Η Μυρτιώτισσα (λογοτεχνικό ψευδώνυμο της Θεώνης Δρακοπούλου) γεννήθηκε στο προάστιο της Κωνσταντινούπολης Μπεμπέκι. Ο πατέρας της ήταν διπλωμάτης και έξι χρόνια μετά τη γέννηση της Θεώνης διορίστηκε γενικός πρόξενος της Ελλάδας στην τουρκοκρατούμενη τότε Κρήτη, όπου μετακόμισε μαζί με την οικογένειά του. Μετά από παραμονή δυο χρόνων στο νησί εγκαταστάθηκαν οριστικά στην Αθήνα, όπου η Θεώνη φοίτησε στη Σχολή Χιλλ της Πλάκας. Από μαθητική ηλικία είχε κλίση προς την ποίηση και το θέατρο. Πήρε μέρος σε ερασιτεχνικές παραστάσεις αρχαίου δράματος και συνεργάστηκε με τη Νέα Σκηνή του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου. Μετά από σύντομη διακοπή της ενασχόλησής της με το θέατρο, λόγω αντίδρασης της οικογένειάς της, συνέχισε τις δραματικές σπουδές της στο Παρίσι (Κρατική Δραματική Σχολή), όπου εγκαταστάθηκε μετά το γάμο της με το Σπύρο Παππά, με τον οποίο απέκτησε ένα γιο το Γιώργο, ο οποίος σταδιοδρόμησε στο ελληνικό θέατρο. Στην Ελλάδα επέστρεψε μετά από μερικά χρόνια μετά το τέλος του βραχύβιου γάμου της και εργάστηκε ως καθηγήτρια απαγγελίας στο Ωδείο Αθηνών. Καθοριστική για την ποιητική της έκφραση στάθηκε η γνωριμία και ο έρωτάς της με τον ποιητή Λορέντζο Μαβίλη. Μετά τον δραματικό θάνατο του τελευταίου στη μάχη του Δρίσκου το 1912 η Μυρτιώτισσα στράφηκε στην παλιά της αγάπη για να εκφράσει τον πόνο της. Το 1919 κυκλοφόρησε η πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο Τραγούδια. Σημαντική για τη ζωή της στάθηκε επίσης η βαθιά φιλία που τη συνέδεε με τον Κωστή Παλαμά, οποίος στάθηκε καθοδηγητής της. Τιμήθηκε με κρατικά βραβεία ποίησης (το 1932 για τα Δώρα της αγάπης και το 1939 για τις Κραυγές). Μετά τον πρόωρο χαμό του γιου της εξέδωσε το βιβλίο Ο Γιώργος Παππάς στα παιδικά του χρόνια (1962). Πέθανε στην Αθήνα. Η ποίηση της Μυρτιώτισσας κυριαρχείται από έντονο λυρισμό, ενώ συχνά θέματά της είναι η φύση και το δίπτυχο έρωτας-θάνατος.
 |
| Η Θεώνη Δρακοπούλου (η Μυρτιώτισσα) σε ηλικία 16 ετών. |
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)
Ι.Ποίηση
• Τραγούδια. Αθήνα, Τύπος, 1919.
• Κίτρινες φλόγες. Αθήνα, 1925.
• Τα δώρα της αγάπης. Αθήνα, 1932.
• Κραυγές. Αθήνα, 1939.
ΙΙ.Πεζογραφία
• Ο Γιώργος Παππάς στα παιδικά του χρόνια. Αθήνα, 1962.
ΙΙΙ.Ανθολογίες
• Ελληνικά ποιήματα, κατάλληλα για απαγγελία. Αθήνα, 1921.
• Παιδική ανθολογία1-2. Αθήνα, 1930.
ΙV. Μεταφράσεις
• Κοντέσσα ντε Νοάιγ, Ποιήματα· Μετάφραση Μυρτιώτισσας. Αθήνα, 1928.
• Ευριπίδη, Μήδεια. Αθήνα, 1932.
V. Συγκεντρωτικές εκδόσεις
• Ποιήματα. Αθήνα, 1953.
• Μυρτιώτισσας Άπαντα (με πρόλογο του Τάσου Αθανασιάδη και εισαγωγή του Ανδρέα Καραντώνη). Αθήνα, Alvin Redman Hellas, 1965.
 |
| Η Μυρτιώτισσα στο "Όνειρο εαρινής πρωίας" του Ντ' Αννούντσιο σε σκηνοθεσία Χρηστομάνου στο Δημοτικό Θέατρο. |
ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Σ’ αγαπώΣ’ αγαπώ, δεν μπορώ
Τίποτ’ άλλο να πω
Πιο βαθύ, πιο απλό
Πιο μεγάλο!
Μπρος στα πόδια σου εδώ
Με λαχτάρα σκορπώ
Τον πολύφυλλο ανθό
Της ζωής μου
Τα δυο χέρια μου, να…
Στα προσφέρω δετά
Για να γείρεις γλυκά
Το κεφάλι
Κι η καρδιά μου σκιρτά
Κι όλη ζήλια ζητά
Να σου γίνει ως αυτά
Προσκεφάλι
Ω μελίσσι μου, πιες
Απ’ αυτόν τις γλυκές
Τις αγνές ευωδιές
Της ψυχής μου!
Σ’ αγαπώ τι μπορώ
Ακριβέ να σου πω
Πιο βαθύ, πιο απλό
Πιο μεγάλο;
Τα βήματα
Τα βήματα, τα βήματά σου
τα γνώριμα τ’ αγαπημένα που είναι χαμένα.
Έχω ποθήσει τη μιλιά σου,
τα μάτια σου, τα δυο σου χέρια.
Κι έχω διψάσει τα φιλιά σου
και πια με σφάζουνε μαχαίρια.
Σαν θυμηθώ τα βήματά σου,
καίγονται ξαφνικά τ’ αστέρια.
Βρίσκομαι μες την αγκαλιά σου.
Τα βήματα, τα βήματά σου.
Τα βήματα, τα βήματά σου,
μες τα όνειρά μου τρομαγμένα,
φτάνουν σε μένα.
Έχω ξεχάσει τη μιλιά σου,
τα μάτια σου, τα δυο σου χέρια.
Κι έχω διψάσει τα φιλιά σου
και πια με σφάζουνε μαχαίρια.
Σαν θυμηθώ τα βήματά σου,
καίγονται ξαφνικά τ’ αστέρια.
Βρίσκομαι μες την αγκαλιά σου.
Τα βήματα, τα βήματά σου.
Έρωτας τάχα
Έρωτας τάχα να ‘ν’ αυτό
που έτσι με κάνει να ποθώ
τη συντροφιά σου,
που σαν βραδιάζει, τριγυρνώ
τα φωτισμένα για να δω
παράθυρά σου;
Έρωτας να ‘ναι η σιωπή
που όταν σε βλέπω, μου το κλείνεις
σφιχτά το στόμα,
που κι όταν μείνω μοναχή,
στέκω βουβή κι εκστατική
ώρες ακόμα;
Έρωτας να ‘ναι ή συμφορά,
με κάποιου αγγέλου τα φτερά
που έχει φορέσει,
κι έρχετ’ ακόμη μια φορά
με τέτοια δώρα τρυφερά
να με πλανέσει;
Μα ό,τι και να ‘ναι, το ποθώ,
και καλώς να ‘ρθει το κακό
που είν’ από σένα·
θα γίνει υπέρτατο αγαθό,
στα πόδια σου αν θα σωριαστώ
τ’ αγαπημένα.
Τα πλοία που λαχτάριζες μακριά για να σε φέρουν
στις χώρες που 'ν' σαν όνειρο, στις χώρες που μαγεύουν
κάθε παιδιού τη νια καρδιά π' όλο ποθεί και θέλει
να δει, ν' αγγίξει, να γευτεί της γης όλο το μέλι!
Την άγια θύρα της ζωής τρεμάμενη σ' ανοίγω
και κρύβω τη λαχτάρα μου και τον καημό μου πνίγω.
Μα είναι μεγάλος μου καημός κι είναι πικρή η ψυχή μου...
Ω! διάφανο αγριολούλουδο βγαλμένο απ' τη πνοή μου.
Μονάχα συ, φωτίζοντας βαθιά τη σκοτεινιά μου,
το νεκρωμένο ξύπναγες, παλμό μες στη καρδιά μου.
Τώρα σε χάνω. Αμίλητη, αδάκρυτη και μόνη,
βλέπω τη νύχτα να 'ρχεται βαριά και να με ζώνει...
http://astronkyttaron.heavenforum.org/
Voluptas
Ελάτε, ο κόσμος όλος είμαι εγώ!
μες απ’ τα χρυσοκόκκινα μαλλιά μου,
απ’ τη ματιά κι’ από τα δάχτυλά μου
της ηδονής πετιέται το στοιχειό.
Ελάτε ο κόσμος όλος είμαι εγώ.
Όμως αγάπη μη γυρεύετ’ από μένα
Δε θα με ιδήτε μπρος σας να λυγίσω
και πάνε τα τραγούδια σας χαμένα
Μέσα μου άγριες νιώθω επιθυμιές!
και τις ερωτευμένες σας καρδιές
πως θα ‘θελα να μπόρεια να μασήσω
με τα λευκά μου δόντια τα γερά,
σα φρέσκα μυγδαλάκια τραγανά,
και τον αιμάτινο χυμό τους να ρουφήξω!
Δάκρυα δε θέλω, δάκρυα δε θέλω δε ζητώ
παρά φωτιά για τη φωτιά μου,
τα σαρκικά φιλιά μου,
στόμα που στάζει φλόγα να γευτεί
Ω! τι με νοιάζει τότες κι’ αν κοπεί
το νήμα απ’ της Μοίρας μου τ’ αδράχτι,
αφού θα νοιώθω πως από Ηδονή
θα σκορπιστεί το είναι μου σε στάχτη ….
Πάθος
Ω! τα μάτια, τα μάτια σου
που όλο χρώματ’ αλλάζουν,
με γητεύουν τα μάτια σου
και βαθιά με σπαράζουν.
Μες στα χέρια - τα χέρια σου -
τα γερά, τ’ ατσαλένια,
τρεμουλιάζουν τα χέρια μου
σαν πουλιά λαβωμένα!
Και το σώμα, το σώμα σου,
νευρικό κι ανδρειωμένο,
πώς το λιώνει το σώμα μου
το βαριά κουρασμένο.
http://www.poiein.gr/
Θέλω να ξέρεις
Θέλω να ξέρεις πως δεν έσβησε,
μέσα μου η πύρινη ματιά σου
κι αυτά τα χρόνια που δεν μ' έβλεπες,
εγώ τα πέρναγα σιμά σου...!
Θέλω να ξέρεις πως το χέρι σου
στη μοναξιά μου μ' οδηγούσε
θέλω να ξέρεις πως η σκέψη σου
τα όνειρά μου κυβερνούσε....
Κι όταν ο άγριος πόνος μ' έπνιγε
εσέναν έκραζα βοήθεια,
κι εσύ ερχόσουν, ω! τα λόγια σου
τι δροσολόγημα στα στήθια..!!
Θέλω να ξέρεις ότι πέρασα
πολλές νυχτιές μαζί μ' εσένα,
ενώ η βροχή κυλούσε πένθιμα
κι ήσαν τα πάντα ησυχασμένα...
Κι εκει σου ξεμυστηρευόμουνα
τα πάθια μου, τα μυστικά μου,
σου 'δειχνα την ψυχή μου ολόγυμνη,
σου 'λεγα: ''Λαχταρά η καρδιά μου
να μπεί μες στο κρυφό, βαθύσκιωτο
της θείας καρδιάς σου περιβόλι...''
Κι εσύ τη δέχοσουν, της έδινες
ξεκούρασμα κι αραξοβόλι...!!
Θέλω να ξέρεις πως θα φλέγεται
πάντοτε μέσα μου η ματιά σου
κι όλα τα χρόνια που μου μέλλονται
εγώ θε να τα ζω κοντά σου.
Κι όταν ο χάρος που λαχτάρισμα
τέτοιο μας έδωσε μια μέρα
τέλος θελήσει κι έρθει να με βρει
προτού μ' αυτόν εφύγω πέρα
Θέλω να ξέρεις πως με σένανε
τα στερνά λόγια θα μιλήσω
κι αργά μ' εσέ για κάποιο ανέβασμα
σε κάποιο βράχο θα κοιμήσω!
Τα δώρα της αγάπης σου
Τα δώρα της αγάπης σου, Καλέ,
μ’ όλα τα μύρα,
κι αν δεν μου τά’ φερες, εγώ
πλούσια τα πήρα.
Τα πήρα και ταξίδεψα βαθιά
στους άυλους τόπους,
κι αγαπηθήκαμε έξω απ’ τον καιρό
και τους ανθρώπους.
Όλα, κι ακόμα τον παντοτινό
της καρδιάς πόνο,
που το βασιλικό του έχει σ’ αυτή
στημένο θρόνο,
τον ξέχασα, και δόθηκε μεμιάς,
ψυχή και σάρκα,
στο πέλαο της αγάπης, με το νου
πλατιά τη βάρκα.
Πλέρια μου τα ξανάδωκες εσύ
τα στερημένα,
κι όλο το καλοκαίρι έχω τραφεί
γλυκά από σένα.
Την κάθε αυγή με ξύπναγε απαλά
το χάιδεμά σου,
και τη βουνίσια γευόμουν δροσιά
στην αγκαλιά σου.
Κι ως έγερνεν ο ήλιος στο βουνό,
πως απ’ το χέρι
μ’ έσερνες κι ανεβαίναμε μαζί,
χρυσό μου ταίρι!
Κι οι νύχτες, ω! κι οι νύχτες σιωπηλές
κι αστροντυμένες,
και μόνο εμείς στο δάσος, δύο ψυχές
ερωτεμένες.
Τα δώρα της αγάπης σου, Καλέ,
μ’ όλα τα μύρα,
τι κι αν δεν τά’ φερες! Εγώ
πλούσια τα πήρα.
Και τώρα ζούνε πάνω απ' τον καιρό
και τους ανθρώπους,
στης φαντασίας μέσα τους βαθιούς,
τρισάγιους τόπους.
(από την ποιητική συλλογή Τα Δώρα της αγάπης)
https://annagelopoulou.blogspot.gr/
Οι φωτογραφίες είναι από https://annagelopoulou.blogspot.gr/
 |
| Η Μυρτιώτισσα ως Αντιγόνη στο Στάδιο (1904). |
Voluptas
Ελάτε, ο κόσμος όλος είμαι εγώ!
μες απ’ τα χρυσοκόκκινα μαλλιά μου,
απ’ τη ματιά κι’ από τα δάχτυλά μου
της ηδονής πετιέται το στοιχειό.
Ελάτε ο κόσμος όλος είμαι εγώ.
Όμως αγάπη μη γυρεύετ’ από μένα
Δε θα με ιδήτε μπρος σας να λυγίσω
και πάνε τα τραγούδια σας χαμένα
Μέσα μου άγριες νιώθω επιθυμιές!
και τις ερωτευμένες σας καρδιές
πως θα ‘θελα να μπόρεια να μασήσω
με τα λευκά μου δόντια τα γερά,
σα φρέσκα μυγδαλάκια τραγανά,
και τον αιμάτινο χυμό τους να ρουφήξω!
Δάκρυα δε θέλω, δάκρυα δε θέλω δε ζητώ
παρά φωτιά για τη φωτιά μου,
τα σαρκικά φιλιά μου,
στόμα που στάζει φλόγα να γευτεί
Ω! τι με νοιάζει τότες κι’ αν κοπεί
το νήμα απ’ της Μοίρας μου τ’ αδράχτι,
αφού θα νοιώθω πως από Ηδονή
θα σκορπιστεί το είναι μου σε στάχτη ….
Πάθος
Ω! τα μάτια, τα μάτια σου
που όλο χρώματ’ αλλάζουν,
με γητεύουν τα μάτια σου
και βαθιά με σπαράζουν.
Μες στα χέρια - τα χέρια σου -
τα γερά, τ’ ατσαλένια,
τρεμουλιάζουν τα χέρια μου
σαν πουλιά λαβωμένα!
Και το σώμα, το σώμα σου,
νευρικό κι ανδρειωμένο,
πώς το λιώνει το σώμα μου
το βαριά κουρασμένο.
http://www.poiein.gr/
Θέλω να ξέρεις
Θέλω να ξέρεις πως δεν έσβησε,
μέσα μου η πύρινη ματιά σου
κι αυτά τα χρόνια που δεν μ' έβλεπες,
εγώ τα πέρναγα σιμά σου...!
Θέλω να ξέρεις πως το χέρι σου
στη μοναξιά μου μ' οδηγούσε
θέλω να ξέρεις πως η σκέψη σου
τα όνειρά μου κυβερνούσε....
Κι όταν ο άγριος πόνος μ' έπνιγε
εσέναν έκραζα βοήθεια,
κι εσύ ερχόσουν, ω! τα λόγια σου
τι δροσολόγημα στα στήθια..!!
Θέλω να ξέρεις ότι πέρασα
πολλές νυχτιές μαζί μ' εσένα,
ενώ η βροχή κυλούσε πένθιμα
κι ήσαν τα πάντα ησυχασμένα...
Κι εκει σου ξεμυστηρευόμουνα
τα πάθια μου, τα μυστικά μου,
σου 'δειχνα την ψυχή μου ολόγυμνη,
σου 'λεγα: ''Λαχταρά η καρδιά μου
να μπεί μες στο κρυφό, βαθύσκιωτο
της θείας καρδιάς σου περιβόλι...''
Κι εσύ τη δέχοσουν, της έδινες
ξεκούρασμα κι αραξοβόλι...!!
Θέλω να ξέρεις πως θα φλέγεται
πάντοτε μέσα μου η ματιά σου
κι όλα τα χρόνια που μου μέλλονται
εγώ θε να τα ζω κοντά σου.
Κι όταν ο χάρος που λαχτάρισμα
τέτοιο μας έδωσε μια μέρα
τέλος θελήσει κι έρθει να με βρει
προτού μ' αυτόν εφύγω πέρα
Θέλω να ξέρεις πως με σένανε
τα στερνά λόγια θα μιλήσω
κι αργά μ' εσέ για κάποιο ανέβασμα
σε κάποιο βράχο θα κοιμήσω!
 |
| Η Μυρτιώτισσα ως Θεώνη Παππά, όταν ζούσε με το σύζυγό της Σπύρο Παππά στο Παρίσι. |
Τα δώρα της αγάπης σου, Καλέ,
μ’ όλα τα μύρα,
κι αν δεν μου τά’ φερες, εγώ
πλούσια τα πήρα.
Τα πήρα και ταξίδεψα βαθιά
στους άυλους τόπους,
κι αγαπηθήκαμε έξω απ’ τον καιρό
και τους ανθρώπους.
Όλα, κι ακόμα τον παντοτινό
της καρδιάς πόνο,
που το βασιλικό του έχει σ’ αυτή
στημένο θρόνο,
τον ξέχασα, και δόθηκε μεμιάς,
ψυχή και σάρκα,
στο πέλαο της αγάπης, με το νου
πλατιά τη βάρκα.
Πλέρια μου τα ξανάδωκες εσύ
τα στερημένα,
κι όλο το καλοκαίρι έχω τραφεί
γλυκά από σένα.
Την κάθε αυγή με ξύπναγε απαλά
το χάιδεμά σου,
και τη βουνίσια γευόμουν δροσιά
στην αγκαλιά σου.
Κι ως έγερνεν ο ήλιος στο βουνό,
πως απ’ το χέρι
μ’ έσερνες κι ανεβαίναμε μαζί,
χρυσό μου ταίρι!
Κι οι νύχτες, ω! κι οι νύχτες σιωπηλές
κι αστροντυμένες,
και μόνο εμείς στο δάσος, δύο ψυχές
ερωτεμένες.
Τα δώρα της αγάπης σου, Καλέ,
μ’ όλα τα μύρα,
τι κι αν δεν τά’ φερες! Εγώ
πλούσια τα πήρα.
Και τώρα ζούνε πάνω απ' τον καιρό
και τους ανθρώπους,
στης φαντασίας μέσα τους βαθιούς,
τρισάγιους τόπους.
(από την ποιητική συλλογή Τα Δώρα της αγάπης)
https://annagelopoulou.blogspot.gr/
Οι φωτογραφίες είναι από https://annagelopoulou.blogspot.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου