ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΑΚΗ " Ανάμνησις, Στα χνάρια της πρώτης γλώσσας "

Δέσποινα Αυγουστινάκη " Ανάμνησις, Στα χνάρια της πρώτης γλώσσας "
Εκδόσεις - Μέμφις
Χρονολογία Εκδοσης - 2017
Είδος - Ποιητική Συλλογή

Οπισθόφυλλο 

Ποιήματα Συλλογής 

"Παραδόθηκα αμαχητί στο πρώτο σου σκίρτημα στο πρώτο σου άγγιγμα πριν ακόμα σε δω πριν σ' αγγίξω . Παραδόθηκα αμαχητί στο πρώτο χαμόγελο στο πρώτο σου δάκρυ στον πρώτο κρυφό στεναγμό σου. Αγαπηθηκες άνευ όρων και πέρα από όρια πριν ακόμα τον κόσμο γνωρίσεις Παραδόθηκα αμαχητί στην ελπίδα."
©Δέσποινα Αυγουστινάκη

❃❃❃❃

Ό,τι αγαπάμε πραγματικά Το μαθαίνει . Το νιώθει Το αισθάνεται Ζει σ’ όλα τα κύτταρά του η αγάπη Ό,τι αγαπάμε πραγματικά Δε χρειάζεται μήτε μια λέξη να το βάλουμε Ζει σε ένα άγγιγμα Μέσα στα μάτια Στον χτύπο στην καρδιά Ό,τι αγαπάμε πραγματικά Το ζούμε και μας ζει Μήτε το περιμένουμε Μήτε μας περιμένει Είναι μέσα μας ήδη Είμαστε μέσα του κι εμείς Ό,τι αγαπάμε πραγματικά Το νιώθει πάντα
© Δέσποινα Αυγουστινάκη

❃❃❃❃

Σπουδή προσώπου Το βλέμμα Η βαθιά ματιά η αετίσια Το χαμόγελο Η αδιόρατη χαρά στα χείλη Το λακκάκι της αντοχής Οι γραμμές του αχαρτογράφητου εντός Οι γραμμές του έσω εαυτού Η μνήμη στα κύτταρα Σπουδή προσώπου Σπουδαία Παραδίδει εαυτόν © Δέσποινα Αυγουστινάκη

❃❃❃❃

Ζω Όλα τα ρήματα μέσα στο ζω Ρήματα ζωής ρεουσας Αλλιώς δεν ζω Μονάχα υπάρχω Άνευ ονείρων Άν-έλπιδα Αν-αίτια Ά-ψυχα Σε μια στάση ζωής Εραστής του κενού Σε ταξίδι άνευρο του θανάτου. Ζω Όλα τα ρήματα μέσα στο ζω Και το πεθαίνω, μέσα. Θέλει κι ο θάνατος πνοή για να υπάρξει. ©Δέσποινα Αυγουστινάκη

❃❃❃❃

Λεπτές ισορροπίες σε σχοινί πάνω απ' την πόλη με χέρια απλωμένα Ακροβάτες του κενού σε παράσταση αιώνια Τυχαίες διασταυρώσεις σχοινιών Λεπτές ισορροπίες αισθήσεων πάνω απ’ την πόλη με καρδιά ορθάνοιχτη Ακροβάτες των αισθήσεων σε προσμονή συν-αίσθησης Τυχαίες διασταυρώσεις διαδρομών Λεπτές ισορροπίες θανάτου πάνω απ’ την πόλη με μάτια κλειστά σε αναμονή τέλους Τυχαίες διασταυρώσεις ματιών Λεπτές ισορροπίες ζωής πάνω απ’ την πόλη με νου ορθάνοιχτο σε προσμονή συν-νόησης Τυχαίες διασταυρώσεις νου καρδιάς αισθήσεων πάνω απ' την πόλη σε προσμονή συμβίωσης ©Δέσποινα Αυγουστινάκη

Βιογραφικά Στοιχεία 

Οσα… πρόλαβα να ζήσω

«Γεννήθηκα στη Σητεία Λασιθίου Κρήτης μια Κυριακή τ’ Απρίλη του ’68. Βιαζόμουν να έρθω στον κόσμο. Ένιωθα πως προλαβαίνω δεν προλαβαίνω.
Τώρα νιώθω πως πάντα θα προλαβαίνουμε όσα αγαπάμε.
Πρόλαβα να γίνω κόρη, αδερφή, φίλη, μητέρα, σύζυγος, δασκάλα κι ελπίζω άνθρωπος πάνω απ’ όλα.
Πρόλαβα να εργαστώ σε σχολείο με άτομα με ειδικές ανάγκες.
Πρόλαβα να αγαπήσω τα παιδιά, τα φυτά, τα ζώα, τον ουρανό, τα αστέρια, τον ήλιο, το φεγγάρι, τον αγέρα, τους ανθρώπους.
Πρόλαβα να σκεφτώ, να μιλήσω, ν’ ακούσω, να γελάσω, να κλάψω, να θυμώσω, να ερωτευτώ, ν’ αγκαλιάσω, να φιλήσω, να γεννήσω, να μυρίσω, ν’ αγαπήσω, να ζητήσω και να δω.
Πρόλαβα να διαβάσω, να μάθω, να ρωτήσω, να ψάξω και να βρω.
Πρόλαβα να γράψω»

Κριτική 

i.Δέσποινα Αυγουστινάκη, Ανάμνησις, Στα χνάρια της πρώτης γλώσσας

του  Μπάμπη Δερμιτζάκη

Η παρακάτω βιβλιοκριτική δημοσιεύτηκε στο Λέξημα

Εξαιρετικά ποιήματα, γεμάτα ευαισθησία και διεισδυτικότητα, για τη γλώσσα

Είναι κάποιοι συγγραφείς, ποιητές και πεζογράφοι, που θέλουν σπρώξιμο για να εκδώσουν. Μια τέτοια είναι και η Δέσποινα Αυγουστινάκη, που επί τέλους εξέδωσε την πρώτη της ποιητική συλλογή. Άντε να δούμε πότε θα αποφασίσει να εκδώσει και τα διηγήματά της.

Στὴ Στείαν ἐγεννήθηκε, στὴ Στείαν ἐνεθράφη,

μα στο Ηράκλειο κόπιασε, ἐτοῦτα ποὺ σᾶς γράφει.

Εκεί διδάσκει τα παιδιά, εκεί και θα ψηφίσει

τὸ τέλος τση ἔχει νὰ γενεῖ, ὅπου ὁ Θεὸς ὁρίσει.

Οἱ στίχοι ε θέλουν διόρθωσιν, είναι καλά σασμένοι, 

γι' αὐτοὺς ποὺ τοὺς διαβάζουσι, η απόλαυση τους μένει.

Είπα να παραφράσω τους τελευταίους στίχους του «Ερωτόκριτου» για να δώσω ένα μίνι βιογραφικό της ποιήτριας. Οι αλλαγές που έκανα φαίνονται στο μονοτονικό, σε μια λέξη που πρόσθεσα και σε μια που άλλαξα, εξαιτίας του φύλου.

Δεν είναι συχνό φαινόμενο η ενιαία θεματική σε μια ποιητική συλλογή. Συνήθως είναι διάφορα ποιήματα που το μόνο που τα ενοποιεί είναι η «συλλογή» τους σε ένα βιβλίο. Το θέμα της Αυγουστινάκη σ’ αυτή την ποιητική της συλλογή είναι η γλώσσα.

Πολλοί ποιητές έχουν γράψει ποιήματα για τη γλώσσα, για την ποίηση, για τον ποιητή, όμως αυτά είναι διάσπαρτα σε διάφορες συλλογές. Εδώ αποτελούν μια ενότητα.

Ελάχιστους τίτλους θα δούμε στη συλλογή. Τα ποιήματα είναι άτιτλα. Επιλογή της ποιήτριας, αφού «θα ήταν εντελώς απλό να τα τιτλοφορήσει» (τώρα προσέχω τον δεκαπεντασύλλαβο).

Ναι, πιστεύω ότι ο ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος ρέει στις φλέβες μας, ιδιαίτερα εμάς των κρητικών. Συνήθως αυτό το γράφω στο τέλος, αλλά μιας και «ξέφυγε» και στο δικό μου κείμενο, το αναφέρω εδώ, όπως και το ότι παραθέτω πάντα στο τέλος τους ιαμβικούς δεκαπεντασύλλαβους που εντοπίζω σε ένα κείμενο, πεζό ή ποιητικό γραμμένο σε ελεύθερο στίχο. Η Αυγουστινάκη όμως θα αποτελέσει εξαίρεση, γιατί είναι τόσοι πολλοί οι στίχοι που εντοπίσαμε που ξεπερνούν κατά πολύ το κυρίως σώμα της βιβλιοκριτικής.

Κύριο υφολογικό της στοιχείο είναι το μονοσύλλαβο, δισύλλαβο και τρισύλλαβο των περισσότερων στίχων της.

Μια αρχιτεκτονική δομή ανιχνεύεται σε αρκετά ποιήματα, που στηρίζεται κυρίως στο εφέ της επανάληψης, όμως όχι μόνο. Η «επανάληψη» κάποιες φορές απλά είναι η παράθεση λέξεων που βρίσκονται στον ίδιο παραδειγματικό άξονα. Θα παραθέσουμε το τελευταίο ποίημα της συλλογής. 

Εκεί

Δυτικά του Φόβου

Ανατολικά της Προσμονής

Βόρεια της Ερήμου

Νότια του Μεγάλου Παγετώνα

Εκεί

Δυτικά της Ελπίδας

Ανατολικά της Σοφίας

Βόρεια της Πίστης

Νότια τους Ου-τοπίας

Καταμεσής της Αγάπης

Εκεί ακριβώς

Η Ευ-τοπία.

(σελ. 110)

Και, με αφορμή το ποίημα αυτό, να αναφέρουμε και ένα ακόμη υφολογικό χαρακτηριστικό που παραπέμπει στην συγκεκριμένη ποίηση (poésie concrète). Αυτό είναι η στοίχιση των στίχων κεντρικά χωρίς άπλωμα, η δεύτερη επιλογή στο word. Το παρακάτω ποίημα μας δίνει το σχήμα ενός κιουπιού.

Στο αίμα του ουρανού

Στις φλέβες που χτυπούν στα σύννεφα

Στη μυρωδιά του γιασεμιού

Στο νυχτολούλουδο

Μια προσευχή

Μια ευχή

Αγάπα

Ζήσε

(σελ. 103)

Να παραθέσουμε ένα ποίημα που η Αυγουστινάκη το έχει με bold χαρακτήρες, στο οποίο φαίνεται ο λόγος που αφήνει άτιτλα τα ποιήματά της.

Στα ποιήματα μη βάζεις τίτλους.

Άστα ελεύθερα να γίνονται ό,τι θέλουν.

Έτσι όπως ελεύθερα αφήνεις

Τα παιδιά να αναπνέουν

(σελ. 12)

Και ένα αγγλικό, πολύ ωραίο.

Dedicated to the words never spoken

Dedicated to the words never written

Dedicated to the words never born

The words that never left

Your heart

In fear

Of the winter outside

(σελ. 11)

Να παραθέσουμε ένα ποίημα ακόμη, που βρίσκεται ολότελα στο κέντρο της θεματικής της συλλογής.

Το πρόβλημά μας αδελφέ

είναι οι λέξεις που «κρεμάσαμε»

Οι λέξεις που ξεχείλωσαν στα χείλη

Κείνες που το μελάνι τους ξεθώριασε

κι ορίσαμε ερήμην της καρδιάς μας

Το πρόβλημά μας αδελφέ

είναι οι λέξεις που βιάσαμε

να βγουν προτού της ώρας τους

Εκείνες που ποτέ δεν ταίριαξαν στα χείλη

(σελ. 20)

Ποίημα που απευθύνεται σ’ ένα νέο ποιητή, αλλά και στους ομοτέχνους της. Ναι, μη βιάζεστε, γιατί θα μείνετε για πάντα στο πρώτο σκαλί.

