Ένα ορειβατικό και περιηγητικό ταξίδι στα χωριά και στην φύση της οροσειράς των Αγράφων Ευρυτανίας.....Ωρες πολύ πρωινές και απογευματινές,φωτογραφίες σκιερής και δύσκολες μια και κάτω από τους ίσκιους των δένδρων είναι δύσκολες οι συνθήκες φωτογράφισης..Προσπάθησα να αποτυπώσω τα χρώματα του Νοέμβρη,αλλά δεν τα κατάφερα ...Τα χρώματα του Νοέμβρη,του χειμώνα,των βουνών,είναι ό,τι πιο όμορφο υπάρχει σ αυτήν την φύση που κακομεταχειριζόμαστε εμείς οι άνθρωποι.....Μακάρι να μπορούσατε να τα δείτε απ ευθείας...Σίγουρα θα γοητευόσαστε όπως γοητευτήκαμε εμείς οι ταξιδιώτες των βουνών!!!
Καρπενήσι
Μέσα από το πούλμαν......ο Καρπενησιώτης ποταμός.
Ταυρωπός ή Μέγδοβας (όπως ονομάστηκε από τους Σλάβους), ή Φείδαρης, είναι ο μεγαλύτερος σε μήκος παραπόταμος του Αχελώου, το μοναδικό ποτάμι που αποτολμά μια εγκάρσια τομή στην Πίνδο. Eίναι ένα από τα ομορφότερα ορεινά ποτάμια της χώρας μας. Στα νερά του, ζει και αναπαράγεται η ορεινή πέστροφα, ενώ πλούσια είναι η φτερωτή πανίδα της περιοχής όπου συναντώνται πέρδικες, τρυγόνια, κότσυφες, μαυροπελεκάνοι, ξεφτέρια και γεράκια. Δέχεται τα νερά των χειμάρρων: Μπεσιώτη, Φουρνιώτη, Μαγγανά, Γαβρενίτη, Αρωνιάδας και Φραγκίστας.
Ο ποταμός πηγάζει από τα βουνά στο δυτικό τμήμα του νομού Καρδίτσας και έχει μήκος 78 περίπου χιλιόμετρα. Κατά τη δεκαετία του 1950 η ροή του διεκόπη με την κατασκευή του υδροηλεκτρικού φράγματος και τη δημιουργία της Λίμνης Πλαστήρα, που παρέχει ηλεκτροδότηση, ύδρευση και άρδευση στην ευρύτερη περιοχή της Θεσσαλίας. Στη συνέχεια ο ποταμός περνάει στο νομό Ευρυτανίας και κατά μήκος της κοιλάδας του υπάρχουν λιγοστές καλλιεργήσιμες εκτάσεις, πευκοδάση και δάση Ελάτης καθώς και μερικά πέτρινα γεφύρια. Από το 1967 ο ποταμός χύνεται στη λίμνη Κρεμαστών, ενώ πριν από τη δημιουργία της ενωνόταν με τον ποταμό Αχελώο
BINIANH
Το γεφύρι της Βίνιανης έγινε μάρτυρας μαχών κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας αλλά και αργότερα . Το 1807 όταν ο Άγος Μουχουρτάρης συνέλαβε τον Κατσαντώνη στο Μοναστηράκι των Αγράφων , τον μετέφερε βαριά άρρωστο στο Καρπενήσι . Ο αδελφός του πρωτοπαλίκαρου της κλεφτουριάς , Λεπενιώτης , στην προσπάθειά του να τον λευτερώσει έστησε ενέδρα στους Τούρκους δίπλα από το γεφύρι στην όχθη προς το Στένωμα . Στην συμπλοκή όμως αυτή , η αριθμητική υπεροχή των Τούρκων δεν τον άφησε να κρατήσει το πέρασμα , αλλά ούτε να λευτερώσει τον Κατσαντώνη .
Το γεφύρι της Βίνιανης βρίσκεται χτισμένο μεταξύ του ομώνυμου χωριού και του Στενώματος στο Μέγδοβα, επάνω στον παλιό δρόμο – μονοπάτι, που συνέδεε το Καρπενήσι με τα Άγραφα και το Βάλτο. Μαζί με τα γεφύρια του Μανώλη στον Αγραφιώτη και της Τατάρνας στον Αχελώο, ήταν τα μοναδικά ασφαλή περάσματα των ποταμών, στον άξονα αυτό. Τα τρία αυτά γεφύρια χτίστηκαν «επάνω στον μεγάλο διαμετακομιστικό δρόμο, που στα αρχαία καθώς και στα νεότερα χρόνια διέσχιζε την Ελλάδα από τη Λαμία διαμέσου Καρπενησίου προς την Άρτα ή την Αμφιλοχία, βόρεια και νότια του Αμβρακικού κόλπου».
Σαν κτίσμα το γεφύρι είναι μονότοξο, από τα μεγαλύτερα της Ευρυτανίας. Μέχρι να κατασκευασθεί η μεταλλική γέφυρα που υπάρχει ως τα τώρα, κοντά στο συνοικισμό Παρκιό των Μαραθιάδων, το γεφύρι της Βίνιανης αποτελούσε το μοναδικό σημείο διέλευσης του Μέγδοβα στο κατώτερο τμήμα του. Σήμερα, από αυτό περνούν ελάχιστοι διαβάτες, στην πλειοψηφία τους ορειβάτες, καθώς από εκεί διέρχεται το διασυνοριακό Ευρωπαϊκό μονοπάτι μακρινών διαδρομών «Ε4» 2 .
Η διέλευση του γεφυριού είναι σχετικά ασφαλής, κι αυτό το οφείλει στο ότι έχει και από τις δύο πλευρές της ράχης του, προστατευτικά πέτρινα πεζούλια ύψους εξήντα πόντων. Το μονοπάτι που οδηγεί στο γεφύρι και από τις δύο πλευρές ήταν παλιότερα καλντερίμι, με πολύ καλές αντιστηρίξεις και αρκετά φαρδύ. Σήμερα, απομένουν ορισμένα μόνο τμήματά του και αυτά μόνο στο κομμάτι προς το Στένωμα, τα οποία είναι αρκετά για να μας δείξουν πώς ήταν φτιαγμένοι οι δρόμοι της περιοχής κατά τον 18ο και 19ο αιώνα. Στις εξόδους της ράχης του γεφυριού προς τα μονοπάτια δεξιά και αριστερά του, οι προσβάσεις έχουν κατασκευαστεί καμπύλες, έτσι ώστε η δίοδος προς και από το γεφύρι να γίνεται ομαλά και ακίνδυνα.
Παρά το πέρασμα του χρόνου, τις κατεβασιές του Μέγδοβα και τους συχνούς σεισμούς στην περιοχή, το γεφύρι της Βίνιανης διατηρείται χωρίς εμφανή προβλήματα. Το 1994 με χρηματοδότηση από το πρόγραμμα «Lieder 1» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έγινε συντήρηση και επιδιόρθωση του γεφυριού. Τα υλικά όμως που χρησιμοποιήθηκαν για την αρμολόγησή του, αλλά και η πρόχειρη δουλειά που έγινε, αφού δεν του δόθηκε η απαιτούμενη για κάθε μνημείο λεπτή προσοχή, άλλαξαν τελείως τη φυσιογνωμία του. Τότε δε, τοποθετήθηκε στο δυτικό του άκρο μία μαρμάρινη πλάκα με την επιγραφή: «Γέφυρα Βίνιανης – Στενώματος. Αναπαλαίωση 1994. Ευρυτανία Α.Ε.».
Όπως και σε άλλα γεφύρια έτσι κι εδώ, η ΔΕΗ εγκατέστησε πάνω του σταθμό μέτρησης (υδροδείκτη) της ποσότητας του νερού που περνάει προς τη λίμνη των Κρεμαστών.
Τα τμήματα όπου σώζεται ακόμα το παλιό λιθόστρωτο , είναι υπέροχα και ξεκούραστα . Οι λειασμένες του πλάκες , μαρτυρούν τα αμέτρητα καραβάνια και τους ακόμα περισσότερους διαβάτες που πέρασαν από πάνω τους , σφραγίζοντας με το πέταλο τα μεν και το τσαρούχι οι δε , την πέτρα και εξαργυρώνοντας με ιδρώτα την κοπιώδη μετάβαση από τον ένα τόπο στον άλλο .
Πλησιάζοντας στο γεφύρι το τοπίο αποκαλύπτεται μαγευτικό . Το μονοπάτι ακολουθεί στο τελευταίο του τμήμα παρόχθια πορεία , με θέα προς τον Μέγδοβα . Απέναντι οι δύο αντικριστές βραχώδεις πλαγιές των υψωμάτων Πριβιντζούλα και Προφ. Ηλίας υποδέχονται φιλόξενα τις βάσεις του γεφυριού που με το οξυκόρυφο τόξο του τις ενώνει .
Το παλιό γεφύρι της Βίνιανης...
Το πότε έγινε το γεφύρι της Βίνιανης δεν είναι γνωστό . Διάφορες πιθανές χρονολογίες που ακούγονται στα γύρω χωριά , δεν έχουν καμία βάση αλήθειας , καθότι δεν υπάρχει κανένα γραπτό κείμενο , που να αναφέρει κάτι σχετικό . Η μόνη και ευρέως διαδεδομένη άποψη είναι ότι ο πρωτομάστορας που το κατασκεύασε ονομαζόταν Ανανίας και καταγόταν από την Πρέβεζα . 3 Το πιο πιθανό όμως είναι , ο Ανανίας να ήταν ο χορηγός της κατασκευής του γεφυριού κι αυτό διότι κατά τα έτη 1675 – 1691 περίπου , χρημάτισε ηγούμενος στο μοναστήρι της Τατάρνας , ο μαθητής του Ευγένιου του Αιτωλού Ανανίας ( 1610 – ; ) , σε αντικατάσταση του θανόντος ηγουμένου Ιακώβου . 4 Είναι σχεδόν βέβαιο λοιπόν , ο ηγούμενος αντιλαμβανόμενος την χρησιμότητα του γεφυριού , για την ασφαλή και ακοπίαστη διέλευση των προσκυνητών , που έρχονταν από τα μέρη ανατολικά του Μέγδοβα , ότι χρηματοδότησε την κατασκευή του .
Παλιά Βίνιανη ..
Τα δικά μας βήματα, όμως, επιμένουν πιότερο εδώ, στο παλιό χωριό, στην αυθεντική Βίνιανη του παρελθόντος! Έτσι, όταν άνοιξα το μικρό σιδερένιο πορτάκι κι άρχισα να κατεβαίνω τα σκαλιά προς το παλιό σχολειό, όπου σήμερα στεγάζεται το μουσείο της ΠΕΕΑ, ένιωσα παράξενα. Ήταν που είχα ακούσει τόσα!
Μια αδιόρατη συγκίνηση με συνόδευε ως τον περίβολο με τις προτομές και το μαρμάρινο ηρώο με την επιγραφή : «Τα θεμέλια μου στα βουνά και τα βουνά σηκώνουν οι λαοί στον ώμο τους και πάνω τους η μνήμη καίει άκαυτη βάτος, Οδ. Ελύτης. ΠΕΕΑ Βίνιανη 1944»! Ο Άρης, ο Σαράφης, οι Ελασίτες, οι Ανταρτοπούλες, τα Επονιτόπουλα αλλά και… οι υπουργοί της Κυβέρνησης του Βουνού, ήταν κι αυτοί εδώ, σιμά μας! Το μουσείο μας υποδέχεται: Το βλέμμα μαγνητίζεται με την αναπαράσταση του χώρου συνεδριάσεων της ΠΕΕΑ, τα σπάνια ντοκουμέντα από τη ζωή και την ένοπλη δράση των Ανταρτών, αλλά και τις αξέχαστες φωτογραφικές μνήμες από τις λαϊκές συνελεύσεις, τα συσσίτια της αλληλεγγύης και τις πολυποίκιλες πολιτιστικές δραστηριότητες στην Ελεύθερη Ελλάδα! Συνάμα και τα σπουδαία ιστορικά έγγραφα με τις πράξεις νομοθετικού και διοικητικού περιεχομένου της ΠΕΕΑ που έθεσε τα θεμέλια για την οργάνωση της νέας Λαοκρατούμενης Ελλάδας, αυτής που ονειρεύτηκαν οι μαχητές της και έδωσαν για χάρη της ποταμούς αίματος και θυσιών!
Περπατώντας στα σιωπηλά σοκάκια της Παλιάς Βίνιανης, ανάμεσα στην πυκνή βλάστηση δίπλα σε χορταριασμένες αυλές και μισογκρεμισμένους πέτρινους τοίχους, θαρρείς πως ο χρόνος σταμάτησε! Παλιά ετοιμόρροπα σπίτια χάσκουν ερειπωμένα με μισάνοιχτες πόρτες, τρύπιες σκεπές και ξεχαρβαλωμένα παράθυρα. Η ματιά ακάλεστη τρυπώνει στην εγκατάλειψη για να σταθεί σε σκονισμένα παμπάλαια αντικείμενα φορτισμένα μεβαριές μνήμες σε τούτα τα αφημένα από χρόνια νοικοκυριά. Μια απόκοσμη ησυχία πλανιέται ολόγυρα που τη διακόπτει μονάχα το κελάρυσμα των τρεχούμενων νερών κι εκείνη η απαλή αύρα από το Ευρυτανικό αεράκι που κατηφορίζει ως εδώ από τις γύρω δασόφυτες πλαγιές που κλείνουν στην αγκάλη τους την ιστορική Βίνιανη σε υψόμετρο 620 μέτρων. Η ευεργετική δροσιά του βουνίσιου αέρα αναμειγνύεται με τις μοσχομυρωδιές του χαμόμηλου και των αγριολούλουδων που ξεπετάγονται ανάμεσα από τις πέτρες και τα χαλάσματα.
Ο Αϊ Γιώργης βιγλίζει από ψηλά από το «δικό του» λόφο, εκεί, που όπως λένε, υπήρχε κάποτε ένα αρχαίο φρούριο! Να και τo παρεκκλήσι των Αγίων Αναργύρων. Η καμπάνα του, ίσα που λικνίζεται στον αέρα λες και θέλει να τον νικήσει για να ηχήσει ξανά όπως τότε, στα καλέσματα της λευτεριάς! Κάπου εδώ στέκει και το λίθινο σπίτι που στέγαζε τότε το τυπογραφείο του ΕΛΑΣ. Βαδίζοντας συναντώ που και που και κάποια λίγα κτίσματα αλλιώτικα από τ’ άλλα, καλοστεκούμενα και ανακαινισμένα, σημάδι ότι κάποιοι σα να επιδιώκουν να ξαναζωντανέψουν με την προσωπική τους δημιουργία ένα «χωριό-φάντασμα» που μοιάζει να παραδόθηκε στο σάβανο του πανδαμάτορα χρόνου από εκείνη την πικρή μέρα της 6ης Φλεβάρη του 1966 που ο Εγκέλαδος αποφάσισε να το επισκεφτεί. Λίγο αργότερα η Παλιά Βίνιανη θα εκκενωθεί καθώς θα χαρακτηριστεί «επικίνδυνη λόγω κατολίσθησης». Έτσι το «κράτος των νικητών» θα βρει την αφορμή για να απαλλαγεί από ένα ζωντανό ενοχλητικό σύμβολο που σκάλιζε ανήσυχα τη λαϊκή μνήμη.
Οι κάτοικοι; Όσοι δεν πήραν τους γνωστούς άγνωστους δρόμους για τα αστικά κέντρα και την ξενιτιά θα μετακομίσουν κάπου 7 χιλιόμετρα παραδίπλα, στη θέση «Λιβάδια», εκεί όπου πια θα χτιστεί η Νέα Βίνιανη με τα καινούργια δίπατα σπίτια και τη χαρακτηριστική μεγάλη πλατεία. Από πάνω, στο λοφίσκο, δεσπόζει η εκκλησία της Παναγίας που πανηγυρίζει το Δεκαπενταύγουστο και τότες γίνεται σπουδαίο αντάμωμα και γλέντι τρικούβερτο! Πιθανολογείται πως το όνομα «Βίνιανη» έλκει την καταγωγή του από τη λατινική λέξη «vinum» (κρασί) ίσως από τα πολλά αμπέλια που λέγεται πως υπήρχαν στην περιοχή σε αλλοτινούς μακρινούς καιρούς. Σήμερα οι φυσιολάτρες και οι οδοιπόροι της περιπέτειας που φτάνουν μέχρι τη Βίνιανη- σχεδόν 31 χλμ. από το Καρπενήσι- εξερευνούν το πανέμορφο φαράγγι της με τους καταρράχτες, διαβαίνουν τα μαγικά μονοπάτια της με τους παλιούς νερόμυλους, επισκέπτονται τα λείψανα του αρχαίου κάστρου της, καμαρώνουν το παλιό μονότοξο πέτρινο γιοφύρι της και χαίρονται τον ξακουστό Μέγδοβα ποταμό που φιδογυρνάει απείθαρχος ανάμεσα από τις δασωμένες χαράδρες.
15 68 χρόνια πίσω: Στις 10 του Μάρτη 1944, εδώ στην Παλιά Βίνιανη της Ανταρτομάνας Ευρυτανίας, συγκροτείται η ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) η θρυλική «Κυβέρνηση του Βουνού»! Η περιοχή αποτελεί το κέντρο του απελευθερωτικού αγώνα. Το Αντάρτικο γνωρίζει στην Ευρυτανία τη μεγαλύτερη ακμή του. Ο ΕΛΑΣ, το ΕΑΜ, η ΕΠΟΝ, η Αλληλεγγύη, και οι άλλες λαϊκές οργανώσεις μεγαλουργούν! Άντρες και γυναίκες, νέοι, γέροντες και παιδιά, όλοι έχουν κάτι να θυμηθούν από εκείνη την ηρωική εποχή που ο Ιταλογερμανός φασίστας κατακτητής βρήκε σε τούτα τα βουνά «το μάστορά του». Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι από τη Βίνιανη ξεκίνησαν και οι αντιστασιακές ομάδες στις 22- 11-1942 για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου. Τα πυκνά ελατοδάση, οι ρεματιές, οι αετίσιες κορφές, αλλά και τα φωλιασμένα στην αγκαλιά των βουνών φτωχοχώρια, μετατρέπονται σε αδούλωτα μετερίζια της ένοπλης πάλης του λαού μας για λευτεριά και ανεξαρτησία, για λαοκρατία και προκοπή.
Τα πυκνά ελατοδάση, οι ρεματιές, οι αετίσιες κορφές, αλλά και τα φωλιασμένα στην αγκαλιά των βουνών φτωχοχώρια, μετατρέπονται σε αδούλωτα μετερίζια της ένοπλης πάλης του λαού μας για λευτεριά και ανεξαρτησία, για λαοκρατία και προκοπή. Ολόκληρη η Πίνδος «αστράφτει και βροντάει»! Πρώτη η Ευρυτανία με τον πρωτοκαπετάνιο της Άρη Βελουχιώτη, μετά από συνεχείς ένοπλες συγκρούσεις, εκκαθαρίζεται από την ξένη ακρίδα και απελευθερώνεται! Οι κατακτητές και οι ελεεινοί δωσίλογοι συνεργάτες τους εγκαταλείπουν το Καρπενήσι και αποσύρονται ντροπιασμένοι προς τη Λαμία. Μια πράσινη νησίδα λευτεριάς ανθεί μέσα στη μαύρη γερμανική κατοχή που κρατά ακόμη αιχμάλωτο σημαντικό τμήμα της χώρας. Όμως η ορεινή Ευρυτανία θα είναι αυτή που θα σηκώσει στη βασανισμένη ράχη της την περήφανη αντιστασιακή ιστορία ολάκερης της ανυπότακτης Ελλάδας.
Έτσι με απόφαση του ΕΑΜ και της 10ης ολομέλειας του ΚΚΕ αποφασίζεται να αποτυπωθεί η νέα πραγματικότητα μέσω της δημιουργίας ενός πρώτου κυβερνητικού σχήματος που θα έχει σαν στόχο αφενός να κατευθυνθεί περαιτέρω ο ένοπλος αγώνας προς την τελική νίκη και αφετέρου να συγκροτηθούν διοικητικά, με βάση την αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, οι απελευθερωμένες περιοχές που περιλαμβάνουν πολύ μεγάλα τμήματα της χώρας που ξεκινούν δίπλα από τα ελληνοαλβανικά σύνορα, την Ήπειρο, την Αιτωλοακαρνανία, τη Ρούμελη και φτάνουν, ως προς αυτή την κατευθυντήρια γραμμή, σχεδόν μέχρι έξω από την Αττική. Τέλος για να διοργανωθούν και εκλογές!
Η πρώτη -προσωρινή- 5μελής σύνθεση της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), η οποία δεν θα μπορούσε να εδρεύει αλλού παρά στην πρωτοπόρα Ευρυτανία, ήταν: Πρόεδρος ο λεγόμενος «κόκκινος συνταγματάρχης» Ευριπίδης Μπακιρτζής, επίσης ο αντιστασιακός συνταγματάρχης Μανώλης Μάντακας, καθώς και οι: Γιώργος Σιάντος (Γραμματέας της ΚΕ του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας), Κώστας Γαβριηλίδης (Γραμματέας του Αγροτικού Κόμματος), Ηλίας Τσιριμώκος (Γραμματέας της Ένωσης Λαϊκής Δημοκρατίας).
Ενώπιον αντάρτικων σχηματισμών και πλήθους λαού στη Βίνιανη, τα μέλη της ΠΕΕΑ έδωσαν τον παρακάτω όρκο: «Ορκίζομαι ότι θα εκτελέσω πιστά τα καθήκοντά μου σαν μέλος της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης, έχοντας σαν γνώμονα το συμφέρον της πατρίδας μου και του ελληνικού λαού, ότι θα αγωνιστώ με αυτοθυσία για την απελευθέρωση της χώρας μου από το ζυγό των κατακτητών, ότι θα υπερασπίζω παντού και πάντοτε τις λαϊκές ελευθερίες και θα είμαι παραστάτης και οδηγός του λαού στον αγώνα για τη λευτεριά του και τα κυριαρχικά του δικαιώματα».
Στις 18 Απριλίου 1944 η ΠΕΕΑ θα ανασχηματιστεί, με σκοπό να επιτευχθεί μια πιο πλατιά και ενωτική σύνθεση, με τη συμμετοχή και επιπλέον διαπρεπών προσωπικοτήτων της χώρας οι οποίοι στη συνέχεια θα διατελέσουν «γραμματείς» (υπουργοί) της Κυβέρνησης του Βουνού. Η νέα διευρυμένη σύνθεση της ΠΕΕΑ ήταν: Αλέξανδρος Σβώλος Πρόεδρος/Πρωθυπουργός και υπουργός Εξωτερικών, Ευριπίδης Μπακιρτζής Αντιπρόεδρος και υπουργός Επισιτισμού, Γιώργος Σιάντος των Εσωτερικών, Μανώλης Μάντακας των Στρατιωτικών, Άγγελος Αγγελόπουλος των Οικονομικών, Σταμάτης Χατζήμπεης της Εθνικής Οικονομίας, Πέτρος Κόκκαλης της Κοινωνικής Πρόνοιας, Κώστας Γαβριηλίδης της Γεωργίας, Ηλίας Τσιριμώκος της Δικαιοσύνης, Νίκος Ασκούτσης της Συγκοινωνίας.
Έτσι κόντρα στην κατοχική ταγματασφαλίτικη «κυβέρνηση» των ναζί αλλά και ενάντια στην άλλη «κυβέρνηση»-παρωδία των φυγάδων αγγλόδουλων βασιλιάδων και των αστών πολιτικών του Καϊρου, συγκροτείται στα βουνά η ενωτική λαοπρόβλητη Κυβέρνηση της Αντίστασης του Λαού ο οποίος παραμένει στον τόπο του και μάχεται για τη λευτεριά και την κοινωνική δικαιοσύνη. Ο ΕΛΑΣ τίθεται στη διάθεση της Κυβέρνησης του Βουνού.
«…Η Επιτροπή πιστεύοντας πως η δύναμη της πηγάζει από το λαό και από το λαό αντλούνται όλες οι εξουσίες, θα συγκαλέσει στο πιο σύντομο χρονικό διάστημα Εθνικό Συμβούλιο, που θα αποτελείται από αντιπροσώπους του λαού εκλεγόμενους ελεύθερα…»! Η δέσμευση αυτή της Κυβέρνησης του Βουνού θα γίνει πράξη και η ΠΕΕΑ θα προκηρύξει εκλογές για τις 23 και τις 30 Απριλίου 1944. Μέσα σε αυτό το μικρό διάστημα πάνω από 1.800.000 πολίτες θα πάρουν μέρος με πρωτοφανή ενθουσιασμό στη γενική ψηφοφορία που διεξάγεται τόσο στις ελεύθερες όσο και στις κατεχόμενες ζώνες της χώρας (!!!) κυριολεκτικά κάτω και από τη μύτη των ναζί. Για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας ψηφίζουν οι 18χρονοι νέοι και οι γυναίκες! Μέσω των εκλογών θα αναδειχτούν οι Εθνοσύμβουλοι (Βουλευτές) όπου θα συνεδριάσουν, από τις 14 έως τις 27 Μάη 1944, στο άλλο εμβληματικό χωριό μας στις Κορυσχάδες Ευρυτανίας όπου θα καταρτιστεί ο Συνταγματικός Χάρτης της χώρας.
Η Κυβέρνηση του Βουνού έχει να επιδείξει ένα σπουδαίο έργο. Με δεκάδες «Δελτία Πράξεων και Αποφάσεων της ΠΕΕΑ» μετουσίωσε σε νομοθετικές πράξεις τις απαιτήσεις του αγωνιζόμενου λαού που συσπειρώνονταν μαζικά στο επαναστατικό αντιστασιακό κίνημα. Με τον «Κώδικα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης», κατοχύρωσε και επισήμως τους θεσμούς και τα όργανα της λαϊκής εξουσίας που ήδη αποτελούσαν μια πραγματικότητα στις εξεγερμένες τοπικές κοινωνίες. Η ΠΕΕΑ παρέδωσε τη διαχείριση των δασών στις αυτοδιοικούμενες κοινότητες των αγροτών, ενώ προήγαγε σε μαζική βάση και τους αγροτικούς συνεταιρισμούς. Έτσι η γη θα διαχειρίζεται πλέον από τους παραγωγούς της. Επιπλέον κατοχύρωσε νέους θεσμούς λαϊκής δικαιοσύνης. Ίδρυσε Πολιτοφυλακή για την περιφρούρηση των ελευθεριών του λαού. Νομοθέτησε την ισότητα ανδρών-γυναικών κοινωνικά, εργασιακά και μισθολογικά. Ενέσκηψε με συγκινητικό ενδιαφέρον στο νευραλγικό τομέα της παιδείας με την άμεση λειτουργία σχολείων και παιδαγωγικών φροντιστηρίων, εκπαίδευση δασκάλων, εκτύπωση και διανομή βιβλίων.
Δημιούργησε πρωτοπόρες υπηρεσίες εξυπηρέτησης των πολιτών, αποκατέστησε σε σημαντικό βαθμό τις επικοινωνίες. Στην υγεία θεσπίστηκαν καινοτόμοι θεσμοί υγιεινής, πρόληψης και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης του βασανισμένου πληθυσμού. Στην κοινωνική πρόνοια φρόντισε με συγκεκριμένα ενισχυτικά μέτρα πάμπολλες οικογένειες θυμάτων και πληγέντων της ναζιστικής κατοχής, πυροπαθών και απόρων, ενώ παράλληλα οργανώθηκαν διανομές τροφίμων και εφοδίων στο σκλαβωμένο λαό. Κυκλοφόρησε, πιλοτικά, ακόμη και ομόλογο, δηλ. ένα ανταλλακτικό μέσο-ένα τύπο νομίσματος του απελευθερωτικού αγώνα, καθώς και γραμματόσημο. Στον πολιτισμό προωθήθηκαν συλλογικές κοινοτικές δράσεις, θέατρα, καλλιτεχνικές εκδηλώσεις κλπ. Επί της ουσίας η Κυβέρνηση του Βουνού θεσμοθέτησε και υλοποίησε σημαντικά δημοκρατικά αιτήματα και προσδοκίες για τα οποία οι εκμεταλλευόμενοι άνθρωποι της πόλης και της υπαίθρου πάλευαν επί δεκαετίες, αντιμετωπίζοντας την αναλγησία του κράτους της άρχουσας τάξης.
Δυστυχώς η ΠΕΕΑ θα αυτοδιαλυθεί στις 9 Οχτώβρη 1944. Οι συνασπισμένοι τύραννοι, οι Άγγλοι αποικιοκράτες και οι ντόπιοι αστοί υπηρέτες τους, πατώντας και πάνω στις προδοτικές συμφωνίες των συμβιβασμών και της παράδοσης, θα μακελέψουν το λαό επιβάλλοντας ξανά το σάπιο καθεστώς της υποτέλειας στους ξένους «προστάτες», της εκμετάλλευσης και της καταπίεσης…
Το σπίτι της μοναδικής κατοίκου της Βίνιανης
.....Η μελαγχολική σιωπή της λαβωμένης Βίνιανης είχε πολλά να μας διηγηθεί για τούτο εδώ το μικρό Ευρυτανικό χωριουδάκι το οποίο (πρώτο, ναι πρώτο, σε ολόκληρη την κατεχόμενη Ευρώπη!) φιλοξένησε όνειρα, πόθους και οράματα ενός λαού που πήρε κάποτε τη ζωή στα χέρια του, επιχειρώντας τη δική του έφοδο στον ουρανό! Αυτή ήταν «η πρωτεύουσα της Ελεύθερης Ελλάδας» και θα παραμείνει για πάντα αειθαλές σύμβολο ανυπακοής- εκδικητής της λήθης!.......................Κυψέλες έργα τέχνης......
Τα κουκούλια από τα κάστανα της Βίνιανης
Ενα σπίτι γεμάτο ζεστασιά....Στην Βίνιανη...Το μοναδικό κατοικήσιμο!!
 |
Οταν πέφτει το βράδυ στα Άγραφα....
Ανατολική Φραγκίστα
Η Ανατολική Φραγκίστα Ευρυτανίας είναι είναι ένα ιστορικό χωρίο , τόπος καταγωγής σπουδαίων ανθρώπων που έχουν παίξει ο καθένας τους ξεχωριστό ρόλο στην Ιστορία της Ελλάδας.Ο πιο γνωστός είναι ο Γεώργιος Καφαντάρης ο οποίος διετέλεσε Πρωθυπουργός της Ελλάδας το 1924. Το χωριό τον τιμάει ακόμα και σήμερα κάθε 2ο καλοκαίρι με 5μερες εκδηλώσεις τα λεγόμενα ΚΑΦΑΝΤΑΡΕΙΑ καθώς και με την ανέγερση του Ιδρύματος Καφαντάρη το οποίο έχει πλούσιο Υλικό από το Αρχείο της Βουλής.
Άλλο ένα σημαντικό πρόσωπο είναι ο πεζογράφος Δημήτριος Παπαδόπουλος – «Τυμφρηστός» που έγραψε το Best Seller του 1928 «Η Ωραία του Πέραν».
Έχοντας ήδη ονόματα Βαριά στην ιστορική της φαρέτρα η Ανατολική Φραγκίστα συνέχισε να βγάζει άτομα με ήθος αλλά και κουλτούρα, κάθε ένας τους αποτελεί τον αφανή ήρωα για αυτό που είναι σήμερα το χωριό
Από το μπαλκόνι του ξενώνα Αλωνάκια.....
.
Μια ματιά από τον ξενώνα μας ....Αλωνάκι λέγεται και είναι τρισχαριτωμένος με υπέροχη θέα!!!
Αμπέλοψις.................
τα χρώματα του Νοέμβρη στην Ανατολική Φραγκίστα...
 |
Πενήντα χρόνια μετά το θάνατο του Γεώργιου Καφαντάρη, οι συμπατριώτες του ίδρυσαν το "Πνευματικό Κέντρο Γεώργιος Καφαντάρης" με έδρα την Ανατολική Φραγκίστα (τηλ. 22370 - 95331) και με σκοπό την προβολή και διάδοση του έργου του μεγάλου πολιτικού.
Ο Δήμος Φραγκίστας έχει παραχωρήσει τη διώροφη παραδοσιακή κατοικία στο κέντρο του χωριού, όπου στο ισόγειό της είχε το γραφείο του ο πατέρας του πρωθυπουργού Κώστας Καφαντάρης, ο οποίος είχε διατελέσει δήμαρχος Αγραίων στις αρχές του 19ου αιώνα. Σε αυτόν τον χώρο πρόκειται να στεγαστούν το λαογραφικό υλικό και η έκθεση φωτογραφίας του χωριού, ενώ στον πάνω όροφο θα εκτίθεται το αρχείο του Γεώργιου Καφαντάρη, το οποίο έχει υποσχεθεί ότι θα παραχωρήσει η Βουλή των Ελλήνων στο Ίδρυμα καθώς επίσης φωτογραφίες και προσωπικά του αντικείμενα που θα διαθέσουν οι συγγενείς του.
Το σπουδαιότερο μνημείο της Αν. Φραγκίστας είναι η Ιερά Μονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, η γνωστή σε όλους τους Ευρυτάνες και Ρουμελιώτες η Σωτήρα που βρίσκεται σε μιά ιδιαίτερα όμορφη τοποθεσία με πολλά νερά και μεγάλα πλατάνια. Σύμφωνα με την παρόδοση η ίδρυσή της ανάγεται στα μέσα του 16ου αιώνα. Η Μονή καταστράφηκε και λεηλατήθηκε πολλές φορές. Οπως μαρτυρεί επιγραφή στο εσωτερικό του ναού και αναφέρει ότι το υπάρχον καθολικό ανακαινίστηκε στις αρχές του 1700 επί Επισκόπου Λιτζάς και Αγράφων, Διονυσίου του Χίου (1693 -1730).
Μέσα από την ιστορική εκκλησιά του Σωτήρος......
Η επιγραφή ακριβώς αναφέρει. «Εν έτει 1725 της κατά σάρκαν οικονομίας του Χριστού ανεκαινίσθη εκ θεμελίων ο θείος και ιερός ναός του μεταμορφωθέντος Σωτήρος Χριστού δι' επιτροπής και συνδρομών του Πανοσιωτότου Ιερομονόχου Παπακυρίλλου εκ κώμης Βούλπης και δι’ εξόδων του κυρ Χατζηπαναγιώτου εκ κώμης Κερασόβου, αρχιερατεύοντος του θεοφιλεστάτου Διονυσίου εκ της νήσου Χίου και εν έτει 1732, ιστορήθη δια συνδρομής και εξόδων των άνωθεν γεγραμένων αρχιερατεύοντος του θεοφιλεστάτου Επισκόπου Διονυσίου του εξ Ιωαννίνων».
Με τη Σωτήρα, όπως επικράτησε να λέγεται το Μοναστήρι που από πολύ νωρίς, από το 1821 ορφάνεψε από μοναχούς συνδεόνται πολλά θαύματα, μύθοι αλλά και ιστορικά γεγονότα. Θαύματα όπως ο εξοστρακισμός βολιού και θάνατος απίστου, ο ηρωϊσμός του γέρο Γιάννου Μπουκουβόλα και ο χαλασμός του ασκεριού του παππού του Αλή Πασά, Μούρτο Χούσο, η θητεία του Κατσαντώνη ως δόκιμου μοναχού και το πέρασμα του Κοσμά του Αιτωλού. Σε απόσταση 2 χιλιομέτρων βρίσκεται και του Κοσμά η βρύση που σύμφωνα με την παράδοση ο Αγιος των σκλαβωμένων Ελλήνων ξαπόσταινε πίνοντας δροσερό νερό μέχρι να φθάσει στη Σωτήρα.
Το τέμπλο του ναού (1731) έχει με μοναδικό τρόπο σκαλισμένες στο ξύλο παραστάσεις. Ιδιαίτερης τέχνης έργο είναι ο σταυρός που βρίσκεται στο πάνω μέρος του και τα δύο βημόθυρα της Ωραίας Πύλης τα οποία φυλάσονται στην κειμελιοθήκη της Ενορίας μαζί με το επιτραχήλιο του κτήτορος της Ιεράς Μονής ηγουμένου Παπακυρίλλου. Οι εικόνες του Σωτήρος χρονολογούνται από το 1738. Αριστούργημα της ξυλογλυπτικής τέχνης θεωρείται ο πολυέλαιος που όμοιός του υπάρχει στα μονατήρια του Αγίου Όρους καθώς και το σμαλτοκέντητο ψαλτήρι - αναλόγιο με ελεφαντοστούν, που ίδιο ανάλογό του φυλόσσεται στην κειμελιθήκη της Ιεράς Μονής Τατάρνας.
Πριν από μερικό χρόνια χρόνια η Ενορία της Ανατολικής Φραγκίστας για να τιμήσει τον ισαπόστολο ανήγειρε ναό και τον αφιέρωσε στη μνήμη των Αγίων Κοσμά του Αιτωλού και προφήτη Ηλία. Ο σημερινός ναός της Σωτήρας, είναι το μόνο που επέμεινε από το παλιό μοναστηριακό συγκρότημα. Είναι χτισμένος σε ζακυνθινό ρυθμό, τρίκογχος, στευρεπίστεγος με νάρθηκα και λιθόκτιστο κλειστό τρούλο. Το εσωτερικό του ναού είναι αγιογραφημένο σε κάθε του σημείο με τοιχογραφίες βυζαντινότροπης τέχνης. Τοιχογραφίες όμως και ολόκληρος ο ναός απειλούνται από την υγρασία που είναι έντονη στην περιοχή και χρειάζεται άμεση συντήρηση.
Για τους λάτρεις των βουνών και των ιστορικών εκκλησιών,αυτός ο τόπος θα τους μείνει αξέχαστος!!
Εκεί που συναντώνται τα ρέματα ο Κερασοβίτης και το Φραγκιστινόρεμα λειτουργεί όλο το χρόνο ένας από τους τελευταίους νερόμυλους. Το μύλο, τη νεροτριβή και το μαντάνι που ανήκουν και στα δύο χωριά την Ανατολική και τη Δυτική Φραγκίστα, λειτουργεί σήμερα η Αλεξάνδρα και ο Χαράλαμπος Γαλανός. Τα νερά των Αναυσάδων που παλαιότερα ήταν πιο ορμητικά ήταν η αφορμή να γίνουν τρεις μύλοι. Ο κάτω μύλος που λειτουργεί σήμερα, ο μύλος του Θεμελή και ο πάνω μύλος όπου λόγω και της βλάστησης δεν φαίνεται το σημείο που ήταν χτισμένοι.
Ο μύλος του Θεμελή σταμάτησε τη λειτουργία του περίπου το έτος 1965. Αυτός που ήξερε και έφτιαχνε μυλόπετρες ήταν ο Χαράλαμπος Θεμελής που σύμφωνα με μαρτυρίες πριν το 1940 έφτιαξε το μύλο που ονομάζονταν «Μύλος του Θεμελή» και πιθανόν έφτιαξε και τον κάτω μύλο που τον λειτούργησε το 1940 έως το 1950, και τον άφησε λόγω γήρατος. Μετά τον ανέλαβε ο Δημήτρης Γαλανός με το παρατσούκλι Μαστραπάς, που τον δούλεψε μέχρι το έτος 1990, όπου για άγνωστους λόγους δυστυχώς κάηκε.
Το εξαιρετικό ξύλινο κτίσμα ήταν πέραν των άλλων και η στάση του μονοπατιού στο ρέμα, των κατοίκων που πήγαιναν πεζοί ή με τα ζώα για συναλλαγές στα κοντινά χωριά και κυρίως στη Δυτική Φραγκίστα. Υπάρχει και μια σπηλιά κοντά στο μύλο που οι γανοτζήδες γάνωναν τα χαλκώματα. Ο Μπάμπης το χειμώνα που κάθεται στο τζάκι πελεκάει ξύλα για γκλίτσες και κουτάλια. Επίσης φτιάχνει πέραν από αλεύρι, εξαιρετικό τραχανά, καθώς τσάι και ρίγανη που μαζεύει από τα βουνά. Το καλοκαίρι οι συναντήσεις στο μύλο και στη νεροτριβή θυμίζουν κάτι από τα παλιά.
Η ιστορική εκκλησία της Παναγίας στην Ανατολική Φραγκίστα....
Aξιόλογο θρησκευτικό μνημείο της Αν. Φραγκίστας είναι η Ιερά Μονή της Παναγίας, που βρίσκεται χαμηλά στο χωριό, ανάμεσα στον Κερασοβίτη ποταμό και την τοποθεσία Αναυσάδες. Σύμφωνα με την παράδοση το Μοναστήρι επικοινωνούσε με τη Σωτήρα με υπόγειες στοές. Πρωϊμότερη της Σωτήρας η Παναγία, βάσει στοιχείων φαίνεται ότι έπαιξε ιδιαίτερο ρόλο στον αγώνα του 1821. Εκεί βρίσκεται και το νεκροταφείο του χωριού.
Καθεδρικός ναός της Ανατ Φραγκίστας είναι ο Ιερός Ναός των Δώδεκα Αποστόλων, που χτίστηκε στην ίδια θέση του πυρπολυθέντος από τους γερμανοιταλούς κατακτητές. Η ανέγεση του ναού έγινε εκ θεμελίων από ντόπιους και ηπειρώτες τεχνίτες. Τα έσοδα για την ολοκλήρωσή του προήλθαν από έρανο των ομογενών της Αμερικής, άλλων ομογενών της Ευρυτανίας, Αμερικανών φίλων της Ελλάδας και της Ανατολικής Φραγκίστας. Στην ανέγεση του ναού συμμετείχαν και οι κάτοικοι του χωριού με προσωπική εργασία.
 |
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ , ΚΕΙΜΕΝΑ - ΝΕΛΛΑ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ
πηγές πληροφοριών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου