ΟΡΕΙΝΗ ΑΡΚΑΔΙΑ, ΜΑΙΝΑΛΟ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΔΟΥΝΑ

Βυτίνα-Δημητσάνα-Στεμνίτσα-Σπήλαιο Κάψιας-Αγία Φωτεινή.

"Αγνάντευσε με την ησυχία σου χαρώτο μου. Εδώ,και να θες,κανείς δεν θα σε ενοχλήσει..."

Αμέτρητοι θρύλοι και παραδόσεις συνδέονται με το βουνό,στο οποίο έζησαν θεοί και ήρωες της μυθολογίας.Το Μαίναλο ήταν η κατοικία τού Πάνα,του τραγοπόδαρου θεού των ποιμνίων και των βοσκών,σε αυτό παρουσιαζόταν συχνά η θεά Δήμητρα,σε αυτό περιφέρονταν οι Νύμφες.Τα ειδυλλιακά του τοπία ενέπνευσαν τον Γκαίτε,τον Βιργίλιο, τον Πουσέν και πολλούς άλλους ποιητές και φιλοσόφους,και υμνήθηκαν από αυτούς. Μάλιστα, σύμφωνα με το Βιργίλιο το Μαίναλο "πάντα ακούει τα ερωτικά τραγούδια των βοσκών και του Πάνα,που παίζει τη φλογέρα του". Η φιλοσοφική τάση και σχολή της "Αρκαδίας" - παγκόσμια γνωστή και δημοφιλής μέχρι τις μέρες μας - στο βουνό αυτό οφείλει τη γέννησή της...

Info:Βικιπαίδεια,inArcadiagr.Θέματα Ιστορίας της Δημητσάνας

 Βυτίνα

Στην αρχαιότητα λατρευόταν εδώ η θεά Δήμητρα και ο Ίππιος Ποσειδώνας, τα ερείπια του ναού του οποίου σώζονται στην είσοδο προς το χωριό Μαγούλιανα.

Στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, η Βυτίνα είχε αναγνωριστεί ως βακούφιο θεωρούμενος τόπος ιερός. Υπήρξε κέντρο ανεφοδιασμού, με αποτέλεσμα η πόλη να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διάρκεια του πολέμου με συνέπεια να πυρποληθεί επτά φορές από τον Ιμπραήμ.

Μετά την απελευθέρωση και μέχρι τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο η Βυτίνα ήταν το μεγάλο εμπορικό κέντρο της περιοχής με σημαντικό παζάρι. Μάλιστα υπήρχε και υποκατάστημα της Τράπεζας Αθηνών καθώς και Δασοκομική Σχολή. Ο σπουδαιότερος λόγος της ανάπτυξης εκείνης ήταν η έλλειψη συγκοινωνίας με τα γύρω χωριά που όταν ολοκληρώθηκε έπαψε και η Βυτίνα ν΄ αποτελεί το άλλοτε εμπορικό κέντρο. Ένας σημαντικός πόλος έλξης για τη Βυτίνα σήμερα αποτελεί το χιονοδρομικό κέντρο της Οστρακίνας στο Μαίναλο. Άξιο επίσκεψης στη περιοχή είναι το Αργυρόκαστρο (1450 μ. υψόμετρο) κοντά στα Μαγούλιανα, στην άκρη απότομου βράχου ύψους 100 μέτρων, που έκτισαν οι Φράγκοι το 1205 ιδρύοντας τη Βαρονία της Άκοβας...

Το όνομά της κατά την επικρατέστερη άποψη προέρχεται από τη λέξη "Βυθός" επειδή αρχικά ήταν κτισμένη σε λεκάνη ανάμεσα σε λόφους.Φέρεται να κτίσθηκε μετά τη διάλυση της αρχαίας πόλης "Μεθύδριο" τα ερείπια της οποίας βρίσκονται σε απόσταση 5 χιλιομέτρων. Ο Παυσανίας αναφέρει για την πόλη Μεθύδριο το 174 π.Χ.: "Μεθύδριον ουχί πλέον ακμάζουσα πόλιν..". Πιθανότερος χρόνος ίδρυσης της Βυτίνας φέρεται περί το 350 μ.Χ., σε απόσταση 2-3 χλμ. από τη σημερινή θέση, στη περιοχή Δαμασκηνιά...

 Αυτό που χαρίζει στη πόλη την ιδιαίτερη ομορφιά είναι ο δενδροσκέπαστος δρόμος που ξεκινά σχεδόν από την πλατεία και καταλήγει στον εθνικό δρόμο Τριπόλεως Βυτίνας.Κύρια προϊόντα είναι το μέλι από κωνοφόρα δένδρα και κτηνοτροφικά,κρέας,τυρί κ.α.

Δημητσάνα

Χαρακτηρισμένη ως παραδοσιακός οικισμός,η Δημητσάνα είναι χτισμένη πάνω σε λoφοράχη σε υψόμετρο 950 μέτρων, από τη μεσημβρινή πλευρά της οποίας παρέχεται θαυμάσια θέα της πεδιάδας της Μεγαλόπολης και του Ταΰγετου. Αποτελεί έδρα του διευρυμένου δήμου Γορτυνίας, ενώ μέχρι πρόσφατα ήταν έδρα του Δήμου Δημητσάνας. Η ιστορία της αρχίζει κατά τους Ομηρικούς χρόνους, όταν στη θέση της βρισκόταν η μικρή αρκαδική πόλη Τεύθις.

Αποτελεί κοινότητα μαζί με τα χωριά Παλαιοχώρι, Καρκαλού και τις μονές Αιμυαλών - Φιλοσόφου, με συνολικό πληθυσμό 740 κατ. Προπολεμικά η Δημητσάνα είχε διπλάσιο πληθυσμό,το 1960 είχε 2.000, αλλά πολλοί Δημητσανίτες μετανάστευσαν κι εγκαταστάθηκαν στην Αμερική, την Αυστραλία και αλλού.Η Δημητσάνα στα χρόνια της Τουρκοκρατίας διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο με το «κρυφό σχολειό» και το 1821 με το «Δημητσανίτικο μπαρούτι» που παρασκεύαζε. Είναι πατρίδα του Εθνομάρτυρα Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε΄, του οποίου το άγαλμα δεσπόζει στην κεντρική πλατεία του χωριού, που υπήρξε δωρεά του Μαρασλή, και του Μητροπολίτη Παλαιών Πατρών Γερμανού, όπου αμφοτέρων οι οικίες διασώζονται.Στο μουσείο της Δημητσάνας που στεγάζεται στη Βιβλιοθήκη, εκτίθενται υφαντά, αργαλειοί, είδη λαϊκής τέχνης και αρχαιολογική συλλογή. Λίγο έξω από τη Δημητσάνα βρίσκεται και το Υπαίθριο Μουσείο Υδροκίνησης, που στόχο έχει την ανάδειξη των παραδοσιακών υδροκίνητων εγκαταστάσεων που παλιότερα ήταν ιδιαίτερα διαδεδομένες στην περιοχή...

Στην θέση της σημερινής Δημητσάνας υπήρχε η αρχαία Αρκαδική πόλη Τεύθις η οποία είχε συμμετάσχει στον Τρωικό πόλεμο αλλά και στον εποικισμό της Μεγαλόπολης.Το 963 μ.Χ. ιδρύεται η Μονή Φιλοσόφου 2,5 χιλιόμετρα έξω από τη Δημητσάνα. Το όνομα Δημητσάνα αναφέρεται για πρώτη φορά το 967 μ.Χ. σε πατριαρχικό έγγραφο σχετικό με την Μονή Φιλοσόφου.Το 1764 ένας σοφός καλόγερος, ο Αγάπιος, έχτισε βιβλιοθήκη και μετέφερε τα βιβλία από το μοναστήρι. Η βιβλιοθήκη μεγάλωνε συνεχώς μέχρι το 1821, γιατί το Πατριαρχείο έδινε νέα βιβλία καθώς στη Δημητσάνα λειτουργούσε ιερατική σχολή που έγινε γνωστή με τ' όνομα «Φροντιστήριο Ελληνικών Γραμμάτων». Η σχολή της Δημητσάνας λειτούρησε από το 1764 και από αυτή αποφοίτησαν πολλοί μητροπολίτες και λόγιοι, ανάμεσά τους ο Γρηγόριος ο Ε' και ο Παλαιών Πατρών Γερμανός. Κατά τη διάρκεια του αγώνα του 1821, μεγάλο μέρος της βιβλιοθήκης καταστράφηκε, γιατί οι Έλληνες χρειάζονταν το χαρτί για να φτιάχνουν φυσέκια...

Η Δημητσάνα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην Επανάσταση τόσο λόγω των μπαρουτόμυλων όσο και λόγω των σημαντικών Δημητσανιτών που σχετίστηκαν με την αυτήν. Ήδη από τα χρόνια πριν την Επανάσταση η Φιλική Εταιρεία είχε καταφέρει να δημιουργήσει μια επιτυχή επικοινωνία μεταξύ του πυρήνα της Τριπολιτσάς και της ευρύτερης περιοχής Γορτυνίας όπου υπήρχαν αρκετοί μυημένοι. Στις παραμονές της Επανάστασης ο Παπαφλέσσας, μετά τη διαφωνία του με τον Παλαιών Πατρών Γερμανό και καθ’οδόν προς τη Μεσσηνία, κατέλυσε στη Δημητσάνα στο αρχοντικό Αντωνόπουλου ο οποίος ήταν γαμβρός από αδελφή του Κανέλου Δεληγιάννη. Εκεί σύμφωνα με την προφορική παράδοση έγινε ειδική τελετή ορκωμοσίας στο Ευαγγέλιο και συνεστίαση που έμεινε γνωστή ως «Μυστικός Δείπνος». Υπογράφηκε «συνωμοτικό» μετά το οποίο ο Παπαφλέσσας περιβληθείς την φουστανέλλα έφυγε για τα Καλάβρυτα. Το ιστορικό αυτό κτίριο σώζεται μέχρι σήμερα,ενώ παλαιότερα είχε αποτελέσει τόπο προσκυνήματος διαφόρων στρατηγών. Ο Γενναίος Κολοκοτρώνης στις εκλογές του 1859 επισκέφθηκε τον πολιτικό του αντίπαλο Αντ. Αντωνόπουλο και γονατίζοντας ασπάσθηκε το έδαφος της ιστορικής αίθουσας λέγοντας «ευλαβής σιγή αρμόζει εν τη αιθούση εκείνη, ήτις πρώτη ήκουσε το μέγα μήνυμα, όπερ εκείθεν σκορπισθέν και θριαμβεύσαν, κατέστησε την Ελλάδα ελεύθερον βασίλειον …»

Στους Δημητσανίτες αδελφούς εμπόρους Νικόλαο και Σπυρίδωνα Σπυλιωτόπουλους (ή Σπηλιωτόπουλους) οφείλεται η επαναλειτουργία των μπαρουτόμυλων και σε μεγάλο βαθμό ο εφοδιασμός του αγώνα σε πυρομαχικά. Πριν την Επανάσταση ανακαίνισαν 11 παλαιότερους μπαρουτόμυλους και τους εφοδίαζαν με τις πρώτες ύλες. Το παραγόμενο μπαρούτι και τα υλικά κρύβονταν σε ασφαλή μέρη και στο σπίτι των ιδίων. Κάποτε λόγω τοπικών διχονοιών το μυστικό προδόθηκε στους Τούρκους και τον Φεβρουάριο του 1821 διατάχθηκε έρευνα στο σπίτι των Σπυλιωτόπουλων, γκρέμισμα πέντε μύλων και σφράγισμα των σπιτιών μερικών εργατών. Με εξαγορά και παραπλάνηση των Τουρικών παραγόντων τελικά δεν βρέθηκε κάτι ύποπτο και οι Σπυλιωτόπουλοι αφέθηκαν ανενόχλητοι...

Τον Φεβρουάριο του 1821 οι Τούρκοι είχαν πλέον βάσιμες υπόνοιες για την επερχόμενη επανάσταση, έτσι κάλεσαν στην Τρίπολη και συνέλαβαν αρκετούς τοπικούς παράγοντες της Πελοποννήσου. Μεταξύ αυτών ήταν ο αρχιεπίσκοπος Δημητσάνας Θεόφιλος ο οποίος πέθανε φυλακισμένος λίγες μέρες πριν την απελευθέρωση της Τριπολιτσάς. Είχε επίσης φυλακιστεί και ο Δημητσανίτης μητροπολίτης Αμυκλών και Τριπολιτσάς Δανιήλ. Από τη Δημητσάνα κατάγονταν οι εθνομάρτυρες Πατριάρχης Γρηγόριος Ε’ και ο Θεσσαλονίκης Ιωσήφ Αντωνόπουλος που απαγχονίστηκε στο Νεοχώρι στις 3 Ιουνίου 1821. Πάνω από 10 Δημητσανιώτες της διασποράς υπήρξαν μυημένοι στη Φιλική Εταιρεία: Ο έμπορος Βελισσάριος Διογενείδης στην ΚΠολη, οι Φώτιος Ηλιάδης (στενός συγγενής του Μιχ. Οικονόμου), Ζαχαρίας και Αθανάσιος Λεονάρδοι και Παναγιώτης Διογενείδης (αδελφός του Βελισσάριου) στο Ιάσιο, ο Κων. Κόκκινος στο Ισμαήλι, ο Ηλίας Μάνεσης στην Οδησσό, ο έμπορος Σταμάτης Ψαρούλης στην Ύδρα ο οποίος με τη σειρά του κατήχησε τον συμπατριώτη του έμπορο Ανδρέα Παναγιώτη Σπυλιόπουλο επίσης στην Ύδρα. Φιλικός ήταν και ο Π.Π. Γερμανός που είχε κατηχηθεί από τον Αντώνιο Πελοπίδα την 1 Νοεμ. 1818 προσφέροντας 5.000 γρόσια. Μυημένοι ήταν και ο ηγούμενος της μονής Αιμυαλών Παρθένιος και ο ιερέας Βαρθολομαίος, αγνώστου επωνύμου, στην Κωνσταντινούπολη. Οι αδελφοί Νικόλαος και Σπυρίδων Γεωργίου Σπυλιωτόπουλοι κατηχήθηκαν από τον Χριστόφορο Περραιβό στην Ύδρα τον Απρίλιο του 1820 με εκπρόσωπό τους στην Οδησσό των δημητσανίτη Αντώνιο Γαβριήλ. Ο μητροπολίτης Δανιήλ κατηχήθηκε την Πρωτομαγιά του 1820 από τον Κανέλο Δεληγιάννη και όρισε εκπρόσωπό του τον αδελφό του Μιχαήλ, μοναχό στο Άγιον Όρος. Από την οικογένεια των Ανδρονίκων που είχε μεταναστεύσει στη Βεσσαραβία, υπήρξε Φιλικός ο καπετάνιος Παύλος Ανδρόνικος. Θερμοί πατριώτες και μαχητές υπήρξαν οι Παναγιώτης Ανδρόνικος, αξιωματικός του ρωσικού στρατού, και ο αδελφό τους Ιωάννης. Ο πρώτος, που πέθανε το 1820, είχε συνθέσει ποίημα που έγινε επαναστατικό εμβατήριο της διασποράς, με στίχους σε τροχαϊκό μέτρο όπως

«.. ξυπνήστε τέκνα κ’ ήλθεν η ώρα,

ξυπνήστε όλα, τρέξτε τώρα

κ’ ήλθεν ο Δείπνος ο μυστικός …»

Τα σπίτια της Δημητσάνας έχουν κτισθεί σε πολύ επικλινές έδαφος, γι’ αυτό πολλά έχουν μικρό ύψος στη μια πλευρά και μεγάλο στην άλλη. Σπίτια με 2-3 ή και περισσότερους ορόφους φαίνονται ως ισόγεια, από την πάνω πλευρά, όπου είναι ο δεύτερος ή ο τρίτος όροφος, ενώ στην κάτω πλευρά, όπου περνά άλλος δρόμος πιο χαμηλά είναι πάλι ισόγεια. Ο πρώτος αυτός χώρος δεν είναι υπόγειος, γιατί βρίσκεται στο ίδιο επίπεδο με τον κάτω δρόμο. Οι όροφοι επικοινωνούν μεταξύ τους με εσωτερική σκάλα, ξύλινη συνήθως, ή με εξωτερική πέτρινη. Τα περισσότερα σπίτια έχουν ισόγειο ή υπόγειο και έναν όροφο. Υπάρχουν όμως και αρχοντικά με 2-3 ή 4, ακόμη και με 5 ορόφους, όπως είναι π.χ. το αρχοντικό του Ξενιού. Λίγα είναι ισόγεια κτήρια χωρίς έναν όροφο.· Αυτά ανήκαν συνήθως σε πτωχούς γεωργούς ή κτηνοτρόφους. 

Πολλά σπίτια είναι κτισμένα κοντά σε άλλα ή χωρίζονται από αυτά με μεσοτοιχία. Αρκετά έχουν μικρή αυλή και κήπο. Τα αρχοντικά έχουν μεγαλύτερη αυλή, περιτοιχισμένη με ψηλό τοίχο, για ασφάλεια. Αυτά έχουν είσοδο εξωτερική, με καμάρα και μεγάλη αυλόπορτα, καθώς και άλλη εσωτερική πόρτα μικρότερη. Τα δημητσανίτικα σπίτια έχουν κτισθεί με πέτρα της περιοχής, από Λαγκαδινούς ή Σερβαίους κτίστες. Έχουν σχήμα τετράπλευρο και παχείς τοίχους, που φθάνουν περίπου τους 0,50 - 0,80 εκατ. του μέτρου. Οι πέτρες είναι μάλλον ακατέργαστες ή λίγο πελεκημένες, τετράγωνες και συνδέονται με ασβεστοκονίαμα (λάσπη από ασβέστη και άμμο). Οι πέτρες όμως που είναι στις γωνίες, καθώς και στα κουφώματα (γύρω από τις πόρτες και τα παράθυρα) είναι πολύ καλά πελεκημένες και ομορφότερες, πιο άσπρες. Ο παχύς τοίχος εσωτερικά (που έχει πάχος 70-90 εκατ.) γεμίζεται με ακατέργαστες πέτρες και λάσπη. Οι τοίχοι έχουν πολλά ανοίγματα, κουφώματα, δηλαδή πόρτες ενίοτε και παραπόρτια, καθώς και αρκετά παράθυρα στους ορόφους, για να φωτίζονται καλά τα δωμάτια. Επίσης, έχουν και εξώστες (μπαλκόνια) ξύλινα συνήθως, με σιδερένια κάγκελα. Πολλά νέα μπαλκόνια έχουν γίνει με τσιμέντο, για να είναι στερεότερα και να αντέχουν περισσότερο στο χρόνο.

Τα κουφώματα έχουν σχήμα συνήθως παραλληλόγραμμο. Μερικά στο πάνω μέρος έχουν Καμάρα (καμπύλο τόξο), που είναι φτιαγμένο με καλά πελεκημένες πέτρες. Αυτό γίνεται για να ανακουφίζεται το βάρος που πιέζει το επιστύλιο του παραθύρου ή της πόρτας. Στο κενό, που δημιουργείται και μοιάζει με μικρή καμάρα, υπάρχει συχνά ένας φεγγίτης που κλείνεται με μικρή τζαμαρία ή με πελεκητές πέτρες. Οι πόρτες και τα θυρόφυλλα των παραθύρων είναι συνήθως δίφυλλα. Πολλά παράθυρα έχουν και γρίλιες ή εξωτερικά δίφυλλα παραθυρόφυλλα χωρίς τζάμια, και χρησιμεύουν για να προστατεύουν το σπίτι από τον αέρα και από το κρύο τον χειμώνα. Τα πατώματα των σπιτιών είναι ξύλινα, με καλά πλανισμένες σανίδες. Και τα ταβάνια είναι ξύλινα, με σανίδες βαμμένες απλά ή με σκαλιστές διακοσμήσεις. 

Ή στέγη είναι επικλινής δίρριχτη ή τρίρριχτη, συχνά και Τετράρριχτη (δηλαδή με τέσσερις επικλινείς πλευρές) και σκεπάζεται με βυζαντινά κεραμίδια, του τα έφτιαναν σε Καρκαλού, στα Μαγούλιανα και σε άλλα γειτονικά μέρη. 

Η εσωτερική διαρρύθμιση των σπιτιών είναι συνήθως ομοιόμορφη. Παρατηρούνται όμως μερικές παραλλαγές, λόγω του ανωμάλου του εδάφους και της ανάγκης να προσαρμοσθεί το κτήριο στον υπάρχοτα χώρο. Τα Περισσότερα σπίτια έχουν ισόγειο ή υπόγειο και έναν όροφο υπερυψωμένο λίγο. Η άνοδος στον όροφο και η κάθοδος στο υπόγειο γίνεται με εξωτερική πέτρινη σκάλα, που έχει λίγα σκαλιά. Το υπόγειο και ο όροφος επικοινωνούν ακόμη και με εσωτερική ξύλινη σκάλα, που κλείνει με καταπακτή (τράπα). Σε μερικά σπίτια ισόγειο και όροφος έχουν είσοδο από το δρόμο και φαίνονται και τα δύο ως ισόγεια, γιατί η πόρτα του α΄ ορόφου είναι συνήθως σε άλλη πλευρά, και είναι ισόγεια γιατί βρίσκεται σε υψηλότερο επίπεδο. Στα σπίτια των κεντρικών δρόμων (Προς την Αγία Κυριακή και προς τον Άγιο Χαράλαμπο και τους Ταξιάρχες) τα ισόγεια χρησίμευαν παλαιότερα ως εργαστήρια βιοτεχνών (ραπτών, τσαγκάρηδων, ξυλουργών κ.λπ.) ή ως μαγαζιά (παντοπωλεία, ταβέρνες κ.λπ.). Όλα τα μαγαζιά παλαιότερα ήσαν κοντά στις εκκλησίες και στους κεντρικούς δρόμους. Αφότου όμως έγινε ο κεντρικός δρόμος, που περνά από τη μέση της Δημητσάνας, δηλαδή από το 1895, τα μαγαζιά αυτά και τα εργαστήρια άρχισαν να μεταφέρονται στον κεντρικό δημόσιο δρόμο, στη σημερινή αγορά. Αυτό έγινε βαθμιαία σε διάστημα 50 περίπου ετών, από το 1900-1950. 

Σε πολλά σπίτια το υπόγειο είχε και θόλο, όπου αποθήκευαν το κρασί σε βαγένια, γιατί ο θόλος διατηρεί υγρασία και μικρή θερμοκρασία. Στο υπόγειο υπάρχει συχνά στέρνα, καθώς και πατάρι για αποθήκευση διαφόρων προϊόντων σε κασόνια και πιθάρια. Υπάρχει ακόμη και ξεχωριστή αποθήκη σανών και αχύρων για τα ζώα (αχυρώνας). Στο υπόγειο έβαζαν και τα ζώα (άλογα, μουλάρια, γαϊδούρια, βόδια), σε ειδικό μέρος με παχνιά. Είχαν ακόμη και κοτέτσι για τις κότες και άλλο τόπο για άλλα ζώα (κατσίκες κ.λπ.). Επίσης, στο υπόγειο έβαζαν τα γεωργικά εργαλεία, καθώς και στίβες με καυσόξυλα για το χειμώνα...

Η δομή του ορόφου έχει συνήθως το εξής σχέδιο: Ένας διάδρομος οριζόντιος ή παράλληλος με τον εξωτερικό τοίχο, που αρχίζει από την πόρτα του σπιτιού, οδηγεί στα διάφορα δωμάτια (χειμωνιάτικο, κουζίνα, κάμαρη, σάλα). Συχνά μπροστά υπάρχει στεγασμένο δωμάτιο (υπόστεγο), που φράσσεται με τζαμαρία (χαγιάτι) και χρησιμεύει για θερινό καθιστικό. Το χειμώνα είχαν για καθιστικό το χειμωνιάτικο. Όλοι τότε κάθονταν κοντά στο παραγώνι, για να ζεσταίνονται με τη φωτιά που έκαιγε στο τζάκι. Το χειμωνιάτικο ήταν ο κύριος τόπος διαμονής της οικογένειας. Εκεί μαζεύονταν όλοι ιδίως στους χειμερινούς μήνες. Εκεί υπήρχαν δύο κρεβάτια ή στρωσίδια κάτω στο πάτωμα για τους γέρους και τα παιδιά. Υπήρχε ακόμη τραπέζι ή σοφράς για φαγητό, ντουλάπα ή ταζέρα για τα πιάτα κ.λπ. Στο δωμάτιο ύπνου (κάμαρη) υπήρχε διπλό κρεβάτι για τους γονείς, και πάνω από αυτό τα εικονίσματα, το καντήλι και τα στέφανα του γάμου. Στη σάλα υπήρχε τραπέζι, καναπές, καθρέφτης, φωτογραφίες με κάδρα στους τοίχους, καθώς και κεντήματα και υφαντά για διακόσμηση. Η σάλα ήταν συνήθως σε προσήλιο μέρος, φωτεινή, με πόρτα προς το μπαλκόνι και 2 παράθυρα. Έξω από αυτή είναι το μπαλκόνι, που διακοσμείται συχνά με πολλές γλάστρες. Πολλά σπίτια έχουν γλάστρες και στην είσοδο. 

Οι νοικοκυρές διατηρούσαν πάντοτε τα σπίτια καθαρά, τα έστρωναν με χαλιά χειροποίητα (φτιαγμένα στον αργαλειό). Στους διαδρόμους και στο χειμωνιάτικο έβαζαν χαλιά από κουρέλια (κουρελούδες), ενώ στη σάλα είχαν ωραίους τάπητες με όμορφα σχέδια. Όλα ήσαν όμορφα, καθαρά, είχαν μια τάξη, έναν αέρα αρχοντιάς που έδειχνε το βαθμό και την ποιότητα του λαϊκού πολιτισμού...

Στη Δημητσάνα παρασκευαζόταν μπαρούτι από την εποχή της πρώτης τουρκοκρατίας (πριν το 1684). Μαρτυρείται η λειτουργία μπαρουτόμυλων από την Βενετική κατάκτηση στα τέλη του 17ου αιώνα και αρχές του 18ου. Αρχικά, πριν φιαχτούν οι μπαρουτόμυλοι, η παραγωγή γινόταν με πρωτόγονα μέσα σε οικιακές συνθήκες. Τον 18ο αιώνα ιδρύθηκαν μπαρουτόμυλοι με πρωτοβουλία του μητροπολίτη Ανανία. Αυτοί καταστράφηκαν από τους Τούρκους το 1767 και αναστηλώθηκαν και πάλι λίγο πριν την Επανάσταση από τους Νικόλαο και Σπυρίδωνα Σπυλιωτόπουλους οι οποίοι, όπως λέει ο Μιχ. Οικονόμου, «μετέτρεψαν την περιουσία τους σε νίτρο και θειάφι». Με έξοδα των ιδίων και άλλων Φιλικών, πιθανώς και με χρήματα που έφερε ο Παπαφλέσσας, επαναλειτούργησαν οι μπαρουτόμυλοι αποθηκεύοντας πυρίτιδα για τον αγώνα σε μοναστήρια, σπήλαια και υπόγεια. Μετά την έκρηξη της επανάστασης οι μύλοι αυξήθηκαν σε 14. Η καθημερινή παραγωγή υπολογίστηκε σε 150 οκάδες ή και 300-500. Μέσα στο έτος 1821 οι Σπηλιωτόπουλοι προσέφεραν δωρεά μόνο στην Πελοπόννησο 13.106 οκάδες μπαρούτι, 3.510 οκάδες σφαίρες και 804.320 φυσίγγια. Εκτός από τους μπαρουτόμυλους παραγωγή πυρίτιδας γινόταν και στα σπίτια. Οι περισσότεροι Δημητσανίτες γνώριζαν αυτή την τέχνη και ήταν γνωστοί ως «μπαρουξήδες» ενώ η Δημητσάνα ονομάστηκε «μπαρουταποθήκη του Έθνους»

Πολύ κοντά στην αγορά της πόλης, δίπλα στην Αγία Κυριακή, βρίσκεται το καλλιμάρμαρο και μεγαλοπρεπές ωρολογοστάσιο που φιλοξενεί το "ρολόι της Δημητσάνας". Αποτελείται από τον μηχανισμό και τέσσερις δίσκους, όπου είναι γραμμένοι στα λατινικά οι αριθμοί των ωρών. Καθένας από τους τέσσερις δίσκους του ρολογιού έχει διάμετρο δύο μέτρων. Η καμπάνα του ζυγίζει επτακόσια (700) κιλά. Το ρολόι στάλθηκε από τους Δημητσανίτες της Νέας Υόρκης γύρω στα 1900, ενώ η καμπάνα του, που στάλθηκε στη Δημητσάνα κι αυτή από την Αμερική το 1910, φυλασσόταν στην εκκλησία της Αγίας Κυριακής.

Είναι φτιαγμένο από Τηνιακούς μαρμαρογλύπτες και Δημητσανίτες εργάτες. Η βάση του καλύπτει επιφάνεια επτά (7) τετραγωνικών μέτρων ενώ το ύψος του είναι είκοσι επτά (27) μέτρα. Η επένδυσή του έγινε με πέτρα "Δολιανών" κυρίως, αλλά και ντόπια από την περιοχή, που μεταφερόταν με κάρα, τετράτροχα με τέσσερα άλογα ή δίτροχα με ένα άλογο. Η θεμελίωση του έργου έγινε το έτος 1928, ενώ οι εργασίες άρχισαν την επόμενη χρονιά για να ολοκληρωθούν το 1934.Υποστηρίζεται πως όμοιό του, εκείνη την εποχή, δεν υπήρχε σε κανένα μέρος του κόσμου παρά μόνο εκείνο του Πεκίνου της Κίνας

Την εποχή που φτιάχτηκε το ρολόι στη Δημητσάνα δεν υπήρχαν ρολόγια ή υπήρχαν ελάχιστα και εκείνα δεν "έλεγαν" σωστά την ώρα. Ο κόσμος και κυρίως ο αγροτικός ήθελε να γνωρίζει την ώρα για να ρυθμίζει έτσι το χρόνο του τόσο την ημέρα όσο και τη νύχτα. Έτσι δικαιολογείται η αναγκαιότητα της ύπαρξής του, την οποία γνώριζαν οι Δημητσανίτες της Αμερικής και το δώρισαν στη Δημητσάνα.

Στεμνίτσα

Η περιοχή είναι από την αρχαιότητα γνωστή ως Υψούς. Σύμφωνα με τη μυθολογία, η αρχαία Υψούς χτίστηκε από τον Υψούντα, έναν από τους πενήντα γιους του βασιλιά της Αρκαδίας Λυκάονα. Αναφορά για την Υψούντα γίνεται και από τον Παυσανία στα “Αρκαδικά”. Είναι άγνωστο πότε ακριβώς μετονομάστηκε σε Στεμνίτσα αλλά εικάζεται ότι έγινε τον 7ο αιώνα μ.Χ., μετά την εποίκιση των περιοχών από Σλάβους, καθώς Στεμνίτσα σημαίνει τόπος δασώδης και σκιερός στα σλαβικά. Γνώρισε μεγάλη ακμή κατά τη βυζαντινή περίοδο, όταν ήταν γνωστές οι στεμνιτσιώτικες καμπάνες.

Στην επανάσταση του '21 έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο. Από τη Στεμνίτσα καταγόταν η οικογένεια προεστών και αγωνιστών Αλεξανδρόπουλων. Ο Κωνσταντίνος Αλεξανδρόπουλος, μυημένος στη Φιλική Εταιρεία, συγκρότησε σώμα από 175 Στεμνιτσιώτες και την 25 Μαρτίου 1821 κατέβηκε στον κάμπο της Καρύταινας για να πολιορκήσει τους εκεί Τούρκους. Την 25 Απριλίου ορίστηκε "αρχιστράτηγος" με το όνομα "Κωνσταντίνος Υψηλάντης", σύμφωνα με έγγραφο όπου ορκίζονται και υπογράφουν 41 κληρικοί και λαϊκοί της περιοχής.Αγωνιστές υπήρξαν και ο αδελφός του, ο γιος του Ιωάννης που συμμετείχε στις μάχες ενώ ήταν ακόμα έφηβος, ο γιος του Αλέξανδρος που υπηρέτησε στο πλοίο του Κανάρη, ο επίσης γιος του Βασίλειος, γεννημένος το 1809, που ακολουθούσε τον πατέρα του στις μάχες. Ο Ιωάννης σκοτώθηκε στη μάχη των Τρικόρφων παρουσία του αδελφού του Βασίλη. Ο Χρήστος Αλεξανδρόπουλος ήταν πιθανώς συγγενής των προηγουμένων, ο οποίος δόθηκε ως όμηρος για εγγύηση στους τουρκαλβανούς που αποφάσισαν να φύγουν από τον Ιμπραήμ το 1827. [3] Από τη Στεμνίτσα καταγόταν επίσης ο αγωνιστής Δημήτριος Σφήκας ο οποίος είχε πάρει μέρος στην περίφημη Μάχη του Σκουλενίου (17 Ιουνίου 1821), ενός χωριού της σημερινής Ρουμανίας. Μεγάλη ιστορική σημασία έχει το σύγγραμμά του "Αναμνήσεις" για τα γεγονότα του 1821 στη Δακία.

Χρησίμευσε ως έδρα του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη που την αποκαλούσε χωριατοπούλα του Μοριά. Λόγω του ρόλου της στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα διατέλεσε έδρα της πρώτης Πελοποννησιακής Γερουσίας και πρώτη άτυπη πρωτεύουσα του επαναστατημένου Ελληνικού έθνους για μια ημέρα - την 27 Μαΐου του 1821 - ημερομηνία κατά την οποία έλαβε χώρα συνέλευση της Ά Πελοποννησιακής Γερουσίας στην Ι.Μ. Χρυσοπηγής στη Στεμνίτσα.

Λόγω του δύσβατου εδάφους της περιοχής ο κόσμος στράφηκε προς το εμπόριο και την αργυροχρυσοχοΐα...

 Αγία Φωτεινή Μαντίνειας.

Σίγουρα μια διαφορετική εκκλησία!

Ξεχωρίζει για την πρωτότυπη αρχιτεκτονική της που είναι κράμα διάφορων ρυθμών,από την παραδοσιακή ελληνική αρχιτεκτονική μέχρι την βυζαντινή αρχιτεκτονική, όπως και τον αγιογραφικό της διάκοσμο που παραπέμπει στην κλασική αρχαιότητα. Ο περίβολος του ναού διακοσμείται από κατασκευές αρχαιοελληνικής έμπνευσης και μνημειακού χαρακτήρα. Η διάθεση του αρχιτέκτονα είναι εμφανώς να συγκεράσει παραδοσιακές ελληνικές επιδράσεις με την αρχαία ελληνική αισθητική, προτείνοντας μια γέφυρα-συνέχεια μεταξύ του παλιού - της κλασικής εποχής που εδώ εκπροσωπείται από την αρχαία Μαντινεία - και του νέου, δηλαδή της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής παράδοσης...

Η αρχιτεκτονική του ναού, όπως και η κλασική σύλληψη και απόδοση των μορφών των αγιογραφιών, προκάλεσε και συνεχίσει να προκαλεί αντικρουόμενες κριτικές, διαφωνίες και αντιπαραθέσεις. Στο παρελθόν μάλιστα προκάλεσε και την επέμβαση της επίσημης Εκκλησίας, η οποία απαίτησε, και τελικά επέβαλε, την μερική αντικατάσταση των αγιογραφιών...

Το ιερό...σίγουρα ένας συνδυασμός παλιού και νέου,που άλλους "τρομάζει"κι άλλους"γοητεύει"...Προφανώς ανήκω στην πρώτη κατηγορία,θεωρώ ατυχές το ταίριασμα..

Σπήλαιο Κάψιας

Οι ειδικοί το έχουν κατατάξει στον εκλεκτό κατάλογο των 10 πιο αξιόλογων σπηλαίων της ελληνικής επικράτειας. Βρίσκεται στην περιφέρεια κλειστής γεωλογικής λεκάνης του Μαντινειακού οροπεδίου και συνδέεται με το περίπλοκο σύστημα από φυσικές καταβόθρες που χαρακτηρίζουν τον υδροφόρο ορίζοντα. Από την στιγμή που ανακαλύφθηκε όλος ο κόσμος έρχεται να δει το εργαστήριο αυτό της γης και το καταφύγιο του πρώιμου ανθρώπου. Γιατί σε αυτό εδώ το αστείρευτης ωραιότητας σπήλαιο βρέθηκαν οστά ανθρώπων και πήλινα καθημερινά σκεύη. Η ιστορία της γης και η ιστορία του ανθρώπου δεμένες σε ένα σύνολο μαγευτικό.Το σπήλαιο ερευνήθηκε πρώτη φορά από το Γάλλο αρχαιολόγο Γουσταύο Φουζέρ το 1887 στα πλαίσια των ανασκαφών του στη Μαντινεία. Το 1911 γίνεται η επίσημη ανακοίνωση για τον σπηλαιολογικό αυτό θησαυρό και αποτελεί γεγονός σταθμό που σηματοδοτεί το παγκόσμιο ενδιαφέρον για την ελληνική κρυφή γη. Το 1974 ανακαλύπτεται και νέο τμήμα του σπηλαίου, προκαλώντας ρίγη συγκίνησης στους φυσιοδίφες και τους ρέκτες. Το σπήλαιο αποδεικνύεται βιβλίο καταγραφής γεωλογικών συμβάντων. Πάνω του έχει αφήσει πιστοποιημένα ίχνη μια μεγάλη πλημμύρα. Και ταυτόχρονα έρχονται στο φως μέσα από τα βάθη της γης λυχνάρια, εργαλεία, θραύσματα οστών που διηγούνται την ιστορία της επιβίωσης...

Να αναφέρω εδώ την συμβολική τιμή εισόδου-μόλις 3 ευρώ-μαζί με την ξενάγηση καθώς και την εύκολη περιήγηση για όσους "φοβούνται"τα σπήλαια...από τις ελάχιστες φορές που κι εγώ τα κατάφερα!

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΚΕΙΜΕΝΑ : ΖΩΗ ΔΟΥΝΑ