Γράφει ο Γιάννης Δημάκης
Σε μια εποχή σαν τη σημερινή, κατά την οποία οι τηλεπικοινωνίες είναι κάτι το αυτονόητο, το καθημερινό στη ζωή μας, η ενασχόληση με τις τηλεπικοινωνίες των αρχαίων Ελλήνων μοιάζει είτε με χάσιμο χρόνο είτε με παρωχημένο πεδίο έρευνας μια που δεν γνώριζαν τότε το τηλέφωνο. Ή μήπως το γνώριζαν; Μήπως είχαν αναπτύξει τις οπτικές τηλεπικοινωνίες και είχαν εφεύρει το πρωταρχικό σύστημα μορς; Χρησιμοποιούσαν μηχανισμούς και όργανα τηλεπικοινωνίας; Η απάντηση είναι καταφατική. Γνώριζαν και μάλιστα πολλούς τρόπους και μεθόδους τηλεπικοινωνιών, μερικοί των οποίων είναι πρόγονοι σημερινών τηλεπικοινωνιακών συστημάτων. Ο καθένας από εμάς απορεί μπροστά στην εφευρετικότητα, την αμεσότητα και την ικανότητα αυτών των συστημάτων. Οι τηλεπικοινωνίες των αρχαίων Ελλήνων αποτέλεσαν τις βάσεις της σημερινής εξέλιξης στον τομέα αυτό και προκαλούν τον θαυμαστό μας.
Κατανοώντας εξάλλου και μαθαίνοντας το παρελθόν μας σκιαγραφούμε το μέλλον και την πορεία μας σ αυτό.
Οι Αθηναίοι έπρεπε να στέλνουν κάθε χρόνο, επτά αγόρια και επτά κορίτσια για να γίνουν βορά του τερατώδους Μινώταυρου.
Ο Θησέας παίρνοντας τη θέση ενός από τα αγόρια, κατάφερε να σκοτώσει το Μινώταυρο μέσα στο δαιδαλώδη λαβύρινθο.
Στην επιστροφή του όμως, ξέχασε να τοποθετήσει όπως είχε προσυμφωνηθεί για την περίπτωση νίκης, άσπρο πανί στο καράβι του, (επικοινωνιακός κώδικας), με αποτέλεσμα ο Αιγέας αντικρύζοντας το μαύρο πανί, να πέσει απελπισμένος από το βράχο του Σουνίου και "Αιγαίο".
Το πρώτο σχέδιο των ελλήνων για τη μεταφορά πληροφοριών αποτελεί η χρήση των ημεροδρόμων. Ήταν άνθρωποι γνωστοί για τις ικανότητές τους στο τρέξιμο στουςοποίους εμπιστεύονταν τη μεταφορά μηνυμάτων σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ο πιο γνωστός ημεροδρόμος που έμεινε και στην ιστορία ήταν ο Φειδιππίδης, ο οποίος πήγε από την Αθήνα στο Μαραθώνα και μετά πάλι πίσω στην Αθήνα το μήνυμα της νίκης χωρίς καμία στάση και πέθανε από εξάντληση.
Ενδέχεται κάποιοι από τους ημεροδρόμους να ήταν έφιπποι ειδικά όταν ήταν να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις.
Στη βυζαντινή περίοδο, χωρίς να γνωρίζουμε πότε ακριβώς και κάτω από ποιες συνθήκες, η ονομασία φρυκτωρίες (ή φρυκτώρια) εγκαταλείπεται και αντικαθίσταται από τη λέξη καμινοβίγλα και καμινοβίγλια, καθώς αναφέρει ο Νικηφόρος Φωκάς.
Η λέξη καμινοβίγλα εύκολα γίνεται κατανοητό ότι είναι σύνθετη από τις κάμινος και βίγλα, λέξεις ελληνικές και οι δυο. Η λέξη κάμινος είναι αρχαία ελληνική και υποδηλώνει έναν χώρο όπου καίγονται διάφορα υλικά, η δε λέξη βίγλα υποδηλώνει το παρατηρητήριο. Τα καμινόβλ(ι)α ήταν επομένως «οπτικά παρατηρητήρια» και παραπέμπουν στους σταθμούς προειδοποίησης και επιφυλακής»
Στο έργο του Νικηφόρου Φωκά «Περί Παραδρομής» γραμμένο στο β΄ μισό του 18ου αιώνα, υπάρχει ειδικό κεφάλαιο που επιγράφεται «Περί των καμινοβιγλίων και κατασκόπων « και αναφέρεται στο ρόλο που διαδραμάτιζαν ακριβώς τα κτίσματα αυτά και όσοι τα επάνδρωναν. Οι καμινοβιγλάτορες σκοπό είχαν να «…ειδοποιούν το στρατηγό αλλά και τον άμαχο πληθυσμό των απειλούμενων περιοχών για επικείμενη εχθρική επίθεση.
Φυσικά υπάρχει διαφοροποίηση σε σχέση με τις αρχαίες φρυκτωρίες, που αφορά τόσο τη διοικητική διάταξη όσο και τα ίδια τα κτίσματα. Από στοιχεία που έχουμε γνωρίζουμε π.χ. ότι οι καμινοβίγλες ως κατασκευές ήταν πολύ βελτιωμένες σε σχέση με τις φρυκτωρίες. Όπως σημειώνει ο Πορετσάνος μιλώντας για τον πύργο του Πύθιου της Θράκης, μια γνωστή καμινοβίγλα που διατηρείται ακόμη: «Ήταν τριώροφος, περιτριγυρισμένος με τείχος περιφέρειας 200 μέτρων περίπου και δίδυμος όπως και τώρα φαίνεται. Στο αριστερό τμήμα του είχε στην κορφή του σκεπασμένες επάλξεις – παρατηρητήρια στους κάτω ορόφους του αίθουσες διαμονής της φρουράς. Με το δεξιό τμήμα του επικοινωνούσε με γέφυρα. Από τα παράθυρα του κυρίως «φρυκτωρίου – καμινοβιγλατορίου» ανταλλάσσονταν τα φωτεινά σήματα με την Ανδριανούπολη, την Πόλη κλπ.
Η επινόηση και η χρήση τόσο εξελιγμένων συστημάτων, προδρομικών της σύγχρονης τεχνολογίας (και μοναδικών στο είδος τους προτάσεων παγκοσμίως μέχρι που ο Αμερικανός φυσικός Αλεξάντερ Γκράχαμ Μπελ το 1876, ανακάλυψε το τηλέφωνο ) καθιστούν τους Έλληνες θαυμαστούς πρωτοπόρους και στο χώρο των τηλεπικοινωνιών.
http://kotsanas.gr/gr/index_ekthemata.html
http://lyk-esp-kastor.kas.sch.gr/ekdiloseis0809/tilepikoinonies/history1.html
Σε μια εποχή σαν τη σημερινή, κατά την οποία οι τηλεπικοινωνίες είναι κάτι το αυτονόητο, το καθημερινό στη ζωή μας, η ενασχόληση με τις τηλεπικοινωνίες των αρχαίων Ελλήνων μοιάζει είτε με χάσιμο χρόνο είτε με παρωχημένο πεδίο έρευνας μια που δεν γνώριζαν τότε το τηλέφωνο. Ή μήπως το γνώριζαν; Μήπως είχαν αναπτύξει τις οπτικές τηλεπικοινωνίες και είχαν εφεύρει το πρωταρχικό σύστημα μορς; Χρησιμοποιούσαν μηχανισμούς και όργανα τηλεπικοινωνίας; Η απάντηση είναι καταφατική. Γνώριζαν και μάλιστα πολλούς τρόπους και μεθόδους τηλεπικοινωνιών, μερικοί των οποίων είναι πρόγονοι σημερινών τηλεπικοινωνιακών συστημάτων. Ο καθένας από εμάς απορεί μπροστά στην εφευρετικότητα, την αμεσότητα και την ικανότητα αυτών των συστημάτων. Οι τηλεπικοινωνίες των αρχαίων Ελλήνων αποτέλεσαν τις βάσεις της σημερινής εξέλιξης στον τομέα αυτό και προκαλούν τον θαυμαστό μας.
Κατανοώντας εξάλλου και μαθαίνοντας το παρελθόν μας σκιαγραφούμε το μέλλον και την πορεία μας σ αυτό.
Εκμαγείο του Μουσείου Τηλεπικοινωνιών. Παρουσιάζονται τα πιο γνωστά δίκτυα τηλεπικοινωνιών με φρυκτωρίες με σπουδαιότερο το δίκτυο Τροίας – Μυκηνών.
Από τα περιστέρια, ακολούθους της θεάς Αφροδίτης, που έστελναν μηνύματα στους ερωτευμένους, μέχρι τις φρυκτωρίες, που μετέδωσαν στις Μυκήνες το οπτικό μήνυμα για την πτώση της Τροίας, έως τους διαστημικούς δορυφόρους και το Ίντερνετ, η ιστορία των τηλεπικοινωνιών συνδέεται με την ανάγκη του ανθρώπου να επικοινωνήσει, να διαδώσει και να πληροφορηθεί. Ο Σοφοκλής, εξάλλου, αποκαλεί κόρη της Ελπίδας τη θεά Φήμη και η Ίριδα ήταν η πρώτη ουράνια μαντατοφόρισσα των θεών του Ολύμπου. Την Ίριδα, όπως γνωρίζουμε, διαδέχτηκε ο θεός Ερμής. Από αυτό καταλαβαίνουμε ότι οι Αρχαίοι Έλληνες έδιναν πολλή μεγάλη σημασία στην επικοινωνία και την πληροφόρηση.
ΑΙΓΕΑΣ - ΘΗΣΕΑΣ (Προϊστορικοί χρόνοι - Μυθολογία)
Κλασικό παράδειγμα ευρηματικού τρόπου επικοινωνίας των Αρχαίων Ελλήνων σε μεγάλες αποστάσεις, βρίσκεται στην ιστορία του Θησέα, γιού του βασιλιά της Αθήνας Αιγέα, από τους προϊστορικούς-μυθολογικούς ακόμα χρόνους, που ανέλαβε τη δύσκολη αποστολή να καταργήσει την υποτέλεια των Αθηναίων στον Κρήτα βασιλιά Μίνωα.
Οι Αθηναίοι έπρεπε να στέλνουν κάθε χρόνο, επτά αγόρια και επτά κορίτσια για να γίνουν βορά του τερατώδους Μινώταυρου.
Ο Θησέας παίρνοντας τη θέση ενός από τα αγόρια, κατάφερε να σκοτώσει το Μινώταυρο μέσα στο δαιδαλώδη λαβύρινθο.
Στην επιστροφή του όμως, ξέχασε να τοποθετήσει όπως είχε προσυμφωνηθεί για την περίπτωση νίκης, άσπρο πανί στο καράβι του, (επικοινωνιακός κώδικας), με αποτέλεσμα ο Αιγέας αντικρύζοντας το μαύρο πανί, να πέσει απελπισμένος από το βράχο του Σουνίου και "Αιγαίο".
Ο πρώτος τύπος επικοινωνίας ήταν με πεζούς ή έφιππους δρομείς.
Με την προσαρμογή της γραφής στη φωνητική της μορφή, η καταγραφή μηνυμάτων έγινε εύκολη και έδωσε την δυνατότητα ανταλλαγής επιστολών, με φορείς συνήθως τους φέροντες την επιστολή.
Ημεροδρόμοι
Το πρώτο σχέδιο των ελλήνων για τη μεταφορά πληροφοριών αποτελεί η χρήση των ημεροδρόμων. Ήταν άνθρωποι γνωστοί για τις ικανότητές τους στο τρέξιμο στουςοποίους εμπιστεύονταν τη μεταφορά μηνυμάτων σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ο πιο γνωστός ημεροδρόμος που έμεινε και στην ιστορία ήταν ο Φειδιππίδης, ο οποίος πήγε από την Αθήνα στο Μαραθώνα και μετά πάλι πίσω στην Αθήνα το μήνυμα της νίκης χωρίς καμία στάση και πέθανε από εξάντληση.
Ενδέχεται κάποιοι από τους ημεροδρόμους να ήταν έφιπποι ειδικά όταν ήταν να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις.
Μια τέτοια πρώτη περιγραφή αναφέρει ο Όμηρος στην Ιλιάδα (Ζ, 169), όταν ο Προίτος στέλνει το Βελλεροφόντη στη Λυκία φέροντας κλειστή επιστολή στον βασιλιά, όπου τον παρότρυνε να τον σκοτώσει. Η Ταναγραία κόρη φέρει στα γόνατα επιστολή, "δίπτυχο", από τον αγαπημένο της.
Οι κρυπτογραφικές επικοινωνίες των αρχαίων Ελλήνων....
Η τέχνη της κρυπτογράφησης χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα για πολεμικούς σκοπούς. Ο όρος σκυτάλη, μέθοδος των Σπαρτιατών, είναι ευφυής – διάσημος. Γύρω από ξύλινο κύλινδρο (σκυτάλη) τυλίγεται ταινία περγαμηνής ή υφάσματος ή δέρματος. Κατά μήκος της περιέλιξης καταγράφονταν σειρές μηνύματος. Όταν ξετυλίγονταν η ταινία, τα γράμματα βρίσκονταν σε αταξία, η οποία δεν επέτρεπε να αποκωδικοποιηθεί το μήνυμα. Ο παραλήπτης έπρεπε να τυλίξει την ταινία σε κύλινδρο (σκυτάλη) ίδιου μήκους και διαμέτρου, με τρόπο που είχε προ-συμφωνηθεί με τον αποστολέα, προκειμένου να αποκαλύψει το μήνυμα.
Τα μηνύματα που μεταφέρονταν με τη μέθοδο αυτή, έπρεπε να είναι σύντομα, δηλαδή «λακωνικά». Ο Πλούταρχος περιγράφει τη μέθοδο στο έργο του «ο βίος του Λύσανδρου» και αναφορές γίνονται από τους Θουκυδίδη, Ξενοφώντα, Αριστοφάνη, Πίνδαρο, Πλάτωνα κ.ά..
Στη συγκεκριμένη σκυτάλη αναπαρίσταται το απελπισμένο μήνυμα που έστειλαν μετά την ήττα της ναυμαχίας των Αργινουσών οι Λάκωνες στη Σπάρτη: «Έρρει τα κάλα, Μίνδαρος απεσσούα, πεινώντι τώνδρες, απορείομες τι χρη δραν» δηλ. «Χάθηκαν τα πλοία, ο Μίνδαρος σκοτώθηκε, οι άνδρες πεινάνε, απορούμε τι πρέπει να κάνουμε».
κρυπτεία σκυτάλη
Κρυπτογραφικός δίσκος του Αινεία
Δίσκος με 24 περιφερειακές οπές (αντίστοιχες των γραμμάτων του αλφαβήτου), μία κεντρική και μία επιπλέον που ορίζει το γράμμα Α. Ο αποστολέας κατέγραφε το μήνυμα περνώντας λεπτό νήμα από τις οπές των αντίστοιχων γραμμάτων και ο δέκτης το διάβαζε ξετυλίγοντας το νήμα και καταγράφοντας τα γράμματα από δεξιά προς τα αριστερά.
Κρυπτογραφικός δίσκος του Αινεία
Δίπτυχα κερωμένα πινακίδια
Ξύλινες πινακίδες με ελαφρώς σκαμμένη την εσωτερική τους επιφάνεια και καλυμμένη με μελανό κερί. Με ειδική γραφίδα (μυτερή από τη μία πλευρά για το γράψιμο και πεπλατυσμένη από την άλλη για το σβήσιμο), σκαλιζόταν το μήνυμα στην κέρινη επιφάνεια κανονικά ή κρυπτογραφικά (π.χ. με τη χρήση στιγμών αντί φωνηέντων, με αντικατοπτρική γραφή) ή σπάνια κάτω από αυτήν σε εξαιρετικές περιπτώσεις (π.χ. το μήνυμα του εξόριστου Δημάρατου από την περσική αυλή: «Ξέρξης στρατεύει Ελλάδι»
Δίπτυχα κερωμένα πινακίδια
Πυρσεία και φρυκτωρίες
Ιδιοφυής μέθοδος οπτικής μετάδοσης μηνυμάτων (γράμμα - γράμμα) μεταξύ υψωμάτων που απείχαν αρκετά χιλιόμετρα με συνδυαστικό σύστημα πυρσών που επινόησαν οι Κλεόξενος και Δημόκλειτος τον 3ο π.Χ. αιώνα. Το σύστημα μπορεί να χαρακτηριστεί ψηφιακό (πενταδικό των δύο bits), προδρομικό της σημερινής τεχνολογίας και μοναδική στο είδος του καταγεγραμμένη πρόταση παγκοσμίως μέχρι τον 16ο μ. Χ. αιώνα. Με απλοϊκή χρήση «πυρσείας» (προσυμφωνημένου μηνύματος) και δικτύου φρυκτωριών που επινόησε ο Παλαμήδης έγινε γνωστή, από το βοηθό του Σίνωνα, σε μια νύκτα η άλωση της Τροίας στις Μυκήνες (Αισχύλος, «Αγαμέμνων»).
Σε κατάλληλα επιλεγμένα υψώματα κτίζονταν οι «φρυκτωρίες».
αρχαία φρυκτωρία, κοντά στην μονή Αστερίου στην Αττική
Κάθε φρυκτωρία περιλάμβανε «δύο τοίχους με ύψος αναστήματος ανδρός» και τη δυνατότητα ανάρτησης πέντε πυρσών στον καθένα. Μεταξύ των τοίχων υπήρχε ειδική «διόπτρα» (σκοπευτική διάταξη δύο αυλίσκων) για τη διάκριση από το «φρυκτωρό» των δεξιών ή αριστερών πυρσών της απέναντι φρυκτωρίας.
Επίσης οι φρυκτωροί διέθεταν από πέντε πινακίδες με αναγραμμένα τα γράμματα του αλφαβήτου χωρισμένα σε πεντάδες. Οι αριστεροί πυρσοί από το μέρος του «πομπού» φρυκτωρού αναφέρονταν στον αριθμό της πινακίδας, ενώ οι δεξιοί στη σειρά του γράμματος της συγκεκριμένης πινακίδας. Η έναρξη της διαδικασίας αποστολής γινόταν με την ανάρτηση δύο πυρσών από τον «πομπό», την επιβεβαίωση με την ανάρτηση δύο πυρσών από το «δέκτη» και το κατέβασμα των πυρσών και από τους δύο.
Για παράδειγμα, όταν υψώνονταν δύο πυρσοί στον αριστερό τοίχο και τέσσερεις στο δεξιό, γινόταν εκπομπή του γράμματος «Ι».
Ο «υδραυλικός τηλέγραφος» του Αινεία
Ευφυέστατη μέθοδος αποστολής προσυμφωνημένων μηνυμάτων, που περιέγραψε ο Αινείας ο Τακτικός τον 4ο π.Χ. αιώνα (στο απολεσθέν τμήμα του έργου του «Πολιορκητικά») και διέσωσε ο Πολύβιος. Χρησιμοποιήθηκε κυρίως για την ταχεία μεταφορά μηνυμάτων στην αχανή αυτοκρατορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Ο Υδραυλικός Τηλέγραφος του Αινεία
Σε κατάλληλα επιλεγμένα υψώματα αγγελιοφόροι χρησιμοποιούν ισομεγέθη πήλινα ή μεταλλικά δοχεία με νερό (ύψους έως 3 πήχεων και πλάτους έως 1 πήχεως), όπου επιπλέουν πλωτήρες από φελλό λίγο στενότεροι των στομίων, στη μέση των οποίων είναι στερεωμένοι ράβδοι διαιρεμένοι σε ίσα μέρη (των τριών δακτύλων) με αναγραμμένα προσυμφωνημένα μηνύματα στο καθένα π.χ. «Ήρθαν ιππείς στη χώρα». Ο χειριστής «πομπός» ανεβάζοντας έναν αναμμένο πυρσό δίνει σήμα στο χειριστή «δέκτη» για την αποστολή μηνύματος, περιμένει την ανύψωση πυρσού και από το «δέκτη» για επιβεβαίωση και κατεβάζοντας τον πυρσό, ταυτόχρονα και οι δύο απελευθερώνουν τους δύο ισομεγέθεις αυλίσκους εκκένωσης των συσκευών τους. Όταν φανεί στη συσκευή του «πομπού» το επιθυμητό μήνυμα, ο χειριστής «πομπός» ανεβάζοντας τον πυρσό, δίνει σήμα στο «δέκτη» και ταυτόχρονα και οι δύο σταματούν την εκροή. Λόγω ομοιότητας των συσκευών, των στομίων εκροής και της ίδιας στάθμης του ύδατος, το επιθυμητό προσυμφωνημένο μήνυμα εμφανίζεται και στη συσκευή του «δέκτη».
Μετά από το παραπάνω σύστημα του «οπτικού τηλέγραφου» που μας περιγράφει ο Πολύβιος έπρεπε να περιμένουμε τη Γαλλική επανάσταση ώστε να δούμε την επόμενη εξέλιξη στο σύστημα των τηλεπικοινωνιών, δηλαδή μετά από 2000 χρόνια!
«Ακουστικός τηλέγραφος»
ακουστικός τηλέγραφος
Αποτελούνταν από μια γιγάντια κυκλικά αναδιπλωμένη σάλπιγγα που είχε τη μορφή ηχητικού κέρατος και ήταν αναρτημένη από ένα τρίποδο ύψους τεσσάρων μέτρων για την ευχερή περιστροφή της και μετάδοση του σήματος προς κάθε κατεύθυνση. Χρησιμοποιήθηκε από το στρατό του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην περίφημη εκστρατεία του και είχε εμβέλεια δράσης έως τέσσερα χιλιόμετρα. Πιθανότατα λειτουργούσε και αντίστροφα ως εντοπιστής ήχων οπότε πρόκειται και για το πρώτο ακουστικό ραντάρ της ιστορίας.
ΑΝΑΚΛΑΣΤΗΡΕΣ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ
Τα σήματα από τις φωτιές λέγεται ότι βοηθιόταν με ειδικούς ανακλαστήρες να φανούν αρκετά μακριά. Κάποιες γυαλισμένες ασπίδες λένε ότι ήταν πολύ καλές και για τέτοια χρήση. Αργότερα η χρήση κανονικών κατόπτρων μπορούσε να χρησιμοποιήσει προφανώς και την αντανάκλαση του ηλιακού φωτός για επικοινωνία.
φάρος της Αλεξανδρείας
Όπως λέει η Ιστορία, ο περίφημος φάρος της Αλεξανδρείας χρησιμοποιούσε ειδικούς ανακλαστήρες και ίσως καικάποιον ειδικό φακό, ώστε να στέλνει το φως του στην μέγιστη δυνατήαπόσταση. Λέγεται μάλιστα ότι παρατηρώντας μέσα από αυτό τον φακόυπήρχε η δυνατότητα να φανούν ευκολότερα τα μακρινά πλοία αλλά και μετην βοήθειά του να καούν από μακριά εχθρικά πλοία.
ΤΑΧΥΔΡΟΜΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ
Γνωστοί χαριτωμένοι αγγελιοφόροι της ιστορίας είναι τα ταχυδρομικά περιστέρια. Έχουν την άνεση να επιστρέφουν στην φωλιά τους από πολύ μακρινές αποστάσεις μεταφέροντας και μικρά μηνύματα δεμένα σε μικρή θήκη πάνω τους. Εντυπωσιακή και ανεξήγητη είναι και η ικανότητά τους να ξαναβρίσκουν την φωλιά τους από μεγάλες αποστάσεις, ακόμα κι αν αυτή έχει μετακινηθεί σε κάποια απόσταση απ την αρχική της θέση ή ακόμα κι όταν αυτή είναι διαρκώς μετακινούμενη π.χ. σε πλοίο. Η ταχυδρομική χρήση των περιστεριών είναι γνωστή απ την αρχαιότητα και συνεχίστηκε μέχρι και στον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, όπου κάποια περιστέρια παρασημοφορήθηκαν για τις ικανότητές τους.
Ακόμα και σήμερα ο στρατός των ΗΠΑ και του Καναδά διατηρεί ταχυδρομικά περιστέρια για περίπτωση έκτακτης ανάγκης.Πραγματικοί εφευρέτες του τρόπου επικοινωνίας με ταχυδρομικά περιστέρια υπήρξαν οι Σουμέριοι, γύρω στο 2000 π.Χ. Τις πρώτες αναφορές για χρήση περιστεριών τις έχουμε από αιγυπτιακές πηγές του 12ου π.Χ. αιώνα.Στην Ελλάδα ο Αιλιανός αναφέρει ότι στους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αρχαία Ολυμπία πήρε μέρος και ο αθλητής Ταυροσθένης από την Αίγινα. Το μήνυμα της νίκης του έφθασε στην Αίγινα με ένα περιστέρι που είχε στο πόδι του μια κόκκινη κορδέλα
Βυζαντινές καμινοβίγλες
Στη βυζαντινή περίοδο, χωρίς να γνωρίζουμε πότε ακριβώς και κάτω από ποιες συνθήκες, η ονομασία φρυκτωρίες (ή φρυκτώρια) εγκαταλείπεται και αντικαθίσταται από τη λέξη καμινοβίγλα και καμινοβίγλια, καθώς αναφέρει ο Νικηφόρος Φωκάς.
Η λέξη καμινοβίγλα εύκολα γίνεται κατανοητό ότι είναι σύνθετη από τις κάμινος και βίγλα, λέξεις ελληνικές και οι δυο. Η λέξη κάμινος είναι αρχαία ελληνική και υποδηλώνει έναν χώρο όπου καίγονται διάφορα υλικά, η δε λέξη βίγλα υποδηλώνει το παρατηρητήριο. Τα καμινόβλ(ι)α ήταν επομένως «οπτικά παρατηρητήρια» και παραπέμπουν στους σταθμούς προειδοποίησης και επιφυλακής»
ο πύργος του Πύθιου της Θράκης
Στο έργο του Νικηφόρου Φωκά «Περί Παραδρομής» γραμμένο στο β΄ μισό του 18ου αιώνα, υπάρχει ειδικό κεφάλαιο που επιγράφεται «Περί των καμινοβιγλίων και κατασκόπων « και αναφέρεται στο ρόλο που διαδραμάτιζαν ακριβώς τα κτίσματα αυτά και όσοι τα επάνδρωναν. Οι καμινοβιγλάτορες σκοπό είχαν να «…ειδοποιούν το στρατηγό αλλά και τον άμαχο πληθυσμό των απειλούμενων περιοχών για επικείμενη εχθρική επίθεση.
Φυσικά υπάρχει διαφοροποίηση σε σχέση με τις αρχαίες φρυκτωρίες, που αφορά τόσο τη διοικητική διάταξη όσο και τα ίδια τα κτίσματα. Από στοιχεία που έχουμε γνωρίζουμε π.χ. ότι οι καμινοβίγλες ως κατασκευές ήταν πολύ βελτιωμένες σε σχέση με τις φρυκτωρίες. Όπως σημειώνει ο Πορετσάνος μιλώντας για τον πύργο του Πύθιου της Θράκης, μια γνωστή καμινοβίγλα που διατηρείται ακόμη: «Ήταν τριώροφος, περιτριγυρισμένος με τείχος περιφέρειας 200 μέτρων περίπου και δίδυμος όπως και τώρα φαίνεται. Στο αριστερό τμήμα του είχε στην κορφή του σκεπασμένες επάλξεις – παρατηρητήρια στους κάτω ορόφους του αίθουσες διαμονής της φρουράς. Με το δεξιό τμήμα του επικοινωνούσε με γέφυρα. Από τα παράθυρα του κυρίως «φρυκτωρίου – καμινοβιγλατορίου» ανταλλάσσονταν τα φωτεινά σήματα με την Ανδριανούπολη, την Πόλη κλπ.
Μετά την κατάκτηση του Βυζαντίου από τους Σταυροφόρους το 1204 αυτοί χρησιμοποίησαν το τηλεπικοινωνιακό σύστημα των πύργων (οι Τούρκοι τους ονόμαζαν κουλέδες). Είχαν φτιάξει πολλούς πύργους τους οποίους ονόμαζαν και φανούς (Το Φανάρι της Κωνσταντινούπολης από αυτό πήρε το όνομά του).
- ΠΗΓΕΣ...
http://lyk-esp-kastor.kas.sch.gr/ekdiloseis0809/tilepikoinonies/history1.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου