Γουίλιαμ Σόμερσετ Μομ ( 25 Ιανουαρίου 1874 – 16 Δεκεμβρίου 1965 )

Κάθε έθνος που θεωρεί πιο σημαντικές την ευκολία και την άνεση από την ελευθερία του, θα χάσει σύντομα την ελευθερία του. Και η ειρωνεία είναι, ότι σύντομα θα χάσει επίσης και τις ευκολίες και τις ανέσεις του.

O Γουίλιαμ Σόμερσετ Μομ (William Somerset Maugham, 25 Ιανουαρίου 1874 – 16 Δεκεμβρίου 1965) ήταν Άγγλος θεατρικός συγγραφέας, μυθιστοριογράφος και διηγηματογράφος. Ήταν από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της εποχής του και λέγεται ότι ήταν ο πιο ακριβοπληρωμένος συγγραφέας κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930. Πολλά έργα του έχουν μεταφερθεί στον κινηματογράφο.

Βιογραφία

Γεννήθηκε στο Παρίσι και ήταν ιρλανδικής καταγωγής. Ήταν το τέταρτο απ' τα έξι παιδιά του νομικού συμβούλου της βρετανικής πρεσβείας. Όταν σε ηλικία δέκα χρονών έχασε τους γονείς του πήγε στην Αγγλία. Σπούδασε ανθρωπιστικές σπουδές για ένα χρόνο στη Χαϊδελβέργη και ύστερα ιατρική, την οποία όμως εγκατέλειψε μετά την επιτυχία των μυθιστορημάτων του. Το 1903 έγραψε το πρώτο του θεατρικό (A man of honour) κι ακολούθησαν κι άλλα. Το 1917 βρέθηκε στη Ρωσία ως βρετανός πράκτορας και κάλυψε τα γεγονότα της Οκτωβριανής επανάστασης ως ρεπόρτερ. Πέθανε στη Νίκαια της Γαλλίας σε ηλικία 91 χρονών.

Ο Σόμερσετ Μομ ήταν ένας από τους δημοφιλέστερους (και καλύτερα αμειβόμενους) συγγραφείς της εποχής του. Παρά την τεράστια όμως επιτυχία της πρόζας του και των θεατρικών του έργων, ποτέ δεν κέρδισε την ανεπιφύλακτη αναγνώριση των κριτικών και των ομότεχνών του. Έγραψε σε ύφος παραδοσιακό και απολύτως κατανοητό σε εποχή κατά την οποία άρχισε να εμφανίζεται η μοντέρνα μορφή λογοτεχνίας των Ουίλιαμ Φόκνερ, Τζέιμς Τζόις, Βιρτζίνια Γουλφ κ.λ.. Ο ίδιος έλεγε για τον εαυτό του : «Είμαι στην πρώτη σειρά των δευτέρας τάξεως συγγραφέων».

Πρωτότυπος, φλεγματικός και κοσμοπολίτης, ταξίδευε και παρατηρούσε (διακρίνεται για τη βαθιά γνώση της ανθρώπινης φύσης), σατίριζε κυνικά και ανάλαφρα τα ήθη της ανώτερης αγγλικής τάξης καθώς και τις σχέσεις των δύο φύλων του. Το ημιαυτοβιογραφικό μυθιστόρημά του Ανθρώπινη Δουλεία και το Στην Κόψη του Ξυραφιού είναι από τα γνωστότερα έργα του. Πέθανε πλήρης ημερών στις 16 Δεκεμβρίου του 1965 σε ηλικία 91 ετών.

Έργα

Μυθιστορήματα

Liza of Lambeth (Η Λίζα από το Λάμπεθ, 1897)

Mrs Craddock (Η κυρία Κράντοκ, 1902)

The Magician (Ο μάγος, 1908)

Of Human Bondage (Ανθρώπινη Δουλεία, 1915)

The moon and the sixpence (Το φεγγάρι και μια πεντάρα, 1919)

The painted veil (Το βαμμένο πέπλο, 1925)

Ashenden οr Τhe British Agent (Ασέντεν ή Ο Βρετανός πράκτορας, 1928)

Cakes and ale (Κέικ και μπύρα, 1930)

The Narrow Corner (Η μικρή γωνιά, 1932)

Christmas Holiday (Χριστουγεννιάτικες διακοπές, 1939)

The razor's edge (Στην κόψη του ξυραφιού, 1944)

Θεατρικά

Lady Frederik (Λαίδη Φρέντερικ, 1907)

The explorer (Ο εξερευνήτης, 1908)

The Tenth Man (Ο δέκατος άνθρωπος, 1913)

The Land of Promise (Η Γη της Επαγγελίας, 1913)

Our betters (Οι καλύτεροί μας, 1917)

The Circle (Ο κύκλος, 1921)

East of Suez (Ανατολικά του Σουέζ, 1922)

Caesar's Wife (Η γυναίκα του Καίσαρα, 1922)

Rain (Η βροχή, 1923)

The letter (Το γράμμα, 1927)

The constant wife (Η σταθερή σύζυγος, 1927)

The sacred flame (Η ιερή φλόγα, 1928)

For Services Rendered (Διά παρασχεθείσας υπηρεσίας, 1932)

Η Θεατρίνα - Actress (Δημοσίευση στην Αθήνα 1957)

Ελληνικές μεταφράσεις

Η Λίζα από το Λάμπεθ, μετάφρ. Σπ. Γεροδήμου (εκδ. «Γαλαξίας»)

Ανθρώπινη Δουλεία, μετάφ. Γιάννης Λάμψας ("Μπεργαδή")

Το φεγγάρι και μιά πεντάρα, μετάφ. Μ.Πολίτη ("Γκοβόστης")

Το βαμμένο πέπλο

μετάφ. Μαν. Κορνήλιος (εκδ. «Κραναός»)

μετάφ. Γ. Ανδρικόπουλος ως Επικίνδυνο πέρασμα («Κ.Μ.»)

Ασέντεν ή Ο Βρετανός πράκτορας, μετάφ. Γιώργος Ασπροποταμίτης (εκδ. «Αργώ»)

Kουαρτέττο, μετάφ. Άρης Δικταίος (δεν αναφέρεται εκδότης· Aθήνα 1955)

Κέικ και μπύρα ή Κρυφες επιθυμίες, μετάφ. Δ. Κωνσταντινίδης ως Οικογενειακός φίλος (εκδ. «Ορφεύς»)

Η μικρή γωνιά, μετάφ. Κοσμάς Πολίτης ως Σε μια γωνιά της γης (εκδ. «Θεωρία»)

Χριστουγεννιάτικες διακοπές, μετάφ. Στέλλα Βουρδουμπά ως Διακοπές στο Παρίσι (Γκοβόστης)

Στην κόψη του ξυραφιού : Ανν.Φερτάκη ("Άγκυρα")

Στην κόψη του ξυραφιού : Πολύβιος Ιωαννίδης ("Φίλοι του Βιβλίου") 1947

Επιλογές διηγημάτων του Μομ μεταφράστηκαν από τον Άρη Δικταίο ("Σ.Ι.Ζαχαρόπουλος"), Γιάννη Λο Σκόκο ("Άγκυρα"), Δ.Κωνσταντινίδη ("Δαμιανού"), Αλ.Παναγή ("Πατάκη")

Γκωγκέν (Γκοβόστης) 1969

Χονολουλού και άλλα διηγήματα, εκδ. «`Αγρα», Αθήνα 2015

http://www.hellenicaworld.com/

Το Βαμμένο Πέπλο

Το κορυφαίο μυθιστόρημα του Γ. Σόμερσετ Μομ, μια ιστορία γυναικείας απιστίας και αντρικής εκδίκησης, με φόντο την Άπω Ανατολή, κυκλοφορεί σε νέα έκδοση στη σειρά Μεγάλες Αφηγήσεις των εκδόσεων Μεταίχμιο.
Λίγα λόγια για το βιβλίο
Η Κίτι Φέιν είναι η νεαρή, ωραία αλλά επιπόλαιη σύζυγος του Γουόλτερ, ενός ιατρού μικροβιολόγου διορισμένου στο Χονγκ Κονγκ. Ανικανοποίητη από τον γάμο της, ξεκινάει μια εξωσυζυγική περιπέτεια με τον Τσαρς Τάουνσεντ, έναν άντρα που βρίσκει γοητευτικό και συναρπαστικό. ¨Όταν όμως ο σύζυγός της ανακαλύπτει την απιστία της, την εκδικείται με έναν περίεργο και φρικτό τρόπο. Την υποχρεώνει να τον συνοδεύσει σε μια απομακρυσμένη περιοχή στο εσωτερικό της Κίνας, η οποία μαστίζεται από επιδημία χολέρας.
Το κλασικό μυθιστόρημα του Σόμερσετ Μομ προκάλεσε θύελλα διαμαρτυριών όταν πρωτοκυκλοφόρησε. Έχει μέχρι σήμερα μεταφερθεί τρεις φορές στον κινηματογράφο, με πιο πρόσφατη την ομώνυμη ταινία του 2006, σε σκηνοθεσία Τζον Καράν, με τη Ναόμι Γουάτς και τον Έντουαρντ Νόρτον στους πρωταγωνιστικούς ρόλους.

Απόσπασμα   

«Δεν τον εμπιστευόταν· έτσι και δεν έλεγε αυτό που έπρεπε, ο Γουόλτερ ήταν ικανός να της επιτεθεί με παγερή βλοσυρότητα. Γνώριζε πια την υπερβολική ευαισθησία που κρυβόταν κάτω από την καυστική ειρωνεία του και πόσο γρήγορα κλεινόταν στον εαυτό του έτσι και πληγώνονταν τα αισθήματά του. Προς στιγμήν εκνευρίστηκε με τη βλακεία του. Αυτό που τον βασάνιζε περισσότερο ήταν σίγουρα η πληγωμένη ματαιοδοξία του· η Κίτι αντιλαμβανόταν αόριστα ότι αυτό το τραύμα κλείνει δυσκολότερα από’ όλα. Τι παράξενο που ήταν που οι άντρες έδιναν τόσο μεγάλη σημασία στο αν τους ήταν πιστή η γυναίκα τους […]
Μετάνιωνε τώρα που δεν είχε πει στον Γουόλτερ ότι το παιδί ήταν δικό του. Το ψέμα δεν θα σήμαινε τίποτε για την ίδια, ενώ η διαβεβαίωση θα ήταν πολύ μεγάλη παρηγοριά γι’ αυτόν. Και στο κάτω κάτω μπορεί να μην ήταν ψέμα· πολύ παράξενο, αλλά κάτι μέσα της την εμπόδισε να απαλλάξει τονε αυτό της λόγω αμφιβολιών. Πόσο ανόητοι ήταν οι άντρες! Η συμμετοχή τους στη τεκνοποιία ήταν τόσο ασήμαντη: Η γυναίκα κυοφορεί το παιδί τόσους μήνες με μεγάλη δυσκολία και το γεννάει με πόνους· κι όμως λόγω της στιγμιαίας συνεργασίας του ο άντρας θεωρεί ότι μπορεί να προβάλλει τόσο εξωφρενικές απαιτήσεις. Γιατί αυτό να  βαραίνει τόσο πολύ ως προς τα αισθήματά του για το παιδί; Το μυαλό της Κίτι στράφηκε τώρα στο παιδί που θα γεννούσε»  

https://www.pagenews.gr/

Βροχή 

«Έξω έβρεχε, έβρεχε αδιάκοπα, ανελέητα, με μια άγρια μοχθηρία, πολύ κοντινή στα ανθρώπινα πράγματα»

Γράφει η Τζένη Μανάκη //

Η φύση ανεπηρέαστη από τα ανθρώπινα ακολουθεί τη δική της πορεία, μαζί της και αυτοί που ήταν συνηθισμένοι, από τη γέννησή τους, στα τερτίπια της. Θα τιμωρηθούν αυτοί που ακάλεστοι έσπευσαν να διαταράξουν αυτή τη συνύπαρξη;

Η «Βροχή», ίσως η πιο δημοφιλής νουβέλα του Σόμερσετ Μομ είναι ένα αργόσυρτο κι ωστόσο βροντερό κτύπημα ενάντια στη σοβαροφάνεια, την υποκρισία, τη θρησκοληψία, τον φανατισμό και την «ανωτερότητα» του λευκού ανθρώπου.

Δύο ζευγάρια, διαφορετικών κοσμοθεωριών, ταξιδεύουν μεταξύ των επιβατών της πρώτης θέσης, ενός πλοίου που κατευθύνεται στην Άπια, (πρωτεύουσα του Ανεξάρτητου Κράτους των Σαμόα, στο νότιο Ειρηνικό) συνδέονται »φιλικά» και δίνουν την ευκαιρία στον συγγραφέα να σκιαγραφήσει τους χαρακτήρες και τις αντιδράσεις τους, σ’ έναν κόσμο που δεν είναι ο δικός τους.

Το ζεύγος Μακφαίηλ και οι Ντέηβιντσον. Ο γιατρός Μακφαίηλ είναι ένας νηφάλιος άνθρωπος, με πλατιές αντιλήψεις που αποφεύγει να ασχολείται με τις υποθέσεις των άλλων, αρκετά δειλός όμως, ώστε, παρά τις πεποιθήσεις του, να αποτρέψει ένα διαφαινόμενο κακό, που ενδεχόμενα θα επέσυρε και τις ελάχιστες ακόμη συνέπειες σε βάρος του. Η αφελής σύζυγός του, ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη γνώμη των άλλων, συντάσσεται με θεωρίες και συμπεριφορές που θα την κάνουν να φαίνεται περισσότερο συμπαθής στον περίγυρο, επικροτεί απόψεις, θεωρίες και γεγονότα, που πιθανόν δεν πιστεύει απόλυτα.

Οι Ντέηβιντσον είναι ένα ζευγάρι ιεραποστόλων, με ανεξέλεγκτο θρησκευτικό φανατισμό. Ο τρόπος ζωής των ντόπιων τους σοκάρει και κάθε προσπάθειά τους παρελθοντική και παρούσα τείνει να αποδομήσει ήθη, έθιμα και κάθε τύπου »αμαρτωλές» απολαύσεις των αυτόχθονων. Η κυρία Ντέηβιντσον πλήρως υποταγμένη στις πεποιθήσεις του συζύγου της, τις οποίες ενστερνίζεται με πάθος, με μεγάλη υπερηφάνεια εξιστορεί στην κ. Μακφαίηλ τις δράσεις για την επίτευξη των στόχων του συζύγου της. Επαίρεται για την ακεραιότητα του χαρακτήρα του και την βαθιά θρησκευτική του πίστη. Η κ. Μακφαίηλ, επαναλαμβάνει γοητευμένη τις συζητήσεις στον αδιάφορο γι’ αυτές σύζυγό της, που η εμπειρία της πολύχρονης συμβίωσής τους συνηγορεί υπέρ του να μην αντιδρά.

Η υποψία επιδημίας χολέρας στην Άπια αναγκάζει το καράβι να αγκυροβολήσει στο Πάγκο – Πάγκο (Πρωτεύουσα της Αμερικανικής Σαμόα – αμερικάνικης βάσης κατά τα έτη 1878-1951- νοτιανοτολικά της ανεξάρτητης Σαμόα) και οι ήρωες της νουβέλας να παραμείνουν για αρκετές μέρες σ’ ένα άθλιο πανδοχείο, κάτω από μία ανελέητη, ακατάπαυστη βροχή.

« Έξω έβρεχε, έβρεχε αδιάκοπα, ανελέητα, με μια άγρια μοχθηρία, πολύ κοντινή στα ανθρώπινα πράγματα».

Στο ίδιο πανδοχείο εγκαθίσταται και η φανταχτερή νεαρή πόρνη Σέηντι που διασκεδάζει με εραστές της. Οι μουσικές, οι μεθυσμένες κραυγές η αγενής συμπεριφορά της, κάνει τους ηθικολόγους – αναγκαστικούς συγκάτοικους να θέλουν να την εξωπετάξουν στο πυρ το εξώτερον, αδιαφορώντας για την ανθρώπινη διάστασή της, και ό,τι θα συνεπαγόταν η »έξωσή» της, μέχρι που ο κύριος Ντέηβιντσον, με την απαράμιλλη αυτοπεποίθησή του, πιστεύει ότι θα καταφέρει να τη φέρει στον »δρόμο του Θεού». Η εμφάνισή της μετά την »θεία» παρέμβαση, δείχνει να τον… βρήκε, είναι όμως ειλικρινής ή έγινε υπαίτια αποκαθήλωσης αυτών που πίστευαν ότι βάδιζαν ακριβώς με κατεύθυνση προς Αυτόν;

Ο Σόμερσετ Μομ, με κινηματογραφική γραφή, έτσι που νιώθει κανείς τον ήχο της βροχής πάνω στη λαμαρίνα, ανάμικτη με τις μουσικές της Σέηντι, και την υγρασία των τροπικών να τον διαπερνά καθώς διαβάζει την υπέροχη αυτή νουβέλα, ξετυλίγει την ιστορία του, χωρίς να κρίνει, αφήνοντας τον αναγνώστη να την εκλάβει σαν μανιφέστο ενάντια στην επιβολή των λευκών κατά των σκουρόχρωμων. Να τον κάνει να υποστηρίξει την αποδοχή του διαφορετικού ενάντια στην υποκρισία και την ανειλικρινή, επαίσχυντη ηθικολογία, την αληθινή πίστη ενάντια στον ανόητο φανατισμό, τη δράση και την παρέμβαση για αποτροπή του κακού ενάντια στην αδιαφορία. Ο συγγραφέας έμμεσα επιτίθεται στην »ιεραποστολική ηθική», εξαίρει και πάλι έμμεσα την ομορφιά της ζωής και τις απολαύσεις της, και την ματαιότητα της προσπάθειας να καταπνίξει κανείς τις επιθυμίες του αφανίζοντας την ίδια τη φύση του.

Η βροχή είναι ο καταλυτικός παράγων που καθορίζει πως δεν υπάρχει διαφυγή, η φύση θα ακολουθεί την πορεία της ανεξάρτητα από τις ανθρώπινες βουλές και παρεμβάσεις.

Η νουβέλα του Σόμερσετ Μομ ενέπνευσε τους κινηματογραφιστές και οι σινεφίλ θα έχουν οπωσδήποτε παρακολουθήσει μία από τις τρεις εκδοχές όπου η Τζόαν Κρώφορντ, η Γκόρια Σουάνσον ή η Ρίτα Χαίηγουορθ έχουν υποδυθεί την Σέηντι.

http://fractalart.gr/