At the Theatre of La Monnaie in Brussels - Gustave Flasschoen
Μανόλης Αναγνωστάκης - Τώρα είναι απλός θεατής…
«Τώρα είναι απλός θεατής
Ασήμαντος ανθρωπάκος μέσα στο πλήθος
Τώρα πια δε χειροκροτεί δε χειροκροτείται
Ξένος περιφέρεται στων οδών το κάλεσμα-
Έρχονται από μακριά οι νέοι σαλπιγκτές
Των επίλεκτων κλάσεων του μέλλοντος
Οι κραυγές τους γκρεμίζουν τα σαθρά τείχη
Τήκουν τη λάσπη σε φωτεινούς ρύακες
Έρχονται οι αγνοί, οι ανυπόκριτοι.
Οι βιαστές, οι αμέτοχοι, οι παρθένοι.
Οι πονηροί συνδαιτυμόνες, οι αθώοι
Οι ληξίαρχοι των ημερών μας
Έρχεται το μεγάλο παρανάλωμα
Μέσα στους πίδακες των πρόσχαρων νερών.
Έρχονται οι τελευταίες προδιαγραφές
Μα τώρα αυτός είναι απλός θεατής
Ανώνυμος ανθρωπάκος μέσα στο πλήθος
Με τα χέρια στο στήθος σαν έτοιμος νεκρός
Τώρα πια δε χειροκροτεί δε χειροκροτείται.
(Να ξέρεις πάντα το πότε και το πώς )»
Francis Hamel / Theater Royal Drury Lane
Ζούμε καλά
σ’ αυτό το απόμακρο νεκροταφείο.
Στους ευάερους τάφους
κάνουμε πρόβες ξαπλωμένοι
ενώ φυσάει από παντού ζωή
και μας γεμίζει νιάτα.
Όταν τελειώνει η πρόβα σηκωνόμαστε
γεμάτοι αισιοδοξία και δύναμη. Αύριο πάλι.
Οι πρόβες συνεχίζονται επ’ αόριστον
και μας μικραίνουν
σιγά σιγά ξαναγυρίζουμε στη γέννησή μας
και παραδινόμαστε
ετοιμοθάνατα νεογέννητα
γεμάτα σφρίγος.
Ζούμε καλά
σ’ αυτό το απόμερο νεκροταφείο.
Ποτέ σας δεν θα μάθετε
πώς μεγαλώνει ένας άνθρωπος
σε βρέφος
που δεν κλαίει.
Francis Hamel (b. 1963) , 'Oliver' in Rehearsal
Κική Δημουλά - Γας ομφαλός ( απόσπασμα )
..............
Ταξιθέτριες πέτρες στό θέατρο.
Στή σειρά τῶν ἐπισήμων κάθονται θυμάρια.
Τζαμπατζῆδες θεατρόφιλοι βράχοι τριγύρω
κρέμονται σκαρφαλωμένοι στόν ἀπόηχο.
Στόν κορυφαῖο ρόλο της ἡ τραγωδός αὐλαία.
Ἐνθουσιώδους παρακμῆς χειροκροτήματα·
μπιζάρουν μέλισσες κι ἄλλα βομβώδη
μελιστάλακτα κεντριά, αἰώρησης κάνιστρα
μέ φρεσκοκομμένες πεταλοῦδες
ραίνουν τήν πρωταγωνίστρια ἑρμηνεία μας
................
Francis Hamel / 'Sunday in the Park with George' at Wyndham's
ΑΘΩΣ ΔΗΜΟΥΛΑΣ - Επίδαυρος
Ζητώ να εννοήσω τί ακριβώς σημαίνει
Τ’ ότι «πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια»
κτίστηκε.
Πέτρα, βέβαια, σημαίνει, λεία
δύσκολη του χρόνου. Εργάτες (δούλοι
ίσως) που τη λάξευσαν λία για να γίνει.
Επιστάτες με τις φωνές (ή το μαστίγιο)
σημαίνει.
Και, βιαστικοί να τελειώσει
το έργο τους, οι λίγοι, με την περίεργη
προαίσθηση, ότι σ’ αυτό το αμφιθέατρον
η έκφραση του ωραίου θ’ αντηχεί
ακόμη κι έπειτ’ από τρεις χιλιάδες χρόνια
Κ. Π. Καβάφης - Στο θέατρο
Βαρέθηκα να βλέπω την σκηνή,
και σήκωσα τα μάτια μου στα θεωρεία.
Και μέσα σ΄ενα θεωρείο είδα σένα
με την παράξενη εμορφιά σου και τα διεφθαρμένα νιάτα.
Κι αμέσως γύρισαν στο νου μου πίσω
όσα με είπανε το απόγευμα για σένα,
κι η σκέψις και το σώμα μου συγκινηθήκαν.
Κι ενώ κοίταζα γοητευμένος
την κουρασμένη σου εμορφιά,τα κουρασμένα νιάτα,
το ντύσιμό σου το εκλεκτικό,
σε φανταζόμουν και σε εικόνιζα,
καθώς με είπανε το απόγευμα για σένα.
Κ. Π. Καβάφης - Θεατής δυσαρεστημένος
«Aπέρχομαι, απέρχομαι. Μη κράτει με.
Της αηδίας και ανίας είμαι θύμα.»
«Πλην μείν’ ολίγον χάριν του Μενάνδρου. Κρίμα
τόσον να στερηθής.» «Υβρίζεις, άτιμε.
Μένανδρος είναι ταύτα τα λογίδια,
άξεστοι στίχοι και παιδαριώδες ρήμα;
Άφες ν’ απέλθω του θεάτρου παραχρήμα
και λυτρωθείς να στρέψω εις τα ίδια.
Της Pώμης ο αήρ σ’ έφθειρεν εντελώς.
Aντί να κατακρίνης, επαινείς δειλώς
κ’ επευφημείς τον βάρβαρον — πώς λέγεται;
Γαβρέντιος, Τερέντιος; — όστις απλώς
διά Λατίνων ατελλάνας ων καλός,
την δόξαν του Μενάνδρου μας ορέγεται.»
Κ. Π. Καβάφης - ΘΕΑΤΡΟΝ ΤΗΣ ΣΙΔΩΝΟΣ(400μ.χ)
Πολίτου εντίμου υιός-προ πάντων ,ευειδής
έφηβος του θεάτρου ,ποικίλος αρεστός,
ενίοτε συνθέτω εν γλώσσα ελληνική
λίαν ευτόλμους στίχους, που τους κυκλοφορώ
πολύ κρυφά, εννοείται-θεοί! να μην τους δουν
οι τα φαιά φορούντες, περί ηθικής λαλούντες-
στίχους της ηδονής της εκλεκτής, που πιαίνει
προς άγονην αγάπη κι αποδοκιμασμένη.
Κ. Π. Καβάφης - NEOI THΣ ΣΙΔΩΝΟΣ(400 Μ.Χ.)
Ο ηθοποιός που έφεραν για να τους διασκεδάσει
απήγγειλε και μερικά επιγράμματα εκλεκτά.
Η αίθουσα άνοιγε στον κήπο επάνω
κι είχε μια ελαφρά αυωδία ανθέων
που ενώνονταν με τα μυρωδικά
των πέντε αρωματισμένων Σιδωνίων νέων.
Διαβάστηκαν Μελέαγρος και Κριναγόρας και Ριανός.
Μα σαν απήγγειλεν ο ηθοποιός,
«Αισχύλος Ευφορίωνος Αθηναίον τόδε κεύθει-»
(τονίζοντας ίσως υπέρ το δέον
το «αλκήν δ΄ευδόκιμον» ,το «Μαραθώνιον άλσος»),
πετάχθηκεν ευθύς ένα παιδί ζωηρό,
φανατικό για γράμματα και φώναξε.
«Α δεν μ΄ αρέσει το τετράστιχον αυτό.
Εκφράσεις τοιούτου είδους μοιάζουν σαν λιποψυχίες.
Δώσε-κηρύττω-στο έργον σου όλην την δύναμί σου,
όλην την μέριμνα,και πάλι το έργον σου θυμήσου
μές στη δοκιμασίαν, ή όταν η ώρα σου πια γέρνει.
Έτσι από σένα περιμένω κι απαιτώ.
Κι όχι άπ΄ τον νου σου ολότελα να βγάλεις
της Τραγωδίας τον Λόγο τον λαμπρό_-
τί Αγαμέμνονα, τί Προμηθέα θαυμαστό,
τί Ορέστου, τί Κασσάνδρας παρουσίες,
τί Επτά επί Θήβας-και για μνήμη σου να βάλεις
μ ό ν ο που μες στων ουρανών τες τάξεις, τον σωρό
πολέμησες και συ τον Δάτι και τον Αρταφέρνη.»
Λουκάς Κούσουλας - Το θέατρο της Τετάρτης
«Αντών Πάβλοβιτς Τσέχωφ,
μείνετε σπίτι μας αυτό το βράδυ...»
Έχει φεγγάρι απόψε, καλοσύνη
και στη ρεματιά πλάι το πιστό
νερό και τ' αηδόνι.
Μείνετε αυτό το βράδυ
και θα γίνουν όλα
όπως τα θέλετε!
Δεχόμαστε τόσο σπάνια φίλους...
Αύριο πρωί
θα βγάλουν όλα το χνούδι τους
και θα φορέσουν πάλι
τ' αγκάθια τους.
Κινούμε τότε μαζί
για τη μακρινή εκείνη ευτυχία
που περιμένει ήσυχα
στα χίλια χρόνια
που συγκατεβαίνουν.
Πρόδρομος Μάρκογλου - Ελεεινόν θέατρον
Πέρασαν χρόνια σύντροφοι
Υποσχέσεις βούλιαξαν στην πέτρα
Φάνηκαν φτηνός πλούτος οι λέξεις, η γλώσσα, τα αισθήματα
Υπερίσχυσε εγκέφαλος ερπετού που πήρε τρεις στροφές ακόμη
Τα μυστικά σχέδια στάθηκαν πιο δυνατά απ’ το σώμα της πατρίδας
Νύχτα μαζεύτηκαν τα κουφάρια των καταδικασμένων
Απαγόρεψαν το θρήνο για το δημόσιο συμφέρο.
Μετά την έξαψη των πρώτων ημερών
Τους όρκους και τις επικλήσεις
Με τα μούτρα πέσαμε στα παχιά κρέατα
Στα πλούσια και εύθυμα τραπέζια
Ωραία τα κρασιά, τρυφερές οι γυναίκες
Στην αγορά λίγο πολύ καλά πήγαν οι δουλειές
Του ποδοσφαίρου η κουβέντα σίγουρη
Λαχνοί εξαγοράζουνε το μέλλον
Πού τώρα διεκδικήσεις κι αγώνες
Λοιπόν
ας βγάλουν άλλοι το φίδι απ’ την τρύπα.
(Από τη συλλογή Το δόντι της πέτρας 1975)
ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΝΤΗΣ - ΑΝΤΙΧΟΡΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ
[ Uber das Urteilen ]
Καλλιτέχνες, εσείς που με χαρά σας και με πίκρα
παραδίνεστε στην κρίση του θεατή, αποφασίστε τώρα
να παραδώσετε απο δω και μπρος στην κρίση του
και τον κόσμο που παρασταίνετε.
Παραστήστε αυτό που υ π ά ρ χ ε ι , αλλά
παρασταίνοντάς το, δείξτε
κι αυτό που δ ε ν υπάρχει, μα θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε να υπάρξει
και θα ήτανε ω φ έ λ ι μ ο. Μεσ ' απ' την απεικόνισή σας
πρέπει να μάθει ο θεατής να δ ρ α πάνω σ' αυτό που εικονίζετε.
Και τούτη η διαδοχή ας είναι ε υ χ ά ρ ι σ τ η . Η μάθηση πρέπει
να προσφέρεται
σ α ν τ έ χ ν η, και πρέπει εσείς σ α ν τ έ χ ν η
να διδάξετε π ώ ς δρα κανείς πάνω σε πράγματα κι ανθρώπους.
Κ ι η άσκηση της τέχνης είναι πηγή χαράς.
Το δίχως άλλο, ζείτε σε σκοτεινούς καιρούς. Βλέπετε τον άνθρωπο
να τον έχουν παίγνιο δαιμονικές δυνάμεις.
Οι ηλίθιοι μονάχα ζουν ανέμελοι. Και πάνε του χαμού
όσοι ' ναι ευκολόπιστοι. Τι ήτανε οι κατακλυσμοί
της σκοτεινής προιστορίας μπροστά στις συμφορές
που σήμερα χτυπάν τις πολιτείες μας ; Kαι τι ήταν οι κακές
σοδειές
μπρος στην ανέχεια που μας δέρνει ανάμεσα σε τόσην αφθονία ;
Μετάφραση : Μάριος Πλωρίτης
Μπ. Μπρεχτ -O ΦΩΤΙΣΜΟΣ
Περισσότερο φως, ηλεκτρολόγε, στη σκηνή ! Πώς θες ,
δραματουργοί κι ηθοποιοί, να δείξουμε τ’ αντικαθρεφτίσματα
του κόσμου, μέσα στο μισοσκόταδο; Τούτο το σύθαμπο
καλεί σε ύπνο. Ενώ εμείς θέλουμε ξύπνιους
θεατές – κι ακόμα πιο πολύ: ξύπνιους ! Καν’ τους
να ονειρευτούν στο πλέριο φως !…
Μπ. Μπρεχτ - ΘΕΑΤΡΟ
Μέσα στο φως, φτάνουν εκείνοι
που μπορείς να τους συγκινήσεις
να τους διασκεδάσεις
να τους αλλάξεις.
Μετάφραση : Μάριος Πλωρίτης
Ζητώ να εννοήσω τί ακριβώς σημαίνει
Τ’ ότι «πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια»
κτίστηκε.
Πέτρα, βέβαια, σημαίνει, λεία
δύσκολη του χρόνου. Εργάτες (δούλοι
ίσως) που τη λάξευσαν λία για να γίνει.
Επιστάτες με τις φωνές (ή το μαστίγιο)
σημαίνει.
Και, βιαστικοί να τελειώσει
το έργο τους, οι λίγοι, με την περίεργη
προαίσθηση, ότι σ’ αυτό το αμφιθέατρον
η έκφραση του ωραίου θ’ αντηχεί
ακόμη κι έπειτ’ από τρεις χιλιάδες χρόνια
Francis Hamel Noel Coward Theatre
Κ. Π. Καβάφης - Στο θέατρο
Βαρέθηκα να βλέπω την σκηνή,
και σήκωσα τα μάτια μου στα θεωρεία.
Και μέσα σ΄ενα θεωρείο είδα σένα
με την παράξενη εμορφιά σου και τα διεφθαρμένα νιάτα.
Κι αμέσως γύρισαν στο νου μου πίσω
όσα με είπανε το απόγευμα για σένα,
κι η σκέψις και το σώμα μου συγκινηθήκαν.
Κι ενώ κοίταζα γοητευμένος
την κουρασμένη σου εμορφιά,τα κουρασμένα νιάτα,
το ντύσιμό σου το εκλεκτικό,
σε φανταζόμουν και σε εικόνιζα,
καθώς με είπανε το απόγευμα για σένα.
Adolph Von Henzel Théatre du Gymnase
Κ. Π. Καβάφης - Θεατής δυσαρεστημένος
«Aπέρχομαι, απέρχομαι. Μη κράτει με.
Της αηδίας και ανίας είμαι θύμα.»
«Πλην μείν’ ολίγον χάριν του Μενάνδρου. Κρίμα
τόσον να στερηθής.» «Υβρίζεις, άτιμε.
Μένανδρος είναι ταύτα τα λογίδια,
άξεστοι στίχοι και παιδαριώδες ρήμα;
Άφες ν’ απέλθω του θεάτρου παραχρήμα
και λυτρωθείς να στρέψω εις τα ίδια.
Της Pώμης ο αήρ σ’ έφθειρεν εντελώς.
Aντί να κατακρίνης, επαινείς δειλώς
κ’ επευφημείς τον βάρβαρον — πώς λέγεται;
Γαβρέντιος, Τερέντιος; — όστις απλώς
διά Λατίνων ατελλάνας ων καλός,
την δόξαν του Μενάνδρου μας ορέγεται.»
Box at the Lyceum Theatre by walter Bayes
Κ. Π. Καβάφης - ΘΕΑΤΡΟΝ ΤΗΣ ΣΙΔΩΝΟΣ(400μ.χ)
Πολίτου εντίμου υιός-προ πάντων ,ευειδής
έφηβος του θεάτρου ,ποικίλος αρεστός,
ενίοτε συνθέτω εν γλώσσα ελληνική
λίαν ευτόλμους στίχους, που τους κυκλοφορώ
πολύ κρυφά, εννοείται-θεοί! να μην τους δουν
οι τα φαιά φορούντες, περί ηθικής λαλούντες-
στίχους της ηδονής της εκλεκτής, που πιαίνει
προς άγονην αγάπη κι αποδοκιμασμένη.
The Drury Lane Theatre, London by Edward Dayes
Κ. Π. Καβάφης - NEOI THΣ ΣΙΔΩΝΟΣ(400 Μ.Χ.)
Ο ηθοποιός που έφεραν για να τους διασκεδάσει
απήγγειλε και μερικά επιγράμματα εκλεκτά.
Η αίθουσα άνοιγε στον κήπο επάνω
κι είχε μια ελαφρά αυωδία ανθέων
που ενώνονταν με τα μυρωδικά
των πέντε αρωματισμένων Σιδωνίων νέων.
Διαβάστηκαν Μελέαγρος και Κριναγόρας και Ριανός.
Μα σαν απήγγειλεν ο ηθοποιός,
«Αισχύλος Ευφορίωνος Αθηναίον τόδε κεύθει-»
(τονίζοντας ίσως υπέρ το δέον
το «αλκήν δ΄ευδόκιμον» ,το «Μαραθώνιον άλσος»),
πετάχθηκεν ευθύς ένα παιδί ζωηρό,
φανατικό για γράμματα και φώναξε.
«Α δεν μ΄ αρέσει το τετράστιχον αυτό.
Εκφράσεις τοιούτου είδους μοιάζουν σαν λιποψυχίες.
Δώσε-κηρύττω-στο έργον σου όλην την δύναμί σου,
όλην την μέριμνα,και πάλι το έργον σου θυμήσου
μές στη δοκιμασίαν, ή όταν η ώρα σου πια γέρνει.
Έτσι από σένα περιμένω κι απαιτώ.
Κι όχι άπ΄ τον νου σου ολότελα να βγάλεις
της Τραγωδίας τον Λόγο τον λαμπρό_-
τί Αγαμέμνονα, τί Προμηθέα θαυμαστό,
τί Ορέστου, τί Κασσάνδρας παρουσίες,
τί Επτά επί Θήβας-και για μνήμη σου να βάλεις
μ ό ν ο που μες στων ουρανών τες τάξεις, τον σωρό
πολέμησες και συ τον Δάτι και τον Αρταφέρνη.»
James Dickson Innes - A Scene in a Theatre
Λουκάς Κούσουλας - Το θέατρο της Τετάρτης
μείνετε σπίτι μας αυτό το βράδυ...»
Έχει φεγγάρι απόψε, καλοσύνη
και στη ρεματιά πλάι το πιστό
νερό και τ' αηδόνι.
Μείνετε αυτό το βράδυ
και θα γίνουν όλα
όπως τα θέλετε!
Δεχόμαστε τόσο σπάνια φίλους...
Αύριο πρωί
θα βγάλουν όλα το χνούδι τους
και θα φορέσουν πάλι
τ' αγκάθια τους.
Κινούμε τότε μαζί
για τη μακρινή εκείνη ευτυχία
που περιμένει ήσυχα
στα χίλια χρόνια
που συγκατεβαίνουν.
Chicago Theatre Painting by Tom Shropshire
Πρόδρομος Μάρκογλου - Ελεεινόν θέατρον
Πέρασαν χρόνια σύντροφοι
Υποσχέσεις βούλιαξαν στην πέτρα
Φάνηκαν φτηνός πλούτος οι λέξεις, η γλώσσα, τα αισθήματα
Υπερίσχυσε εγκέφαλος ερπετού που πήρε τρεις στροφές ακόμη
Τα μυστικά σχέδια στάθηκαν πιο δυνατά απ’ το σώμα της πατρίδας
Νύχτα μαζεύτηκαν τα κουφάρια των καταδικασμένων
Απαγόρεψαν το θρήνο για το δημόσιο συμφέρο.
Μετά την έξαψη των πρώτων ημερών
Τους όρκους και τις επικλήσεις
Με τα μούτρα πέσαμε στα παχιά κρέατα
Στα πλούσια και εύθυμα τραπέζια
Ωραία τα κρασιά, τρυφερές οι γυναίκες
Στην αγορά λίγο πολύ καλά πήγαν οι δουλειές
Του ποδοσφαίρου η κουβέντα σίγουρη
Λαχνοί εξαγοράζουνε το μέλλον
Πού τώρα διεκδικήσεις κι αγώνες
Λοιπόν
ας βγάλουν άλλοι το φίδι απ’ την τρύπα.
(Από τη συλλογή Το δόντι της πέτρας 1975)
Αγάπη σε Γαλλικό θέατρο, Αντουάν Βαττώ
ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΝΤΗΣ - ΑΝΤΙΧΟΡΟΣ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ
Με βασάνιζε πάντα η ιδέα
τι θα γινόταν αν στην πιο λυρική στιγμή,
τι θα γινόταν αν στην πιο εκστασιακή στιγμή
των χορικών μιας τραγωδίας του Αισχύλου,
όταν ο ευαίσθητος κ’ εχέφρων χορός
θα επέκρινε ευθαρσώς τις ατασθαλίες
και θα συνεβούλευε με τόση σοφία
κ’ οι πεπολιτισμένοι θεατές θα επένευαν
και θα χειροκροτούσαν μ’ ενθουσιασμό
το ήθος και την ποίηση,
τι θα γινόταν, λέω,
αν εμφανιζόταν ξαφνικά στην ορχήστρα
ένας άλλος ατημέλητος κι’ ακατάρτιστος αντιχορός
από ρακένδυτους δούλους της Αθήνας
και ρωτούσε έτσι απλά σ’ άτεχνους στίχους
ημιμαθούς συντρόφου τους μ’ αυτή την έννοια εν συνόψει:
«Και ταύτα μεν περί Αγαμέμνονος
και ταύτα μεν περί Οιδίποδος
και Ορέστου και Ιφιγενείας και Αντιγόνης,
περί ημών δε τοίνυν τι;
Μπ. Μπρεχτ - ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗτι θα γινόταν αν στην πιο λυρική στιγμή,
τι θα γινόταν αν στην πιο εκστασιακή στιγμή
των χορικών μιας τραγωδίας του Αισχύλου,
όταν ο ευαίσθητος κ’ εχέφρων χορός
θα επέκρινε ευθαρσώς τις ατασθαλίες
και θα συνεβούλευε με τόση σοφία
κ’ οι πεπολιτισμένοι θεατές θα επένευαν
και θα χειροκροτούσαν μ’ ενθουσιασμό
το ήθος και την ποίηση,
τι θα γινόταν, λέω,
αν εμφανιζόταν ξαφνικά στην ορχήστρα
ένας άλλος ατημέλητος κι’ ακατάρτιστος αντιχορός
από ρακένδυτους δούλους της Αθήνας
και ρωτούσε έτσι απλά σ’ άτεχνους στίχους
ημιμαθούς συντρόφου τους μ’ αυτή την έννοια εν συνόψει:
«Και ταύτα μεν περί Αγαμέμνονος
και ταύτα μεν περί Οιδίποδος
και Ορέστου και Ιφιγενείας και Αντιγόνης,
περί ημών δε τοίνυν τι;
Oriental Theatre, Chicago by Christopher Buoscio
[ Uber das Urteilen ]
Καλλιτέχνες, εσείς που με χαρά σας και με πίκρα
παραδίνεστε στην κρίση του θεατή, αποφασίστε τώρα
να παραδώσετε απο δω και μπρος στην κρίση του
και τον κόσμο που παρασταίνετε.
Παραστήστε αυτό που υ π ά ρ χ ε ι , αλλά
παρασταίνοντάς το, δείξτε
κι αυτό που δ ε ν υπάρχει, μα θ α μ π ο ρ ο ύ σ ε να υπάρξει
και θα ήτανε ω φ έ λ ι μ ο. Μεσ ' απ' την απεικόνισή σας
πρέπει να μάθει ο θεατής να δ ρ α πάνω σ' αυτό που εικονίζετε.
Και τούτη η διαδοχή ας είναι ε υ χ ά ρ ι σ τ η . Η μάθηση πρέπει
να προσφέρεται
σ α ν τ έ χ ν η, και πρέπει εσείς σ α ν τ έ χ ν η
να διδάξετε π ώ ς δρα κανείς πάνω σε πράγματα κι ανθρώπους.
Κ ι η άσκηση της τέχνης είναι πηγή χαράς.
Το δίχως άλλο, ζείτε σε σκοτεινούς καιρούς. Βλέπετε τον άνθρωπο
να τον έχουν παίγνιο δαιμονικές δυνάμεις.
Οι ηλίθιοι μονάχα ζουν ανέμελοι. Και πάνε του χαμού
όσοι ' ναι ευκολόπιστοι. Τι ήτανε οι κατακλυσμοί
της σκοτεινής προιστορίας μπροστά στις συμφορές
που σήμερα χτυπάν τις πολιτείες μας ; Kαι τι ήταν οι κακές
σοδειές
μπρος στην ανέχεια που μας δέρνει ανάμεσα σε τόσην αφθονία ;
Μετάφραση : Μάριος Πλωρίτης
Mikhail Zichy: The Performance in Moscow's Bolshoi Theatre
Μπ. Μπρεχτ -O ΦΩΤΙΣΜΟΣ
Περισσότερο φως, ηλεκτρολόγε, στη σκηνή ! Πώς θες ,
δραματουργοί κι ηθοποιοί, να δείξουμε τ’ αντικαθρεφτίσματα
του κόσμου, μέσα στο μισοσκόταδο; Τούτο το σύθαμπο
καλεί σε ύπνο. Ενώ εμείς θέλουμε ξύπνιους
θεατές – κι ακόμα πιο πολύ: ξύπνιους ! Καν’ τους
να ονειρευτούν στο πλέριο φως !…
Everett Shinn - Paris Theatre
Μπ. Μπρεχτ - ΘΕΑΤΡΟ
Μέσα στο φως, φτάνουν εκείνοι
που μπορείς να τους συγκινήσεις
να τους διασκεδάσεις
να τους αλλάξεις.
Μετάφραση : Μάριος Πλωρίτης
The Downfall of Shakespeare Represented on a Modern Stage | William Dawes
Τίτος Πατρίκιος - Επάγγελμα πατρός ηθοποιός
Αχ να γινόταν πάλι να με πάρεις απ’ το χέρι
να με βγάλεις από τούτο το λαγούμι
όπου οι άνθρωποι μυρίζονται ανθρώπινο κρέας
να με πήγαινες όπως τότε στην ακροθαλασσιά
κάτω από τα κτίρια των παιδικών εξοχών,
τότε που σε περίμενα να παραπονεθώ
έστω να πω ότι η προϊσταμένη
κρατούσε τα γλυκά που μου ‘φερνες
κι αντί γι αυτό κοιτούσα μαγεμένος
τα καινούρια λαστιχένια σου παπούτσια.
Πατέρα δεν έμαθες ποτέ
σε τι κόλαση νε είχατε βάλει
τι μου ‘καναν τ’ άλλα τα παιδιά
που όλη τη μέρα με λέγαν «θεατρίνα»
κι εγώ, πνίγοντας τα κλάματα, τα ‘βαζα με σένα
με το Θεό, μ’ όλους, που δεν είχες
μια δουλειά της προκοπής, ει δυνατόν ένα γραφείο.
Ντρεπόμουνα για το επάγγελμά σου
όπως τώρα καμαρώνω, τώρα
που κάθε πρωί κινάω για την κοινή σκλαβιά
του ασήμαντου γραφείου μου.
Georgia Theatre Athens, Ga. by Jennifer Catherine Clegg
Λάμπρος Πορφύρας - Το θέατρο
Δεν ξέρω πώς να σου το ειπώ. Μα ο δρόμος, χθες το βράδυ,
μες στη σταχτιά τη συννεφιά σα θέατρο είχε γίνει.
Μόλις φαινόταν η σκηνή στ’ ανάριο το σκοτάδι
και σα σκιές φαινόντανε μακριά μου οι θεατρίνοι.
Τα σπίτια πέρα κι οι αυλές και τα κλωνάρια αντάμα
έλεγες κι ήταν σκηνικά παλιά και ξεβαμμένα,
κι εκείνοι έβγαιναν κι έπαιζαν τ’ αλλόκοτο τους δράμα,
κι άκουγες βόγκους κι άκουγες και γέλια ευτυχισμένα.
Εγώ δεν ξέρω. Εβγαίνανε κι εσμίγαν κι επαγαίναν
κι ήτανε μια παράσταση και θλιβερή κι ωραία.
Κι έβγαινε, Θε μου! κι η νυχτιά, καθώς επαρασταίναν,
έβγαινε, Θε μου, κι έριχνε τη μαύρη της αυλαία
David Scott, Queen Elizabeth Viewing the Performance of 'The Merry Wives of Windsor’ in the Globe Theatre (1840).
Roberto Fernández Retamar - Επίδαυρος
Αν ανάψεις ένα σπίρτο στην Επίδαυρο
Η ανάφλεξη ακούγεται στις πρώτες κερκίδες,
Και στις άλλες πιο πάνω
Και στις τελευταίες εκεί που απ' την απόσταση
Οι άνθρωποι μοιάζουν ασαφείς πιθανότητες.
Αν χτυπήσεις στην Επίδαυρο,
Ο χτύπος ακούγεται πιο ψηλά, μέσα στα δέντρα
Στον αέρα. Αν τραγουδήσεις στην Επίδαυρο,
Το γνωρίζουν τα βουνά, τα σύννεφα, ο κόλπος
Τα νησιά στήνουν αυτί.
Οι άλλες χώρες γέρνουν λίγο
Ν' ακούσουν που τραγουδάνε στην Επίδαυρο.
(Τότε, κατεβαίνοντας τα σκαλιά που ανέβαιναν τρέχοντας
Σαν σκυλιά τα εξάμετρα, σκέφτεσαι; ποιος ακούει όταν
Κάποιος ανάβει μια φωτιά ή λέει ένα τραγούδι;)
μετάφραση: Ρήγας Καππάτος
Giovanni Paolo Panini. Festa in Teatro a Roma
Γιάννης Ρίτσος - Αρχαίο θέατρο
Όταν, κατά το μεσημέρι, βρέθηκε στο κέντρο του αρχαίου θεάτρου,
νέος Έλληνας αυτός, ανύποπτος, ωστόσο ωραίος όπως εκείνοι,
έβαλε μια κραυγή (όχι θαυμασμού• το θαυμασμό
δεν τον ένιωσε διόλου, κι αν τον ένιωθε
σίγουρα δε θα τον εκδήλωνε), μια απλή κραυγή
ίσως απ’ την αδάμαστη χαρά της νεότητάς του
ή για να δοκιμάσει την ηχητική τού χώρου. Απέναντι,
πάνω απ’ τα κάθετα βουνά, η ηχώ αποκρίθηκε –
η ελληνική ηχώ που δε μιμείται ούτε επαναλαμβάνει
μα συνεχίζει απλώς σ’ ένα ύψος απροσμέτρητο
την αιώνια ιαχή του διθυράμβου.»
(Ανθολογία Γιάννη Ρίτσου, επιλογή Χρύσα Προκοπάκη, Κέδρος)
Jean-Antoine Watteau, Italian Comedians, 1720
Γιάννης Ρίτσος - ΣΤΟ ΥΠΕΡΩΟΝ
Μετά την παράσταση
έμεινε κρυφά στο υπερώον
στα σκοτεινά.
Η αυλαία ολάνοιχτη.
Εργάτες επί σκηνής,
φροντιστές, ηλεκτρολόγοι
ξεστήνουνε τα σκηνικά,
μετέφεραν στο υπόγειο
ένα μεγάλο γυάλινο φεγγάρι,
σβήσαν τα φώτα,
έφυγαν,
κλείδωσαν τις πόρτες.
Σειρά σου τώρα,
χωρίς φώτα,
χωρίς σκηνικά και θεατές,
να παίξεις εαυτόν.
(Δέκα άγνωστα ποιήματα του Γιάννη Ρίτσου)
Peeter van Bredael, Commedia dell'arte Scene in an Italian Landscape
Γιώργος Σεφέρης - Θεατρίνοι, Μ. Α.
Στήνουμε θέατρα και τα χαλνούμε
όπου σταθούμε κι όπου βρεθούμε
στήνουμε θέατρα και σκηνικά,
όμως η μοίρα μας πάντα νικά
και τα σαρώνει και μας σαρώνει
και τους θεατρίνους και το θεατρώνη
υποβολέα και μουσικούς
στους πέντε ανέμους τους βιαστικούς.
Σάρκες, λινάτσες, ξύλα, φτιασίδια,
ρίμες, αισθήματα, πέπλα, στολίδια,
μάσκες, λιογέρματα, γόοι και κραυγές
κι επιφωνήματα και χαραυγές
ριγμένα ανάκατα μαζί μ’ εμάς
(πες μου που πάμε; πες μου που πας;)
πάνω απ’ το δέρμα μας γυμνά τα νεύρα
σαν τις λουρίδες ονάγρου ή ζέβρα
γυμνά κι ανάερα, στεγνά στην κάψα
(πότε μας γέννησαν; πότε μας θάψαν;)
και τεντωμένα σαν τις χορδές
μιας λύρας που ολοένα βουίζει. Δες
και την καρδιά μας∙ ένα σφουγγάρι,
στο δρόμο σέρνεται και στο παζάρι
πίνοντας το αίμα και τη χολή
και του τετράρχη και του ληστή.»
Theatre Curtain for Parade, 1931 by Pablo PicassoΓιώργος Σεφέρης - Μνήμη, Β’, Έφεσος
Μιλούσε καθισμένος σ’ ένα μάρμαρο
που έμοιαζε απομεινάρι αρχαίου πυλώνα·
απέραντος δεξιά κι άδειος ο κάμπος
ζερβά κατέβαιναν απ’ το βουνό τ’ απόσκια
θυμάμαι ακόμη·
ταξίδευε σ’ άκρες ιωνικές, σ’ άδεια κοχύλια θεάτρων
όπου μονάχα η σαύρα σέρνεται στη στεγνή πέτρα,
κι εγώ τον ρώτησα: «Κάποτε θα ξαναγεμίσουν;»
Και μ’ αποκρίθηκε: «Μπορεί, την ώρα του θανάτου».
Κι έτρεξε στην ορχήστρα ουρλιάζοντας:
«Αφήστε με ν’ ακούσω τον αδελφό μου!»
Κι ήταν σκληρή η σιγή τριγύρω μας
κι αχάραγη στο γυαλί του γαλάζιου.
Carmine Theatre,25 Carmine Street, New York, NY Painting by John Sloan,
Μίμης Φωτόπουλος
“Προχθές επαίζαμ’ ένα δράμα Ιψενικό
Κι ήταν λιγοστός ο κόσμος μες στη σάλα
Μάθε πως το Λελάκι έμεινε νηστικό,
πέρασε μόνο μ’ ένα ποτήρι γάλα.
Και βλαστήμησα την τέχνη την υψηλή
όλους , τον Ίψεν , τον Σαίξπηρ , τον Μολιέρο…
Είναι αλήθεια πως επεινούσαμε πολύ
μα και πότε θα χορτάσουμε δεν ξέρω.”
" Ένα γράμμα"
Roman mosaic in Pompeii.
