Η ΕΞΟΔΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ

 Eugène Delacroix, H Ελλάς θρηνεί στα ερείπια του Μεσολογγίου

Η Έξοδος του Μεσολογγίου ή κατά ορισμένους συγγραφείς Ολοκαύτωμα του Μεσολογγίου αναφέρεται στην ηρωική έξοδο των πολιορκημένων στρατιωτών και αμάχων του Μεσολογγίου, όταν οι δυνατότητες συνέχισης της άμυνας απέναντι στα τουρκικά και αιγυπτιακά στρατεύματα είχαν χαθεί. Το γεγονός συνέβη την νύχτα μεταξύ 10ης και 11ης Απριλίου 1826, κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, και συγκαταλέγεται στα σημαντικότερα γεγονότα της παγκόσμιας στρατιωτικής ιστορίας

Το Μεσολόγγι επαναστάτησε στις 20 Μαΐου του 1821. Η σημασία της θέσης έγινε γρήγορα αντιληπτή από την τοπική ηγεσία της επανάστασης. Στην πόλη πραγματοποιήθηκε η συνέλευση της Δυτικής Ελλάδας και στη συνέχεια έγινε έδρα της διοίκησης της Δυτικής Ελλάδας που έφερε την ονομασία Οργανισμός της Δυτικής Χέρσου Ελλάδας.

Το 1822 η πόλη πολιορκήθηκε για πρώτη φορά από τα στρατεύματα τουΚιουταχή που είχε νικήσει τους Έλληνες στο Πέτα, και του Ομέρ Βρυώνη που είχε ολοκληρώσει την υποταγή του Σουλίου. Μετά από δύο μήνες οι Τούρκοι έλυσαν την πολιορκία έχοντας υποστεί σοβαρές απώλειες. Την επόμενη χρονιά ένα νέο τουρκικό στράτευμα κατευθύνθηκε προς το Μεσολόγγι άλλα αναλώθηκε ανεπιτυχώς στην πολιορκία του γειτονικού Αιτωλικού. Οι Τούρκοι μετά την αποτυχία να καταλάβουν το Αιτωλικό εγκατέλειψαν το σχέδιο επίθεσης στο Μεσολόγγι και αποχώρησαν.

Η πολιορκία και η έξοδος 

Π Ζωγράφος 

Το 1825 ο Κιουταχής συγκέντρωσε μεγάλο στρατό στη Λάρισα και κατευθύνθηκε στο Μεσολόγγι. Στα τέλη Απριλίου 1825 στρατοπέδευσε στην περιοχή και ξεκίνησε την πολιορκία του Μεσολογγίου. Όλες οι επιθέσεις που επιχείρησε ο Κιουταχής εναντίον της πόλης απέτυχαν, όπως και η προσπάθεια του να αποκλείσει τον ανεφοδιασμό της πόλης από στεριά και θάλασσα. Οι πολιορκημένοι ήρθαν σε συνεννόηση με τον Καραϊσκάκη ο οποίος διεξήγαγε πόλεμο φθοράς στα νότα του στρατεύματος του Κιουταχή, αναγκάζονταν τον να περάσει σε θέση άμυνας, τον Οκτώβριο του 1825. Προς ενίσχυση του Κιουταχή, έσπευσε στα τέλη του 1825 ο Ιμπραήμ, που βρισκόταν στην Πελοπόννησο. Με την άφιξη του νέου ισχυρού στρατεύματος η πολιορκία ξανάρχισε σφοδρότερη. Παρόλα αυτά μέχρι τον Φεβρουάριο του 1826 οι Τούρκοι δεν είχαν σημειώσει καμία επιτυχία. Ο Ανδρέας Μιαούλης με τον στόλο του κατάφερνε να ανεφοδιάζει το Μεσολόγγι και η άμυνα των πολιορκημένων παρέμενε ισχυρή. Από τον Μάρτιο όμως η κατάσταση άρχισε να αλλάζει με κατάληψη από τους Τούρκους στρατηγικών νησίδων της λιμνοθάλασσας όπως το Βασιλάδι και ο Ντολμάς. Οι Έλληνες κατάφεραν να διατηρήσουν τον έλεγχο της νησίδας Κλείσοβα μετά από μία σφοδρή μάχη στην οποία τα στρατεύματα του Ιμπραήμ είχαν πολύ βαριές απώλειες. 

Όμως η δυνατότητα του ελληνικού στόλου να ανεφοδιάσει την πόλη είχε καταστεί αδύνατη με αποτέλεσμα οι αμυνόμενοι να βρεθούν σε δυσχερέστατη θέση. Η κατάσταση στην πόλη έγινε δραματική και η πείνα άρχισε να θερίζει τους κατοίκους. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση το συμβούλιο των οπλαρχηγών και προκρίτων της πόλης πήρε την απόφαση για την έξοδο των κατοίκων από το Μεσολόγγι. Η έξοδος ορίστηκε για την νύχτα του Σαββάτου του Λαζάρου με ξημερώματα Κυριακής των Βαΐων, μεταξύ 10ης και 11ης Απριλίου. Το σχέδιο της εξόδου πιθανότατα προδόθηκε, με αποτέλεσμα οι τουρκοαιγύπτιοι να απαντήσουν με σφοδρή επίθεση που συνοδεύτηκε από σφαγή. Χιλιάδες Έλληνες σφαγιάστηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν και μόνο 1.500 περίπου κατάφεραν να διασωθούν.

Συνέπειες 

Η πτώση του Μεσολογγίου οδήγησε σε διάλυση της τρίτης εθνοσυνέλευσης της Επιδαύρου του 1826 και στην παραίτηση της κυβέρνησης Κουντουριώτη. Στο εξωτερικό αναθέρμανε το φιλελληνικό κίνημα και επιτάχυνε τις διαδικασίες για επίτευξη συμφωνίας μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων για την τελική λύση του ελληνικού ζητήματος.ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ 

 

Θ. ΒΡΥΖΑΚΗΣ 

Ο δημογέροντας Χρήστος Καψάλης, όταν κυκλώθηκε από τους εισβολείς στο σπίτι του, όπου είχαν συγκεντρωθεί τραυματίες, γέροντες και γυναικόπαιδα, έβαλε φωτιά στην πυριτιδαποθήκη, 

"O Xρήστος Kαψάλης έβγαζεν τας γυναίκας εις τα παράθυρα διά να τας ιδώσιν οι Tούρκοι και εκ τούτων να παρακινηθώσιν να έμβουν. Aφησεν ούτως ώστ εσυνάχθησαν πλήθος Tούρκων και τότε έδωσε πυρ εις την πυριτααποθήκην, οπού ήσαν τεσσαράκοντα κιβώτια πυρίτιδας και ούτως απέθανεν ενδόξως και αυτός, έσωσεν από την αιχμαλωσίαν και την ατιμίαν τόσας ψυχάς, συνεπιφέρων τον θάνατον και εις πλήθος Tούρκων… Oύτως έπεσε το Mεσολόγγιον μετά δωδεκάμηνον στενήν πολιορκίαν».Σπυρομήλιος (αγωνιστής)

ΠΗΓΗ http://enneaetifotos.blogspot.gr/2012/04/blog-post_08.html

 Δ.ΣΟΛΩΜΟΣ "ΕΛΕΥΘΕΡΟΙ ΠΟΛΙΟΡΚΗΜΕΝΟΙ 

Μένουν οἱ Μάρτυρες μὲ τὰ μάτια προσηλωμένα εἰς τὴν ἀνατολή, νὰ φέξῃ γιὰ νὰ βγοῦνε στὸ γιουρούσι, καὶ ἡ φοβερὴ αὐγή.

Μνήσθητι, Κύριε, -εἶναι κοντά· Μνήσθητι, Κύριε, ἐφάνη! ἐπάψαν τὰ φιλιὰ στὴ γῆ . . . . . . . . Στὰ στήθια καὶ στὸ πρόσωπο, στὰ χέρια καὶ στὰ πόδια. Μιὰ φούχτα χῶμα νὰ κρατῶ καὶ νὰ σωθῶ μ᾿ ἐκεῖνο. Ἰδού, σεισμὸς καὶ βροντισμός, κι ἐβάστουναν ἀκόμα, ποὺ ὁ κύκλος φθάνει ὁ φοβερὸς μὲ τὸν ἀφρὸ στὸ στόμα· κι ἐσκίστη ἀμέσως, κι ἔβαλε στῆς Μάνας τὰ ποδάρια, τῆς πείνας καὶ τοῦ . . . . . . . τὰ λίγα ἀπομεινάρια· τ᾿ ἀπομεινάρια ἀνέγγιαγα καὶ κατατρομασμένα, τὰ γόνατα καὶ τὰ σπαθιὰ τὰ ῾ματοκυλισμένα.

Θ. ΒΡΥΖΑΚΗΣ 

 Καὶ βλέπω πέρα τὰ παιδιὰ καὶ τὲς ἀντρογυναῖκες

γύρου στὴ φλόγα π᾿ ἄναψαν, καὶ θλιβερὰ τὴ θρέψαν
μ᾿ ἀγαπημένα πράματα καὶ μὲ σεμνὰ κρεβάτια,
ἀκίνητες, ἀστέναχτες, δίχως νὰ ρίξουν δάκρυ·
καὶ γγιζ᾿ ἡ σπίθα τὰ μαλλιὰ καὶ τὰ λιωμένα ροῦχα.
Γλήγορα, στάχτη, νὰ φανεῖς, οἱ φοῦχτες νὰ γιομίσουν.

Εἶν᾿ ἕτοιμα στὴν ἄσπονδη πλημύρα τῶν ἁρμάτων
δρόμο νὰ σχίσουν τὰ σπαθιά, κι ἐλεύθεροι νὰ μείνουν
ἐκεῖθε μὲ τοὺς ἀδελφούς, ἐδῶθε μὲ τὸ χάρο.

Το Μεσολόγγι (δημοτικό ποίημα)

Να ῾μουν πουλί να πέταγα, να πήγαινα τ᾿ αψήλου 

ν᾿ αγνάντευα τη Ρούμελη το έρμο Μεσολόγγι

πώς πολεμάει με την Τουρκιά με τέσσερις πασάδες.

Πέφτουν κανόνια στη στεριά και μπόμπες του πελάγου,

πέφτουν τα λιανοντούφεκα σαν άμμος σαν χαλάζι.

Και ο Μακρής τους φώναξε και ο Μακρής τους λέει:

-Παιδιά βαστάτε τ᾿ άρματα και τα βαριά ντουφέκια

και το μιντάτι έρχεται στεριά και του πελάγου.

Μήτε μιντάτι έφτασε, μήτε βοήθεια φτάνει

και οι κλεισμένοι ξόρμησαν με τα σπαθιά στα χέρια

κι οι Τούρκοι τους εσταύρωσαν και τους διαμοιράζουν.

Πήραν κεφάλια αμέτρητα και ζωντανούς αμέτρους

και λίγοι ξεγλιστρήσανε πλέοντας μες στο αίμα.  

 

Η μάχη του Μεσολογγίου, J. L. Rugendas (Λιθογραφία)

 Νικηφόρος Βρεττάκος 

(Δημοσίευση: 24 Μαρτίου 2009). "Θα έπρεπε τα παιδιά των σχολείων όλης της χώρας, αφού πρώτα είχαν διδαχθεί από την καλή Παιδεία, να προσανατολίζονται την ώρα αυτή προς το Μεσολόγγι, για μία ολιγόλεπτη σιωπή και περισυλλογή... Δεν με διακατέχει κανενός είδους σωβινισμός ή προγονοπληξία. Φτάσαμε όμως στο σημείο να θεωρούμε αναχρονισμό την αναφορά στην ιστορία μας ... χωρίς κάποια στηρίγματα και κάποιες ρίζες δεν μπορεί να πάει μπροστά ένα έθνος... Ότι ήταν να λεχθεί εδώ, σ' αυτό τον τόπο και την ιστορία του, έχει λεχθεί... Εκείνο που θα επιθυμούσαν οι νεκροί, αν μπορούσαν να επιθυμούν ακόμη, θα ήταν να ερχόμαστε εδώ και να τους εξιστορούμε τα πεπραγμένα μας. Να τους αναφέρουμε πόσο κοντά και πόσο μακριά βρίσκεται η ψυχή μας από την ψυχή του Μεσολογγιού. Αν διατηρήθηκε η ηθική συγγένεια μαζί τους. Αν έχουμε το δικαίωμα να συνδιαλεγόμαστε με κούφια λόγια μαζί τους...". Η ομιλία του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου για την Έξοδο του Μεσολογγίου στις 17 Απριλίου 1989.

ΠΗΓΗ  http://vassiladi.blogspot.com/2010/12/blog-post_06.html#ixzz2Q2muGYVL

Στα «Κεφάλια του Σαραγιού», ο Ουγκώ υμνεί τους νεκρούς ήρωες του Αγώνα, με προεξάρχοντες τον Μάρκο Μπότσαρη, τον Ιωσήφ Ρωγών και τον Κανάρη, για τον οποίον είχε διαδοθεί στη Δύση πως είχε σκοτωθεί. Παραθέτουμε ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα, στην ρομαντική μετάφραση-διασκευή του Ανδρέα Καφετζόπουλου:

ΘΕΟΦΙΛΟΣ "Ο θάνατος του Μάρκου Μπότσαρη"

«Ω! Ναι! Κανάρη Ναύαρχε! Συ βλέπεις το Σαράι

κι αυτό του Μάρκου Βότσαρη τ’ αγέρωχο κεφάλι

όπου το εξεθάψανε μέσα από το μνήμα

και την καινούργια τους γιορτή στολίσανε και πάλι.

Μέσα εις το κυβούρι μου εμπήκαν με μανία

κι εκεί οι Τούρκοι επίμονα κι εκεί μ’ εκυνηγήσαν

ούτε εκεί ο άμοιρος δεν βρήκα ησυχία!

Και τη γιορτή τους με αυτό οι άπιστοι στολίσαν.

Ιδές αυτά τα κόκκαλα που είν’ σκελετωμένα

και συ μου τα εξέλαβες για σκιάχτρο εδ’ απάνου

που τα σκουλίκια λαίμαργα έχουν αφανισμένα

τα ξέθαψαν και τάστειλαν πεσκέσι του Σουλτάνου.

Κανάρη! Άκουσε λοιπόν! Κι αν θέλης πες τον μύθο.

Κοιμώμουνα στο μνήμα μου, κι αίφνης σαν να σφυράη

με ξύπνησε αναπάντεχα μέσα από το βύθο

μία φωνή σπαραχτική «Το Μεσολόγγι πάει!»

Προσωποποίηση της πόλης του Μεσολογγίου

Από τοιχογραφία του Μεγάρου της Βουλής