ΒΑΛΤΕΣΙΝΙΚΟ 12/2016 - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΗΣ ΝΕΛΛΑΣ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ

Το Βαλτεσινίκο είναι ένα όμορφο, γραφικό και φιλόξενο κεφαλοχώρι της ορεινής Γορτυνίας. Χτισμένο σε υψόμετρο 1150 μ., είναι από τα πιο ορεινά χωριά της Αρκαδίας. Βρίσκεται βορειοδυτικά της Βυτίνας και απέχει 6 χιλ. από τα Μαγούλιανα και 60 χιλ. από την Τρίπολη, προς το δρόμο του Πύργου. Παλιότερα είχε 800 περίπου κατοίκους, σήμερα όμως κρατά μόλις 200.

Το χωριό έχει έκταση 41 τ. χιλ. Από αυτά τα 12 είναι γεωργική έκταση, τα 22 είναι βοσκοτόπια και τα 5 ελατοσκέπαστο δάσος. Πριν λίγα χρόνια το χωριό ανθούσε. Είχε μια καλή κοινωνία με αρκετές δημόσιες υπηρεσίες: Αστυνομία, Ειρηνοδικείο, Αγρονομείο, Συμβολαιογραφείο, Γυμνάσιο και Δημοτικό, ξυλογλυπτική σχολή κ.λ.π. Ιδιαίτερα η ξυλοτεχνία ήταν παλαιότερα πολύ διαδεδομένη εδώ. Οι ντόπιοι τεχνίτες της ξυλογλυπτικής είχαν αποκτήσει με τα περίτεχνα έργα τους - ιδιαίτερα στη φιλοτέχνηση των τέμπλων των εκκλησιών - μεγάλη φήμη σε όλη την Πελοπόννησο. Δυστυχώς, ακολουθώντας τη μοίρα των χωριών της ορεινής Αρκαδίας, το χωριό άρχισε να ερημώνει μετά τον πόλεμο, γνωρίζοντας έντονη μετανάστευση. Σήμερα λειτουργεί ένα Δημοτικό Σχολείο και ένα Ιατρείο

Πάνω από τον οικισμό δεσπόζουν ζωσμένες από το ελατόδασος τρείς κορυφές του Μαινάλου, το Παλαιόκαστρο (1435μ.), το Αλογοβούνι και το Ψηλό Βουνό. Η θέα είναι μαγευτική, με τις ελατοσκέπαστες πλαγιές, τα καταπράσινα περιβόλια, τις βαρύσκιωτες καρυδιές, τις πανύψηλες λεύκες και γύρω να απλώνεται πανέμορφο το ελατόδασος. To χειμώνα το χωριό είναι τυλιγμένο στην πάχνη και συχνά αποκλείεται από το χιόνι.

 Μονή Αγίου Νικολάου Βαλτεσινίκου

Παλιό και ιστορικό δίδυμο μοναστήρι-ασκηταριό στη δυτική πλευρά του φαραγγιού του Κάψαλη, 3 χιλ. έξω από το Βαλτεσινίκο, στο δρόμο προς το χωριό Ολομάδες. Είναι χτισμένο στην πτύχωση του βράχου μέσα σε σπήλαιο και είναι σήμερα εγκαταλειμμένο. Γνωστό και σαν Παλαιομονάστηρο το μοναστήρι είναι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο και την Ανάληψη. Κτίστηκε γύρω στα 1500-1550, εποχή φυγής προς το μοναχισμό. Κάηκε μερικά το 1826 από τον Ιμπραήμ. Η επίσημη διάλυσή του έγινε το 1833.

Το συγκρότημα του μοναστηριού έχει δεχτεί μετασκευές με σειρά από πολεμίστρες (που είναι χωνοειδείς, εσωτερικά 60x70 και εξωτερικά 12x15) και μικρά παράθυρα κατά τη διάρκεια του αγώνα του 21. Καλύπτεται μάλιστα σχεδόν ολόκληρο από τεράστια σπηλιά. Ένα μικρό μέρος του έχει τεχνητή στέγη και μόνο η πρόσοψη έχει κτιστεί. Μάλιστα, λόγω της δυσπρόσιτης θέσης του, αποτέλεσε οχυρό και καταφύγιο των αγωνιστών και των κατοίκων.

Η είσοδος στο μοναστήρι γίνεται σήμερα από μια πέτρινη σκάλα που οδηγεί σε μια μικρή αίθουσα, τον εξωνάρθηκα, 23τ.μ. Οι δύο ναοί είναι χτισμένοι σε δύο επίπεδα-ορόφους. Μια σκάλα ανεβάζει στο πάνω επίπεδο όπου είναι ο ναός της Ανάληψης, λαξεμένος στον βράχο. Ο ναός σώζει, αν και σε κακή κατάσταση από το χρόνο, την υγρασία και την έλλειψη συντήρησης, υπέροχες τοιχογραφίες των μέσων του 16ου αιώνα. Το ιερό χωρίζεται με μικρό ξύλινο τέμπλο. Σε μια κοιλότητα του βράχου που έχει τη μορφή τρούλου εικονίζεται ο Παντοκράτωρ με τους Ευαγγελιστές.

Πάνω από την είσοδό του διακρίνεται εντοιχισμένο αγγείο που λειτουργούσε σαν ηχείο. Από τον εσωνάρθηκα ένας στενός διάδρομος οδηγεί στο ναό του Αγίου Νικολάου. Είναι ένας μικρός ναΐσκος που μόλις χωράει τους παπάδες και δύο ψάλτες. Η αγιογράφηση είναι κατεστραμμένη. Σώζονται μόνον ίχνη δύο αγιογραφιών.

Στη δεξιά πλευρά του εξωνάρθηκα, μια ξύλινη σκάλα οδηγεί σε ένα εξώστη, από όπου μια σήραγγα 50μ. βγάζει έξω από το μοναστηριακό συγκρότημα. Η δίοδος αυτή χρησίμευε για να επικοινωνεί η μονή με τα κτίσματα που υπήρχαν έξω από τη αυτή. Ο διάδρομος που οδηγεί στο ναό του Αγίου Νικολάου συνεχίζοντας οδηγεί σε ένα ανοικτό χώρο, στον "εξώστη". Δίπλα υπάρχει μια μεγάλη σπηλιά, όπου το 1826 είχαν αποθηκεύσει οι χωριανοί γεννήματα.

Το μοναστήρι είναι συνδεδεμένο με ένα αξιόλογο επεισόδιο κατά την Επανάσταση. Το Σεπτέμβριο του 1826 κατέφυγαν εκεί εκατοντάδες γυναικόπαιδα και λίγοι αγωνιστές από το Βαλτεσινίκο για να σωθούν από την επιδρομή του στρατεύματος του Ιμπραήμ. Προΐστατο ο ίδιος ο Ιμπραήμ που εισέβαλε στο χωριό για να εκδικηθεί το φόνο του ανιψιού του, του Μπεόπουλου, από επαναστάτες κοντά στο Αγριδάκι.

Οι Τούρκοι επέδραμαν κατά του μοναστηριού μετά από προδοσία. Οι έγκλειστοι όμως αμύνθηκαν γενναία προκαλώντας τους μεγάλες απώλειες. Μάλιστα απέκρουσαν την απόπειρα των πολιορκητών να εισβάλουν από τρύπα που αποκάλυψαν στην οροφή του σπηλαίου, πάλι μετά από προδοσία. —

Στη συνέχεια κατόρθωσαν να απομονώσουν με βρεμένες λινάτσες τη φωτιά που έβαλαν οι Τούρκοι, οι οποίοι έριξαν από την τρύπα αναμμένα ξύλα. 

Αποτέλεσμα ήταν να καεί ένα μέρος του μοναστηριού. Μετά από τρεις μέρες πάντως οι Τούρκοι έλυσαν την πολιορκία λόγω απωλειών αλλά και της σπουδής τους να αποχωρήσουν προς την Πάτρα.

Και σήμερα ακόμα βρίσκει κανείς στην μεγάλη σπηλιά μετά τον εξώστη καμένα σπυριά σιταριού. Επίσης, φαίνεται ακόμα ο ογκόλιθος που έριξαν οι Τούρκοι από την τρύπα, ο οποίος και σκάλωσε ανάμεσα στους βράχους

.

Το φαράγγι που είναι χτισμένο στα βράχια του το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου! 

Μέσα στο χωριό υπάρχουν 10 εκκλησίες: Αγ. Γιώργιος, Άγιοι Θεόδωροι, Άγ. Ταξιάρχης, Αγία Βαρβάρα, Αγ. Δημήτρης, Αγ. Αικατερίνη, Άγ. Θεράπων, Άγ. Κωνσταντίνος, Παναγίτσα, Αγ. Μαρίνα, και Άγ. Τρύφων, το κοιμητήρι του χωριού. Πολλές από αυτές είναι αριστουργήματα αρχιτεκτονικής. Οι μεγαλύτερες και πιο αξιόλογες είναι αυτές των Αγίων Θεοδώρων στο κέντρο του χωριού και του Αϊ Γιώργη, αληθινό κομψοτέχνημα, με το χαρακτηριστικό οκταγωνικό της τρούλο, χτισμένη από Λαγκαδιανούς μαστόρους. Έντονη είναι η ομοιότητά της με το ναό της Αγίας Κυριακής της Δημητσάνας, ένδειξη ότι έχει κατασκευασθεί από τους ίδιους μαστόρους. Αξιόλογο είναι επίσης το εκκλησάκι των Ταξιαρχών κοντά στην κάτω πλατεία, χτισμένο το 1824. 

Εξω από το χωριό υπάρχουν επίσης και άλλα 5 εκκλησάκια. Κοντά στο χωριό, παράλαμψη του δρόμου για τη Μυγδαλιά οδηγεί στο όμορφο φαράγγι του Κάψαλη και το μικρό χωριό Ολομάδες. Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα δύο παλιά μοναστήρια που είναι κοντά στο χωριό. Η Μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου στο δρόμο για τη Μυγδαλιά (1 χιλ.), - η οποία λειτουργεί έως σήμερα - και η ιστορική Μονή του Αγίου Νικολάου. στο φαράγγι του Κάψαλη. Και στα δύο μοναστήρια σώζονται τα καθολικά και τα κελιά. Στην κορυφή Παλαιόκαστρο βρίσκονται τα λείψανα μεσαιωνικού οχυρού.

Στο πάνω μέρος του χωριού υπάρχει κεφαλάρι, του οποίου το νερό περνάει μέσα από αυτό. Υπάρχουν επίσης αρκετές πετρόχτιστες βρύσες. Ξεχωρίζουν επίσης η κάτω πλατεία, το πολιτιστικό κέντρο, δωρεά των αδελφών Σοφιανόπουλου, όπου λειτουργεί δανειστική βιβλιοθήκη, και το όμορφο σπίτι της οικογένειας Ορφανού.

Βορεινά του Βαλτεσίνικου και σε απόσταση τριών χιλ. εκτείνεται μικρό οροπέδιο, ο "Βαλτεσινιώτικος Κάμπος", με τα χωράφια και τις καλλιέργεις των κατοίκων της περιοχής. Καλλιεργούνται πατάτα, που είναι εξαιρετικής ποιότητας, και σιτηρά. Στο δρόμο για τη Μυγδαλιά ξεχωρίζει παλιό πετρόχτιστο γεφύρι και το ξωκκλήσι της Αγίας Μαρίνας. Β.Α. του κάμπου και στα όρια των Δημοτικών Διαμερισμάτων Βαλτεσινίκου-Μυγδαλιάς, στη θέση "Αγία Παρασκευή", υπάρχουν ερείπια αρχαίου ναού. Τον ναό ταυτίζουν μερικοί μελετητές με τον ναό της Αρτέμιδος που μνημονεύει ο Παυσανίας, όπου και τοποθετούν τη θέση των Αρχαίων Λουσών

Ενδιαφέρον παρουσιάζει η ονομασία του χωριού, που είναι γεγονός ότι είναι η μοναδική στην Ελλάδα, κάτι που και ο Καθηγητής Πολίτης επισημαίνει. Έχουν κατατεθεί αρκετές απόψεις και θεωρίες σχετικά με την ονομασία του. Σύμφωνα με μια άποψη η κατάληξη "-ικο" παραπέμπει σε σλαβικό όνομα και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι από την περιοχή πέρασαν Σλάβικα φύλα. Οι υποστηρικτές της άποψης αυτής υπερθεματίζουν μάλιστα επικαλούμενοι και την ύπαρξη και άλλων τοπωνυμιών στην περιοχή με την ίδια κατάληξη: "Μπεζένικο", Γκαρζένικο", "Μπαρμπεσινίκο". 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΛΛΑ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ 
πηγές πληροφοριών 
http://www.e-valtesiniko.gr/
https://el.wikipedia.org/
http://www.valtesiniko-arkadias.gr/