Ομιλία - Κριτική του Κώστα Καρούσου για το βιβλίο της Μαντλίν " Η κορφή της ρίζας " Χαϊκού

"Η κορφή της ρίζας" χαϊ-κού εκδ. Έλευσις και Υδράνη Αθήνα 2018 της ΜΑΝΤΛΙΝ

 

Εκλεκτοί προσκεκλημένοι φίλες και φίλοι σας ευχαριστώ για την παρουσία σας !!! 

 

Γράφει η ποιήτρια "Είμαι υπέρ της ωραίας τρέλας που ονομάζεται ενθουσιασμός. Αυτό το μοναδικό χάρισμα , με τις θεϊκές ικανότητες των οποίων η δημιουργική- κυρίαρχη δύναμη εμπνέει το μυαλό , όσων το διαθέτουν,κοσμώντας συνάμα και τη ζωή τους. Εστιάζω στις σκοτεινές μου πλευρές,κι΄έτσι βλέπω το φως αυτούσιο" 

Ο αυτοπροσδιορισμός-εκλεκτοί φίλοι-στα κοινωνικά μας πράγματα είναι το ελάχιστο στη πλειονότητα του χώρου μας.Είναι τόλμη; είναι τρόπος σύγκρισης με τις περίτεχνες ομοιότητες της αυτοπροκαλούμενης εποχής μας; είναι το μέσο της ελεγχόμενης στάσης μας έναντι των άλλων και των γεγονότων; είναι το φιλοσοφικό περισκόπιο της Μαντλίν, που χρησιμοποιεί, ατενίζοντας το μέλλον με εσωτερική δύναμη και συνέχεια; είναι ο παρακινούμενος αυτοπροσδιορισμός, ο αναίτιος, ο απροσδόκητος,ο απελεύθερος; είναι τα προσωπικά σταθμά της Μαντλίν, να επανέρχεται δριμύτερη στο κοινωνικό προσκήνιο; είναι ειλικρινής κατάθεση ενέργειας που σαρκώνεται τη δράση στα κοινωνικά μας πράγματα; Μήπως είναι η αναγκαία κρισσάρα ή το κόσκινο των προσωπικών της διαθέσεων στη ζωή; Προφανώς ακολουθούν ακολουθούν κι΄άλλα ερωτήματα προσέγγισης, έμμεσα ή άμεσα των χαϊ-κού της,γιατί απλούστατα είναι στο απόλυτο σύνολό τους,ψυχικά και συναισθηματικά γεννήματα με πολλούς -φυσικά- μανδύες,προσφερόμενα πάντα,μέσα στο σκεπτικισμό και πρακτικό τρόπο παρουσίασής τα,που να ενέχουν -πάντα- στο κεντρί της προσοχής μας την επαγρύπνηση,τη ροπή προς τον συλλογισμό,της γρήγορης προσέγγισης του νοήματος,της απλής αλλά φορτισμένης και δουλεμένης αποτύπωσης και της ευδιάκριτης σταγόνας, της Ιδέας, της βαρύνουσας Ιδέας που περικλείουν. Η καθημερινότητα μεταβάλλεται συνεχώς, -αντικειμενικά και υποκειμενικά-αυτό προσδιορίζει και την πολυσυλλεκτικότητα της θεματολογίας της.όπως και την αποκρυστάλλωση μιας διαφορετικής συναισθηματικής προσέγγισης των γεγονότων.Το χαϊ-κού -εκ των πραγμάτων-είναι ένας περισπούδαστος χειρισμός λέξεων-μουσικής ροής-που πρέπει να χτυπάει το στόχο άμεσα και διεγερτικά. Η ποιήτρια δημιουργός του δίνει όποια έκταση επιθυμεί, σημασιολογικά,για να ντύσει τους τρεις στίχους-φυσιοκρατική-ερωτική-φιλοσοφική- εικαστική κλπ όπως,

 --- "Αχ μυγδαλιά // σε χώρο νοσταλγικό // χιόνισες άνθη " 

---"Να θες να μπορείς // Νου και Σθένος να Έχεις // να διακρίνεις" 

--- "Δάκρυα καυτά // ασάλευτο ποτάμι // ζητά η ζωή" 

--- "Μνήμες μακρινές // σε πέτρινο πεζούλι // ν΄ανθίσουν θέλουν"

 Η Μαντλίν του έδωσε ένα προσωπικό-ψυχικό και βιωμένο περιεχόμενο-πολλών διαστάσεων-αμεσότητας και λυρισμού, σα να βγήκε με την ανάσα του πόνου στο ξύπνημα της μέρας, και με το μούδιασμα της ελπίδας και της αφύπνισης στο+ μούχρωμα της εσπέρας.Το γεγονός της εμπειρίας-εδώ-είναι μια εσωτερική- ποιητική-λεκτική διαμάχη-της ποιήτριας- άλλες φορές βασανιστική, πώς θα την αποδώσει στο λιγόστιχο χαϊ-κού, ασφαλιστικά και νοηματικά και πιο περιεκτικά, αφού ο λόγος γίνεται ένα διαρκές αφαιρετικό πεδίο έκφρασης, για να κατασταλλάξει -κάποτε-στο συγκεκριμένο τρίστιχο. Αυτή η διαδικασία έχει πάντοτε τη σφραγίδα του κοινωνικού βιώματος. Ξαναλέγοντάς το ψιθυριστά,περνάς μέσα από ένα δίαυλο πολλαπλών εντυπώσεων, που εισέπραξες, μέχρι την τελική μορφοποίησή του, όπως τα κάτωθι, 

"Σοφές κουβέντες // στο δάκρυσμα της Μοίρας // ντύνουν την πίστη " 

--- "Φωτιά μέσα μου // στη Μοίρα κόντρα πάω // με φωνή λυγμού "

 ---"Δύναμη ψυχής // σε έρημο Ανθρωπιάς // νερό μούδωσε" 

---"Χτυπούν τη ζωή // ματώνει το κουράγιο // όρθιος κρατήσου" 

Η εικόνα ,το μοτίβο,η φόρμουλα της στιγμής, είναι πράξη στο βιωμένο χρόνο, κάποιας διάρκειας ή κάποιας χρονικής -ψυχικής παραμέτρου, κάποτε χωρίς αρχή και τέλος, ίσως μια επαναλαμβανόμενη κοινωνικότητα της δημιουργού,που συντμίστηκε χρονικά και στραγγίστηκε σε τρεις στίχους. Η όλη διαδικασία είναι μια ψυχοφθόρος κατάσταση, ελεγχόμενη-φυσικά- από μνήμες διάσπαρτες ή συγκρούσεις μα τα κοινωνικά στεγανά της εποχής. Η διέξοδος του χαϊ-κού γίνεται άμεσα ή έμμεσα, και ο ουσιαστικοποιημένος κρίκος σύνδεσης με το κοινωνικό μας γίγνεσθαι. Η λεκτική του αξία ή το σφρίγος της διατύπωσης ή το εμπειρικό μάτι της καθημερινής μας διαπόρευσης, παίρνει εύρος και μέγεθος, όταν ο/η ποιητής-τρια, εξέφρασε πέραν της όποιας προσωπικής του κατάθεσης και κοινωνικό τμήμα του χώρου που ζει και πορεύεται ο ίδιος. Αυτό είναι και το ευχαριστήριο κάλεσμα ή η δωρεά του χαϊ-κού προς τον δημιουργό, δηλ, η κοινωνικοποίηση της Ιδέας,και το βίωμα που ξετυλίγεται στο τρίστιχο χαϊ-κού. Αρκετές παράμετροι-που ανέφερα-είναι φυσικά- και ιδιοστασιακά στοιχεία και της ποίησης γενικά.Έτσι εδώ το χαϊ-κού διαλαμβάνεται ή εκλαμβάνεται από τον αναγνώστη, και στα δικά του- πλέον-προσωπικά κριτήρια,όπως βιώθηκε ή παραλλάχτηκε και στη δική του ζωή. Ο στίχος κι΄ η ποίηση εδώ, δεν υπαινίσσεται νοήματα,ούτε υποθάλπει την προσκαιρότητα των εγκοσμίων, ούτε δραματοποιεί τα γεγονότα,χωρίς υπόβαθρο ιδεοπορείας και πραγματογνωμοσύνης.Το χαϊ-κού ανασαίνει το φως της έμπνευσης όπως η αναδιάταξη της ζωής το σερβίρει. Η ποίηση- γενικά- είναι λυγμός και καρτερία, ευωδία και πάθος,οίστρος και ανθρωπιά, σιωπή κι΄αγάπη,αντάμωμα ζωής κι΄ αδιάλειπτη μνήμη ζωής. Γράφει η ποιήτρια, 

 ---"Γρύλοι των άστρων // κάλαντα του έρωτα // γέμισ΄η νύχτα"

 ---"Αίτημα καρδιάς // πηγή της ευτυχίας // η τέχνη του νου" 

---"Για την αγάπη // τραγουδιστά τα λόγια // για να σ΄ ακούσει "

Έρωτας-Ευτυχία-κι΄Αγάπη, είναι το τρίπτυχο-τρίστιχο της επικοινωνίας της με τα δρώμενα. Έρωτας--η διαρκής προσφορά στα πράγματα. Ευτυχία--η συνταξιδιώτισσα και καλοδεχούμενη συναπάντηση και στοχαστική συνοδοιπορεία στη ζωή. Αγάπη--ό,τι κρυμμένο ή φανερό,παντρεύεται και προσφέρεται με το στίχο και τη ζωή, στο γιασεμί της ψυχής της [ και της ψυχής μας ] και στο φως της σιωπής των πραγμάτων. Τα χαϊ-κού της Μαντλίν κρύβουν μυσταγωγικά και απέριττα την ουσία της εμπειρίας και της κοινωνικής αλληλοσχέσης και πορείας των ανθρώπων. Το πρώτο βήμα συναισθηματικής και διακριτικής αποταμίευσης των γεγονότων, έγινε και γίνεται από την ίδια, σαν μέσο-θάλεγα-ζυγοστάθμισης και ισορροπίας, αφού το βίωμα εκταμιεύεται και ανταποδίδεται πάλι ως τρόπος αγάπης και ανθρωπιάς. Ως προς τη γλώσσα χρήσης, των δικών της, αισθητικών κριτηρίων και της λυρικής της επένδυσης του λόγου και της φιλοσοφικής απεικόνισης των οιστρογόνων δυνάμεων του χαϊ-κού -εκτιμώ- ότι ο ιδιότυπος στοχασμός της--ως προβληματισμός και διέξοδος - ανοίγει πολλές πλατιές φτερούγες προς όλους, να εντρυφήσουν, να εκλαϊκεύσουν, και να φτερώσουν τις δικές τους δυνάμεις, πλησιάζοντας πιο ανθρώπινα τις συμπληγάδες της ζωής. Το λυγμικό της ταξείδι, και το αναπότρεπτο βάπτισμα των στίχων της, στον κοινωνικό ιστό της εποχής, είναι σημάδι μιας ειλικρινούς άνθισης της ποιητικής ιδέας, που ταυτοποιείται καθημερινά με τον άνθρωπο της αντοχής, του διαλογισμού, της μνήμης,της αντίστασης, της καρτερίας,της σιωπής,του στοχασμού και της ελπίδας. Θα μου επιτρέψει, η αγάπη σας, να κλείσω μ΄ένα ποίημά μου- αφιερωμένο στην προσωπικότητά της--και στον ΄΄Επικοινωνία 94 FM΄΄-- ως ιχνηλασία στο έργο της-ήδη κοινοποιημένο στο Facebook, και δημοσιευμένο στο ποιητικό μου "Ερωτήματα Ψυχής" σελ, 64 

 

ΝΑ Τ΄ΑΚΟΥΣ ΤΑ ΟΡΑΜΑΤΑ... 

 

Να τ΄ακους τα οράματα 

όταν περπατάνε μέσα σου οι λέξεις 

άηχες ή βροντερές, 

ο κρότος ανοίγει τα ηλιόφρυδά τους 

και μεταγγίζει τον ήχο 

που νυχτόημερα λαμπαδιάζει το είναι σου !! 

 

 Να τ΄ακούς τα οράματα 

-πάνδηλη περιφορά του χρόνου- 

όταν προσαράζουν στη γη κάστρα-σύννεφα 

σκεπάζοντας το βλέμμα τους, 

τ΄αθέατο κορμί τους πάλι 

μερώνει την ανταύγεια των ματιών σου 

 

!! Φιλτάτη Μαντλίν !!---από καρδιάς-εύχομαι Υγεία-Χαρά-Αισιοδοξία και Δημιουργία στη Ζωή σου----Καλοτάξιδες και Καλοπόρευτες "Οι κορφές της ρίζας"  σου !! 

 

Κώστας Καρούσος--πρόεδρος Ετ.Ελλ.Λογ. λογοτέχνης--κριτ.λογοτ--εικαστικός. Πολυχώρος Δήμου Ν. Ηρακλείου --[ Μαρίνου Αντύπα και Φιλοθέης ] 29 / 3 / 2019