Oμιλία του Κώστα Καρούσου στην παρουσίαση του βιβλίου "Το χιόνι χορεύει " του Ορφέα Παπακωνσταντίνου ..

"Το χιόνι χορεύει "εκδ. Εύμαρος, Αθήνα 2016
Του Ορφέα Παπακωνσταντίνου ..

Εκλεκτοί προσκεκλημένοι -φίλες και φίλοι σας ευχαριστώ για την παρουσία σας.

Οι εκδόσεις "Εύμαρος στο σημείωμα του εκδότη-στην παρούσα έκδοση-γράφουν:

"Η περίπτωση του Ορφέα Παπακωνσταντίνου μας απασχόλησε σοβαρά.Μιλήσαμε με τους γονείς του, με συνεργάτες, με συγγραφείς, φτάσαμε ακόμα και σε παιδοψυχολόγο. Αποφασίσαμε να προχωρήσουμε στην έκδοση των κειμένων του Ορφέα, γιατί διακρίναμε το χάρισμά του και θεωρήσαμε πως αξίζει να γνωρίσουμε ένα παιδί με ιδιαίτερες ευαισθησίες "

Έτσι-προσωπικά-μετά τις πιο πάνω διαπιστώσεις,θα προχωρήσω με πολύ επιμέλεια και προσοχή,στην  προσέγγιση της ποίησης του Ορφέα.Γράφει σελ.11

"Σ΄ένα δάσος πυκνό βρισκόταν μια λίμνη // και είχε την αγάπη των δένδρων // 

Ξαφνικά η αγάπη χάθηκε // και το ποτάμι δεν μπορούσε να κρατήσει το νερό "

Αμέσως διακρίνουμε μιαν αφαιρετική ποιητική διεργασία,με εικαστική καθαρότητα σκέψης και διείσδυσης,συνδυασμένη με την παιδική του αθωότητα.Γράφει σελ.13

"Στα μαγεμένα δάση των ωκεανών // ο ήλιος λάμπει κάτω απ΄το χώμα //

..οι αγκαλιές των πουλιών // κάνουν τα βότσαλα να δακρύζουν // 

σαν απελπισμένα χρόνια στη γη "

Συγκινητική αποτίμηση του χρόνου ! Ποίηση με χρονικό υπόβαθρο !Γνωρίζει ο ποιητής την άμεση ανάγκη να εκφραστεί και να εκφράσει -μέσα από τη μαγεία της φύσης-τις αλληλοδιαδοχές της,το γρήγορο πέρασμα της χαράς,τη διαβατάρικη και φυσική της εικόνα, που μας χαρίζεται-βεβαίως-τόσο πλούσια και τόσο αληθινή.

Και ο άνθρωπος [ οι άνθρωποι εδώ ] είναι στην απολυτότητά τους μια φυσική κραυγή της ζωής, κι΄όπως γράφει ο ποιητής,

"οι κραυγές τους γίνονται // η καρδιά του μαγεμένου δάσους "

Ο Ορφέας, έχει συλλάβει μέσα του την εικόνα, την εικαστική απεικόνιση της φύσης και την μετέτρεψε σ΄ένα συνολικό και ανθρώπινο ενθουσιασμό.Έδωσε - μέσω της εικόνας και της φαντασίας - ανθρώπινη διάσταση και συναίσθημα και ψυχική  απολαβή,στη μαγεία της φύσης. Εδώ το απόλυτο και το συγκεκριμένο εικόνισμα της φύσης,αυτή η αυτοσχεδιαστική εικόνα των χελιδονιών, όταν γράφει,

.."το σκίσημο των χελιδονιών σα ραβδί στον αέρα "..
γίνεται το πιο άμεσο-σε συναίσθημα ταξίδι-όμοιο με την τρεχούμενη-είτε στον αέρα, είτε στη γη-συχνή και πυκνή οδοιπορία των ανθρώπων. Γράφει σελ. 20

" Όσο έχουμε τα μάτια ανοιχτά // φωτίζεται ο παράδεισος //

Όταν τα έχουμε κλειστά σκοτεινιάζει "

το στιγμιαίο της καθημερινότητας φως [ είτε της ζωής, είτε της καθημερινής μας δημιουργίας ] γίνεται εδώ,ένα παροδικό ανοιγόκλειμα των ματιών, μια ισχυρή παρομοίωση της προσκαιρότητάς μας και της  κάθε επίγειας κατάστασης. Η παιδικότητα της εικόνας, υποδεικνύει τον σκεπτόμενο, τον παρατηρητικό,τον δημιουργό που ενδιαφέρεται για το φως [ όχι ίσως του παραδείσου- όπως σχηματικά εδώ γράφει ο Ορφέας ] αλλά μπορεί να ερμηνευτεί για κάθε Μεγάλη Στιγμή, όταν έχουμε τα μάτια της Ψυχής και του Νου μας Ανοιχτά!!Γράφει σελ.22

" Φοίνικες  " Οι φοίνικες των μανιταριών // κυλάνε στις φλέβες

των ανθρώπων // περνώντας την πύλη της αγάπης "

Το καθαρά εικαστικό στοιχείο του, που πρωτεύει και καθοδηγεί την ποίησή του είναι φανερό. Εισπράττει πρώτα εικαστικά και φωτογραφικά το παρόν και έμμεσα ή άμεσα το κάνει να δένεται με της ψυχής και της αγάπης το άγγιγμα.

Γράφει ο Ορφέας  στο ποίημά του  " Σοφία "

" Οταν παθαίνεις κακό // γίνεσαι πιο σοφός "

και στη σελ. 29 τα  " Δένδρα "

" Τα δένδρα που δίνουν την ψυχή τους // είναι σαν άνθρωποι //

που μας δανείζουν τον αέρα τους "

Βεβαίως -αυτό- δεν είναι πάντα εμπειρικό και βιωμένο αποτέλεσμα της ζωής ενός 9χρονου δημιουργού,ούτε να δείξει  " πόσο σοφός γίνεσαι όταν παθαίνεις κακό " ούτε  " τα δένδρα που γίνονται άνθρωποι-και με την ψυχή τους μας δανείζουν τον αέρα τους " ούτε πώς και πόσο το πάθημα γίνεται μάθημα,αφού εξ αντικειμένου- ένας 9χρονος δεν έχει ή δεν μπορεί να έχει αυξημένο κοινωνικό αισθητήριο,ούτε την πρόωρη -θάλεγα-εφηβική διερώτηση για τη ζωή και τα υπόλοιπα της ζωής.

Τί είναι όμως εκείνο που έκανε και έφερε,το ερέθισμα της γραφής του;

Θα το αναζητήσουμε στους τίτλους των σύντομων ποιημάτων του.

Το πρώτο τιτλοφορείται  "Σοφία ".Είναι λοιπόν η  "σοφία "ο μακρόχρονος στόχος του Ορφέα; και για την απόκτηση ποιας " σοφίας " ;Είναι το πρωτοειδωμένο πάθημα,ένα εναρκτήριο λάκτισμα,να μην περνάει τίποτε απαρατήρητο στη ζωή του;

Είναι η  " σοφία " του Ορφέα,το απόσταγμα μόνο κάποιας εμπειρίας; Είναι η "σοφία " αυτή που μας ολοκληρώνει στη ζωή;...Από όποια ή όποιες σκοπιές το είδε ο Ορφέας, ένα είναι -πράγματι-αξιολογικό και επίμονο ερώτημα του ποιήματος, ότι η "σοφία " γενικά,γίνεται για τον Ορφέα το πρωτοπάθημα και το εφαλτήριο,για προσωπική και συνεχόμενη διερεύνηση και μελέτη της ζωής - παρά το πρόωρο της ηλικίας του.

Γράφει σελ 32  "  ΑΝΕΜΟΣ-ΑΓΑΠΗ "

" Η ζωή είναι ο άνεμος // ο άνθρωπος είναι αγάπη"

Ερώτηση- Η ζωή για τον Ορφέα είναι τα πολύ καθημερινά μας πράγματα;

Ερώτηση -Ο άνθρωπος είναι πράγματι η Αγάπη στη Ζωή; ..Δεν είναι μια απλή  κατάφαση το ποίημα, ποιος είναι τι.Ο τίτλος όμως φανερώνει την άμεση σχέση " Ανεμος-Αγάπη ",ας δούμε ξανά-πάλι το ποίημα.

"Η ζωή είναι άνεμος // ο άνθρωπος είναι αγάπη "

συνάγεται -λοιπόν-ότι " Η ζωή είναι αγάπη "αφού ο άνθρωπος είναι ο συνδετικός τους κρίκος.Είναι πράγματι ενστικτώδικη η γραφή του Ορφέα; Ένα είναι σίγουρο, ότι συνέδεσε απόλυτα ποιητικά [ και με συντομία ] αυτά που είναι ήδη συνδεδεμένα στη ζωή μας. Γράφει σελ 37  " Το χιόνι χορεύει "

"Το χιόνι πέφτει για να ευχαριστηθούμε

ν΄απλώσουμε την παλάμη μας,να το πιάσουμε.

Αλλά στεναχωριόμαστε γιατί λιώνει στα χέρια μας.

Το χιόνι χορεύει σαν τρελό εδώ και κει

Και μας ζεσταίνει την καρδιά "

Η ακέραια παιδικότητα του παιχνιδιού και της ευχαρίστησης,δικαιώνεται με το πιο πάνω ποίημα.Όμως εδώ, είναι κρυμμένη μια πανάρχαια πραγματικότητα της διανθρώπινης εμπειρίας.Το χιόνι μπορεί να χορεύει σαν τρελό,όμως η παλάμη, η αφή,το πιάσιμο της εικόνας όταν λιώνει-το χιόνι-στα χέρια μας [ αυτό είναι το στοιχείο της απολαβής ] είναι κι΄αυτό που ζεσταίνει τον άνθρωπο και προφανώς τον αποταμιεύει χρονικά-ως εμπειρία-ψυχική ή άλλη... στη ζωή του ευχαρίστηση.

Το οξύμωρο της εικόνας,που το παγωμένο χιόνι-λιωμένο πλέον στη παλάμη- ζεσταίνει την ανθρώπινη καρδιά, ΑΥΤΟ είναι που ο Ορφέας, εικαστικά και ποιητικά το εισέπραξε στην απόλυτη ομορφιά της φύσης [ και της ζωής ;;!! ] και το κάνει αντικείμενο σοφίας-ποίησης-και προσωπικής έκφρασης,

Γράφει ο Ορφέας στο  " Μάτι στη θάλασσα "

" Θάλασσα με τα σχήματα // και τα φύκια σαν ξυράφια //

Τα κύματα σαν φτερά πουλιών // και οι καρχαρίες σαν μεγάλα // 

έλατα των Χριστουγέννων // Τα χέλια σαν κορδέλες //

κι΄ο ξιφίας θαλάσσιο ξίφος // που αγωνίζεται για το μέλλον //

Θάλασσα είσαι το καλύτερο πλάσμα στον κόσμο "

Τα παράδοξα των εικόνων εδώ στοχεύουν σ΄ένα και μόνο στοιχείο που ορίζει όλο το ποίημα, στο στίχο "θάλασσα είσαι το καλύτερο πλάσμα στον κόσμο" 

Εκλεκτοί φίλοι-ες,όταν ο Ορφέας μορφοποιεί τη θάλασσα,όταν οι καρχαρίες γίνoνται έλατα,όταν τα κύματα γίνονται φτερά πουλιών κλπ...και ο ποιητής αποκαλεί τη θάλασσα "πλάσμα στον κόσμο "  διερωτάται κανείς--Γιατί τόσο παράδοξο δέσιμο ποιητικό-εννοιολογικό και εικαστικό; γιατί τόσο πλαστικό χαρακτηρισμό και  οξύτητα λεκτική; To αίνιγμα κρύβεται στους δύο στίχους του ποιήματος..

" κι΄ο ξιφίας θαλάσσιο ξίφος // αγωνίζεται για το μέλλον"  [ !!! ] άρα στη θάλασσα -εδώ- μεταφέρεται ολάκερη η ζωή του καθενός-που πληγώνεται [ θαλάσσιο ξίφος ] από τα καθημερινά μας παθήματα [ όπως γράφει στην αρχή του βιβλίου του ].

Υπάρχει λοιπόν,ένα πασίδηλο γεγονός ποιητικής αμεσότητας, σφύζουσας εικαστικής διεργασίας, που ζωντανεύει την ωραιότητα του στίχου,την λυτρωτική του αντανάκλαση, το εύρος των ιδεών του...με την περιεκτικότητα της ποιητικής και εκφραστικής του δύναμης και απεικόνισης συχνά-πυκνά και της παιδικής του αθωότητας και της πρώιμης ψυχικής του ωριμότητας,σαν την χορευτική διάθεση του χιονιού ,που είναι φυσικά ΚΑΙ ο ποιητικός χορός, στη ζωή του ίδιου του Ορφέα!!

Του ευχόμαστε από καρδιάς-νάναι πάντα προσηνής- αισιόδοξος-δημιουργικός- πρόσχαρος--και αξόδευτος από αγάπη και ποίηση- στη ζωή του !!!

Κώστας Καρούσος πρόεδρος Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών-Αθήνα 28/5/2017