Ένας καινούργιος χρόνος. Τι μας περιμένει; Τι θα μας φέρει; Όνειρα, φιλοδοξίες, έρωτες, αινίγματα. Κι ω φτωχά ημερολόγια που ύστερα από τόσες γιορτές τελειώνετε τις μέρες σας μέσα σ’ ένα ρείθρο.
Τάσος Λειβαδίτης - Ιανουάριος
 |
| Phylis Elinor Legh, Ο πρωτοχρονιάτικος χορός τωv υπηρετών στο Lyme Park. 1907 |
Κική Δημουλά - Το κοριτσάκι με τα σπίρτα
ψυχή στους δρόμους.
Μονάχα κάτι γκρίζο παλαιό
καινούργιου χρόνου.
Τρέμουν από το κρύο
τα σταυροδρόμια και οι γωνίες
σφίγγονται κολλάνε να ζεσταθούν
επάνω σε αλλότριας
πατρίδας
πλανόδιους ανθοπώλες
μπουκέτα φασκιωμένα
με αγριωπό χαρτί
και η φτηνή ποιότητα
με τρύπες διανθισμένη γύρω γύρω
από αυτοδίδακτο ψαλίδι καμωμένες
όπως κι εμείς όταν παιδιά
για σχέδια πεινασμένα
σ’ εφημερίδα διπλωμένη ομοιόμορφα
μικρά τετραγωνάκια ψαλιδίζαμε
κι όπως ξεδιπλωνόταν το χαρτί
τι χαρούμενα τι αλλεπάλληλα, τι συμμετρικά
παραθυράκια διάπλατα μάς άνοιγε το μέλλον.
Απόγευμα πρωτοχρονιάς
ψυχή στους δρόμους
μόνο κλειστά μεγάλα γκρίζα παράθυρα
κι ένα φτωχό χιονόνερο που ζητιανεύει χιόνι.
(Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως, 2007)
Friedrich Ortlieb, Πρωτοχρονιά στο σπίτι του παππού. 1873
Αγγελική Σιδηρά - Πρωτοχρονιά στον οίκο ευγηρίας
Απόψε οι πιτζάμες και τα νυχτικά μείνανε απορημένα,
άδεια στα δωμάτια.
Οι γέροι έπλεαν σχεδόν μέσα στα σκούρα τους κοστούμια
με τη χαρακτηριστική γυαλάδα, να επιβεβαιώνει τις μνήμες που’χε συσσωρεύσει ο χρόνος.
Τουναντίον οι ηλικιωμένες ασθμαίνανε στα εφαρμοστά κορσάζ. Κιτρινισμένες δαντέλες στους ποδόγυρους και στα μανίκια πασχίζανε να ξεγελάσουν τους ρόζους και τις φλέβες τους.
Η προϊσταμένη έβαλε έναν δίσκο στο γραμμόφωνο.
Οι νότες ορμήσανε παρείσακτες στο θλιβερό σαλόνι.
Κάποια γριά με καπελάκι βυσσινί ξεκίνησε να κλαίει.
Ο τρόφιμος του 73 μ’ εκείνη τη θεόμουρλη του 4 άνοιξαν τον χορό. Σε λίγο ξεθαρρέψαν
και σμίξαν τα ρυτιδιασμένα μάγουλά τους. Chick
to chick! Κάποιες γριές, ελλείψει καβαλιέρων, χόρευαν
μόνες τους. Ακκίζονταν, αφύσικα κουνώντας τα κυρτωμένα τους κορμιά. Ο πατέρας ξέχασε ότι δεν θυμάται πια και άρχισε παράφωνα να μουρμουρίζει τη Ραμόνα.
Οι λίγοι επισκέπτες συγγενείς αμήχανοι κοιτάζαμε την ώρα.
Μετά κόλλησε ο δίσκος στο γραμμόφωνο κι επαναλάμβανε συνέχεια: Ραμόν, Ραμόν, Ραμόν. Αυτό σαν να τους άρεσε. Κουνούσαν ρυθμικά τ’ ασπρόμαυρα κεφάλια επιδοκιμάζοντας. Ξαφνικά κάποιος γλίστρησε στο πάτωμα. Οι περισσότεροι, νομίζοντας πως πρόκειται για νούμερο ακροβατικό, άρχισαν να χειροκροτούν. Στις 10.30’ επιτέλους η προϊσταμένη κήρυξε τη λήξη της γιορτής.
(Από τη συλλογή «Silver Alert», εκδ. Κέδρος, 2016)
ΗΛΙΑΣ ΛΑΓΙΟΣ - Πρωτοχρονιά
Να φτάνεις ώς το 2002
μ’ ένα κοστούμι μόδας του ’30.
Να λες του μεγαλόσχημου ήλιου: «Πάντα
μου αρκεί να δύω».
Να ’ρθείς στην γκρίζα χώρα του Σημίτη,
που ένα τραπέζης κάλπικο βιβλιάριο
θ’ αλλάξεις με μισθό, τζόκερ, ωράριο,
T.V. και σπίτι.
Μ’ αλκοόλ και νύχτα, μπάτσους κι ηρωίνη,
τ’ αδέλφια σου ενοικούν πλατεία Βάθης.
Σπεύσε το δίδαγμά σου να τους μάθεις.
Οργή κι οδύνη.
Τινάζεις απ’ τα ρούχα σου στου «Φλόκα»
άμμο απ’ τους σύσκιους δρόμους της Πρεβέζης.
Με τον Μαύρο μονότονα να παίζεις
πικέτο ή πόκα.
Περιστερές φρουρούν το Παρλιαμέντο.
Φλάσαρε ν’ ανεβείς στο Κολωνάκι.
Ίσκιος με ίσκιους θα πιεις σε λιγάκι
φαρμάκι φρέντο.
Και στην Δεξαμενή ως δεις ν’ απλώνει
του κυρ Αλέξανδρου ο επενδύτης,
θα τυλιχτείς πρηνής, θύμα και θύτης,
λευκό σεντόνι.
Να μπεις απλός πελάτης στην «Εστία»
κι όπως θ’ ακούς μεταμοντέρνους ήχους
να ψιθυρίσεις δυο δικούς σου στίχους,
έτσι στ’ αστεία.
Χλομούς δαίμονες βλέπεις υπεράνω
και στα έγκατα πύρινους ανθρώπους.
Ξέρεις να με πονάς με χίλιους τρόπους,
πριν καν πεθάνω.
Να ’χουνε σβήσει γύρω σου όλες κι όλοι,
δίχως να ονειρευτούν πράσινα δάση.
Ο θάνατος, μοιραίως, τους υφαρπάσσει
μ’ άδειο πιστόλι.
Κι αν παίξεις με τις κάργες, σαν παιδάκι,
στα κεραμίδια άφωνη μια λύρα,
ίσως συμμεριστείς εκ νέου, την μοίρα
του Καρυωτάκη.
Νέα Εστία, τχ. 1741, Ιανουάριος 2002
Κ. Βάρναλης - Πρωτοχρoνιάτικο
“Σαράντα σβέρκοι βοδινοί με λαδωμένες μπούκλες,
σκεμπέδες σταβροθόλωτοι και βρώμιες ποδαρούκλες
ξετσίπωτοι, ακαμάτηδες, τσιμπούρια και κορέοι
ντυμένοι στα μαλάματα κ’ επίσημοι κι ωραίοι.
Σαράντα λύκοι με προβιά (γι’ αυτούς βαρά η καμπάνα)
καθένας γουρουνόπουλο, καθένας νταμιτζάνα!
Κι απέ ρεβάμενοι βαθιά ξαπλώσανε στο τζάκι,
κι αβάσταγες ενιώσανε φαγούρες στο μπατζάκι.
Όξω ο κόσμος φώναζε: «Πεινάμε τέτοιες μέρες»
γερόντοι και γερόντισσες, παιδάκια και μητέρες
κ’ οι των επίγειων αγαθών σφιχτοί νοικοκυραίοι
άνοιξαν τα παράθυρα και κράξαν: «Είστε αθέοι»”
(Κ. Βάρναλης, Ποιητικά, Κέδρος)
Κωστής Παλαμάς, [Ρήγισσα Πρωτοχρονιά]
Αγάπες πρώιμες, όψιμες, αλαργινοί καιροί,
τώρα και χτες, πληγές χαρές, ω ριζικά του κόσμου,
κ’ εσείς που κάπου ζήσατε, και λιώνετε νεκροί,
κ’ εσείς με μάτια ολάνοιχτα που ζείτε ακόμα εμπρός μου,
πατρίδα μου, πατρίδες μου, θύμησες, τόποι, νιάτα,
κ’ εσείς ονείρατα άστρεχτα, κ’ η ελπίδα εσύ, και ο τρόμος
κ’ η ορμή, κ’ εσείς που απάντησα και σύντυχα στη στράτα,
ή καβαλάρης στης ζωής το διάβα ή πεζοδρόμος,
καρποί που μαραγκιάσατε κ’ εσείς βλαστοί δροσάτοι,
φαντάσματα και πλάσματα, χαρίστρα μου η ψυχή.
Της ρήγισσας Πρωτοχρονιάς μεστό είναι το παλάτι,
διάπλατα σας ανοίγεται, και πλούσιοι και φτωχοί.
Ρήγας κ’ εγώ, στο ερημικό νησί μου πάντα, ορίζω
το θησαυρό που δίνεται, και δε θε να στερέψει.
-Ξένοι, δικοί μου, φίλοι μου και οχτροί μου, σας χαρίζω
τη λυρική μου σκέψη!
(Κ. Παλαμάς, Άπαντα- Η πολιτεία και η μοναξιά, εκδ. Γκοβόστης)
Δημήτρης Μανθόπουλος - Πρωτοχρονιάτικο
Βράδυ της Πρωτοχρονιάς.
Έξω κρύο και χιονιάς
και βοριάς σφυρίζει.
Στο τραπέζι το στρωτό,
τ' αναμμένο θυμιατό
ευωδιές σκορπίζει.
Μ΄αγωνία τα παιδιά
κι ανυπόμονη καρδιά,
κάποιον καρτερούμε.
Ασπρομάλλη, γελαστό,
μ' ένα σάκο γεμιστό,
που θα μοιραστούμε.
Το ρολόι μας γυρνά
κι ο βοριάς λυσσομανά.
Τι κακοκαιρία!
Θε μου, κάνε να βιαστεί
μην τυχόν κι αποκλειστεί
μες την Καισαρεία.
Κ. Καλλοναίου - Πρωτοχρονιά
- Αρχιμηνιά! Καληχρονιά! Καλώς τον άρχοντά μας,
πόχει την τύχην αδερφή και την καρδιά του πλούτος!
- Βάνω το πόδι το δεξί κι όλα δεξά να πάνε!
- Σπάσε το ρόδι τ’ άλικο στη μαλλιαρή την πέτρα,
πιές απ’ τ’ αμίλητο νερό της κρυσταλλένιας βρύσης,
σκόρπα τα φύλλα της ελιάς, πες της καρδιάς τραγούδια!
- Ωσάν την πέτρα με ριζά η αγάπη να ριζώσει,
ξόρκι τ’ αμίλητο νερό ναν’ στο κακό το μάτι,
και σαν το ρόδι μ’ αγαθά το σπίτι να γιομίσει!
Ε. Νέγρη - Ξημέρωμα Πρωτοχρονιάς
Το χιόνι πέφτει από ψηλά,
ξημέρωσε Πρωτοχρονιά,
και γέμισαν οι κλώνοι.
Ο Άη Βασίλης τη νυχτιά,
φέρνει τα δώρα στα παιδιά,
που τραγουδούν ακόμη.
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά,
σε κάθε σπίτι και γωνιά,
για να χαρούνε όλοι.
Και με τη νέα τη χρονιά,
υγεία, αγάπη και χαρά,
να ‘ρθει στη χώρα όλη.
29 Δεκέμβρη 2012
Γ. Βερίτης - Καινούργιος χρόνος
Καινούριος χρόνος πάλι ξημερώνει
και σβήνεται και χάνεται ο παλιός
μαζί του να σβηστούνε όλοι οι πόνοι
το δάκρυ μας, η λύπη, ο στεναγμός.
Καινούργιος χρόνος πάλι ξημερώνει
και λάμπει ο σκοτισμένος ουρανός
μ’ ελπίδες ο Θεός να τον χρυσώνει
και να ‘ν ευτυχισμένος και καλός.
Ελάτε να γυρίσουμε και πάλι
στην πίστη του Χριστού σαν αδελφοί
και ο χρόνος ο καινούργιος θα μας βγάλει
στης δόξας την ολόφωτη κορυφή.
Χριστέ μεγαλοδύναμε Θεέ μας
Χριστέ γεμάτε αγάπη και στοργή
χαρούμενο το χρόνο χάρισέ μας
και δώσε την ειρήνη σου στη γη.
George Bernard O' Neill, Πρωτοχρονιά. 1889
ΗΛΙΑΣ ΛΑΓΙΟΣ - Πρωτοχρονιά
Να φτάνεις ώς το 2002
μ’ ένα κοστούμι μόδας του ’30.
Να λες του μεγαλόσχημου ήλιου: «Πάντα
μου αρκεί να δύω».
Να ’ρθείς στην γκρίζα χώρα του Σημίτη,
που ένα τραπέζης κάλπικο βιβλιάριο
θ’ αλλάξεις με μισθό, τζόκερ, ωράριο,
T.V. και σπίτι.
Μ’ αλκοόλ και νύχτα, μπάτσους κι ηρωίνη,
τ’ αδέλφια σου ενοικούν πλατεία Βάθης.
Σπεύσε το δίδαγμά σου να τους μάθεις.
Οργή κι οδύνη.
Τινάζεις απ’ τα ρούχα σου στου «Φλόκα»
άμμο απ’ τους σύσκιους δρόμους της Πρεβέζης.
Με τον Μαύρο μονότονα να παίζεις
πικέτο ή πόκα.
Περιστερές φρουρούν το Παρλιαμέντο.
Φλάσαρε ν’ ανεβείς στο Κολωνάκι.
Ίσκιος με ίσκιους θα πιεις σε λιγάκι
φαρμάκι φρέντο.
Και στην Δεξαμενή ως δεις ν’ απλώνει
του κυρ Αλέξανδρου ο επενδύτης,
θα τυλιχτείς πρηνής, θύμα και θύτης,
λευκό σεντόνι.
Να μπεις απλός πελάτης στην «Εστία»
κι όπως θ’ ακούς μεταμοντέρνους ήχους
να ψιθυρίσεις δυο δικούς σου στίχους,
έτσι στ’ αστεία.
Χλομούς δαίμονες βλέπεις υπεράνω
και στα έγκατα πύρινους ανθρώπους.
Ξέρεις να με πονάς με χίλιους τρόπους,
πριν καν πεθάνω.
Να ’χουνε σβήσει γύρω σου όλες κι όλοι,
δίχως να ονειρευτούν πράσινα δάση.
Ο θάνατος, μοιραίως, τους υφαρπάσσει
μ’ άδειο πιστόλι.
Κι αν παίξεις με τις κάργες, σαν παιδάκι,
στα κεραμίδια άφωνη μια λύρα,
ίσως συμμεριστείς εκ νέου, την μοίρα
του Καρυωτάκη.
Νέα Εστία, τχ. 1741, Ιανουάριος 2002
Childe Hassam, Πρωτοχρονιά. Νυχτερινή σκηνή. Ν. Υόρκη. 1892
“Σαράντα σβέρκοι βοδινοί με λαδωμένες μπούκλες,
σκεμπέδες σταβροθόλωτοι και βρώμιες ποδαρούκλες
ξετσίπωτοι, ακαμάτηδες, τσιμπούρια και κορέοι
ντυμένοι στα μαλάματα κ’ επίσημοι κι ωραίοι.
Σαράντα λύκοι με προβιά (γι’ αυτούς βαρά η καμπάνα)
καθένας γουρουνόπουλο, καθένας νταμιτζάνα!
Κι απέ ρεβάμενοι βαθιά ξαπλώσανε στο τζάκι,
κι αβάσταγες ενιώσανε φαγούρες στο μπατζάκι.
Όξω ο κόσμος φώναζε: «Πεινάμε τέτοιες μέρες»
γερόντοι και γερόντισσες, παιδάκια και μητέρες
κ’ οι των επίγειων αγαθών σφιχτοί νοικοκυραίοι
άνοιξαν τα παράθυρα και κράξαν: «Είστε αθέοι»”
(Κ. Βάρναλης, Ποιητικά, Κέδρος)
It was Midnight on New Years Eve - Helen Bradley
Κωστής Παλαμάς, [Ρήγισσα Πρωτοχρονιά]
Αγάπες πρώιμες, όψιμες, αλαργινοί καιροί,
τώρα και χτες, πληγές χαρές, ω ριζικά του κόσμου,
κ’ εσείς που κάπου ζήσατε, και λιώνετε νεκροί,
κ’ εσείς με μάτια ολάνοιχτα που ζείτε ακόμα εμπρός μου,
πατρίδα μου, πατρίδες μου, θύμησες, τόποι, νιάτα,
κ’ εσείς ονείρατα άστρεχτα, κ’ η ελπίδα εσύ, και ο τρόμος
κ’ η ορμή, κ’ εσείς που απάντησα και σύντυχα στη στράτα,
ή καβαλάρης στης ζωής το διάβα ή πεζοδρόμος,
καρποί που μαραγκιάσατε κ’ εσείς βλαστοί δροσάτοι,
φαντάσματα και πλάσματα, χαρίστρα μου η ψυχή.
Της ρήγισσας Πρωτοχρονιάς μεστό είναι το παλάτι,
διάπλατα σας ανοίγεται, και πλούσιοι και φτωχοί.
Ρήγας κ’ εγώ, στο ερημικό νησί μου πάντα, ορίζω
το θησαυρό που δίνεται, και δε θε να στερέψει.
-Ξένοι, δικοί μου, φίλοι μου και οχτροί μου, σας χαρίζω
τη λυρική μου σκέψη!
(Κ. Παλαμάς, Άπαντα- Η πολιτεία και η μοναξιά, εκδ. Γκοβόστης)
"A New Years Eve Night" a painting by A. Snegirev, 1982
Δημήτρης Μανθόπουλος - Πρωτοχρονιάτικο
Βράδυ της Πρωτοχρονιάς.
Έξω κρύο και χιονιάς
και βοριάς σφυρίζει.
Στο τραπέζι το στρωτό,
τ' αναμμένο θυμιατό
ευωδιές σκορπίζει.
Μ΄αγωνία τα παιδιά
κι ανυπόμονη καρδιά,
κάποιον καρτερούμε.
Ασπρομάλλη, γελαστό,
μ' ένα σάκο γεμιστό,
που θα μοιραστούμε.
Το ρολόι μας γυρνά
κι ο βοριάς λυσσομανά.
Τι κακοκαιρία!
Θε μου, κάνε να βιαστεί
μην τυχόν κι αποκλειστεί
μες την Καισαρεία.
"New Year´s Eve" Artist Mahmoud Sabzi
Κ. Καλλοναίου - Πρωτοχρονιά
- Αρχιμηνιά! Καληχρονιά! Καλώς τον άρχοντά μας,
πόχει την τύχην αδερφή και την καρδιά του πλούτος!
- Βάνω το πόδι το δεξί κι όλα δεξά να πάνε!
- Σπάσε το ρόδι τ’ άλικο στη μαλλιαρή την πέτρα,
πιές απ’ τ’ αμίλητο νερό της κρυσταλλένιας βρύσης,
σκόρπα τα φύλλα της ελιάς, πες της καρδιάς τραγούδια!
- Ωσάν την πέτρα με ριζά η αγάπη να ριζώσει,
ξόρκι τ’ αμίλητο νερό ναν’ στο κακό το μάτι,
και σαν το ρόδι μ’ αγαθά το σπίτι να γιομίσει!
New Years Eve, C1876 by Granger
Ε. Νέγρη - Ξημέρωμα Πρωτοχρονιάς
Το χιόνι πέφτει από ψηλά,
ξημέρωσε Πρωτοχρονιά,
και γέμισαν οι κλώνοι.
Ο Άη Βασίλης τη νυχτιά,
φέρνει τα δώρα στα παιδιά,
που τραγουδούν ακόμη.
Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά,
σε κάθε σπίτι και γωνιά,
για να χαρούνε όλοι.
Και με τη νέα τη χρονιά,
υγεία, αγάπη και χαρά,
να ‘ρθει στη χώρα όλη.
New Year's Eve Celebration by William Hogarth.
Γιάννης Ποταμιάνος - Πρωτοχρονιά
29 Δεκέμβρη 2012
Πρωτοχρονιά
Μεγάλος συνωστισμός
στους πάνω δρόμους
Έλκηθρα ανεβοκατεβαίνουν
Φορτωμένα
Κι ο χιονιάς χαμογελαστός
σαν Αι Βασίλης
Καίει ο βοριάς
τα γυμνά χέρια των παιδιών
Τα μαυρισμένα
απ το κρύο δάχτυλα
χαϊδεύουν ένα νεογέννητο
στη φάτνη
Το νεογέννητο χαμογελάει
Εγώ κλαίω γιατί βλέπω
τα πάθη να ‘ρχονται
Μια δεκαεξάχρονη μάνα κλαίει
τα βάσανα του κόσμου
Εγώ κλαίω τα δικά της βάσανα
Μέρες γιορτινές
που η πίκρα διαστέλλεται,
όπως ο χρόνος του απελπισμένου
Ανεβοκατεβαίνουν τα έλκηθρα
στους πάνω δρόμους
γεμάτα δώρα
Κι όμως σε κάθε δρομολόγιο
μας ξεχνάνε
Νύχτες στολισμένες
που αναβοσβήνουν γιορτινά
Στους κάτω δρόμους
παιδικές καρδιές που περιμένουν
τα έλκηθρα που δεν έφτασαν ποτέ
John Lessore "New Years Eve "
Καινούριος χρόνος πάλι ξημερώνει
και σβήνεται και χάνεται ο παλιός
μαζί του να σβηστούνε όλοι οι πόνοι
το δάκρυ μας, η λύπη, ο στεναγμός.
Καινούργιος χρόνος πάλι ξημερώνει
και λάμπει ο σκοτισμένος ουρανός
μ’ ελπίδες ο Θεός να τον χρυσώνει
και να ‘ν ευτυχισμένος και καλός.
Ελάτε να γυρίσουμε και πάλι
στην πίστη του Χριστού σαν αδελφοί
και ο χρόνος ο καινούργιος θα μας βγάλει
στης δόξας την ολόφωτη κορυφή.
Χριστέ μεγαλοδύναμε Θεέ μας
Χριστέ γεμάτε αγάπη και στοργή
χαρούμενο το χρόνο χάρισέ μας
και δώσε την ειρήνη σου στη γη.
New Years Eve in Dogville 1903
by Cassius Marcellus Coolidge
by Cassius Marcellus Coolidge
Making A List is a painting by Greg Olsen
ΑΛΛΟ ΕΝΑ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΚΑΙ ΕΠΙΚΑΙΡΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ. ΕΙΣΑΙ ΑΝΕΞΑΝΤΛΗΤΗ. ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΓΕΩΡΓΙΑ!
ΑπάντησηΔιαγραφήΣε ευχαριστώ πολύ Θοδωρή , καλή χρονιά να έχουμε
ΔιαγραφήΜια πολύ ευχάριστη έκπληξη μέσα στην κοινοτοπία των ημερών !! Ευχαριστούμε πολύ !!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΚαλή χρονιά Γεωργία μου!
ΑπάντησηΔιαγραφήΣυγχαρητήρια
ΑπάντησηΔιαγραφή