~ PhotographyArt: George Rustchev Photography ~
~ Όταν ο θεραπευόμενος ανθίσταται στην επιδιωκόμενη αλλαγή~
•✽•
Η αντίσταση στην ψυχοθεραπεία είναι ένα φαινόμενο, το οποίο έχει απασχολήσει τους επιστήμονες στο χώρο της ψυχικής υγείας διαχρονικά, ασχέτως από τη θεωρητική κατεύθυνση καθενός -από την εποχή του Φρόιντ, ο οποίος ασχολήθηκε επισταμένως με την «αντίσταση στην αλλαγή», έως και σήμερα.
Άνθρωποι οι οποίοι προσφεύγουν σε έναν θεραπευτή, επειδή δυσφορούν συναισθηματικά, βιώνουν έντονες εσωτερικές συγκρούσεις, δυσκολεύονται στις διαπροσωπικές σχέσεις τους, παύουν να είναι αποδοτικοί και λειτουργικοί στην καθημερινότητά τους·
άνθρωποι, οι οποίοι νιώθουν καταβεβλημένοι υπό το βάρος ενός δυσβάσταχτου ψυχικού φορτίου, ξεκινούν τη θεραπεία τους εκφράζοντας την αγωνιώδη επιθυμία να απαλλαγούν από ό,τι τους καθηλώνει και, λίγο αργότερα, αρχίζουν να ανθίστανται στην πολυπόθητη, επιδιωκόμενη αλλαγή.
•✽•
Για τον κοινό νου, η αντίσταση την οποία εκδηλώνει ο θεραπευόμενος ενάντια στην αλλαγή, την οποία έρχεται να ζητήσει ο ίδιος αρχικά, ίσως, μοιάζει οξύμωρο σχήμα.
Ωστόσο, για το θεραπευτή οι αντιστάσεις του θεραπευόμενου είναι αναμενόμενες, διότι εκείνος γνωρίζει ότι η αυθεντική, εσωτερική αλλαγή δεν μπορεί παρά να είναι το αποτέλεσμα επίπονης δουλειάς και μακροπρόθεσμης δέσμευσης του θεραπευόμενου, κατά τη διάρκεια της οποίας ο τελευταίος θα χρειαστεί να αναλάβει την ευθύνη του εαυτού του και να κάνει την προσωπική υπέρβαση·
να έρθει αντιμέτωπος με το επώδυνο, ψυχικό υλικό, το οποίο κουβαλά, να αναγνωρίσει τις συγκρούσεις της ψυχικής ενδοχώρας και να συν-εργαστεί με τον θεραπευτή του, ούτως ώστε να επιτύχει τη βαθιά και, κατ’ επέκταση, μόνιμη αλλαγή· τη θετική έκβαση σε ό,τι τον βασανίζει.
•✽•
Πρόκειται για μια διαδικασία την οποίαν έχει περιγράψει ο Καβάφης -με τον έξοχο, ποιητικό λόγο του- στο ποίημά του, «Τα Παράθυρα», στο οποίο αναφέρει:
Σ’ αυτές τες σκοτεινές κάμαρες, που περνώ
μέρες βαριές, επάνω κάτω τριγυρνώ
για νά ’βρω τα παράθυρα. — Όταν ανοίξει
ένα παράθυρο θα ’ναι παρηγορία. —
Μα τα παράθυρα δεν βρίσκονται, ή δεν μπορώ
να τά ’βρω. Και καλύτερα ίσως να μην τα βρω.
Ίσως το φως θα ’ναι μια νέα τυραννία.
Ποιος ξέρει τι καινούρια πράγματα θα δείξει.
Μέσα από τους προαναφερθέντες στίχους, ο ποιητής αναδεικνύει τόσο εύστοχα το αντιπάλεμα των εσωτερικών δυνάμεων του ανθρώπου, ο οποίος μολονότι αποζητά το φως της αλλαγής, συνάμα, φοβάται την «οιδιπόδεια τύφλωση», την οποία ενδέχεται να επιφέρει τούτο το φως.
•✽•
Ας μην ξεχνάμε ότι κάθε άνθρωπος, μέσα στην πολυπλοκότητά του, δεν είναι -και δεν θα μπορούσε να είναι- καμωμένος από πλαστελίνη, ώστε να πλάθεται και να μεταπλάθεται άκοπα.
Η ψυχική πάθηση/δυσφορία και η συνακόλουθη αντίσταση στην αλλαγή είναι ο τρόπος, με τον οποίον, ενίοτε, ο άνθρωπος συμβιβάζει τις αλληλοσυγκρουόμενες ενδοψυχικές δυνάμεις, προστατεύει τον ευάλωτο και εύθραυστο εαυτό του, αποφεύγει την κοπιώδη, εσωτερική εργασία, αμύνεται σε ό,τι «απειλεί» το ισχύον ψυχικό status quo, μαθαίνει να αποκομίζει δευτερογενή οφέλη (π.χ. τον οίκτο, την ενασχόληση ή/και τη χειραγώγηση των άλλων).
Ως εκ τούτου, η ασυνείδητη διαδικασία της αντίστασης αποτελεί ένα στοιχείο στενά συνυφασμένο με τη θεραπευτική σχέση και πρόοδο· ένα στοιχείο το οποίο παρεμποδίζει τη θεραπευτική εξέλιξη και, ταυτοχρόνως, αποτελεί πολύτιμο εργαλείο για το θεραπευτή, καθώς συντείνει στη συλλογή σημαντικών πληροφοριών για τον άνθρωπο τον οποίον έχει απέναντί του· για την εμβριθή κατανόηση της προσωπικότητάς του, των ενδοψυχικών λειτουργιών και της δόμησης των σχέσεων με τους άλλους.
════════════════════════════════════
Ειρήνη-Βαρβάρα Λαγουβάρδου
Ψυχολόγος Παντείου Παν. Αθηνών-Λογοτέχνης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου