ΝΑΞΟΣ Α' ( ΚΟΡΩΝΟΣ ) - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΗΣ ΝΕΛΛΑΣ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ

Το χωριό μου...Κόρωνος Νάξου....ένας πανέμορφος ήσυχος και καθαρός τόπος από την βαβούρα του καλοκαιριού και μέσα στην δροσιά και στον καθαρό αέρα.
.

 Αγιος Γεώργιος.....

Η Κόρωνος είναι ελληνικό χωριό της Νάξου, του δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων της Περιφερειακής Ενότητας Νάξου της Περιφέρειας Ν. Αιγαίου (κατά το Σχέδιο Καλλικράτης).

Παλαιότερα ανήκε στην άλλοτε επαρχία Νάξου του νομού Κυκλάδων. Από το 1999 έως το 2010 σύμφωνα με την τότε διοικητική διαίρεση της Ελλάδας αποτελούσε έδρα κοινότητας του δήμου Δρυμαλίας. Από 1 Ιανουαρίου 2011 αποτελεί ιδία έδρα της ομώνυμης τοπικής κοινότητας, της δημοτικής ενότητας Δρυμαλίας, του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων.

Το παλαιό της, βυζαντινό όνομα, ήταν Τρικοκκιές. Ανήκει στα λεγόμενα Σμυριδοχώρια μαζί με την Απείρανθο, την Κεραμωτή, το Σκαδό, και το Λυώνα όπου ακόμη και σήμερα εξορύσσεται η ναξιακή σμύρις. Στην Κόρωνο εξορύσσονταν τα πέντε όγδοα της συνολικής ποσότητας. Η ίδια αναλογία ισχύει και τώρα για τις μικρές πλέον ποσότητες που παραδίδονται στην ελληνική πολιτεία.

 Ο τουριστικός οδηγός για τις Κυκλάδες, του National Geographic, περιγράφει την Κόρωνο ως ένα από τα πιο εντυπωσιακά χωριά της ορεινής Νάξου, με τα πλακόστρωτα σοκάκια του, τις καμάρες και τα στεγαστά, τα ασπροβαμμένα σκαλοπάτια που ενώνουν τις πάνω με τις κάτω γειτονιές, τα νησιώτικα μικρά σπίτια με τις παμπάλαιες πόρτες τους βαμμένες σε έντονα χρώματα την εκκλησία της Αγίας Μαρίνας τη μικρή πλατεία με «εξώστη», τους παλιούς καφενέδες και τις ταβερνούλες

Το κεντρικό σοκάκι του χωριού......Μονό πεζή....δεν μπαίνουν αυτοκίνητα...

 Αριστερά η Κόρωνος....δεξιά το Σκαδό....

Στα δυτικά του χωριού κυριαρχεί το όρος Κόρωνος. Είναι το δεύτερο σε ύψος βουνό της Νάξου, λίγα μέτρα χαμηλότερο από τον επιβλητικό Ζα. Η Κόρωνος έχει ύψος 999 μέτρα (κορυφή Μαύρο Βουνί), ενώ ο Ζας 1004 μέτρα. Η Κόρωνος έχει όμως δύο ακόμη ψηλές κορυφές. Το Βρυόκαστρο με ύψος 989 μέτρα και τις Τρούλες Κορώνου με ύψος 867 μέτρα. Ψηλά στο βουνό, στο «Κακό Σπήλιo» υπάρχει η επιγραφή των προκλασικών χρόνων «ΔΡΙΟC ΔΙΟΝΥCOY». Στις πλαγιές του βουνού μέχρι αρκετά ψηλά και σε πολύ μικρού πλάτους κλιμακωτές αναβαθμίδες, ήταν φυτεμένα αμπέλια. Το χώμα, στα στενά αυτά "χαλιά", το στήριζαν με "πεζούλες" κτισμένες ξερολιθιά, που τις έφτιαχναν με τις πέτρες που έβγαζαν όταν τα έσκαβαν. Τα χαλιά είχαν σκαφτεί μόνο εκεί που το έδαφος, αν και πετρώδες, πρόσφερε κάποιο ανεκτό επίπεδο ανταπόδοσης του κόπου που καταβαλλόταν για την καλλιέργειά του. Το υπόλοιπο βουνό, με πολλές πρινιές και λίγες καστανιές άλλοτε, είναι σήμερα αλλού με θάμνους και αλλού γυμνό. Υπάρχει ωστόσο βατός χωματόδρομος που οδηγεί μέχρι την κορυφή Μαυροβούνι. 

 Άγιος Γεώργιος ..

Η περιοχή της Κορώνου έχει έκταση 22 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η ανθρώπινη παρουσία στην περιοχή αυτή είναι συνεχής. Υπάρχουν ευρήματα στο Κακό Σπηλιό που δείχνουν κατοίκηση από τη νεολιθική εποχή. Στη θέση Άβδελη κοντά στο Λυώνα επισημάνθηκε οικισμός και ανασκάφτηκαν από τον καθηγητή Χρίστο Ντούμα τάφοι της πρώτης περιόδου του κυκλαδικού πολιτισμού. Ευρήματα της ίδιας περιόδου υπάρχουν και στη θέση Λιοϋρι. Τα ευρήματα στα Μάλια είναι του 3000 π.Χ.

Το 1207 ο Μάρκος Σανούδος διαίρεσε τη Νάξο σε 56 τιμάρια, φέουδα, τοπαρχίες ή κοινώς τόπους. Στον κατάλογο των 56 τόπων που παραθέτει ο Grimaldi περιλαμβάνονται και οι Βόθροι. Η Κωμιακή, η Μέση, η Αμμόμαξη και η Κεραμωτή ορίσθηκαν ως ιδιαίτεροι τόποι. Σε πίνακα τιμαρίων, τιμαριούχων και φοροδοσίας του έτους 1670 που παραθέτει στη ιστορία του ο Grimaldi, το τιμάριο Βόθροι αναφέρεται με το όνομα Βόθροι ή Βότρυς.  Στην ιστορία του o Grimaldi αναφέρεi επίσης ότι "προς το μεσημβρινόν μέρος αυτής" (εννοείται της κοιλάδας της Κωμιακής) "κείται η κοιλάς καλουμένη Βώθροι ως εκ του βαραθρώδους σχηματισμού αυτής, περικυκλωμένη εκ βουνών, είνε δε ορεινή, έχει δυό χωρία τό μεν Σκαδό (α), τόδε Τρικοκκιά (β)".  Αναφέρεi ακόμη ότι στις περισσότερες περιπτώσεις στους τόπους δόθηκαν τα ονόματα που ήδη είχαν. Αυτό ισχύει οπωσδήποτε για τόπους όπως η Κωμιακή , η Μέση, η Αμμόμαξη και η Κεραμωτή που περιελάμβαναν ένα μόνο χωριό, δεν ισχύει όμως κατ'αναγκην για το φέουδο Βόθροι που περιελάμβανε δύο χωριά.

Το τιμάριο των Βόθρων ανήκε στα 1541 στον αφέντη της Τζιας Γιαννούλη Γοζανδίνο. Τα φέουδα τα πουλούσε ο ένας τιμαριούχος σε άλλο και άλλαζαν συχνά χέρια.Το 1670 οι Βόθροι αποτελούσαν φέουδο του Χρουσή Σομμαρίπα. Στην περιοχή δεν φαίνεται να κατοίκησαν, τουλάχιστον για ικανό χρόνο, "ευγενείς". Στην περιοχή δεν υπάρχουν υπολείμματα μεσαιωνικών ή μεταγενέστερων κάστρων ή πύργων κάποιων οικονομικά ισχυρών. Ήταν περιοχή φτωχών μικροκαλλιεργητών και βοσκών. Ο ευγενής που διαφέντευε την περιοχή, αφ ενός τους αποσπούσε ένα μέρος της παραγωγής, αφετέρου εξουσίαζε τη ζωή τους. Μόνο μετά την κατάργηση των φέουδων άρχισε το χωριό να αναπτύσσεται. Τα φεουδαλικά δικαιώματα καταργήθηκαν το 1721. 

Το σμυρίγλι, το ορυκτό του χωριού, χρησιμοποιόταν και χρησιμοποιείται συνεχώς μέχρι τις μέρες μας από την εποχή του κυκλαδικού πολιτισμού. Κατά την αρχαιότητα λεγόταν ναξία λίθος. Η θέση στην οποία είναι κτισμένο το χωριό το καθιστά αθέατο από τη θάλασσα, γεγονός που μαρτυρά φόβους για πειρατές, πρόβλημα που είχε ανακύψει από τους βυζαντινούς και τους Ρωμαϊκούς ακόμη χρόνους.

 Αγία Μαρίνα

 Η Αγία Μαρίνα είναι η κεντρική εκκλησία του οικισμού της Κορώνου. Είναι δίκλιτη, με το παλαιότερο κλίτος, που κτίστηκε πριν το 1200, αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη, και το νεότερο, που χρονολογείται στα τέλη του 16ου αιώνα, αφιερωμένο στη Αγία Μαρίνα.

Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν το μαρμάρινο τέμπλο και το πλακόστρωτο δάπεδο με τον δικέφαλο αετό, που φέρει την επιγραφή «Δια συνδρομής Παπά

Νικηφόρου» και την χρονολογία 1804.

Στο υπέρθυρο της πύλης εισόδου αναγράφεται ότι «ανακαινίσθηκε επί Ιωακείμ Ιερομόναχου στις 17 Ιουλίου 1747», ενώ την περίοδο 1954-56, κατασκευάστηκαν το πατάρι (γυναικωνίτης), η πλακόστρωτη σκεπή, το

Δεσποτικό, οι μαρμάρινες εξέδρες και η δεξαμενή του νερού, από τον τεχνίτη Δημήτρη Μανωλά. Φημισμένες είναι και οι 3 «γλυκόλαλες καμπάνες», όπως αποκαλούνται από τούς ντόπιους, της Αγίας Μαρίνας, που σημαίνονται με το πόδι.

Στην πλακόστρωτη αυλή της Εκκλησίας υπάρχει ένας τεράστιος αιωνόβιος πλάτανος, μαρμάρινες κερκίδες, βρύση και παγκάκια που προσφέρονται για λίγη ξεκούραση. — στην τοποθεσία

 Ποζάροντας αραχτές.......η κτηνοτροφία στην Νάξο είναι δυναμική του νησιού..τα τυροκομικά τους προιόντα ,δεν παίζονται.....Ειδικά αυτά που φτιάχνουν οι νοικοκύρηδες   για την οικογένεια, δεν έχουν καμία σχέση με του εμπορίου...Κεφαλοτύρι αρσενικό που λένε...γραβιέρα,Ανθότυρο άπαχο και ξυνότυρο με 1000000 λιπαρά η μπουκιά ..μυζήθρες ξερές και ξυνόγαλο.....

Η ανατολή από την βεράντα μας στην Κόρωνο ...αχνοφαίνονται τα βουνά από τις υπόλοιπες Κυκλάδες..

 Το πουλάρι και οι υπερήφανοι γονείς.

Η Κάτω Γειτονιά ...στην Κόρωνο.

 Τα πρωινά στην Παναγιά...(με το απόλυτο ζουμ της Νίκον μου)

  Συννεφιασμένο ξημέρωμα...Ζωοδόχος Πηγή!

 Κάθε ανατολή είναι μοναδική...στο βάθος η Ικαρία!!

 Ο Αη Γιάννης...πάντα εκεί,πάντα κάτασπρος και καθαρός! 

Ενα στενό ζωγραφιά!! 

Παλιό και διατηρητέο με μεγάλη ιστορία το σπίτι του Όθωνα Πρωτονοτάριου .....στην Πλάτσα της Κορώνου...

Στην Κόρωνο της Νάξου έχουν αναπαλαιώσει και αναδείξει,δυο από τα "πηγάδια" τους....Έχουν τοποθετήσει κάνουλες για να μην τρέχει άσκοπα το πεντακάθαρο παγωμένο νερό,που δεν λιγοστεύει ούτε το καλοκαίρι!!....εδώ,στην δεύτερη φώτο, βλέπουμε που έρχεται το νερό από το βουνό,μέσα από το παράθυρο που φωτίζεται για να το βλέπει ο κόσμος..Το πηγάδι είναι εκατοντάδων ετών!!

Λυώνας 

 Το μοναδικό μέρος της Ελλάδας, στο οποίο απαντάται το συγκεκριμένο πέτρωμα, η σμύριδα, σε εκμεταλλεύσιμη ποσότητα, είναι το νησί της Νάξου και θεωρείται υψηλής ποιότητας. Ανάλογα κοιτάσματα σμύριδας υπάρχουν και στην Τουρκία, με σύσταση ανάλογη με αυτή της Νάξου. Η σμύριδα Νάξου εκτοπίστηκε από τη διεθνή αγορά, κυρίως από την τεχνητή σμύριδα (τεχνητό κορούνδιο, που παρασκευάζεται με την μέθοδο Βερνέιγ (Verneuil process)). Η σμύριδα της Νάξου βρίσκεται στα σπλάχνα του βουνού Αμμόμαξη που βρίσκεται στη βόρια Νάξου και ανάμεσα στα χωριά Απείρανθος και Κόρωνος. Το σμυρίγλι εξορύσσεται ακόμα και σήμερα, χωρίς, όμως, πλέον να υπάρχει ζήτηση στην αγορά, καθώς έχει πλέον εξ ολοκλήρου αντικατασταθεί από το τεχνητό κορούνδιο. Οι εφαρμογές του συγκεκριμένου ορυκτού είναι πάρα πολλές μετά από βιομηχανική επεξεργασία. Κατασκευάζονται από αυτήν σμυριδόπανα και σμυριδοτροχοί λείανσης, ενώ υπό μορφή κόκκων χρησιμοποιείται στα αντιολισθηρά οδοστρώματα κ.λ.π. Η εξόρυξη και διάθεση στο εμπόριο της σμύριδας από την εποχή της τουρκοκρατίας ήταν αποκλειστικό προνόμιο των κατοίκων των χωριών της ορεινής Νάξου. Το προνόμιο της εξόρυξης ισχύει και σήμερα. Οι σμυριδεργάτες παραδίδουν το σμυρίγλι που εξορύσσουν στο κράτος και εκείνο το διαθέτει στο εμπόριο. Οι σμυριδεργάτες είναι ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ με βάση την ποσότητα της σμύριδας που παραδίδουν. Τα ασφάλιστρα πληρώνονται απο το κράτος. το Ι.Κ.Α. διατηρεί ειδική κατηγορία ασφαλισμένων μέχρι και σήμερα (Σμυριδεργάτες - Σμυριδοένσημα).

Σε απόσταση 40χμ περίπου από το κέντρο της Χώρας βρίσκεται ο όρμος του Λιώνα στην βορειοανατολική πλευρά της Νάξου και μόλις 6 χλμ. από το χωριό Κόρωνος.

Ο όρμος αποτελούσε παλιά λιμάνι εξαγωγής σμύριδας και στη διαδρομή θα δείτε τις στοές των παλιών σμυριδωρυχείων. Η παραλία είναι εκτεθειμένη στους βοριάδες και θα προτείναμε να την επισκεφτείτε μέρες που δεν φυσάνε. Η θάλασσα είναι πεντακάθαρη και η παραλία χαρακτηρίζεται από πολύχρωμα βότσαλα

Ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος μήκους οκτώ περίπου χιλιομέτρων που ξεκινά από το χωριό και κατηφορίζει τις βορεινές πλαγιές της Αμμόμαξης, οδηγεί ανατολικά, στο μικρό ψαροχώρι του Λυώνα με τις μια δύο ταέρνες και τη βοτσαλωτή παραλία . Ο Λυώνας, επίνειο της Κορώνου, υπήρξε παλαιότερα σταθμός ατμοπλοΐας και ήταν πριν την κατασκευή του εναέριου το λιμάνι εξαγωγής της σμύριδας. Τα λατομεία Αμμόμαξης Α.ΝΑ. της Κορώνου — 

Μια ματιά στην τρικυμία .....με το ίχνος του απογεύματος ανάμεσα από τους τοίχους.... 

Απογευματινή φουρτούνα του βοριά.

Αργοκοίλι 

 Σε σύντομο σχετικά διάστημα στο σημείο εύρεσης αναγέρθηκε στην αρχή μικρή εκκλησία σε ρυθμό βασιλικής, που με το πέρασμα του χρόνου επεκτάθηκε σε μήκος. Πριν 20 περίπου χρόνια αναγέρθηκε ο μικρός ναός του αγιάσματος ακριβώς παρά το αρχικό επιφάνειο φρεάτιο το οποίο και περιλήφθηκε στο αριστερό σημείο του εικονοστασίου του ναϊδρίου, ενώ όλη η αριστερή πλευρά είναι η είσοδος του αποκαλυφθέντος σπηλαίου - παρατηρητηρίου. Η άνοδος από τη κρύπτη στην έξοδο της οροφής γίνεται από κάθετες σχεδόν λαξευμένες βαθμίδες φρεατίου που επιτρέπουν λόγω στενότητας μόνο την κατ΄ άτομο διέλευση και με δυνατότητα στήριξης μόνο από τα τοιχώματα του φρεατίου. Παρά ταύτα δεν έχει συμβεί κανένα ατύχημα.

Επίσης στον ίδιο χώρο ολοκληρώθηκε η ανέγερση νέου μεγαλοπρεπή ναού, ανατολικότερα του αρχικού που σε διαστάσεις κρίνεται ο μεγαλύτερος των Κυκλάδων και που βρίσκεται στο στάδιο της αποπεράτωσης. Πέριξ αυτού προγραμματίζεται η ανέγερση περιμετρικών κελιών φιλοξενίας πιστών καθώς και αίθουσες πολιτιστικών εκδηλώσεων μεταξύ των οποίων και μεγάλο αμφιθέατρο.Άλλος δρόμος μήκους τεσσάρων χιλιομέτρων, σε ψηλότερη περιοχή της βορεινής πλαγιάς της Αμμόμαξης που κατευθύνεται επίσης ανατολικά, οδηγεί στο Αργοκοίλι όπου και το μοναστήρι της Παναγίας της Αργοκοιλιώτισας. Από εδώ η θέα προς την ανατολή περιλαμβάνει νησιά των Κυκλάδων και των Δωδεκανήσων, την Ικαρία και βουνά της Μικράς Ασίας όταν η ατμόσφαιρα είναι διαυγής.

Ο ναός του Αγιάσματος. Σπήλαιο του αγιάσματος

Το 1835 κατόπιν "καθ΄ ύπνου υπόδειξης", κατοίκου του χωριού Κόρωνος Νάξου και μετά από επανάληψη δεύτερης έρευνας επίσης ομοίας υπόδειξης στη θέση Αργοκοίλι βρέθηκαν τελικά δύο παλαιές βυζαντινές εικόνες της Παναγίας εκ των οποίων η μία παρουσίαζε την Παναγία επί της Ζωοδόχου Πηγής. Οι δύο αυτές εικόνες μεταφέρθηκαν αρχικά στο χωριό Κόρωνος και από εκεί στη Μητρόπολη Παροναξίας. Τον επόμενο χρόνο, και ανήμερα της εύρεσης, εμφανίσθηκε αγίασμα σε επιφάνειο φρεάτιο μπροστά σε αντικρινό βράχο, από το σημείο εκείνο της εύρεσης. Σκάβοντας στη συνέχεια στο σημείο αυτό αποκαλύφθηκε είσοδος μικρού σπηλαίου εντός του οποίου μέσα από μια μικρή κρύπτη, αριστερά, υπήρχαν λαξευμένες βαθμίδες σχεδόν σε κάθετη διάταξη που οδηγούν στην από οροφής έξοδο. Ολόκληρο αυτό το σπήλαιο αποδίδεται σήμερα ως βυζαντινό παρατηρητήριο φυλάκιο παρά τη βάση του οποίου είχαν αποκρύψει τις εικόνες πιθανώς στη περίοδο της εικονομαχίας. Το σημείο αυτό του βράχου του αγιάσματος είναι ορατό από τη θάλασσα όχι όμως από την ακτή. Βρίσκεται δε σε απόλυτη ευθυγράμμιση με δύο κατ΄ έναντι κορυφές λόφων με κατεύθυνση Α - Δ. Ανέγερση ναού  πηγή

 Ανατολή 

Το Β΄μέρος θα το βρείτε εδώ 

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΚΕΙΜΕΝΑ : ΝΕΛΛΑ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ

πηγές 

https://el.wikipedia.org/
http://www.diakopes.gr/