαεστρία απ' το συγγραφέα.
Ο άνθρωπος που κοιτάζει
"Ο άνθρωπος που κοιτάζει"... Κάποιος που κοιτάζει, και κάποιος άλλος που παρακολουθεί αυτόν που κοιτάζει. Φυσικά, αν τα πράγματα περιορίζονταν ως εδώ, θα είχαμε να κάνουμε με μιαν απλή περίπτωση ηδονοβλεψία. Εδώ όμως η περίπτωση είναι περίπλοκη, γιατί ο ηδονοβλεψίας ξέρει ή υποψιάζεται ότι τον παρακολουθούν. Χωρίς, άλλωστε, τούτη την περιπλοκή, ένα μυθιστόρημα με ήρωα έναν ηδονοβλεψία θα κατέληγε σε μια σειρά από πικάντικες και σκαμπρόζικες εικόνες - και τίποτα παραπάνω. Κι όμως, ο Αλμπέρτο Μοράβια κατάφερε να δημιουργήσει μιαν από τις πιο συναρπαστικές ιστορίες του, γεμάτη από φινέτσα και εκπλήξεις και με χαρακτήρες σπαρταριστούς όχι μόνο τον διανοούμενο-ηδονοβλεψία, αλλά και τις θελκτικές και διφορούμενες γυναικείες φιγούρες, από τις πιο ζωντανές που έχει πλάσει η δημιουργική φαντασία του.
Το ταξίδι στη Ρώμη
Ο νεαρός ήρωας του βιβλίου ξεκινά από το Παρίσι για τη Ρώμη να γνωρίσει τον πατέρα του που έχει να τον δει δεκαπέντε ολόκληρα χρόνια· σαν βρεθεί όμως στο σπίτι, θα θυμηθεί μια σκηνή από τα παλιά που θα φωτίσει την εικόνα της νεκρής ήδη μητέρας του: καθώς έκανε έρωτα μια νύχτα με τον εραστή της, κι αυτός πεντάχρονο παιδάκι, τους παρακολουθούσε από τη μισάνοιχτη πόρτα. Ετούτη την τραυματική εμπειρία θα επιχειρήσει να θεραπεύσει με τη μέθοδο της ομοιοπαθητικής, κάνοντας έρωτα με μια γυναίκα που να μοιάζει με τη μητέρα του. Όμως η ζωή θα τον διαψεύσει οικτρά. Μπορεί να δίνεται η εντύπωση πως στη ζωή όλα επαναλαμβάνονται, όμως τίποτα δεν επαναλαμβάνεται αυτούσιο, κι ο νεαρός ήρωας, σαν μόνη λύτρωση, τελικά, θα διαλέξει το δρόμο της επιστροφής.
Ένα γκροτέσκο μυθιστόρημα με αληθινή συγκίνηση και το άρωμα μιας τρυφερής πνοής.
Η βίλα της Παρασκευής
Το κύκνειο άσμα ενός από τους πιο εξέχοντες συγγραφείς του καιρού μας. Δείγματα υποδειγματικής καλλιέργειας τόσο του μεγάλου διηγήματος: "Η βίλα της Παρασκευής", "Ο δίσκος μπροστά στην πόρτα", όσο και του σύντομου, όπως το "Στον αυτοκινητόδρομο" και τ' άλλα που ακολουθούν, το ένα πιο δροσερό και πρωτότυπο από τ' άλλο, κι όλα με την ίδια διεισδυτική ματιά και το ίδιο λυτρωτικό χιούμορ καθώς ανιχνεύουν το μυστήριο της ύπαρξης, τις παρεκτροπές από την καθιερωμένη ηθική, τα παράφορα αισθήματα που γεννιούνται ξαφνικά και χάνονται ξαφνικά σαν καπνός στο βάθος του ψυχολογικού μυστηρίου, που αποτελούν και τα μοτίβα της μοραβιανής πεζογραφίας, μιας πεζογραφίας που αντιμετωπίζει τη σκληρότητα και τη μελαγχολία της ζωής μ' ένα τρυφερό χαμόγελο και μ' ένα βαθύτατα ανθρώπινο έλεος
Το πράμα
Ο τόμος αυτός περιλαμβάνει είκοσι από τα πιο αντιπροσωπευτικά διηγήματα του μεγάλου Ιταλού συγγραφέα, διηγήματα που εξελίσσονται σ' ένα κλίμα γοητευτικό, μέσα σε ονειρικές καταστάσεις, με οπτασίες και φαντάσματα που τ' ακολουθεί και καταγράφει την πορεία τους, αποφεύγοντας ν' αναφέρει τις ρίζες και τα ονόματά τους, επιμένοντας μόνο στην ουσία τους. Είναι οι φιγούρες του σ' ένα θέμα γοητευτικό και κυρίαρχο, στη δύναμη και τη μαγεία του έρωτα, μα σ' ένα πλαίσιο ευρύτερο, όπου ο στοχασμός του περιλαμβάνει ερωτήματα βαθιά κι αιώνια, όπως το Καλό και το Κακό, τη Μοίρα, το Φόβο, την Έκταση, κι όλα αυτά δοσμένα με μια έξοχη διαλεκτική επεξεργασία, όπου αναδεικνύονται οι θαυμάσιες διηγηματικές αρετές του.
Οι αδιάφοροι
"Οι αδιάφοροι" είναι το πρώτο έργο του Αλμπέρτο Μοράβια και, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή κριτική, το πιο σημαντικό απ' όλα.
Άρχισε να το γράφει -επηρεασμένος από τον Ρεμπό και τον Ντοστογιέφσκι- σε ηλικία 18 χρονών, και το τέλειωσε ύστερα από τρία χρόνια, σε μια Ιταλία που συνταράσσεται από άγρια πάθη. Ο Μουσολίνι έχει επιβάλει δικτατορία και οι εξεγέρσεις από τη δολοφονία του Ματεότι είναι νωπές. Ο Μοράβια μοιάζει να μην ενδιαφέρεται για την πολιτική, ο προσεχτικός αναγνώστης, ωστόσο, θα διακρίνει τόσο στο νεαρό ήρωα του έργου όσο και στ' άλλα πρόσωπα ανθρώπους αντιπροσωπευτικούς μιας συγκεκριμένης εποχής, τελικά ένα συναρπαστικό κοινωνικό ντοκουμέντο.
Αυγουστίνος
Το μαγευτικό καλοκαίρι που ο νεαρός Αυγουστίνος το περνά μαζί με τη νέα κι όμορφη μητέρα του σε κάποια ακρογιαλιά, συντρίβεται απότομα, όταν κάνει την εμφάνιση του ο "άλλος". Πρόκειται για ένα γοητευτικό νέον άντρα, που σαγηνεύεται από τη μητέρα του Αυγουστίνου και κατορθώνει να την κατακτήσει. Ο ερωτικός δεσμός, που αρχίζει ανάμεσα στους δυο τους, ταράζει συναισθηματικά τον Αυγουστίνο και τον κάνει να νιώσει προδομένος.
Προσπαθώντας να καλύψει το κενό, που του έχει αφήσει αυτή η εγκατάλειψη, μπλέκεται με μια συντροφιά αλητόπαιδα κι ένα βαρκάρη.
Αθώος καθώς είναι, αγνοεί πως ο βαρκάρης αυτός είναι γνωστός παιδεραστής, κι όταν τα άλλα παιδιά αρχίζουν να τον χλευάζουν μ' αιχμηρά υπονοούμενα συγκρούεται μ' αυτά, και θέλοντας να τους αποδείξει τον ανδρισμό του βρίσκει χρήματα για να πάει μαζί τους σε πορνείο. Όμως...
Ο Κομφορμιστής
Ο "Κομφορμιστής" (1951) είναι κάτι παραπάνω από την απλή ιστορία ενός γαμήλιου ταξιδιού στο Παρίσι είναι η ιστορία ενός εγκλήματος που έχει διαπράξει το κράτος, η βιογραφία ενός άντρα, η περιγραφή μιας εποχής και μιας κοινωνίας. Ο Αλμπέρτο Μοράβια περιγράφει υπόγεια την άνοδο του φασισμού, το πώς ένα ολοκληρωτικό μικροαστικό κίνημα καταβρόχθισε έναν άνθρωπο, τον Μαρτσέλο, και πώς γι’ αυτό δε φταίει κανένας εκτός από τον ίδιο. Ο "Κομφορμιστής" είναι η προσωπογραφία ενός ανθρώπου μέσα στο πλαίσιο της ηθικής που χαρακτηρίζει την εποχή μας: τον κομφορμισμό, τη συμμόρφωση στις ποταπές μικροαστικές αξίες. Το δέκατο ένατο αιώνα ήρωας ήταν ο επαναστάτης, ο άνθρωπος που ήθελε να ξεχωρίζει, να εναντιώνεται. Αυτός διέφερε ριζικά από τους άλλους. Κατά τον Μοράβια, ο ήρωας των καιρών μας είναι ο κομφορμιστής ή, καλύτερα, ο άνθρωπος που δε θέλει να ξεχωρίσει. Όμως, πέρα από το πολιτικό νόημα, το μυθιστόρημα παρουσιάζει μια πραγματική και συγκεκριμένη εικόνα της σύγκρουσης ανάμεσα σε μια κοινωνία λογικής και σε μια κοινωνία όπου πάνω απ’ όλα κυριαρχεί η ηθική αταξία.
Οι δύο φίλοι
Σ' αυτό το μυθιστόρημα, που ανακαλύφθηκε σε μια βαλίτσα το 1996 αλλά είχε γραφτεί το 1952, ανάμεσα στον "Κομφορμιστή" (1951, εκδ. Πατάκη, 2000) και την "Περιφρόνηση" (1954), ο Μοράβια μας προσφέρει, μέσα από τρεις διαμετρικά αντίθετες πλευρές, την ιστορία μιας φιλίας που δηλητηριάζεται από τον πολιτικό φανατισμό, στη Ρώμη μετά την πτώση του του φασισμού.
Ο Σέρτζιο προσχώρησε στον κομουνισμό για να ξεφύγει από την αδράνεια και την απομόνωση. Για να καταφέρει να προσηλυτίσει τον φίλο τον Μαουρίτσιο, που προέρχεται από πλούσια, αστική οικογένεια, φτάνει στο σημείο να θυσιάσει το πολυτιμότερο αγαθό, την αγάπη.
Σ' αυτό το μεγαλόπνοο μυθιστόρημα, που αναφέρεται στην "ιστορία μερικών νεαρών κομμουνιστών και στις ερωτικές τους περιπέτειες σε σχέση με την πολιτική ιδεολογία" (όπως το τοποθετεί ο ίδιος ο Μοράβια σε μια συνέντευξη του 1953), ο σαρανταπεντάχρονος τότε συγγραφέας αξιοποιεί για πρώτη φορά στοιχεία αυτοβιογραφικά και δοκιμιακά που εντυπωσιάζουν.
"Είναι ένας κόσμος όπου κάθε προσωπική επαφή γίνεται πολιτική πράξη, απογυμνωμένη από τη συναισθηματική της διάσταση και νόημα, με έναν τρόπο που θυμίζει τον τόνο του Κούντερα στην "Αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι". Και καθώς ο Μοράβια κατέστρεφε τα χειρόγραφα των έργων που δεν ολοκλήρωνε, το βιβλίο αυτό μας προσφέρει επιπλέον και μια σπάνια ευκαιρία να μπούμε στον μυθιστορηματικό του κόσμο εν τη γενέσει, στη δημιουργία μιας εξαιρετικής αλληγορίας του έρωτα, του πάθους και της πολιτικής."
("Publishers Weekly")
"Ο Αλμπέρτο Μοράβια συνέλαβε έναν τύπο καριερίστα και μηδενιστή, που αφήνει πιο βαθιά τα σημάδια του από οποιαδήποτε ιδεολογία... Διαβάζοντας σήμερα, στο λυκόφως της εποχής του Μπερλουσκόνι, αυτές τις γραμμές, ανατριχιάζουμε με τη δύναμη και την οξυδέρκειά του..."
("The New York Times Book Review")
Περιπλάνηση στην Αφρική
Το έρημο κτίριο του τελωνείου στα σύνορα μεταξύ Ρουάντας και Τανζανίας. Το Χοτέλ Εξέλσιορ, η παράγκα-πανδοχείο τύπου Άγριας Δύσης στο Μπιχαραμούλο. Μια γυναίκα Μασάι, με το μωρό στο στήθος, παζαρεύει την τιμή για τα μπετόνια της περιζήτητης βενζίνης που έχει φυλαγμένα στην καλύβα της. Αμίλητοι λογχοφόροι νομάδες ενθουσιάζονται στη θέα μιας Πολαρόιντ. Παραδοσιακές καλύβες, με τοίχους από λάσπη και στέγη από φοινικόφυλλα, κατά μήκος μικρών οικισμών στη μέση του πουθενά. Πλανόδιοι πωλητές απλώνουν τα βαμβακερά τους τόπια για να προσελκύσουν την πελατεία της στέπας. Οι απειλητικοί Μανυάτι που διαιωνίζουν με ανθρωποκτονίες μια μακάβρια τελετή μύησης. Ο Νγκορονγκόρο, ο μεγαλύτερος εσβεσμένος ηφαιστειακός κρατήρας του κόσμου. Οι παραγκουπόλεις της Κινσάσα. Το διάσημο νοσοκομείο του Σβάιτσερ στο Λαμπαρενέ. Τα μπαομπάμπ, τα δέντρα-κολοσσοί της Αφρικής, το αγαπημένο καταφύγιο των πνευμάτων, των ίσκιων και των φαντασμάτων.
Για δεκαοχτώ συνεχόμενα χρόνια ο σπουδαίος Ιταλός συγγραφέας και δημοσιογράφος Αλμπέρτο Μοράβια (1907-1990) ταξίδευε στην Αφρική, στην καρδιά της δικής του "μαύρης" Αφρικής και των κατοίκων της. Μαζί με τη σύντροφό του, συγγραφέα Ντάτσια Μαραΐνι, και εκλεκτούς φίλους, όπως ο Πιερ Πάολο Παζολίνι και η Μαρία Κάλλας, περιπλανιόταν μακριά από τα τουριστικά θέλγητρα των αφρικανικών μεγαλουπόλεων, σ’ ένα τοπίο καθαρόαιμης, άγριας ομορφιάς, όπου κυριαρχούσαν ο αρχέγονος φόβος, το άφατο μυστήριο, η απρόβλεπτη αρμονία, οι πυρακτωμένες αισθήσεις. Αυτή την "άλλη" Αφρική αποτυπώνει στα ημερολόγιά του, με την ειλικρινή καταγραφή ενός ευαίσθητου ταξιδευτή.
Τα βιβλία και οι περιγραφές είναι από http://www.biblionet.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου