ΣΩΤΗΡΗΣ ΣΚΙΠΗΣ ( 1881 - 29 Σεπτεμβρίου 1952 )

 Ο Σωτήρης Σκίπης ήταν Έλληνας ποιητής και ακαδημαϊκός.

Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1881 και πέθανε στις 29 Σεπτεμβρίου του 1952 στο Ρονιάκ της Γαλλίας όπου υπάρχει ακόμα ο τάφος του. Ο πατέρας του Ευάγγελος ήταν αξιωματικός του στρατού. Τα παιδικά του χρόνια ως τα 14 του τα έζησε στη Λάρισα, όπου σώζεται η βαθμολογία του στο Γυμνάσιο όπου φοίτησε. Το 1897 γύρισε στην Αθήνα για τις σπουδές του. Φοίτησε στη Δραματική Σχολή του Βασιλικού Θεάτρου και συνεργάστηκε με την Νέα Σκηνή του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου. Σπούδασε επίσης Αισθητική και Λογοτεχνία στο Παρίσι.

Μεγάλο διάστημα της ζωής του το πέρασε στη Γαλλία. Φίλοι του εκεί ήταν ο Φρειδερίκος Μιστράλ και ο Ζαν Μορεάς. Από το γάμο του με την Σαρλότ Λεκλέρ απέκτησε το 1917 μία κόρη, την Μαργαρίτα Σκίπη-Παννέκ. Το 1922 τιμήθηκε με το Εθνικό Αριστείο Γραμμάτων. Το 1924 διορίστηκε διευθυντής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και το 1929 γραμματέας της.

Το 1914 παρουσίασε το θεατρικό έργο «Ξεφαντώματα». Αλλά΄ένας ποιητής με ψυχολογικά προβλήματα ονόματι Ηλίας Κουλουβάτος, θεώρησε το έργο ήταν προσβλητικό για το πρόσωπό του και, στις 4 Ιουνίου 1914, πυροβόλησε τον Σκίπη έξω από, τα γραφεία της εφημερίδας «Σκριπ» (όπου εργαζόταν τότε ο Σκίπης), που μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο Αρεταίειο σοβαρά τραυματισμένος. Παλαιότερα, ο Κουλουβάτος είχε γράψει έργο με τίτλο «Ξεφάντωμα» και θεώρησε ότι ο Σκίπης με τα «Ξεφαντώματα» είχε στόχο να τον γελοιοποιήσει. Η δίκη του Κουλουβάτου στο Κακουργιοδικείο ήταν μια από τις σημαντικότερες φιλολογικού χαρακτήρα. Έγινε τον Φεβρουάριο του 1915 και ο δράστης αθωώθηκε λόγω ακαταλόγιστου.

Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 ο Σωτήρης Σκίπης μαζί με άλλους Έλληνες λογίους προσυπέγραψε την Έκκληση των Ελλήνων Διανοουμένων προς τους Διανοούμενους ολόκληρου του Κόσμου με την οποία αφενός μεν καυτηριάζονταν η κακόβουλη ιταλική επίθεση, αφετέρου δε, διέγειρε την παγκόσμια κοινή γνώμη σε επανάσταση συνειδήσεων για κοινό νέο πνευματικό Μαραθώνα.

Στην κηδεία του Κωστή Παλαμά, την Κυριακή 28 Φεβρουαρίου 1943, ήταν ο δεύτερος μετά τον Άγγελο Σικελιανό που απάγγειλε ποίημα.

Το 1946 εκλέχτηκε μέλος της Ακαδημίας Αθηνών. Η εκλογή αυτή προκάλεσε ποικίλα σχόλια, δεδομένου ότι αντίπαλοί του ήταν ο Καζαντζάκης και ο Σικελιανός. Συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες και περιοδικά σε θέματα λογοτεχνικά. Την περίοδο 1904-1906 εξέδιδε μαζί με τον Άριστο Καμπάνη το φιλολογικό περιοδικό «Ακρίτας». Η Γαλλία τον τίμησε με το παράσημο της Λεγεώνας της Τιμής και με το βραβείο της Γαλλικής Ακαδημίας για την «Ανθολογία» του, γραμμένη στα γαλλικά.

Ανήκε στη Νέα Αθηναϊκή Σχολή. Η ποίησή του ήταν λυρική όσο και δραματική.

Έργα

Ποιήματα

Τραγούδια της ορφανής (1900)

Σερενάτα των λουλουδιών (1901)

Silentii Dissolutio (1903)

Η μεγάλη αύρα (πρώτη σφραγίδα) [1908]

Juvenilia (1909)

Ανθολογία (1922, επιλογή ποιημάτων, πήρε το βραβείο της Γαλλικής Ακαδημίας)

Λουλούδια της μοναξιάς (1927)

Κάλβεια μέτρα (δεύτερη σφραγίδα) [1909]

Ο απέθαντος (πέμπτη σφραγίδα) [1909]

Τρόπαια στην τρικυμία (έβδομη σφραγίδα Α΄) [1910]

Παιάνες (Βιβλίο πρώτο) [1941]

Απολλώνιον άσμα (1919)

Αιολική άρπα (1922, με πρόλογο του Ανατόλ Φρανς)

Μέσ’ απ’ τα τείχη (το 1943 κυκλοφόρησε κρυφά σε χειρόγραφη έκδοση, κανονικά κυκλοφόρησε το 1945 με ξυλογραφίες του ζωγράφου Σπύρου Βασιλείου)

Η Ελλάδα δεσμώτρια (1943)

Κασταλία κρήνη 1900-1950 (1950, επιλογή ποιημάτων σε δύο τόμους)

Λυρικό Ημερολόγιο (1948)

Μικροί περίπατοι (1919)

Προτού ν’ αράξουμε 1910-1924 (1924)

Προσφυγικοί καϋμοί (1924)

Γαλάζια μεσημέρια (1927}

Ανθεστήρια (1928)

Κολχίδες (1931, Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών)

Λιμάνια και σταθμοί (1938, επιλογή ποιημάτων σε δύο τόμους)

Πεζά

Ιντερμέδια (1941, διηγήματα)

Δίχως φτερά (1918)

Μελέτες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο ελληνισμός (1918)

Κάτω απ' το δέντρο της ζωής. Στοχασμοί κι αφορισμοί (1936)

Οι μικρές Ελλάδες (1918)

Επίλογοι (1922, 1ος τόμος)

Προβηγκία (1940)

Ποιητικά θέματα (1940)

Διονύσιος Σολωμός (1943)

Ο Ελληνικός πολιτισμός, ομιλία του Ακαδημαϊκού κ. Σ. Σκίπη εις την Ακαδημίαν Αθηνών την 19ην Μαρτίου 1947 (1947)

Θεατρικά

Αγιά Βαρβάρα (1909)

Οι τσιγγανόθεοι (1910)

Ξεφαντώματα (1914)

Ο γύρος των ωρών, ονειρόδραμα σε πέντε μέρη και πρόλογο (1911)

Ο γύρος των ωρών, κωμωδία (ένα μέρος) [1905]

Η νύχτα της πρωτομαγιάς (1909)

Θέατρο και πρόζα (1910)

Χριστός ανέστη (1923)

Οι Πέρσες της Δύσεως (1928)

Κυρά Φροσύνη (1929)

Ο μπέμπης θέλει παντρειά (1934)

Προμηθέας (1948)

Μεταφράσεις

Ησιόδου «Έργα και Ημέραι»

Ομάρ Καγιάμ «Τα ρουμπαγιάτ» (1923)

Ζαν Μορεάς «Στροφές» (1915)

Κητς «Ο Ενδημίων» (1923)

https://el.wikipedia.org

Σωτήρης Σκίπης, έργο του Emeric Tauss Torday

ΠΟΙΗΜΑΤΑ 

Στον Κωστή Παλαμά

Μέσ’ από τα κάγκελλα τ’ αόρατα
της απέραντής μας φυλακής,
μέσα στο κελί το σκοτεινό μας,
δεν εβάσταξες στον πόνο της Φυλής
κι έπεσες σα δρυς
από τα χτυπήματα
κάποιων μαύρων ξυλοκόπων
στο σκοτάδι της νυχτιάς της τραγικής,
δίχως να προσμείνεις την αχτίδα
της καινούργιας Χαραυγής.

Κι έπεσες καθώς από σεισμό
πέφτει μια μαρμάρινη κολόνα
κάποιου πανάρχαιου ναού.
Σα ναός, οπού χτυπιέται
απ’ τα βόλια των βαρβάρων.

Σαν τον Παρθενώνα,
ήρωα, ποιητή του Αιώνα.
Μάτια στερεμένα από τις τόσες
συμφορές,
δάκρυα δε θα χύσουνε για Σένα

Θα σε κλάψουνε μια μέρα
οι ίδιοι αυτοί που μας σκοτώνουν
έναν - ένα,
σαν ξυπνήσουν απ’ τη μέθη τους
κι αντικρύσουν τι ερημιές
εσκορπίσανε στο διάβα τους
σ’ αναρίθμητες καρδιές.

Φεύγεις, πας για το ταξίδι σου
το Αχερούσιο, το στερνό,
ω πρωτότοκε αδερφέ μας,
όμως κοίτα πώς ξοπίσω σου
οι Έλληνες σε χαιρετάνε.

Ο καθένας ένα στίχο σου
ψέλνοντας μελωδικό,
σε ξεπροβοδάνε
με τα μύρια σου τραγούδια,
που βουίζουν σα μελίσσια
πάνω απ’ Απριλιού λουλούδια,
σα να προμηνάνε την Ανάσταση,
ω μεγάλε ραψωδέ μας.
 http://poem-for-you.blogspot.com

Το ποίημα αυτό το απήγγειλε ο ποιητής στην κηδεία του Κωστή Παλαμά τον Φλεβάρη  του 1943

Άσπρα καράβια

Μουσική: Γιάννης Σπανός

Άσπρα καράβια τα όνειρά μας
για κάποιο ρόδινο γιαλό
άσπρα καράβια τα όνειρά μας

θα κόβουν δρόμο κι ένα δρόμο
μυριστικό κι ευωδιαστό
θα κόβουν δρόμο κι ένα δρόμο

Κι από ψηλά θα μας φωτίζει
το φεγγαράκι το χλωμό
κι από ψηλά θα μας φωτίζει

και θ’ αρμενίζουν, ω χαρά μας
ίσα στο ρόδινο γιαλό
άσπρα καράβια τα όνειρά μας

❃    ❃    ❃    ❃

Αθήνα

Ω Αθήνα γλυκειά!..
Ω Αθήνα γλυκειά! Το χειμώνα σου
ονειρεύουμαι πάλι, όταν πιάνη
η βροχή ξαφνικά, κι απ’ τους δρόμους σου
οι διαβάτες σκορπίζουν με βία.

Σε μαρκίζα αποκάτω κατάκλειστου
μαγαζιού θεναβρώ καταφύγιο,
κι ώρες μόνος θα μείνω,
το βρόχινο το θλιμμένο ν’ ακούσω τραγούδι…

Α βροχή ! Ποιών φωνών πολυαγάπητων
την ηχώ τη σβησμένη μού φέρνεις;
Ποια ευτυχία μακρυνή, που δε βάσταξε;
Ποιόν καημό, που ποτέ δεν πεθαίνει;

…Μια φορά απ’ το παράθυρο σ’ άκουγα
του σπιτιού μου, ω βροχή της Αθήνας,
που του σφάλησε ο Χάρος τη θύρα του
και το εσκέβρωσε η Μοίρα για πάντα…

από την Ανθολογία της Νεοελληνικής Γραμματείας - τρίτος τόμος
του Ρένου Ηρακλή Αποστολίδη
Εκδόσεις: Τα Νέα Ελληνικά, 1970-1972

http://poihsh-logotexnia.blogspot.com

❃    ❃    ❃    ❃

Μα τι νοιάζει

Όπου πας κι όπου στρέψεις τη μοίρα σου
δεν ξεφεύγεις! Οι μέρες μας είναι
υφασμένες με τέτοια κλωστή,
τη χαρά ν’ ακολουθά πάντα η λύπη.

Μα τι νοιάζει! Τη λύρα τα δάχτυλα
ας μην παύουν ν’ αγγίζουν. Κι ας έρθουν
τα τραγούδια θλιμμένα ή χαρούμενα,
για μας όλα καλόδεχτα θα ‘ναι.

Είν’ ωραίο το πρωί, το παράθυρο
σαν ανοίγεις, να βλέπεις το φέγγος
της πιο ξάστερης μέρας κι ανάσταση
να θαρρείς πως η φύση γιορτάζει.

Μα παρόμοια είν’ ωραίο όταν της θύελλας
το στριγκό γροικάς θούριο και πέρα,
η αστραπή αγριεμένη, το μέτωπο
το θόλο τ’ ουρανού στεφανώνει.
πηγή: http://www.nikostsintros.gr

❃    ❃    ❃    ❃

Στην παλιά μας γωνιά

Στην παλιά μας γωνιά, που αγαπούσαμε,
έν’απόγευμα κρύο του Νοέμβρη,
καθισμένοι, απ’τα τζάμια θωρούσαμε
τ’ωχρό φως και τα κίτρινα φύλλα.

Μα προπάντων το βλέμμα σου εκάρφωνες
στα μαλλιά μου, που αρχίσαν ν’ασπρίζουν,
κ’εγώ πρώτη φορά τώρα εξάνοιγα
του μετώπου σου κάποιες ρυτίδες.

Την κρυφή μου τη σκέψη δε ζήτησες
να σου εκφράσω∙ ουτ εγώ την αιτία
της πικρίας σου να μάθω δε ρώτησα,
που είχε ξάφνου χυθεί στη μορφή σου.

Ώς που τέλος το σκότος μας έζωσε
του βραδυού και δε βλέπαμε πλέον
ο ένας του άλλου τα δάκρυα, οπού εχύναμε
για τη νιότη μας που είχε πεθάνει.
πηγή: http://www.nikostsintros.gr

Ήρθες εψές

Μουσική: Γιάννης Σπανός

Ήρθες εψές στον ύπνο μου και μου ψιθύρισες
πως απ’ τα ξένα μάνα μου εξαναγύρισες

Τρέχω ο καλός να σε δεχτώ μπρος στ’ ακρογιάλι σου
Να γείρω όπως κι έναν καιρό μες στην αγκάλη σου

Μα βρίσκω ολέρμο το γιαλό κι έρμα τα κύματα
και παίρνω το δρομί και πάω πέρα στα μνήματα

Ήρθες εψές στον ύπνο μου και μου ψιθύρισες
κι από τα ξένα μάνα μου δεν ξαναγύρισες
http://www.poiein.gr/

❃    ❃    ❃    ❃

Το τραγούδι των Αργοναυτών

Η ίδια η Αθηνά ν’ αγρύπνησε από πάνω τηςόταν γινότουν κι είναι τόσο ωραία;Λάμπει σαν άστρο μες στα κύματα...Χαίρε, Ιωλκός! Η Αργώ μας ξεκινάει,η Αργώ μας ξεκινάει και πάει!...Θα ’ν’ το ταξίδι μας γεμάτο από ξαφνιάσματα,—καλώς να ’ρθουν όποια και να ’ναι!—Όμως κυβέρνα στο τιμόνι, Ιάσονα,και σκόρπισέ μας την εμπιστοσύνη,τις Σκύλλες και τις Χάρυβδες για να διαβούμε,τα ήσυχα τα νερά τα ξαναβρούμε,το νου μας θρέψ’ εσύ με την ελπίδανα φτάσουμε μια μέρα στην Κολχίδα.
Κι εσύ, σύντροφε Ορφέα, την κιθάρα σουπάρε και ψάλλε μας τραγούδια θεία,να ’χουνε κάτι το λειτουργικόκαι κάτι από μυσταγωγία,όπως τ’ αηδόνια το μαγιάπριλοσε κήπους ισκιερούς, που οι αχτίδεςτου φεγγαριού μισοφωτίζουνε,τα γλυκά τους ξεχύνουν «αλληλούια»,κάμε να γαληνέψουν τα στοιχεία,κάμε να μαγευτούν τα κήτη...
Αυτή δεν είν’ η Μοίρα των Αργοναυτών;Αυτή δεν είν’ η Μοίρα των Ανθρώπων,να μη χωρούν ποτέ στην Ιωλκόκαι το γενέθλιό τους τόπον;
Τα σπλάχνα μας τα καίει Στύγιο Νερό,τα στήθη μας τα σφίγγει η Ανησυχία,Ιερέα Ορφέα, μαντικέ προφήτη,το νου μας θρέψ’ εσύ με την ελπίδανα φτάσουμε μια μέρα στην Κολχίδα.

http://www.greek-language.gr/

❃    ❃    ❃    ❃

Ελένη 

Από την Τροία τέλος ο Μενέλαοςστη Σπάρτη του γυρνά με την Ελένηκι όπως αρμόζει, εμπρός απ’ το παλάτι του,χρυσό βωμό για τη θυσία στήνει.
Κι οι Σπαρτιάτες γιορτινοί μαζεύονται,καθένας μες στα μπράτσα του κρατώνταςκαλόθρεφτο κριάρι. Και προσμένουνεποιό απ’ όλα θα διαλέξει ο Βασιλιάς τους.
Μα ο Βασιλιάς τους δίχως καν να τους θωρεί,προς το θυσιαστή, που το μαχαίριστιλπνό κρατάει στο χέρι, τη Βασίλισσασπρώχνει με βια!... Κράζει, βοά το πλήθος.
Μα, ω θαύμα! μες στην τόσην αναστάτωσηάξαφνα ορμούν οι Μούσες... Την αρπάζουνκαι την πάνε για πάντα στον Ταΰγετο,δέκατη Μούσα και αδερφή τους!
http://www.greek-language.gr/

❃    ❃    ❃    ❃

Ευρυδίκη 

Στον ποιητή Κούλη Αλέπη

Όπως ο Ορφέας κι εγώ μιαν Ευρυδίκηκάποιο πρωί συνάντησα, πλασμένηαπό ρόδα και κρίνα. Όμως τη νύχτατην εθρήνησα ξάφνου πεθαμένη.
Την πήρε τάχα το ίδιο τ’ όνειρό μου;Ο χαμός; Ο καιρός; Σα μιαν εικόναπου σβήνει μες στο νου μας; Κι από τότεπερνώ σ’ έναν ατέλειωτον χειμώνα.
Κι αόμματο, τυφλό μέσα στα ερέβημε παίρνει και με φέρνει η Λάμια η Φρίκη,— δος μου ξανά το φως, ω Χρόνε, ω Πλούτων,δος μου ξανά την Ευρυδίκη!...
Δος μου ξανά τη φευγαλέαεπαφή μου με τα στιλπνά βελούδατων λείων μελών της. Την ανατριχίλαπου νιώθει επάνω σ’ άνθη η πεταλούδα.
Της αναπνιάς της το άρωμα. Τη γέψητου ιδρώτα της στα στήθη της, τα χείλη,που έμοιαζε δάκρυ σκόρπιο από τα μάτιατης Χαραυγής σε κήπους, τον Απρίλη.
Θεέ Πανδαμάτορ της Φθοράς, του Ζόφου,Δύναμη Χθόνια, Χθόνια Δίκη,
δος μου ξανά τη Μέθη, τα φτερά της,δος μου ξανά την Ευρυδίκη.
http://www.greek-language.gr/

Ομάδα λογοτεχνών του ΕΑΜ Γιάννης Χατζίνης, Σοφία Μαυροειδή-Παπαδάκη, Σωτήρης Σκίπης, Έλλη Αλεξίου, Γιώργος Βαλέτας (από αριστερά). 
Σεπτέμβριος 1941.

πηγή