Υπάρχουν βέβαια και ποιήματα που βρίσκονται στην περιφέρεια του στόχου, ίσως ολότελα εκτός, όμως πολύ όμορφα κι αυτά. Για παράδειγμα.

Έτσι που λες

Στη ζωή βαφτίζουμε

την α-να-χώρηση.

Δυο γράμματα διαφορά

από την α-πο-χώρηση.

Ποιος τάχα μπορεί να πει

με σιγουριά

τι είναι απ’ τα δυο

(σελ. 37)

Οξυδέρκεια, ευαισθησία, διεισδυτικότητα, είναι από τα κύρια χαρακτηριστικά της ποίησης της Δέσποινας Αυγουστινάκη. Περιμένουμε να δούμε συγκεντρωμένη και την πεζογραφική δουλειά της.

Και οι ιαμβικοί δεκαπεντασύλλαβοι που λέγαμε. Κάποιοι, ελάχιστοι, είναι σε ένα στίχο, ενώ οι περισσότεροι ανιχνεύονται συνδέοντας διαδοχικούς στίχους. Όμως ας δώσουμε κάποια δείγματα.

Κείνοι που μείνανε πολύ, κείνοι που μείναν λίγο (σελ. 13)

Δίχως πνοή αποσύρονται/Στη μυστική κρυψώνα (σελ. 18)

Χύνεται εντός/Ρέει εκτός/Με ένταση χειμάρρου (σελ. 18)

Κι εμείς θεριά/Ολομόναχοι/Επιλογή μας/όλα (σελ. 27)

Έχουμε συνηθίσει να ανιχνεύουμε και άλλα μέτρα, αλλά απ’ αυτά παραθέτουμε μόνο ένα δείγμα. Έτσι θα κάνουμε και τώρα.

Την ανάσα καυτή στο ρυθμό της (σελ. 73, ανάπαιστος)

Κάνει από μόνη της κρότο (σελ. 81, δάχτυλος)

Ποια στο τέλος θα νικήσει;/κι όταν η αυλαία πέσει (σελ. 82, τροχαίος)

Εκεί που τα δέντρα ματώνουν/Εκεί που οι τοίχοι δακρύζουν (σελ. 91, αμφίβραχυς)

Μπάμπης Δερμιτζάκης

https://hdermi.blogspot.gr/

❃❃❃❃

ii. Με αφορμή κάποιον κραδασμό ψυχής…

Γράφει ο ΝΙΚΟΣ ΛΑΓΚΑΔΙΝΟΣ

Αυτούς που ονειρεύονται
Τους αναγνωρίζεις από το λακκάκι
Πλάι στο χαμόγελο
Αυτό που γίνεται ολόγιομο φεγγάρι
Καταμεσής μεσημεριού
Από τη λάμψη στην άκρη των ματιών
Που χύνεται στα μάγουλα
Και σου γεμίζει με φως
Δωμάτιο νυχτερινό και κατασκότεινο.
Αυτούς που ονειρεύονται τους αναγνωρίζεις
Από τα βήματα στα μονοπάτια τους τα ανάποδα
Αυτά που οδηγούνε στην καρδιά σου
(Δέσποινα Αυγουστινάκη, Ανάμνησις. Στα χνάρια της πρώτης γλώσσας, εκδόσεις Μέμφις 2017)

Τούτες οι ώρες που σηματοδοτούν τη νέα μέρα που ξημέρωσε και υποτίθεται ότι μπορεί να μας γεμίζουν αισιοδοξία, νιώθω ότι σήμερα έχουν κάτι από την ανεξήγητη εκείνη μεταξωτή μελαγχολία που έχει κουρνιάσει στην εποχή μας… Κάπως βαρύς ο ουρανός, σα να προοιωνίζεται την καταιγίδα, για την οποία δεν ξέρουμε τίποτε – πώς θα είναι, κατά πού θα ταξιδέψει, τι ζημιές θα κάνει. Είμαστε πια προετοιμασμένοι, ψυχολογικά, για όλα τα ενδεχόμενα. Κι εγώ δεν ξέρω αν όλα όσα γράφω είναι αναμασήματα άλλων εποχών. Μήπως, επειδή ο βηματισμός μου είναι βαρύς, μ’ έχει προσπεράσει η εποχή κι ό,τι είχα να πω, το έχω πει προ πολλού; Πάντως έχω την αίσθηση ότι τα όρια της ανοχής των τρίτων έχουν στενέψει πάρα πολύ κι ο καθένας ακούει μονάχα τους δικούς του ήχους.

Πρέπει, μάλλον ν’ ακούμε και τους έξω ήχους που οι γιορτινές μέρες φέρνουν μαζί τους, αλλά και τους μέσα ήχους, τους δικούς μας, της καρδιάς. Μπορεί όμως να συλλαμβάνουμε και κάποιους άλλους ήχους που έρχονται από μακριά κι έχουν τη δύναμη της υποβολής. Το θέμα είναι να μπορέσει κανείς να τους ξεχωρίσει, διότι σ’ αυτό τον κόσμο μας παρατηρείται ένα πανδαιμόνιο εκπομπών, συνθημάτων, μηνυμάτων. Άντε μετά να ξεχωρίσεις, τι και ποιο θα σ’ εμπνεύσει.

Ξέρετε ότι υπάρχει η αισθητική υποβολή και η θρησκευτική υποβολή. Υπάρχει, ωστόσο, και η ιδεολογική υποβολή. Και στις τρεις περιπτώσεις έχουμε νιώσει σχεδόν όλοι οι άνθρωποι τις συνέπειες της μιας ή της άλλης. Τραυματική μπορεί να είναι η ιδεολογική, αλλά ενίοτε και η θρησκευτική υποβολή που οδηγούν σε φανατισμούς, κι όλοι μετά πλέουμε σε πελάγη απροσδιόριστα. Πάντως, είναι γεγονός ότι ζούμε σε αλλόκοτη εποχή. Γι’ αυτό οι περισσότεροι άνθρωποι, καθώς είναι μπερδεμένοι, δέχονται τα πάντα και τ’ αφήνουν όπως είναι και δεν ενδιαφέρονται να βρουν την άκρη. Ο νόμος της αδράνειας θριαμβεύει. Κι έτσι βλέπουμε ότι η πλειοψηφία πλαισιώνει τη ζωή της με συμβατικότητα πεζή και απνευμάτιστη.

Εμένα μ’ ενδιαφέρουν κάποιοι ήχοι που ίσως έρχονται από μακριά και ψάχνουν μέσα μου να βρουν αστάθμητες ιδιότητες, που λαγοκοιμούνται μέσα στο αίμα μου. Κι αυτό που έχει σημασία είναι να με πολλαπλασιάσουν, και ν’ αρχίσουν να με διαχέουν έξω από τη φυλακή του ατομικού. Διάβαζα (και ξαναδιαβάζω) το ποιητικό βιβλίο μιας φίλης δασκάλας από την Κρήτη κι ένιωσα τι σημαίνει ν’ αγαπάς τις λέξεις, να τις βάζεις σε μια σειρά και να εξιδανικεύουν την ομορφιά της ζωής, τις ανθρώπινες σχέσεις, την πίστη στον άνθρωπο, στον έρωτα. Ίσως είναι από τις λίγες φορές που διαβάζοντας ποίηση, νιώθω να παρασύρομαι σε απροσδόκητες διασταυρώσεις και ανιχνεύσεις.

Οι λέξεις της φίλης μου στο βιβλίο της αποκτούν εκτόπισμα μεγαλύτερο από το σύμπαν, φαρδύτερο από το άπειρο… Ο λόγος της έχει αποκτήσει θερμοκρασία… Πραγματικά, η ποίηση μπορεί να εκφράζει αστάθμητους υπερβατικούς ίμερους της ψυχής και πρέπει να είναι ευτυχής όποιος τη νιώθει. Ίσως να είμαι υπερβολικός λέγοντας ότι αν δεν τη νιώθει ο άνθρωπος, τότε η ψυχή του μένει ανολοκλήρωτη, σταματημένη σ’ ένα πρώιμο στάδιο. Θεωρώ ότι το βάθρο της ποίησης μπορεί να είναι συναισθηματικό, και συγκινησιακό και πηγή της το ασύνειδο, αλλά δεν μπορεί να είναι ο παγιωμένος στοχασμός…

Εννοείται πως δεν επιθυμώ να παρασύρω τον αναγνώστη σε όλες τις δικές μου επιθυμίες. Δεν θέλω και μπορώ να κάνω τον αναγνώστη να «ιδεί» ό,τι βλέπω εγώ σ’ ένα ποίημα ή σ’ ένα μυθιστόρημα. Εκείνο που επιδιώκω είναι να βλέπει αυτό που θέλω: δηλαδή μια προσωπική έντονη εντύπωση με αφορμή κάποιον κραδασμό που μου προκάλεσε αυτό που διάβασα.

https://www.timesnews.gr/

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ 

Η δασκάλα που φαντασιώνεται τη γλώσσα στα ουράνια

Εφημερίδα Πατρίς  - Από Κατερίνα Μυλωνά

Μόνη της επιθυμία είναι οι μαθητές της να αγαπήσουν τη γλώσσα τους… και το πετυχαίνει! Η εκπαιδευτικός κ. Δέσποινα Αυγουστινάκη εξέδωσε την ποιητική συλλογή «Ανάμνησις – Στα χνάρια της πρώτης γλώσσας», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μέμφις.

«Τα σημερινά παιδιά είναι τα παιδιά της εικόνας. Δεν έμαθαν να βλέπουν τις λέξεις, να τις ακούν, να τις μυρίζουν να τις γεύονται. Δεν έμαθαν μήτε και να τις νιώθουν» αναφέρει σε συνέντευξή της στην «Π».

Το κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:

Στην ποιητική σας συλλογή μιλάτε για τη δύναμη των λέξεων. Γιατί επιλέξατε ως τίτλο τη λέξη «Ανάμνησις»;

«Γι’ αυτόν τον λόγο ακριβώς.

Γιατί οι λέξεις έχουν δύναμη. Η λέξη «Ανάμνησις» από μόνη της ξεχωρίζει από μια οποιαδήποτε ανάμνηση. Στο διάλογο του Πλάτωνα «Μένων» η διαδικασία επαναφοράς στη μνήμη της πρώτης αλήθειας των πραγμάτων εκφράζεται με τον όρο ανάμνησις. Κατά τον Πλάτωνα η ψυχή προϋπάρχει, κατέχει γνώσεις μα κατά την είσοδό της στο σώμα λησμόνησε τα πάντα.

«Ανάμνησις- Στα χνάρια της πρώτης γλώσσας», συνεχίζει ο τίτλος σηματοδοτώντας το ταξίδι επιστροφής στην πρώτη γλώσσα, τη γλώσσα πριν τη γλώσσα, τη γλώσσα της αλήθειας μας που ενυπάρχει στα κύτταρα, τη γλώσσα της καρδιάς μας.

Εκείνη που ξεχάσαμε. Εκείνη που οδηγεί στην Ευ-τοπία. Και, ναι, η γλώσσα μπορεί να οδηγήσει σε Ευ-τοπία. Εξάλλου:

«… τι είναι η πράξη

πριν γίνει πράξη

παρά όνειρο

και λέξεις

που το ψιθυρίζουν».

Πιστεύετε πως οι άνθρωποι σήμερα συνειδητοποιούν τι όπλο αποτελούν οι λέξεις, ένα όπλο που το χρησιμοποιούν σωστά;

«Η αλήθεια είναι πως δεν μου αρέσει η λέξη «όπλο». Επειδή ακριβώς η δύναμη των λέξεων είναι τεράστια, η λέξη «όπλο» αναφερόμενη στις λέξεις τούς δίνει ρόλο. Το ρόλο του όπλου. Ένα παιδί που μεγαλώνει με την εικόνα αυτή για τις λέξεις πόσο θα αφήνεται στον χείμαρρο που πλημμυρίζει από τα μέσα του; Πόσο θα αφήνεται στη δική του αλήθεια; Θα μάθει να χρησιμοποιεί τις λέξεις όχι για να επι-κοινωνεί τον έσω κόσμο του στον έξω μα για να οδηγεί με τις λέξεις σε έναν στόχο. Έτσι ο λόγος από τέχνη γίνεται απλώς μια τεχνική για την εξυπηρέτηση ενός συγκεκριμένου σκοπού. Λόγος απόλυτα στοχευμένος κι όχι λόγος αλήθειας.

Και για να επανέλθω στο ερώτημα, ναι, οι άνθρωποι από αρχαιοτάτων χρόνων συνειδητοποίησαν τη δύναμη των λέξεων. Με αυτή τη δύναμη έκαναν τα χειρότερα εγκλήματα καθοδηγώντας και πείθοντας τα πλήθη. Ρήτορες, σοφιστές και οι σύγχρονοι επικοινωνιολόγοι με τι άλλο άραγε ασχολούνται πρωτίστως, παρά τη δύναμη των λέξεων; Μια δύναμη όμως που συχνά γίνεται «όπλο» που αδικεί, φανατίζει κι ενίοτε «σκοτώνει».

Ας πατήσουμε λοιπόν στα χνάρια της πρώτης γλώσσας κι ας την αφήσουμε να μας οδηγήσει στην πρώτη αλήθεια. Αυτή που δε χρειάζεται μηδέ μια μετάφραση».

Πώς διδάσκετε στους μαθητές σας να σέβονται τη γλώσσα;

«Σέβομαι κάτι όταν το αγαπώ. Από εκεί πάντα ξεκινώ. Το μόνο που επιθυμώ, οι μαθητές μου να αγαπήσουν τη γλώσσα τους. Να τη νιώσουν. Να την αγγίξουν. Να την ακούσουν. Ακόμα και να τη γευτούν. Τα σημερινά παιδιά είναι τα παιδιά της εικόνας. Δεν έμαθαν να βλέπουν τις λέξεις, να τις ακούν, να τις μυρίζουν, να τις γεύονται. Δεν έμαθαν μήτε και να τις νιώθουν.

Έτσι αρχίζω, λοιπόν. Από αυτό ακριβώς. Κάνουμε ξανά τις συστάσεις. «Μάγισσες», λέω, είναι. Μεταμορφώνονται σε χίλιες άλλες δύο. Μα πάντα τους κρατούν ένα κομμάτι ίδιο για να μπορούν, σαν το θελήσουν, να έρχονται στην πρώτη τη μορφή τους. Κι αυτά με κοιτούν με μάτια όλο απορία και μια μεγάλη περιέργεια για τις λέξεις – μάγισσες που μεταμορφώνονται και φέρουν μέσα τους εικόνες και αρώματα, γεύσεις κι αγγίγματα, ακούσματα και χίλια δυο άλλα σπουδαία του μέσα κι έξω κόσμου. Κι αρχίζουν να τις αγαπούν τις λέξεις. Να τις ψάχνουν. Να τις σπάνε. Να τις ενώνουν. Να τις αγγίζουν. Να τις νιώθουνε δικές τους. Όταν δικό μας νιώθουμε κάτι, όταν το αγαπάμε, το σεβόμαστε. Έτσι απλά γίνονται όλα».

Ποια είναι η σχέση των μαθητών με την ελληνική γλώσσα σήμερα; Με την ποίηση;

«Οι μαθητές δεν έρχονται γυμνοί από λέξεις. Κουβαλούν τη γλώσσα όπου μεγάλωσαν. Ετούτης της εποχής οι μαθητές μεγάλωσαν με εικόνα που τρέχει και γλώσσα ρέουσα. Έχουν μέσα τους λέξεις κι εικόνες «ατάκτως ἐερριμμένας». Η γλώσσα μέσα τους. Κι η ποίηση επίσης. Από την πρώτη στιγμή. Πριν την πρώτη εικόνα. Ζει μέσα στα κύτταρα. Μέσα στην ίδια τη λέξη ο ρυθμός κι η αρμονία της. Απλώς πρέπει να βρει διέξοδο. Εκεί ακριβώς ερχόμαστε εμείς οι μεγάλοι. Οι γονείς, οι δάσκαλοι και όλοι όσοι ξεχάσαμε τη μουσική και την αρμονία των λέξεων. Και κάνουμε τη γλώσσα καταναγκασμό και μάθημα στεγνό, στείρο φαντασίας. Οι νέοι, αν τους αφήσουμε, νιώθω θα πάνε τη γλώσσα και την ποίηση στα ουράνια.

Πρώην μαθητής έγραψε κάποτε σε ένα δικό του χριστουγεννιάτικο παραμύθι:

«Χτύπησε την πόρτα με τον φόβο στο σώμα του».

Αν αφεθεί ο μαθητής να γράψει τις λέξεις όπως τις νιώθει, όπως τις μυρίζει, όπως τις αισθάνεται αναρωτιέμαι πόσους ποιητές θα βγάλει ο τόπος τούτος».

Γιατί επιλέξατε να μη βάλετε τίτλους στα ποιήματά σας;

«Νιώθω πως δε χρειάζονται τίτλοι στις λέξεις που φεύγουν και πετάνε. Θα απαντήσω με ετούτο:

Στα ποιήματα μη βάζεις τίτλους.

Ας’ τα ελεύθερα να γίνονται ό,τι θέλουν

Έτσι όπως ελεύθερα αφήνεις

τα παιδιά να αναπνέουν».

Οσα… πρόλαβα να ζήσω

«Γεννήθηκα στη Σητεία Λασιθίου Κρήτης μια Κυριακή τ’ Απρίλη του ’68. Βιαζόμουν να

έρθω στον κόσμο. Ένιωθα πως προλαβαίνω δεν προλαβαίνω.

Τώρα νιώθω πως πάντα θα προλαβαίνουμε όσα αγαπάμε.

Πρόλαβα να γίνω κόρη, αδερφή, φίλη, μητέρα, σύζυγος, δασκάλα κι ελπίζω άνθρωπος πάνω απ’ όλα.

Πρόλαβα να εργαστώ σε σχολείο με άτομα με ειδικές ανάγκες.

Πρόλαβα να αγαπήσω τα παιδιά, τα φυτά, τα ζώα, τον ουρανό, τα αστέρια, τον ήλιο, το φεγγάρι, τον αγέρα, τους ανθρώπους.

Πρόλαβα να σκεφτώ, να μιλήσω, ν’ ακούσω, να γελάσω, να κλάψω, να θυμώσω, να ερωτευτώ, ν’ αγκαλιάσω, να φιλήσω, να γεννήσω, να μυρίσω, ν’ αγαπήσω, να ζητήσω και να δω.

Πρόλαβα να διαβάσω, να μάθω, να ρωτήσω, να ψάξω και να βρω.

Πρόλαβα να γράψω» γράφει για τον εαυτό της η Δέσποινα Αυγουστινάκη, η οποία εργάζεται σε Δημοτικό Σχολείο στο Ηράκλειο της Κρήτης από το 1991.

Η αγάπη της για τις λέξεις την οδηγεί στη δημιουργία ενός ιστολογίου όπου καταγράφει σκέψεις-λέξεις οι οποίες την πλημμυρίζουν.

Ποίηματά και διηγήματά της έχουν δημοσιευτεί σε πολλά λογοτεχνικά περιοδικά και σε πολλά ποιητικά ιστολόγια στο διαδίκτυο καθώς και στον τοπικό και αθηναϊκό Τύπο.

https://www.patris.gr/