Μίμης Φωτόπουλος - ΟΙ ΧΩΡΙΣ ΦΙΡΜΑ
Μήνες τώρα κάθονται στο "Στέμμα"
και ζούνε με μια χίμαιρα
και κάποιο ψέμα.
Προσμένουν ένα θιασάρχη
να τους αγκαζάρει
για κάποια μακρινή επαρχία
και να συνεχιστεί η θλιβερή τους ιστορία.
Τα δυο, που οικονομήσανε για σήμερα
τσιγάρα, τάχουν καπνίσει,
κι έχουν αρχίσει
τα νεύρα τους να σπάνε.
Το γκαρσόνι τους κοιτάζει αυστηρά
- τους ρώτησε όλους στη σειρά -
δεν πήρε κανένας τους πιοτό.
Κι είναι σωστό
να πιάνουν αδίκως το τραπέζι;
Μια γριά θεατρίνα
- είχε παίξει κάποτε και στην Αθήνα -
με παράπονο κοιτάζει
τις καινούριες. Τα μάτια της σκεπάζει,
κι ονειροπολεί περασμένες ιστορίες
που όλες έχουν γραφτεί στις επαρχίες.
Κι είν' όλοι τους σα να μη ζούνε
τους κυκλώνουν τόσοι πόνοι!
Κι όλο προσμένουν κάποιο θεατρώνη.
Παράσταση αρχαίου δράματος
(ΚΥΔΩΝΙΟΝ ΜΗΛΟΝ, 2006)
Το είπε του Μενάνδρου η «Λευκαδία» ότι χωρίς του Φάωνα τη μορφή ανώφελο να ζούσα, κι από βράχο ρίχτηκα στην αγκάλη του θανάτου. Η Νέα Κωμωδία θαρρώ δεν έχει το δαίμονά της κι όλα τα διαστρέφει. Τα που περνάν απ᾽ το μυαλό της ευλαβείται, η κακομοίρα, ωσάν συντελεσθέντα. Και πώς να πείσεις ότι από το κύμα πρόβαλες σαν νεράιδα και ξανάβρες το Φάωνά σου, τον ηναγκαλίσθης παράφορα και στάζοντας κουπιά τον έσυρες στης Καλυψώς το δώμα. Και πώς να πείσεις μ᾽ ένα, δύο, τρία λευκά μαγνάδια ότι το λιγνό κορμί σου, τα μαύρα σου μαλλάκια και τα μάτια σου σ᾽ εκειού την τυραννία παραδοθήκαν; Μια δούλη εγώ, το Μένανδρο θα πνίξω. Δεν έχω εξάλλου άλλο τι να χάσω πάρεξ τις αλυσίδες του έρωτά μου.
ΒΙΒΛΙΟ
Μάνος Ελευθερίου - Ο καιρός των χρυσανθέμων
Ο θίασος της Ευαγγελίας Παρασκευοπούλου –της μεγαλύτερης θεατρικής δόξας της εποχής της– καταφθάνει χειμώνα του 1896 στην Ερμούπολη που βαδίζει πλέον προς τη δύση της ένδοξης ιστορίας της. Το τελευταίο βράδυ, μετά την τιμητική της πρωταγωνίστριας με τη Φαύστα του Δημητρίου Βερναρδάκη, ο θίασος θα δειπνήσει στο μέγαρο των Πινά, μιας παλαιάς οικογένειας που έχει χάσει πια την αίγλη και τα πλούτη της.
Το αποχαιρετιστήριο δείπνο θα μεταβληθεί σε σκηνικό θαυμάτων: Πρώτη φορά θα αντηχήσουν από το γραμμόφωνο άριες αγαπημένων μελοδραμάτων και η ομήγυρη θα γνωρίσει ένα κορίτσι, το οποίο αργότερα θα ανακηρυχθεί σε αγία από την Καθολική Εκκλησία. Όλα συντελούνται ανάμεσα σε πολλούς έρωτες, ανομολόγητα πάθη, αντιπαλότητες και μελλοντικές χαρές.
Μια κατανυκτική Ακολουθία των Παθών, και της πόλης και των ηρώων, η οποία, ωστόσο, θα τελειώσει με το θρίαμβο της αγάπης και την αποκατάσταση της ευτυχίας.
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου
Το μυθιστόρημα διακόπτεται σε όλη του τη διάρκεια από χαρακτηριστικά αποσπάσματα μονολόγων ή διαλόγων, κυρίως από τον «Αμλετ» - έργο που στοιχειώνει τον Ελευθερίου (υπάρχουν αναφορές και στα τραγούδια του) και το οποίο αποτελεί κατά κάποιο τρόπο μια προβολή του κόσμου του θεάτρου με την ιδανική μορφή του και τις σκοτεινές φιλοδοξίες του. Στη μέση μάλιστα του μυθιστορήματος, εμφανίζεται ο Σαίξπηρ αυτοπροσώπως! Και επί 135 σελίδες αναλαμβάνει ρόλο αφηγητή που παρακολουθεί, μέσω των ηρώων, την... παράσταση της ζωής και την αναπαράστασή της, τη μίμησή της, στο θέατρο, πλέκοντας το εγκώμιο των παραγνωρισμένων μικρών ρόλων.
Απέναντί τους στέκονται οι χαρισματικοί πρωταγωνιστές σαν την Παρασκευοπούλου, που είναι υποχείρια της ομορφιάς και του ταλέντου τους, και γι αυτό χάνουν τελικά τις μάχες που δίνουν. Μέσα από αυτούς και μέσα από πλήθος ανεκδοτολογικά επεισόδια, ο Ελευθερίου θα ζωντανέψει μπροστά μας και την ιστορία του θεάτρου κατά την ελληνική Belle Epoque: Από τα καμαρίνια, την καθημερινότητα, τις ιδιοτροπίες, τα μαχαιρώματα των θεατρίνων μέχρι τα συγκεκριμένα έργα, τους μεταφραστές, τους ηθοποιούς που σημάδεψαν εκείνα τα χρόνια - συνδυασμός στοιχείων που δεν υπάρχει στις διάφορες «Ιστορίες του Θεάτρου» ούτε σε μεμονωμένα κριτικά κείμενα.
Σαν παλιές φωτογραφίες που ζωντανεύουν
H Ευαγγελία Παρασκευοπούλου, η υπηρετριούλα στη Σμύρνη που έγινε πάμπλουτη ντίβα και πέθανε στην ψάθα, το 1938, είναι η ψυχή αυτού του μυθιστορήματος, αλλά δεν είναι ο μόνος ενδιαφέρων χαρακτήρας. Κοντά της, ο αναγνώστης θα γνωρίσει τον «εραστή» Θεοδώρητο Πεταλά (πρόκειται για υπαρκτό πρόσωπο, τον ηθοποιό Στρομπούλη), που ενώ απαγγέλλει Αμλετ στη Σμύρνη, εξαφανίζεται στο υποβολείο προκειμένου να ξεφύγει από τους Τούρκους χωροφύλακες που τον κυνηγούν για εμπορία όπλων. Τον ξανασυναντάμε στου ?γγελου Πινά, παράγοντα της Σύρου που δεν μπόρεσε να εκσυγχρονιστεί, όπως συναντάμε τον φέρελπι ζεν πρεμιέ Γεώργιο Ιβάνωφ που θα σταδιοδρομήσει στη Ρωσία.
ΜΙΚΕΛΑ ΧΑΡΤΟΥΛΑΡΗ
ΤΑ ΝΕΑ, 20-03-2004
Paris Simon, T. Frantisek - Vaudville Theater
Απόσπασμα
8 Νοεμβρίου 1896
Ταξίδια θιάσων στην ελληνική επαρχία
Οι χαμένοι φίλοι έρχονται πάντα ξαφνικά. Χτυπούν την πόρτα σου—μιαν άλλη πόρτα. Δεν είναι το δικό σου σπίτι. Εσύ δεν είχες. Κι έχεις αλλάξει τόσα σπίτια, που τώρα δεν ξέρεις ούτε κι εσύ πού μένεις. Ξεκινάς και πάντα στέκεις ανάμεσα σε δέκα σπίτια και δεν θυμάσαι πού μένεις. Αλλά οι άλλοι, που φορούν κατάσαρκα τη νύχτα, πώς σε βρίσκουν;
Βάζεις το κλειδί σε μια πόρτα. Δεν ανοίγει. Κάνεις θόρυβο. Την ανοίγουν οι νοικοκυραίοι και σε ρωτούν τι θέλεις. Τίποτα δεν θέλεις. «Και πώς με το κλειδί;» σου λένε. «Τι είναι αυτό; Θα φωνάξουμε την αστυνομία». Πώς να εξηγήσεις. Όταν επιτέλους βρεις το σπίτι σου, θέλεις να ξαπλώσεις. Κανένας εδώ δεν θα φωνάξει την αστυνομία. Προς τι άλλωστε; Δεν τη φώναξαν γιατί σε λυπήθηκαν.
Σε είδαν έτσι παραδαρμένο, με μπογιές στο πρόσωπο, δήθεν ντυμένο Άμλετ, «κάτι διαφημίζει αυτός», έτσι άκουσες. Κι έτσι τη γλίτωσες.
Σταματημένα καράβια στη μέση του πελάγου είναι οι φίλοι σου. Σάπια καράβια, έρμαια της βροχής και των κυμάτων. Κουβαλώντας βαλίτσες με άχρηστα ρούχα από ρόλους ανθρώπων που ποτέ δεν έπαιξαν ή έπαιξαν κι έφαγαν τα μούτρα τους, με τα παιδικά τους κοντά, βελούδινα παντελονάκια —για γούρι— τυλιγμένα προσεκτικά. Αποκόμματα εφημερίδων. Χαρτιά της αστυνομίας. Αφίσες με το ερειπωμένο τους πρόσωπο επιχρωματισμένο. Ξύλινα κουτιά που κρύβουν ψεύτικα βυζαντινά στέμματα, ζώνες, παραμάνες, καρφίτσες, βελόνες, κουμπιά, κόπιτσες, κλωστές. Και πολλά τσίγκινα κουτάκια με πούδρες και μπογιές για το πρόσωπο. Περούκες, πομάδες και αρώματα. Κι ακόμη τα σκηνικά μιας μελλοντικής ευτυχίας σε ταλαιπωρημένα θεατρικά έργα.
Μια γυναίκα. Μόλις ανασαίνει η φωτογραφία της στο ρημαγμένο πορτοφόλι. Διπλωμένη σαν παλιά συνταγή για κάποιο φάρμακο. Οι φίλοι σου είναι το εισιτήριο για να μπεις σε μια πόλη. Να μπεις σ’ ένα θέατρο και σ’ ένα ιπποδρόμιο. Μοιάζουν να χάνονται σιγά σιγά, όπως αν αφήσεις τη φωτογραφία πολύ καιρό στον ήλιο. Αυτούς τους φίλους δεν θα τους ξαναβρείς. Αν έρθουν, θα κρατούν περγαμηνές και χρυσόβουλα. Θα ’ναι ντυμένοι με ιερατικά άμφια, κεντημένα με διαμαντικά, και θα σου αναγγείλουν την απέραντη μοναξιά που σε περιμένει, όσο ζεις σ’ αυτή την άρρωστη πόλη του χαμού.
Yoichiro Yoda art
ΘΕΑΤΡΟ
i. Λουΐτζι Πιραντέλλο - Απόψε Αυτοσχεδιάζουμε
Στο “Απόψε Αυτοσχεδιάζουμε” ο Πιραντέλο φαίνεται να συνειδητοποιεί ότι η Σκηνή είναι η Ζωή και το Κείμενο ο Θάνατος. Το Απόψε μπορεί να παρουσιάζει μια διαμάχη μεταξύ των ηθοποιών και του σκηνοθέτη, μεταξύ ενός τρόπου παιξίματος που ζητά από τον ερμηνευτή να «χαμηλώσει στον χαρακτήρα» και ενός υποκριτικού τρόπου πολύ πιο κοντά στον 20ό αιώνα, αυτόν του «παρουσιαστή» (performer). Ο Πιραντέλο αντιλαμβάνεται την ήττα που επέφερε στον ρόλο του θεατρικού συγγραφέα η άνοδος του σκηνοθέτη και κάνει με τον δικό του τρόπο ένα είδος “adieu au théâtre”: γράφοντας ένα κείμενο που μιλά για τον θάνατο του κειμένου…http://www.elculture.gr/
Στο συγκεκριμένο έργο η λογική αλυσίδα των συλλογισμών διακόπτεται κάθε τόσο, αφού οι ήρωες βγάζουν το ένδυμα του όλου και ντύνονται αυτό του ηθοποιού που υποδύεται τον ρόλο. Έτσι, η φαινομενικά δραματική εξέλιξη του έργου διακόπτεται και το κοινό ταξιδεύει τη μια στη δραματουργία και την άλλη στην πραγματικότητα. Όμως ποια πραγματικότητα, όταν και αυτή είναι προκατασκευασμένη και προορισμένη να διακόψει τη δράση, για να τη συνεχίσει φυσικότατα λίγο αργότερα; Οι θεατές δεν ταυτίζονται με τους ήρωες του έργου, διότι διαμεσολαβούν ο σκηνοθέτης και οι ηθοποιοί ως θεατρικές Οντότητες, επιβεβαιώνοντας τη θεωρία πως όταν η Ζωή γίνεται Τέχνη, όπως συμβαίνει συχνά στο θέατρο, χρειάζεται να υπενθυμίζεται στο κοινό πως παρακολουθεί μια προσομοίωση ζωής. Το κοινό είναι ένα σύνολο από εύπλαστης διάθεσης και διαθεσιμότητας ανθρώπων, που στην καθημερινότητά τους βλέπουν ένα ψεύτικο τριαντάφυλλο και λένε <<Ωραίο σαν αληθινό>> και αργότερα ένα αληθινό τριαντάφυλλο και λένε <<Ωραίο σαν ψεύτικο>>. Αυτό το πηγαινέλα μεταξύ πραγματικότητας και κατασκευής επιτυγχάνει με το έργο του ο δαιμόνιος Πιραντέλλο.https://www.ianos.gr/
Yoichiro Yoda art
ii Σόμερσετ Μομ - Η Θεατρίνα
William Somerset Maugham - Η Θεατρίνα - Actress
Περίληψη: Η Τζούλια μεγάλη πρωταγωνίστρια του θεάτρου έχει το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλές ωραίες γυναίκες όταν φθάνουν τα σαράντα. Πιστεύει ότι ο άνδρας της δεν την προσέχει όπως πρώτα. Ο ερχομός ενός νεαρού δικηγόρου που αναλαμβάνει να τακτοποιήσει ορισμένα οικονομικά θέματα της δίνει την ευκαιρία να κεντρίσει το ενδιαφέρον του συζύγου της φλερτάροντας το νεαρό.
*Των William Somerset Maugham & Guy Bolton σε απόδοση Μάριου Πλωρίτη* *Πρωταγωνιστεί η Μαίρη Αρώνη* *Παίζουν με τη σειρά που ακούγονται Κώστας Καγξίδης, Τέλης Ζώτος, Χρήστος Πάρλας, Κωνσταντίνος Κωνσταντόπουλος, Τάκης Βουλαλάς, Μαρία Κωνσταντάρου, Αλίκη Αλεξανδράκη, Ελένη Ράντου* *Σκηνοθεσία Στέλιος Παπαδάκης*
Comedia dell'arte - Scène par Denise Deschênes
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Ο ΘΙΑΣΟΣ
Παραγωγή: Ελληνική Σκηνοθεσία: Θόδωρος Αγγελόπουλος
Πρωταγωνιστούν: Μαρία Βασιλείου, Αλίκη Γεωργούλη, Εύα Κοταμανίδου, Βαγγέλης Καζάν, Δάνης Κατρανίδης, Πέτρος Ζαρκάδης, Στράτος Παχής
Η ταινία πραγματεύεται την πορεία ενός θεατρικού μπουλουκιού που δίνει παραστάσεις στον ελλαδικό χώρο με το ίδιο πάντα έργο του Σπυρίδωνα Περεσιάδη, «Γκόλφω, η βοσκοπούλα». Η χρονολογική κατασκευή της ταινίας, περίπλοκη και πολύπλοκη, κτίζεται με διαρκείς χρονικούς ελιγμούς και συνεχείς εναλλαγές εποχών. Πολυβραβευμένη ταινία, εντάσσεται στην «Τριλογία της Ιστορίας» του Αγγελόπουλου και αποτελεί το δεύτερο μέρος της που έπεται της ταινίας «Μέρες του 36» και προηγείται των «Κυνηγών».
Τα μέλη του θιάσου έχουν μεταξύ τους σχέσεις ανάλογες με αυτές των προσώπων της κλασσικής τραγωδίας Ορέστεια. Οι διαρκείς περιοδείες του θιάσου, ανά την Ελλάδα της περιόδου 1939-1952, και γίνονται αιτία ανάδυσης της πρόσφατης ιστορικής μνήμης. Η ταινία αρχίζει το 1952 και τελειώνει το 1939 με ένα πανομοιότυπο πλάνο, την άφιξη του θιάσου στο Αίγιο. Με μια ατέλειωτη σειρά αναδρομών ξετυλίγονται τα ιστορικά γεγονότα των δεκατριών αυτών ετών, αντανακλώνται μέσα στο περιβάλλον του θιάσου, επιδρούν στις διαπροσωπικές σχέσεις των μελών του, και τις επηρεάζουν καθοριστικά...
Μουσική: Γιώργος Νταλάρας
Στο ίδιο έργο θεατές χαμένης νύχτας εραστές
με μια κιθάρα στης Αθήνας τον εξώστη
από το σήμερα στο χτες της απουσίας φοιτητές
με έναν ήχο στην ψυχή ναυαγοσώστη
Ό,τι ακούω να ακούς μέσα σε κόσμους μυστικούς
θ’ ανακαλύψεις μια πατρίδα ξεχασμένη
παραδομένη στους καιρούς και σε πελάτες πονηρούς
σε συμπληγάδες μια ζωή παγιδευμένη
Στο ίδιο έργο θεατές εσύ κι εγώ τραγουδιστές
φανατικοί της πιο φευγάτης εξουσίας
οι ήχοι μας διαδηλωτές και τα στιχάκια εμπρηστές
αυτό το έργο είναι παιχνίδι φαντασίας
Σενάριο χωρίς πλοκή της ιστορίας εμπλοκή
αυτά τα χρόνια που χρεώθηκες να ζήσεις
με ποια τραγούδια να σωθείς με ποιους δικούς σου να βρεθείς
και ποιαν αλήθεια τώρα πια να μαρτυρήσεις
Θα βρούμε αλλιώτικους ρυθμούς στου τραγουδιού μας τους γκρεμούς
θα περπατήσουμε κι απόψε ακροβάτες
μέσα από λόγια και λυγμούς της εποχής μας τους χρησμούς
θα ξεχωρίσουμε απ’ τις οφθαλμαπάτες
Στο ίδιο έργο θεατές εσύ κι εγώ τραγουδιστές
φανατικοί της πιο φευγάτης εξουσίας
οι ήχοι μας διαδηλωτές και τα στιχάκια εμπρηστές
αυτό το έργο είναι παιχνίδι φαντασίας
Στο ίδιο πάντα σκηνικό και στης ψυχής τον πανικό
απόψε πνίγομαι χρειάζομαι αέρα
θέλω ν’ αρχίσω από δω αλλιώς τα πράγματα να δω
να πω στον κόσμο μια δική μου καλησπέρα
Yoichiro Yoda art
Στίχοι: Μάνος Χατζιδάκις
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Ηθοποιός σημαίνει φως.
Είναι καημός πολύ πικρός
και στεναγμός πολύ μικρός.
Μίλησε, κλαις;
Όχι δε λες.
Μήπως πεινάς;
Και τι να φας!
Όλο γυρνάς, πες μου πού πας;
Σ’ αναζητώ στο χώρο αυτό,
γιατί είμ’ εγώ πολύ μικρός
και θλιβερός ηθοποιός.
Θα παίξεις μια, θα παίξω δυο.
Θα κλάψεις μια, θα κλάψω δυο.
Σαν καλαμιά θα σ’ αρνηθώ,
θα σκεπαστώ, θα τυλιχτώ
μ’ άσπρο πανί κι ένα πουλί,
άσπρο πουλί που θα καλεί τ’ άλλο πουλί,
το μαύρο πουλί.
Παρηγοριά στη λυγαριά, υπομονή!
Αχ πώς πονεί!
Κι ύστερα λες για δυο τρελές
που μ’ αγαπούν γιατί σιωπούν,
γιατί σιωπούν......
Έλα στο φως, παίζω θα δεις.
Είμαι σοφός μην απορείς,
έλα στο φως, παίζω θα δεις.
Ηθοποιός, ό,τι κι αν πεις
είναι καημός πολύ πικρός
και στεναγμός πολύ βαθύς.
Ηθοποιός, είτε μωρός, είτε σοφός
είμαι κι εγώ, καθώς κι εσύ είσαι παιδί,
που καρτερεί κάτι να δει.
Πιες το κρασί, στάλα χρυσή
απ’ την ψυχή, ως την ψυχή.
Μουσική: Μάνος Χατζιδάκις
Ηθοποιός σημαίνει φως.
Είναι καημός πολύ πικρός
και στεναγμός πολύ μικρός.
Μίλησε, κλαις;
Όχι δε λες.
Μήπως πεινάς;
Και τι να φας!
Όλο γυρνάς, πες μου πού πας;
Σ’ αναζητώ στο χώρο αυτό,
γιατί είμ’ εγώ πολύ μικρός
και θλιβερός ηθοποιός.
Θα παίξεις μια, θα παίξω δυο.
Θα κλάψεις μια, θα κλάψω δυο.
Σαν καλαμιά θα σ’ αρνηθώ,
θα σκεπαστώ, θα τυλιχτώ
μ’ άσπρο πανί κι ένα πουλί,
άσπρο πουλί που θα καλεί τ’ άλλο πουλί,
το μαύρο πουλί.
Παρηγοριά στη λυγαριά, υπομονή!
Αχ πώς πονεί!
Κι ύστερα λες για δυο τρελές
που μ’ αγαπούν γιατί σιωπούν,
γιατί σιωπούν......
Έλα στο φως, παίζω θα δεις.
Είμαι σοφός μην απορείς,
έλα στο φως, παίζω θα δεις.
Ηθοποιός, ό,τι κι αν πεις
είναι καημός πολύ πικρός
και στεναγμός πολύ βαθύς.
Ηθοποιός, είτε μωρός, είτε σοφός
είμαι κι εγώ, καθώς κι εσύ είσαι παιδί,
που καρτερεί κάτι να δει.
Πιες το κρασί, στάλα χρυσή
απ’ την ψυχή, ως την ψυχή.
Yoichiro Yoda art
Μουσική/Στίχοι: Τόκας Μάριος
Είπες, χωρίσαμε να κάνεις το δικό σου όμως αρνήθηκες θαρρώ τον εαυτό σου
αφού η ζωή σου είμαι εγώ
Μες στην ψυχή σου όπως θα ζω
χίλια συντρίμμια όπου σταθείς θα προκαλώ.
Θα κουραστείς, θα κουραστείς να παίζεις θέατρο
είμαι το πάθος το κρυφό σου τ' αξεπέραστο
θα κουραστείς να παίζεις θέατρο.
Είπες χωρίσαμε και πήρες αποφάσεις
μα το παιχνίδι αυτό να ξέρεις θα το χάσεις
δε θα τ' αντέξεις τελικά
γιατί στα πράγματα αυτά
τον τελευταίο λόγο έχει η καρδιά.
Θα κουραστείς, θα κουραστείς...
Ellie Caulkins Opera House
Song: Theatre
Artist: Icon For Hire
Album: Scripted
Video By: Ethelia Jumper
Lyrics:
My life is a musical
I know how to put on a pretty pathetic show
I hide backstage, keep the curtains closed
Cuz I'm scared, I'm scared
I'm getting pretty good at feeding them the lines they like
But I don't recognize the girl that I face each night
I can compromise 'til I'm convinced it's right
What happened to the girl who could overlook the world?
She never gave a second thought to what the other people thought
What happened to the dream of rejecting the routine
Cuz it never worked for me
I'm gonna burn this theatre down
And pray to God for the strength to help me face the crowd
I wanna live like I lost the script
And scream every line like this is it
They say all the world's a stage
Rewriting your identity is all the rage
Well next act please, I'd like a change
I don't really like pretending this way
What happened to the girl who could overlook the world?
She never gave a second thought to what the other people thought
What happened to the dream of rejecting the routine
Cuz it never worked for me
I'm gonna burn this theatre down
And pray to God for the strength to help me face the crowd
I wanna live like I lost the script
And scream every line like this is it
I'm gonna burn this theatre down
And pray to God for the strength to help me face the crowd
I wanna live like I lost the script
And scream every line like this is it
And the sad thing is we're all in on the action
We're all holding our breath, waiting for a reaction
You play your part and I'll be playing with matches
And if you'd like a show you can follow the ashes
I'm gonna burn this theatre down
And pray to God for the strength to help me face the crowd
I wanna live like I lost the script
And scream every line like this is it
I'm gonna burn this theatre down
And pray to God for the strength to help me face the crowd
I wanna live like I lost the script
And scream every line like this is it
Elizabethan theatre. Illustration by Ken Petts
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ ΤΕΧΝΗ
Ο κρατήρας του Προνόμου
Μια πηγή έμπνευσης για τους Αθηναίους αγγειογράφους του δεύτερου μισού του 5ου και των αρχών του 4ου αιώνα π.Χ. ήταν το θέατρο, το οποίο, με αφετηρία την Αθήνα, είχε γίνει εξαιρετικά δημοφιλές σε όλο τον ελληνικό κόσμο. Ανάμεσα στα αγγεία της κλασικής εποχής που η διακόσμησή τους εμπνέεται από τον κόσμο του θεάτρου ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ένας μεγάλος ελικωτός κρατήρας των χρόνων γύρω στο 400 π.Χ., σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νεάπολης (εικ. 249), που βρέθηκε, όπως και ο κρατήρας του Τάλω, στο Ruvo της Απουλίας. Στην κύρια όψη του κρατήρα υπάρχει μια πολυπρόσωπη παράσταση σε δύο ζώνες, στην οποία εικονίζονται οι συντελεστές ενός σατυρικού δράματος: οι ηθοποιοί, οι μουσικοί, ο συγγραφέας και τα έντεκα μέλη του χορού. Αρκετές από τις μορφές συνοδεύονται από επιγραφές.
Στο μέσο της επάνω ζώνης εικονίζεται ο Διόνυσος, ο θεός του θεάτρου, καθισμένος αναπαυτικά σε μια πολυτελή κλίνη και έχοντας στην αγκαλιά του τη σύντροφό του, την Αριάδνη. Στην άκρη της κλίνης κάθεται μια γυναικεία μορφή, ντυμένη με τον μακρύ χιτώνα των ηθοποιών, που κοιτάζει προς τον Διόνυσο και κρατάει με το αριστερό της χέρι ένα γυναικείο προσωπείο. Η μορφή αυτή είναι πιθανότατα μια προσωποποίηση, ίσως η Παιδιά, που εμφανίζεται δίπλα στον Διόνυσο σε ένα ανάγλυφο των ίδιων χρόνων, ίσως για να δηλώσει ότι το θέατρο μοιάζει με παιχνίδι· δίπλα της βλέπουμε τον φτερωτό Ίμερο, έναν ακόλουθο της Αφροδίτης που ενσαρκώνει τον ερωτικό πόθο. Δεξιά από την κλίνη του Διονύσου στέκονται δύο από τους τρεις ηθοποιούς του έργου· η θεατρική τους ενδυμασία και τα προσωπεία που κρατούν σχετίζονται με τους ρόλους τους. Ο πρώτος ηθοποιός υποδυόταν τον Ηρακλή, όπως δείχνει το ρόπαλο στο αριστερό του χέρι και η λεοντή που κρέμεται από τον ώμο του (διακρίνονται καθαρά τα πόδια του λιονταριού), ενώ ο δεύτερος τον Παπποσιληνό (τον γέρο πατέρα των Σατύρων που αποτελούν τον χορό των σατυρικών δραμάτων), όπως φαίνεται από το ρυτιδιασμένο προσωπείο με τα λευκά μαλλιά και γένια και από το τριχωτό του ένδυμα. Στα αριστερά της κλίνης του Διονύσου στέκεται ο τρίτος ηθοποιός, που φοράει μακρύ χιτώνα και κρατάει προσωπείο με τιάρα στο κεφάλι, ένα κάλυμμα της κεφαλής που φορούσαν οι Ανατολίτες ηγεμόνες· υποδυόταν επομένως έναν βάρβαρο βασιλιά. Δίπλα βλέπουμε δύο από τους χορευτές, που είναι νεαρά παιδιά ντυμένα Σάτυροι. Σάτυροι χορευτές εικονίζονται και στην κάτω ζώνη, όπου διακρίνουμε, στην αριστερή πλευρά, και τον ποιητή Δημήτριο, καθισμένο σε ένα τριποδικό τραπέζι με ένα βιβλίο στο αριστερό του χέρι (τα βιβλία των αρχαίων ήταν κυλινδρικά ειλητάρια).
Στο κέντρο της κάτω ζώνης εικονίζεται ο αυλητής Πρόνομος, καθισμένος σε έναν πολυτελή κλισμό (κάθισμα με ερεισίνωτο) και δίπλα του ένας νεαρός με λύρα στο χέρι. Ανάμεσα στον Πρόνομο και τον ποιητή Δημήτριο ένας χορευτής χορεύει ζωηρά, φορώντας προσωπείο Σατύρου. Από τα προσωπεία και τις ενδυμασίες των ηθοποιών συμπεραίνουμε ότι το θέμα του σατυρικού δράματος ήταν μια από τις περιπέτειες του Ηρακλή στην Ανατολή. Ίσως πρόκειται για τη σωτηρία της Ησιόνης, κόρης του βασιλιά της Τροίας Λαομέδοντα, από ένα θαλάσσιο τέρας που ήθελε να την κατασπαράξει. Ίσως πάλι το δράμα να σχετιζόταν με την παραμονή του Ηρακλή στην αυλή της Ομφάλης, της βασίλισσας της Λυδίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η παρουσία του αυλητή Προνόμου, που καταγόταν από τη Θήβα και ξέρουμε ότι ήταν ένας από τους πιο φημισμένους μουσικούς της εποχής του· λέγεται ότι ήταν ο πρώτος που κατάφερε να παίξει όλες τις γνωστές αρμονίες στον ίδιο αυλό. Ο Πρόνομος είχε επίσης διάσημους μαθητές, ανάμεσά τους και τον Αλκιβιάδη. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η πληροφορία ότι ο ίδιος είχε αφιερώσει κάπου στην Αθήνα έναν πίνακα ζωγραφικής. Δεν αποκλείεται επομένως η παράσταση του κρατήρα από το Ruvo, που φαίνεται ότι έχει πρότυπα από τη μεγάλη ζωγραφική, να επαναλαμβάνει τον πίνακα αυτόν.
Απουλικός ελικωτός κρατήρας με παράσταση του Ορέστη στους Δελφούς
Ένας μεγάλος ελικωτός κρατήρας (εικ. 253), που προέρχεται από το Ruvo της Απουλίας και φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Νεάπολης, έχει ύψος (μαζί με το καπάκι) 0,90 m και χρονολογείται γύρω στο 380 π.Χ. Στην κύρια όψη εικονίζεται μια μυθολογική σκηνή, εμπνευσμένη ίσως από τις Ευμενίδες του Αισχύλου. Πρέπει να πούμε ότι στα κατωιταλιωτικά αγγεία τα θεατρικά θέματα είναι συχνότερα από ό,τι στα αττικά. Βλέπουμε τον νεαρό Ορέστη σχεδόν γυμνό (το μόνο του ένδυμα είναι ένα μικρό ιμάτιο που πέφτει στα σκέλη του), με σανδάλια στα πόδια και με εγχειρίδιο στο δεξί του χέρι, να έχει καταφύγει στον ομφαλό των Δελφών (που καλύπτεται από ένα μάλλινο δίχτυ, το αγρηνόν) κυνηγημένος από τις Ερινύες μετά τον φόνο της μητέρας του της Κλυταιμνήστρας και του Αιγίσθου. Δίπλα στον ομφαλό διακρίνεται το ιερό δέντρο του Απόλλωνα, η δάφνη. Ο Απόλλωνας, στεφανωμένος με δάφνη και με το τόξο στο αριστερό του χέρι, απλώνει το δεξί για να σταματήσει την απειλητική μαύρη Ερινύα επάνω αριστερά, που καταδιώκει τον Ορέστη κρατώντας ένα φίδι. Μπροστά στον Απόλλωνα και κάτω από την Ερινύα εικονίζεται η ηλικιωμένη ιέρεια, η Πυθία, με το χαρακτηριστικό της γνώρισμα, το κλειδί του ναού, στο πλάι, να φεύγει υψώνοντας έντρομη τα χέρια. Στο δεξιό άκρο της παράστασης το άγαλμα της Άρτεμης, της θεάς του κυνηγιού, φαίνεται να παρακολουθεί από μακριά όσα συμβαίνουν. Η σκηνή εκτυλίσσεται μέσα στον ναό των Δελφών, όπως δηλώνουν οι τρεις λευκοί ιωνικοί κίονες που στηρίζουν ένα επιστύλιο. Οι χάλκινοι τρίποδες ανάμεσα στις μορφές καθώς και η υδρία την οποία έχει αναποδογυρίσει ο Ορέστης με το ορμητικό του τρέξιμο είναι αναθήματα στον Απόλλωνα· το ίδιο και οι τροχοί αρμάτων και τα κράνη που κρέμονται στο βάθος. Ο λαιμός του αγγείου διακοσμείται με μια σειρά από ανθέμια και άνθη λωτού, ενώ στο καπάκι (που δεν είναι βέβαιο ότι ανήκει στο αγγείο) εικονίζεται μια καθιστή Μούσα που παίζει λύρα.http://www.greek-language.gr/
Σε αγγείο πού βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης φαίνεται το σώμα τού Σαρπηδόνα, γιού της Ευρώπης, να μεταφέρεται στον αέρα από τον Ύπνο και τον Θάνατο, πιθανώς από την τραγωδία τού Αισχύλου Ευρώπη .
Ο Σαρπηδών γιός της Ευρώπης μεταφέρεται από το πεδίο της μάχης από τον Υπνο και το Θάνατο που μόλις καταφθάνουν, ενώ ο Ερμής συντονίζει το έργο τους (αριστερά), ο Σαρπηδών φθάνει από τον ουρανό στο βασίλειο της Λυκίας με τη μηχανή. (430-380 πχ). Υπάρχει μια σημαντική πληροφορία ότι δηλαδή ο μηχανισμός δεν ήταν ιδιαίτερα εμφανής. Αυτό μοιάζει να συμφωνεί και με τις απόψεις της αισθητικής, μιας και ένας ορατός μηχανισμός δεν θα ήταν σε συμφωνία με το όλο ύφος των σκηνικών και των κοστουμιών πού χρησιμοποιούνταν.http://altpressfthiotida.com/
Μουσικοί σε θεατρική παράσταση
πηγές https://itzikas.wordpress.com/
http://fractalart.gr/
https://www.onlytheater.gr/
http://latistor.blogspot.com/
http://www.24grammata.com/
https://antonispetrides.wordpress.com/
http://digitalschool.minedu.gov.gr/
http://diastixo.gr/
http://ola-ta-kala.blogspot.gr/
http://www.stixoi.info/
http://www.greek-language.
gr/http://www.protoporia.gr/
http://www.francishamel.com/
http://radio-theatre.blogspot.gr/
Από την παράσταση του "Γλάρου" στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας. Στο κέντρο ο Τσέχωφ διαβάζει το έργο του - δεξιά του, ο Στανισλάφσκι.(1898)
Άλλο ένα εξαιρετικό αφιέρωμα.
ΑπάντησηΔιαγραφή