Albrecht Dürer (Άλμπρεχτ Ντύρερ): Ο στοχαστής ζωγράφος

   Ο Άλμπρεχτ Ντύρερ γεννήθηκε στις 21 Μαΐου του 1471, ενώ πέθανε στις 6 Απριλίου του 1568. Yπήρξε ζωγράφος, μαθηματικός και χαράκτης, ήταν ο σημαντικότερος καλλιτέχνης της εποχής του, ενώ είναι από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες που έχουν υπάρξει ποτέ, ενώ τα έργα του συνέβαλλαν πολύ στην διάδοση των ιδεών της ιταλικής Αναγέννησης. Έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Νυρεμβέργη, όμως πραγματοποίησε πολλά ταξίδια, με σκοπό να εμπλουτίσει τις γνώσεις του, να τις διαδώσει καθώς και να γνωρίσει νέες πτυχές της ζωής.

  

   Ο Ντύρερ γεννήθηκε στις 21 Μαΐου του 1471 στη Νυρεμβέργη. Γιος ευκατάστατης οικογένειας, ο πατέρας του ήταν χρυσοχόος, έμαθε αρχικά την τέχνη της χρυσοχοΐας και της χαρακτικής. Παρά την παράδοση της οικογένειας του που σύμφωνα με αυτή θα έπρεπε να διαδεχθεί τη δουλειά του πατέρα του, τον ενδιέφερε περισσότερο η ζωγραφική και το σχέδιο καθώς εκεί είχε πολύ μεγάλη κλίση. Του επετράπη λοιπόν να μαθητεύσει κοντά στον ζωγράφο Michael Wolgemut (Μίχαελ Βόλγκεμουτ) το 1486 σε ηλικία 15 ετών.  Διδάχθηκε για τέσσερα χρόνια την τέχνη της χαρακτικής πάνω σε ξύλο και χαλκό, υδατογραφία και ελαιογραφία.

Με το πέρας των σπουδών του, ο Ντύρερ πραγματοποίησε πολλά ταξίδια, ώστε να αποκτήσει γνώσεις και να γνωρίσει άλλους καλλιτέχνες για να δει τα έργα τους.

Πρώτο ταξίδι στην Ιταλία (1494-1495)

Το πρώτο του ταξίδι πραγματοποιήθηκε το 1494 και είχε προορισμό την Ιταλία για να σπουδάσει καλύτερα την τέχνη του αλλά και για να ξεφύγει απ την επιδημία της πανώλης. Ταξίδεψε στην Βενετία και ήρθε σε επαφή με καλλιτέχνες όπως ο Lorenzo Di Credi (Λορέντζο ντι Κρέντι), ο Andrea Mantegna ( Αντρέα Μαντένια) και ο Giovanni Bellini  (Τζιοβάνι Μπελίνι) όπου θαύμασε τα έργα τους. Επίσης στην Ιταλία, για πρώτη φορά, ανέπτυξε ενδιαφέρον για τα Μαθηματικά και ειδικότερα σε θέματα που παρουσίαζαν μαθηματικές αναλογίες, όλα αυτά βέβαια στο πλαίσιο της Ζωγραφικής. Εκτιμάται ακόμη, πως ο Ντύρερ επηρεάστηκε από τις έρευνες του Λεονάρντο ντα Βίντσι πάνω στην ανατομία και τις ανθρώπινες αναλογίες, αν και δεν τον συνάντησε ποτέ.

            Επιστροφή στη Νυρεμβέργη (1495-1505)

Στην επιστροφή του στην γενέτειρα του, ο Ντύρερ δημιούργησε το δικό του εργαστήριο ξυλογραφίας, χαλκογραφίας και σχεδίου. Σύντομα απέκτησε φήμη και είχε πολλές παραγγελίες. Στα επόμενα 5 χρόνια τα έργα του είχαν πολλές ιταλικές επιρροές αλλά και επιρροές βορείων χωρών. Το 1498 τελείωσε την πρώτη συλλογή ξυλογραφιών την οποία ονόμασε Αποκάλυψη.  Βέβαια εκείνη η εποχή ήταν απ τις πιο δημιουργικές του δημιουργώντας πολλά έργα.

   Αποκάλυψη(1498): 

Αποκάλυψη: Οι 4 Καβαλάρηδες, Άλμπρεχτ Ντύρερ, 1498,

Το 1498, δημιούργησε μια σειρά ξυλογραφιών, αποτελούμενη από 16 κομμένες ξύλινες πλάκες, όπου πάνω τους χάραξε 16 σκηνές επηρεασμένες απ την Αποκάλυψη του Ιωάννη. Κατά πάσα πιθανότητα το ξύλο που χρησιμοποιήθηκε ήταν αχλαδιά. Μέσα από αυτή τη συλλογή, ο Ντύρερ έκανε γνωστή την επιρροή που του ασκείται απ τη θρησκεία και τη θεολογία, όπου πήρε συμβουλές από τον φίλο του πατέρα του Johannes Pirckheimer (Γιόχαν Πιρκχειμερ). Η αρχή της δημιουργίας αυτής της συλλογής ξεκίνησε το 1494 με το πρώτο ταξίδι του στην Ιταλία αλλά δημοσιεύτηκε στην Νυρεμβέργη σε γερμανική και λατινική γλώσσα. Η στιγμή της δημιουργίας αυτού του έργου, ήταν η πλέον κατάλληλη και καίρια, αφού εκείνη την εποχή η Ευρώπη πίστευε ότι το τέλος του κόσμου και η Ώρα της Κρίσεως θα γινόταν το 1500. Το πιο δημοφιλές ξύλο-εγχάρακτο είναι αυτό των 4 Καβαλάρηδων όπου παρουσιάζεται το τάγμα των 4 Καβαλάρηδων της της Αποκάλυψης. Έπειτα ξαναφτιαξε ένα δεύτερο μέρος της Αποκάλυψης (1511), όπου εκεί έδειξε και άλλες εικόνες. Και οι δύο συλλογές του πωλήθηκαν.

 

Από τη συλλογή 16 ξυλογραφιών
με τίτλο Αποκάλυψη

Δεύτερο ταξίδι στην Ιταλία (1505-1507)

   Το 1505 πραγματοποίησε το δεύτερο ταξίδι του στην Ιταλία όπου μελέτησε τα έργα των Leonardo Da Vinci (Λεονάρντο ΝταΒιντσι) και Rafael Santi (Ραφαήλ Σάντι). Άρχισε επίσης να παράγει έργα με τέμπερα και λινό. Σ αυτή  την εποχή περιέχονται έργα του όπως το Paumgartner altarpiece και το Adoration of the Magi. Επισκέφτηκε επίσης την Μπολόνια και την Φλωρεντία. Με βάση την αλληλογραφία του Ντύρερ, γνωρίζουμε πως στην Ιταλία το έργο του γνώρισε μεγαλύτερη αναγνώριση. Στη Μπολόνια συνάντησε επίσης τον μοναχό και μαθηματικό Λούκα Πατσιόλι, γνωστό για το έργο του πάνω στις αναλογίες και την χρυσή τομή.

   Πίνακας Paumgartner altar(Πίνακας οικογενείας): 

Τρίπτυχος πίνακας ζωγραφισμένος, που του ανέθεσε η οικογένεια Παουμγκαρντερ της Νυρεμβέργης. Η κεντρική εικόνα παρουσιάζει μια σκηνή γέννησης ενώ οι ακραίες φωτογραφίες απεικονίζουν τον Saint George και τον Saint Eustace. Τα πρόσωπα των αγίων όμως είναι πορτραίτα των αδερφών Paumgartner, Στέφανο και Λουκά, ενώ κάποια άλλα πρόσωπα της οικογενείας παίρνουν μικρό μέρος απεικόνισης στην μεσαία εικόνα. Έπειτα η εικόνα αγοράστηκε απ τον Μαξιμιλιανό τον πρώτο, Εκλέκτορα της Βαυαρίας και μεταφέρθηκε στο Μόναχο. Εκεί το έργο υπέστη αλλαγές για να ταιριάξει στην τεχνοτροπία του 17^ου αιώνα μ.Χ, όπου προστέθηκαν περικεφαλαίες, κράνη, άλογα και άλλα τα οποία αφαιρέθηκαν από συντηρητές το 1903. Το 1988 το έργο ήταν ένας απ τους 3 πίνακες της πινακοθήκης Αλτε που δέχθηκαν επίθεση από πυκνό θειικό οξύ από κάποιον κατά συρροή βάνδαλο τέχνης της εποχής. Η ανάκτηση του έργου στην κανονική του μορφή κόστισε 12 εκατομμύρια δολάρια, όμως κατάφεραν να τον επαναφέρουν το 2010.

   Πίνακας Adoration of Magi(Η λατρεία των Μάγων): 

Το 1504 ο Ντυρερ ζωγράφισε τη "λατρεία των Μάγων", σε ένα έργο που το δημιούργησε με λάδι σε ξύλο. Ανατέθηκε από το Φεντερίκο τον Σοφό(Εκλέκτορας της Σαξονίας) και θεωρείται ένα απ τα σημαντικότερα έργα του Ντυρερ ανάμεσα στα 2 ταξίδια του στην Ιταλία. Το 1603 ο Κρίστιαν ο 2^ος της Σαξονίας το παρουσίασε σαν δώρο στον Αυτοκράτορα της Αγίας ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας Ρούντολφ 2^ο.

Επιστροφή στην Νυρεμβέργη (1507)

                                   Αδάμ και Εύα (1507)

    Την Άνοιξη του 1507, επέστρεψε στη Νυρεμβέργη και παρέμεινε στη Γερμανία μέχρι το 1520. Κατά τη διάρκεια της επιστροφής ζωγράφισε μια σειρά ακουαρέλες με θέματα τοπία. Η περίοδος 1507-1511, είναι μια περίοδος που ο Ντυρερ θα ασχοληθεί περισσότερο με ζωγραφική ολοκληρώνοντας σημαντικά έργα του όπως ο πίνακας Στέψη της Παρθένου (1509) ή το έργο Αδάμ και Εύα (1507) όπου αποτυπώνεται η επίδραση της αναγεννησιακής τέχνης στις τέλειες αναλογίες του ανθρώπινου σώματος. Από το 1512, ο Ντύρερ εργάστηκε για τον αυτοκράτορα Μαξιμιλιανό Α' των Αψβούργων, ολοκληρώνοντας προσωπογραφίες και χαρακτικά πάνω σε ξύλο ή χαλκό, από τα οποία ξεχωρίζουν Ο Ιππότης ο Θάνατος και ο Διάβολος, Ο Άγιος Ιερώνυμος στο Σπουδαστήρι του και η Μελαγχολία, έργα που ολοκληρώθηκαν το 1504 και αποτελούσαν πιθανώς μέρη ενός τρίπτυχου. Οι ιστορικοί της τέχνης αναφέρονται συχνά στα έργα αυτά με τον γενικό όρο Meisterstiche (αριστουργήματα) ενώ κατά πολλούς ξεχωρίζουν από το κύριο σώμα του έργου του.

  Πίνακας Melancholy I (Μελαγχολία 1): 

   To 1514 o Άλμπρεχτ Ντύρερ θα δημιουργήσει ένα απ τα μεγαλύτερα αριστουργήματα του, την Μελαγχολία 1. Απεικονίζει κυριολεκτικά, ένα ανθρωπόμορφο πλάσμα με φτερά σε στάση μελαγχολίας και απόγνωσης, ενώ μπροστά του βρίσκεται ένα αλλόκοτο συνονθύλευμα αντικειμένων από γεωμετρικά σχήματα και αντικείμενα γεωμετρικής μέτρησης, το κουφάρι ενός σκύλου, ένα μικρό αγγελάκι κι αυτό σε μελαγχολία, πολλά εργαλεία χειρονακτικής δουλειάς και κυρίως ξυλουργικής, μεγάλα ευρήματα του ανθρώπου όπως ο τροχός, ένας ζυγός, μια καμπάνα, μια κλεψύδρα και μία σκάλα. Πίσω από το ανθρωπόμορφο πλάσμα, υπάρχει ένα οίκημα που αντί για παράθυρο υπάρχει ένας πίνακας με νούμερα πάνω του. Στο βάθος πίσω από τα αντικείμενα βρίσκεται ένα λιμάνι, και στο βάθος το φως του Ηλίου. Είναι ίσως το πιο αποκρυφιστικό έργο τέχνης στην ιστορία της Ζωγραφικής. Η ερμηνεία του είναι πολύπλοκη, όμως το σίγουρο είναι το ότι ακόμα δεν έχει αποκρυπτογραφηθεί τελείως.  Σύμφωνα με του μελετητές του, απεικονίζεται ανθρωπομορφικά το ανθρώπινο πνεύμα, τα φτερά συμβολίζουν την ελευθερία του, και  κοιτάζει όλα αυτά τα ευρήματα ευφυΐας και μελέτης του ανθρώπου με απόγνωση και μελαγχολία, αφού ακόμη δεν έχει φτάσει στο ΦΩΣ, στην Απόλυτη Γνώση, στο να κατανοήσει τα μυστικά του σύμπαντος ή την κατά πολλούς «Θεία Φώτιση», που ο Ντύρερ την παρουσιάζει ως τον Ήλιο. Αυτό το σκηνικό ίσως και είναι μια μορφή αντίθεσης του Ντυρερ προς ορισμένα δημιουργήματα του ανθρώπου, αφού αρχικά το ανθρωπόμορφο πλάσμα, με τόσα που χει μπροστά του είναι σαν να εμποδίζεται στην προσπάθεια του να περάσει προς το φως, ενώ η ύπαρξη του σκυλίσιου κουφαριού ίσως δηλώνει ακόμη περισσότερα, το ότι δηλαδή ίσως ο άνθρωπος θυσιάζει πολλά περισσότερα απ' ότι πρέπει ώστε να φτάσει στην ΦΩΤΙΣΗ. Η σκάλα ίσως συμβολίζει το δρόμο-την διαδρομή του ανθρώπου, ανοδικά στο φως, η κλεψύδρα τη βαρυσήμαντη ύπαρξη του χρόνου στην ζωή του ανθρώπου με πολλές σημασίες, ενώ στο φόντο του πολύ πρωτότυπου πίνακα, φαίνεται αυτό το τετραγωνικό παράθυρο που θυμίζει  πίνακα αριθμών, μια μέθοδο μαθηματικών, αν θέλετε ένα παιχνίδι όπως το Sudoku. Αυτό το μυστηριώδες παράθυρο κρύβει ακόμη περισσότερα, αφού κανένας αριθμός δεν είναι τυχαίος, αντίθετα οι αριθμοί έχουν επιλεχθεί πολύ προσεκτικά, ώστε αν προσθέσεις οριζόντια ή κάθετα όλους τους αριθμούς κάθε σειράς, βγάζουν το ίδιο αποτέλεσμα…34! Στην κάτω σειρά τα νούμερα είναι 4, 15, 14, 1, τα οποία έχουν ξεχωριστή σημασία, το 4 για το D και το 1 για το Α, τα αρχικά του ονόματός του, ενώ το 15,14 είναι η ημερομηνία 1514 που έφτιαξε το αριστούργημα Μελαγχολία.

    Τελευταία χρόνια:

Το 1520, μετά το θάνατο του Μαξιμιλιανού 1^ου, ο Ντύρερ επισκέφτηκε την Ολλανδία όπου δημιούργησε πολλές προσωπογραφίες και σχέδια. Το 1521 γύρισε στην γενέτειρα του και ασχολήθηκε με θρησκευτικά θέματα. Το 1525 εξέδωσε ένα βιβλίο με θέμα τη γεωμετρία και την προοπτική. Πέθανε τον Απρίλιο του 1528, σε ηλικία 57 ετών και ενταφιάστηκε στο Ναό του Αγίου Ιωάννου, στη Νυρεμβέργη. Μετά το θάνατό του εκδόθηκε το συνολικό έργο του γύρω από τις ανθρώπινες αναλογίες Τέσσερα Βιβλία Για Τις Ανθρώπινες Αναλογίες.

Από πολλές απόψεις, ο Ντύρερ αποτέλεσε πρωτοπόρο καλλιτέχνη της εποχής του.  Υπήρξε από τους πρώτους που μέσα από μία σειρά αυτοπροσωπογραφιών, κατέδειξε την αξία του καλλιτέχνη στη κοινωνία και στους καλλιτεχνικούς κύκλους της εποχής. Παρά το γεγονός πως γαλουχήθηκε στο πλαίσιο της μεσαιωνικής παράδοσης της χειροτεχνίας, εκτός από δεξιοτέχνης δημιουργός, επιδίωξε να διεκδικήσει ρόλο διανοουμένου και να ενταχτεί στους αριστοκρατικούς κύκλους της χώρας του. Εκτός αυτού, με αποκρυφιστικούς τρόπους όπως η Μελαγχολία, προσπάθησε να δείξει στον κόσμο μια καλύτερη αναγεννημένη εκδοχή της πορείας που θα πρέπει να ακολουθήσει ο άνθρωπος ώστε να φτάσει σ αυτό που όλες οι θρησκείες έχουν κοινό στα ιερά βιβλία τους, την ανθρώπινη φώτιση. Ίσως αυτό που ήθελε ο Ντύρερ να πετύχει η ανθρωπότητα ήταν η σύνδεση όλων των μοιρών των ανθρώπων. Πολλοί τον χαρακτήρισαν και πολιτικά και θρησκευτικά ομοϊδεάτη του Λούθηρου. Σε πολλά από αυτά που είχε σκοπό στη ζωή του, πέτυχε το στόχο του και τιμήθηκε ως ο μεγαλύτερος καλλιτέχνης της Γερμανίας, πρωτεργάτης της γερμανικής Αναγέννησης.

ΚΟΝΤΙΤΣΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ 

Πηγές:

http://en.wikipedia.org/wiki/Albrecht_Dürer

http://en.wikipedia.org/wiki/Apocalypse_(Dürer)

http://en.wikipedia.org/wiki/Paumgartner_altarpiece

http://en.wikipedia.org/wiki/Adoration_of_the_Magi_(Dürer)

http://en.wikipedia.org/wiki/Melencolia_I