Ο Φρανσουά Μωριάκ (François Mauriac, 11 Οκτωβρίου 1885 - 1 Σεπτεμβρίου 1970) ήταν Γάλλος μυθιστοριογράφος, δραματουργός, κριτικός, ποιητής και δημοσιογράφος, μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας (από το 1933) και βραβευμένος με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας (1952).
Καταγόταν από βαθιά θρησκευόμενη και αυστηρή μεγαλοαστική οικογένεια. Το αστικό και έντονης θρησκευτικής ευλάβειας περιβάλλον στο οποίο μεγάλωσε διέπλασε έναν αυστηρά καθολικό άνθρωπο με συντηρητικές αρχές. Μετά τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο του Μπορντώ ασχολήθηκε αποκλειστικά με την συγγραφή. Το πρώτο του έργο ήταν η ποιητική συλλογή Τα ενωμένα (σε προσευχή) χέρια (1909). Καθιερώθηκε ως μυθιστοριογράφος πρώτης σειράς με το έργο του Το φιλί στον λεπρό (1922) και έφτασε στο απόγειο με τον Κόμπο των εχιδνών. Έγραψε επίσης θεατρικά έργα, με σημαντικότερο τον Ασμοδαίο, και πολλά αυτοβιογραφικά. Το 1933 εξελέγη μέλος της Γαλλικής Ακαδημίας.
Καταδίκασε κάθε μορφής ολοκληρωτισμό, και κατά την Γερμανική κατοχή έγραφε για την Αντίσταση. Έγραψε ένα βιβλίο εξυμνητικό του στρατηγού Ντε Γκωλ και υποστήριξε την ανεξαρτησία των γαλλικών αποικιών.
Ο Μωριάκ θεωρείται από πολλούς ο μεγαλύτερος Γάλλος μυθιστοριογράφος του 20ού αιώνα μετά τον Μαρσέλ Προυστ. Ανατέμνει ανελέητα την ανθρώπινη ψυχή. Τα έργα του είναι αυστηρά ψυχολογικά δράματα, με κλίμα αμείωτης έντασης, έλλειψη αγάπης και πάθη αρρωστημένα. Οι ήρωές του γεμάτοι μίση και απληστία. Υπάρχει βέβαια σε κάθε έργο του μια μορφή με συναίσθηση της αμαρτίας, πίστη στον Θεό και στην τελική σωτηρία, αλλά η γενική εικόνα είναι σκοτεινή. Αν και ο σημαντικότερος καθολικός συγγραφέας του 20ού αιώνα, κατηγορήθηκε από καθολικούς συγγραφείς για την απαισιοδοξία των έργων του και για το αντιδογματικό των απόψεών του.
Πολυγραφότατος και από τους πιο διαβασμένους συγγραφείς της εποχής του, ο Μωριάκ τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ το 1952. Γνωστά έργα του: Η ζωή του Χριστού, Τερέζα Ντεκερού, Μαύρος Άγγελος, Οι Οχιές, Η ερημιά του έρωτα, κ.ά.
Επιλογή έργων
Μυθιστορήματα και νουβέλες
L'Enfant chargé de chaînes (Το αλυσσοδεμένο παιδί, 1913)
Le Baiser au lépreux (Το φιλί στον λεπρό 1922)—μτφ. Δ.Π.Κωστελένος (εκδ. "Κονιδάρη", 1993)
Le Fleuve de feu (Ο ποταμός της φωτιάς, 1923)
Le Mal (Το κακό, 1924)
Le Désert de l'amour (Η ερημιά του έρωτα, 1925)—μτφ. Γιώργος Γεραλής (εκδ. "ΒΙΠΕΡ", 1971)
Thérèse Desqueyroux (Τερέζα Ντεκερού, 1927)—μτφ. Δημήτρης Ζορμπαλάς ως Τερέζα (εκδ. "Άγκυρα", 1978)
Le Nœud de vipères (Ο κόμπος των εχιδνών, 1932)—μτφ. Δημήτρης Ζορμπαλάς ως Οι οχιές (εκδ. "Ψυχογιός", 1983)
Le Mystère Frontenac (Το μυστήριο Φροντενάκ, 1933)
La Fin de la nuit (Το τέλος της νύχτας, 1935)—μτφ. Σοφία Μαυρόχη (εκδ. "Γ.Σίσκος", χχ)—μτφ. Δ.Π.Κωστελένος (εκδ. "Κονιδάρη", 1995)
Les Anges noirs (Οι μαύροι άγγελοι, 1936)—μτφ. Λίνα Κάσδαγλη ("Οι Εκδόσεις των Φίλων", 1964)
Les Chemins de la mer (Οι δρόμοι της θάλασσας, 1939)
La Pharisienne (Η Φαρισαία, 1941)
L'Agneau (Ο Αμνός, 1954)
Θέατρο
Asmodée (Ασμοδαίος, 1938)
Les Mal Aimés (Οι Κακοαγαπημένοι, 1945)
Passage du malin (Το πέρασμα του κακού, 1948)
Le Feu sur la terre (Η φωτιά πάνω στη γη, 1951)
Ποίηση
Les Mains jointes (Τα ενωμένα χέρια, 1909)
L'Adieu à l'adolescence (Αποχαιρετισμός στην εφηβεία, 1911)
Orages (Θύελλες, 1925)
Le Sang d'Atys (Το αίμα του Άττη, 1940)
Δοκίμια
La Vie de Jean Racine (Η ζωή του Ρακίνα, 1928)
Dieu et Mammon (Ο Θεός και ο Μαμμωνάς, 1929)
Souffrances et bonheur du chrétien (Βάσανα και ευτυχία του χριστιανού, 1931)
Le Romancier et ses personnages (Ο μυθιστοριογράφος και οι ήρωές του, 1933)
La Vie de Jésus (Η ζωή του Ιησού, 1936)—μτφ. Τάκης Μπαρλάς (εκδ. "Μαρή")
Αυτοβιογραφικά
Le Cahier noir (Το μαύρο τετράδιο, 1943, λαθραία έκδοση με το ψευδώνυμο Forez)
Mémoires intérieurs (Εσωτερικά απομνημονεύματα, 1959)
Ce que je crois (Αυτό που πιστεύω, 1962)
Nouveaux mémoires intérieurs (Νέα εσωτερικά απομνημονεύματα, 1964)
Mémoires politiques (Πολιτικά απομνημονεύματα, 1967)
Commencements d'une vie (Απαρχές μιας ζωής, 1932)
Écrits intimes (Ενδόμυχα γραπτά, 1953)
ΒΙΒΛΙΑ - ΕΠΙΛΟΓΗ
Ο ΚΟΜΠΟΣ ΤΩΝ ΕΧΙΔΝΩΝ
"Όσον καιρό θα είμαι αφεντικό στην περιουσία μου, δε θα μπορείτε να κάνετε τίποτε εναντίον μου".
Ο δύσκολος και καχύποπτος σύζυγος και πατέρας, από τη μια μεριά, και από την άλλη η γυναίκα και τα παιδιά του. Νομίζει πως εκείνη τον παντρεύτηκε από ανάγκη, ενώ πιστεύει ακράδαντα ότι και τα παιδιά του νοιάζονται μόνο να τον κληρονομήσουν. Όταν ανακαλύπτει την αλήθεια, είναι πλέον πολύ αργά. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
ΤΟ ΦΙΛΙ ΤΩΝ ΛΕΠΡΩΝ
Ο Ζαν Πελουέρ είναι ένας πολύ πλούσιος και τρομακτικά άσχημος άντρας, ωστόσο το χρήμα φέρνει κοντά του την όμορφη Νοεμί.
Οι δύο νεαροί σύζυγοι ζουν μια συνεχή παράλληλη εσωτερική σύγκρουση, αυτός ανάμεσα στον έρωτά του και την επίγνωση της ασχήμιας του, εκείνη ανάμεσα στην επιθυμία της να είναι μια καλή χριστιανή σύζυγος, παρότι απεχθάνεται τον άντρα που της έχουν επιβάλει. Όταν πρωτοκυκλοφόρησε, το "Φιλί των Λεπρών", προκάλεσε σκάνδαλο στους συντηρητικούς κύκλους καθώς έφερνε στην επιφάνεια τις κρυφές ψυχικές θύελλες των αστικών οικογενειών.
Το βιβλίο αυτό στάθηκε ορόσημο για την αρχή μιας σειράς αριστουργημάτων και καθιέρωσε τον Φρανσουά Μωριάκ που τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο της Γαλλικής Ακαδημίας και αργότερα το 1952 με το Νόμπελ Λογοτεχνίας για το σύνολο των έργων του. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Η ΓΕΝΝΗΤΡΑ
Κοιμάται.
- Κάνει πως κοιμάται. Πάμε.
Έτσι συνομιλούσανε, στο προσκέφαλο της Ματίλντ Γκαζενάβ, ο άντρας της και η πεθερά της, ενώ αυτή κρυφοκοίταζε, ανάμεσ' απ' τις βλεφαρίδες, απάνω στον τοίχο τις πελώριες και μπερδεμένες σκιές τους. Πατώντας απάνω στις μύτες, που τρίζανε, προχώρησαν κι' οι δυο προς την πόρτα.
Η Ματίλντ άκουσε σε λίγο τα βήματά τους στη βαρύηχη σκάλα. Έπειτα, οι φωνές τους, η μια σουβλερή, η άλλη βραχνή, εγέμισαν το μακρύ διάδρομο του ισογείου. Τώρα επερνούσανε βιαστικά την παγωμένη έρημο της στοάς που χώριζε την πτέρυγα όπου έμενε η Ματίλντ από το διαμέρισμα όπου η μητέρα κι ο γιος εκρατούσανε δύο συνεχόμενα δωμάτια. Μια πόρτα ακούστηκε να κλείνει μακρυά. Η νέα αναστέναξε μ' ανακούφιση, άνοιξε τα μάτια. Από πάνω της, από ένα ξύλινο τόξο εκρεμότανε μια κουνουπιέρα από άσπρο τούλι, που σκέπαζε το μαονένιο κρεβάτι. Η λάμπα εφώτιζε κάποια γαλάζια μπουκέτα ζωγραφισμένα στον τοίχο, κι' απάνω στο τραπεζάκι, ένα πράσινο ποτήρι του νερού, που το κούνησε ξαφνικά το τράνταγμα από μια ατμομηχανή, γιατί ο σταθμός ήτανε κοντά. [...] (Από την έκδοση)
ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ
"Με το "Τέλος της Νύχτας", δε θέλησα να δώσω μια συνέχεια στην "Τερέζα Ντεσκερού", αλλά το πορτρέτο μιας γυναίκας στην παρακμή της, που την έχω ήδη σκιαγραφήσει από την εποχή της εγκληματικής της νιότης. Δεν είναι καθόλου απαραίτητο να γνωρίζει κανείς την πρώτη Τερέζα για να ενδιαφερθεί γι' αυτήν που εδώ αφηγούμαι την τελευταία της αγάπη". (Φρανσουά Μωριάκ, από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
Η ΕΡΗΜΟΣ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ
Το πάθος είναι παντοδύναμο. Περιστρέφεται αιώνια σαν δορυφόρος. Φωλιάζει στις ζωές τις απόλυτα οργανωμένες, στις ψυχές που φοβούνται την άτακτη επιστροφή του. Το πάθος δηλητηριάζει κάθε ζωντανή καρδιά που του προσφέρει στέγη. Είναι άφθαρτο. Το πάθος είναι γυναίκα. Η γυναίκα που αγάπησαν. Η έρημος είναι ανάμεσά τους. Ο Φρανσουά Μοριάκ επαναπροσδιορίζει το ερωτικό τρίγωνο. Εδώ, κανείς δε διαλέγει κανέναν, η αντιζηλία δεν κάνει θόρυβο και η αγάπη δεν υπηρετεί το σκοπό της. (ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου