Η φιλοξενία του Αβραάμ, το πιο φημισμένο έργο του Αντρέι Ρουμπλιόφ
Ο Αντρέι Ρουμπλιόφ ( 1360 - 17 Οκτωβρίου 1428) θεωρείται ο κορυφαίος Ρώσος αγιογράφος του Μεσαίωνα.
Λίγα είναι γνωστά για τη ζωή του. Δεν ξέρουμε ούτε πού γεννήθηκε, ούτε ποιο ήταν το κοσμικό του όνομα, καθώς το όνομα «Απόστολος Ανδρέας» του δόθηκε όταν εκάρη μοναχός στη Μονή της Αγίας Τριάδας. Η πρώτη αναφορά στο όνομά του γίνεται το 1405 σε ένα έγγραφο, το οποίο αναφέρει ότι ανέλαβε την εικονογράφηση του Ναού του Ευαγγελισμού στο Κρεμλίνο μαζί με το Θεοφάνη τον Έλληνα και κάποιον μαΐστορα Πρόχορο. Αναφερόταν εκεί τελευταίος, και λόγω ηλικίας και λόγω αρχαιότητας.
Λέγεται ότι το 1408 ανέλαβε, μαζί με το συνεργάτη του Δανιήλ, την αγιογράφηση του Ναού της Αναλήψεως στο Βλαντίμιρ και από το 1425 ως το 1427 του καθολικού της Μονής του, της Αγίας Τριάδας ή Αγίου Σεργίου. Τέλος, μετά το θάνατο του συνεργάτη του Δανιήλ ήρθε στη Μονή Ανδρόνικωφ στη Μόσχα, όπου ανέλαβε την αγιογράφηση του καθολικού. Θεωρείται ότι πέθανε κατά τη διάρκεια αυτής της εργασίας στις 17 Οκτωβρίου 1428 (η ημερομηνία αμφισβητείται, άλλες πηγές αναφέρουν την 29η Ιανουαρίου του 1430).
Το 1988, ανακηρύχθηκε άγιος από τη Ρωσική Εκκλησία ως Άγιος Ανδρέας ο Εικονογράφος και η μνήμη του τιμάται στις 4 Ιουλίου.
Ο Αντρέι Ρουμπλιόφ υπήρξε ο επιφανέστερος Ρώσος αγιογράφος και θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους του κόσμου. Το έργο για το οποίο αναγνωρίζεται ως ένας από τους κορυφαίους Ορθόδοξους αγιογράφους, είναι η εικόνα της Αγίας Τριάδος, η οποία είναι το αριστούργημα της ρωσικής εικονογραφικής τέχνης. Η εικόνα της Αγίας Τριάδος, γνωστή ως «Φιλοξενία του Αβραάμ», διακρίνεται για τη σύνθεση, το ρυθμό, το φωτισμό, την αρμονία, την καθαρότητα και την απλότητα.
Αισθητικές κρίσεις για το έργο του είναι δύσκολο να διατυπωθούν με βεβαιότητα, καθώς τα έργα που του αποδίδονται (εκτός του ότι η πατρότητά τους είναι αμφίβολη) έχουν υποστεί επιχρωματώσεις από μεταγενέστερους, καθώς τα υλικά που χρησιμοποιούνταν εκείνη την εποχή στη Ρωσία δεν ήταν ανεξίτηλα. Σε κάθε περίπτωση διακρίνονται σαφείς επιδράσεις από το έργο του Θεοφάνη του Έλληνα, αλλά θεωρείται ότι έχει πάει ακόμη παραπέρα από το Θεοφάνη, αναφορικά με την απεικόνιση της πνευματικότητας στις μορφές.
Η τεχνική του συνδυάζει ασκητισμό και αρμονία κατά το βυζαντινό πρότυπο. Τα έργα του διακρίνονται από ηρεμία και γαλήνη και θεωρούνται πρότυπο ορθόδοξης εικονογραφίας.
Η γέννηση του Χριστού, 1405
Η Βάπτιση, Ναός του Ευαγγελισμού 1405
Η Θεοτόκος του Βλαδιμίρ, περί το 1405
Ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, Ναός του Ευαγγελισμού 1405
Αρχάγγελος Μιχαήλ, 1408
Αρχάγγελος Γαβριήλ, Ναός της Ανάληψης στο Βλαδιμίρ, 1408
Απόστολος Ανδρέας, 1408
Απόστολος Ανδρέας, 1408
Η Θεοτόκος, 1408
Ευαγγελιστής Ιωάννης, 1408
Ιωάννης ο Βαπτιστής, 1408
Ο Κύριος εν δόξη
Η εις Άδην κάθοδος, 1408-1410
Ο Λυτρωτής, περί το 1410
Η Ανάληψη, 1410
Απόστολος Παύλος, περί το 1410
Σοβιετική ταινία, σκηνοθεσία Αντρέι Ταρκόφσκι
με τους: Ανατόλι Σολονίτζιν,
Ιβάν Λαπίκοφ,
Νικολάι Σεργκέγιεφ,
Ίρμα Ράους,
Νικολάι Γκρίνκο,
Στέφαν Κρίλοφ
Στη Ρωσία του 15ου αιώνα ο αγιογράφος Θεοφάνης ο Έλληνας επιλέγει ως βοηθό του το μοναχό Αντρέι Ρουμπλιόφ. Ο τελευταίος έχει διάφορους θεολογικούς προβληματισμούς κι όταν σε μια επιδρομή των Ταρτάρων αναγκάζεται να σκοτώσει, απαρνείται για μεγάλο διάστημα τη ζωγραφική. Μια ταινία στοχασμός πάνω στην τέχνη και την πνευματική αποστολή του καλλιτέχνη, η οποία βρήκε πολλά εμπόδια κατά την πρώτη προβολή της στη Σοβιετική Ένωση.
Η υπέρβαση στην τέχνη είναι αντικείμενο αλλά και μέθοδος στη δεύτερη ταινία του Αντρέι Ταρκόφσκι από το 1966 με τίτλο «ΑΝΤΡΕΪ ΡΟΥΜΠΛΙΟΦ». Αυτό ήταν το όνομα του σπουδαιότερου Ρώσου εικονογράφου του 15ου αιώνα. Ο Ρουμπλιόφ εδώ δε συνιστά το υποκείμενο της ιστορίας της ταινίας, αλλά το σημείο εκκίνησής της... Οι ταινίες του μεγάλου Σοβιετικού δημιουργού παίρνουν μορφή θαρρείς μέσα από μια οργανική διαδικασία και είτε τις εκτιμάμε θετικά είτε όχι είναι ζωντανοί οργανισμοί με κατάδικό τους κυκλοφορικό σύστημα.
Ητρεισήμισι ωρών αναπαράσταση του πραγματικού κόσμου εκείνης της εποχής, ή καλύτερα η ανάπλασή του, παίρνει υπόψη της ότι, η άποψη των σημερινών ανθρώπων για κείνη τη μακρινή εποχή διαφέρει παντελώς από την άποψη των τοτινών ανθρώπων για την εποχή μέσα στην οποία ζούσαν. Ετσι η ταινία του Ταρκόφσκι - που δεν είναι ούτε βιογραφία ούτε ιστοριογραφία με μορφή συνεκτικής ιστορίας - δεν περιορίζεται σε απλή εικονογράφηση φορτωμένη με στοιχεία τύπου «κειμήλιου» ή «σπάνιου συλλεκτικού κομματιού» στα μάτια των σύγχρονων θεατών, αλλά δομείται με ομιλούσες σεκάνς από τη ζωή του αγιογράφου. Με επεισόδια, σε χαλαρή σχέση μεταξύ τους, που ακουμπούν πάνω σε κρίσεις πίστης, που αγγίζουν την ωμότητα και το χάος αλλά και την αντίδραση τόσο του καλλιτέχνη όσο και του πιστού. Ο Ταρκόφσκι βγάζει τον μοναχό Ρουμπλιόφ έξω από το μοναστήρι και τον θέτει αντιμέτωπο με τις σκληρές και ενοχλητικές καταστάσεις μέσα στον κόσμο που ζει.
Ο Ρουμπλιόφ - σε ρόλο περισσότερο παρατηρητή και μάρτυρα μιας εποχής που ρημάζεται από πολέμους, παρά πρωταγωνιστή, σφραγίζει την τύχη του Αντρέι Ταρκόφσκι, ως ενός από τους μεγαλύτερους δημιουργούς στην ιστορία της τέχνης του κινηματογράφου. Με μεγαλειώδεις σκηνογραφίες, εκπληκτικές κινήσεις της κάμερας και αφηγηματική ποίηση που σφύζει από φαντασία, ο Ταρκόφσκι εκθέτει τη δική του εκδοχή για τον κοινωνικό ρόλο της τέχνης. Η αφήγηση της ταινίας πραγματώνεται μέσα από εννέα κεφάλαια που ακολουθούν τη διαδρομή του εικονογράφου στο εσωτερικό μιας κατεστραμμένης από ατέλειωτους εμφύλιους Ρωσίας. Οι πιο δυνατοί πρίγκιπες βρίσκονται σε συνεχείς εχθροπραξίες για τη νομή της εξουσίας και τα χωριά στενάζουν υπό το φόβο των επιδρομών των Τατάρων. Στο επίκεντρο αυτού του χάους ο Ρουμπλιόφ αναζητά απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα της ζωής και το νόημα, τη σημασία που αυτά προσλαμβάνουν σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Ενα είδος διαλογισμού πάνω στην «πίστη» και πάνω στη «δυνατότητα» ή τη «μη δυνατότητα» σε σκληρούς καιρούς... Πάνω στο έλεος και την καταδίκη... Και πάνω στην τελική «κρίση», που είναι το θέμα της ζωγραφικής δουλειάς που ο εικονογράφος αναλαμβάνει στις αρχές του 1400, αλλά αντιμετωπίζει δυσκολίες να ξεκινήσει... Το αποτέλεσμα είναι μια κινηματογραφική εμπειρία εκτός κάθε τετριμμένης τέτοιας, όπου ο Ταρκόφσκι κάνει τους λογαριασμούς του με την «πίστη» τόσο τη θρησκευτική όσο και την καλλιτεχνική. Με την πρώτη σκηνή της ταινίας να συνιστά την απόλυτη κινηματογραφική τέχνη, ενώ τους ρόλους κρατούν ηθοποιοί τους οποίους θα ξανασυναντήσουμε και σε επόμενες ταινίες του σκηνοθέτη. Η ταινία έλαβε το ειδικό βραβείο της κριτικής επιτροπής το 1969 στο φεστιβάλ κινηματογράφου των Καννών.
Παίζουν: Ανατόλι Σολονίτσιν, Ιβάν Λάπικοφ, Νικολάι Γκρίνκο, Νικολάι Σεργκέγιεφ κ.ά.
Παραγωγή: Σοβιετική Ενωση (1966).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου