Πέμπτη 21 Ιανουαρίου 2021

ΤΑ ΚΑΣΤΡΑ ΣΤΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ & ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΜΕ ΚΑΣΤΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

«Ο τόπος μας είναι γεμάτος κάστρα και πύργους. Τα πιο πολλά από την πολυκαιρία έχουνε γίνει ένα με το βράχο και δεν τα ξεχωρίζει το μάτι από μακρυά πως είναι χτισμένα από τον άνθρωπο.Το χτίσμα τ΄ανθρώπου έγινε ένα με το χτίσμα του Θεού.» 
Φώτης Κόντογλου

Οι φωτογραφίες και οι πληροφορίες για τα κάστρα της Ελλάδας είναι από https://www.kastra.eu/


Το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου 

Το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου των ιπποτών ή Καστέλο βρίσκεται στην βορειοδυτική πλευρά της μεσαιωνικής πόλης της Ρόδου στο ψηλότερο σημείο του κάστρου και αποτελεί το σημαντικότερο ίσως μνημείο της περιόδου των ιπποτών.
Ιστορία
Το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου είναι κτίσμα του 14ου αιώνα που κατασκευάστηκε από τους Ιωαννίτες ιππότες ,οι οποίοι κατείχαν τη Ρόδο από το 1309 έως το 1522, στη θέση παλαιότερης βυζαντινής ακρόπολης του 7ου μ.Χ. αιώνα. Το παλάτι εκτός από διοικητικό κέντρο των Ιπποτών και κατοικία του Μεγάλου Μαγίστρου ήταν επίσης έδρα της άρχουσας κοινωνικής και πνευματικής τάξης της Ρόδου.
Όταν κατέλαβαν το νησί οι Οθωμανοί χρησιμοποίησαν το μισοκατεστραμμένο από την πολιορκία παλάτι ως φυλακές ενώ το τελειωτικό χτύπημα δόθηκε το 1856 όταν μετά από έκρηξη πυρομαχικών που φυλάσσονταν στα υπόγειά του το μεγαλύτερο μέρος του καταστράφηκε.
Όταν το 1912 η Ρόδος περιήλθε στο Βασίλειο της Ιταλίας, οι Ιταλοί ανακατασκεύασαν και αναμόρφωσαν το παλάτι την περίοδο 1937 - 1940 υπό την εποπτεία του Ιταλού διοικητή της Δωδεκανήσου Ντε Βέκκι , δίνοντας του μια μεσαιωνική όψη και καθιστώντας το έδρα του εκάστοτε Ιταλού διοικητή του νησιού αλλά και καλοκαιρινή κατοικία του βασιλιά Βίκτορα Εμμανουήλ του Γ' και αργότερα του Μπενίτο Μουσολίνι , το όνομα του οποίου βρίσκεται ακόμη σε μια τεράστια πλάκα κοντά στην είσοδο. Δυστυχώς κατά την κατασκευή αλλοιώθηκαν πολλοί χώροι του αυθεντικού παλατιού αλλά το αποτέλεσμα δεν παύει να εντυπωσιάζει ακόμα και στις μέρες μας.
Μετά την προσάρτηση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα το 1948 ο πρώτος όροφος του παλατιού μετατράπηκε από τις ελληνικές αρχές σε μουσείο το οποίο περιέχει διάφορες καλλιτεχνικές δημιουργίες, είδη λαϊκής τέχνης από την αρχαιότητα και τον μεσαίωνα, όπλα, μεσαιωνικές ταφόπλακες, κοσμήματα , βιβλία , πίνακες ζωγραφικής, αγάλματα και άλλα ευρήματα ενώ γενικά το όλο κτίσμα αποτελεί τον μεγαλύτερο πόλο έλξης επισκεπτών στη μεσαιωνική πόλη της Ρόδου.https://www.kastra.eu/

Το Παλάτι του Μεγάλου Μαγίστρου 

Γιώργος Αλεξανδρής - Το κάστρο

Το κάστρο που ορθώνεται έχει μεγάλα τείχη.
Τις πύλες έχει σφαλιστές και το φυλάνε δράκοι.
Ο Ρήγας που το έχτισε λίγες φορές γρικήθη
να το θωρεί από κοντά ανθρώπινο δισάκι.

Το βλέπει η νύχτα χαίρεται, ο ήλιος καμαρώνει,
η πλάση παίρνει χρώματα, στολίζει και μαγεύει,
δροσιά και χάδι ο άνεμος και το γλυκό αηδόνι,
κελάηδημα στα δίκλωνα τον κόσμο να γητεύει.

Στην πύλη ίσια οδηγεί ένας μεγάλος δρόμος.
Ρυάκια δεξιά κι αριστερά και πιο ψηλά αναβρύζει
μια βρύση που έχει μέσα του βράχος ξερός και μόνος
πετούμενα να πίνουνε, διαβάτες να δροσίζει.

Πολέμαρχοι εστήθηκαν μπρος στα μεγάλα τείχη,
το κάστρο να πατήσουνε τον Ρήγα να συλλάβουν
και ρίχνουν βέλη σύννεφα τ’ αρματωμένα πλήθη,
στο γιόμα να αγκιστρωθούν, το δείλι να προλάβουν.

Την μάχη οι δράκοι την κρατούν αιώνια φωτιά.
Ο πόθος της κατάκτησης κρυφά την συνδαυλίζει
και πέφτουνε αιμόσταχτα τ’ ανθρώπινα κορμιά,
μπροστά στο κάστρο τ’ άπαρτο που χαλασμό βουίζει.

Η νύχτα φτιάχνει δόρατα κι η μέρα τα ξοδεύει.
Κρατούν δυνάμεις το πρωί τις χάνουνε στο γιόμα.
Η μάχη συνεχίζεται και τον καιρό τους κλέβει
κι επίδοξοι οι πολέμαρχοι το πολεμούν ακόμα.

Στα βέλη μένει άπαρτο, μ’ αλαλαγμούς δεν πέφτει.
Κοντάρια κι αν μουγκρίζουνε σπαθιά και αν σφυρίζουν ,
θα μένει πάντα άπαρτο και θέλει πρώτο κλέφτη
να έχει σπίθες στην καρδιά και μάτια να βιγλίζουν.

Την μάχη άφησαν ορθή πολεμιστές τεχνίτες
και μες στο δάσος το πυκνό, ζητούνε μονοπάτια.
Κρυφά στον πύργο ανέβηκαν οι καστροπολεμίτες
και τώρα από μέσα τα πατούν , του Ρήγα τα παλάτια.
Γιώργος Αλεξανδρής - Χειμώνας 1974


Κάστρο Μεθώνης

Το κάστρο της Μεθώνης -ουσιαστικά, καστροπολιτεία- είναι από τα σημαντικότερα και ωραιότερα του Ελλαδικού χώρου. Χτίστηκε από τους Βενετούς όταν έγιναν κύριοι της πόλης το 1209. Είναι χτισμένο σε στρατηγική θέση, σε έναν βράχο που εισχωρεί στην θάλασσα και χωρίζεται από την ξηρά με τεχνητή τάφρο.
Είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα καστροπολιτείας που εκτείνεται σε μια μεγάλη έκταση 93 στρεμμάτων. Επιπλέον ένα εξαιρετικό φυσικό λιμάνι, το οποίο κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους αποτελούσε σταθμό στο δρόμο των προσκυνητών για τους Αγίους Τόπους και των εμπορικών πλοίων από τη Δύση στην Ανατολή.
Η περίοδος ακμής του κάστρου τοποθετείται στην περίοδο της Α’ Ενετοκρατίας (13ος-15ος αι.).Διαβάστε περισσότερα 


Κάστρο Μεθώνης

Θοδωρής Βοριάς 

ΙΙ.
Τα κάστρα, τα κάστρα κοίταξε…
σκύβουν πάνω στα χρόνια μας,
αφοπλίζουν τα παιδικά μας χέρια
κι οι βέργες μας, από σπαθιά,
έγιναν βάγια υποδοχής
για εμάς, τους άσωτους,
τους εξωμότες,
που απαρνηθήκαμε τις γειτονιές μας.

Κοίτα! Ανάμεσα στις πολεμίστρες
γδύνεται το φεγγάρι
τα μεσάνυχτα.

Παλαμήδι

Το Παλαμήδι είναι ένα από τα ωραιότερα κάστρα της Ελλάδας και το μεγαλύτερο και καλύτερα διατηρημένο φρουριακό συγκρότημα της Ενετοκρατίας.
Ολοκληρώθηκε το 1714 σε χρόνο-ρεκόρ μόλις λίγων ετών για να εξυπηρετήσει τις στρατιωτικές και ναυτικές επιχειρήσεις των Βενετσιάνων εκείνης της εποχής.
Ακολουθεί τη φυσική γραμμή του λόφου και γίνεται ένα με το τοπίο γύρω του απόλυτα σεβόμενο το χώρο αλλά και το σκοπό που είχε αναλάβει να εξυπηρετήσει. Διατηρείται σε άριστη κατάσταση και αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα της βενετσιάνικης οχυρωματικής αρχιτεκτονικής.Διαβάστε περισσότερα 

Μπούρτζι 


Βασιλική Καρατάσιου-Τσιώλη"Το Κάστρο του Πλαταμώνα"

Πανέμορφο και μεγαλοπρεπές 
δεσπόζει από μακριά,
το μάτι διερχόμενου επισκέπτη δελεάζει,
τον Όλυμπο γειτνιάζει και τους Δώδεκα θεούς
στην κορυφή του ομαδοσυνάζει.

Στολίδι πλουμιστό του Πλαταμώνα
χτισμένο το 10 μ.χ αιώνα,
η θέση του άκρως στρατηγική
και ο ρόλος του, ρόλος αυστηρού ελεγκτή,
στη διάβαση της καταπράσινης κοιλάδας των Τεμπών,
όπου άδουν μεθυστικά νυχθημερόν
 καλλιπλόκαμες νεράιδες των παραμυθιών.

Γνώρισε κατακτητές αρκετούς,
άντεξε αγέρωχα μάχες φοβερές,
μάτωσε δε λύγισε, ανασυγκροτήθηκε
και την ομορφάδα του στο διάβα των αιώνων 
αλώβητη διατήρησε.

Σαν βγεις στον πηγαιμό για τη Μακεδονία,
τη Νότια Ελλάδα και τη Θεσσαλία,
κάνε μια στάση ως απλός περιηγητής
το μεγαλοπρεπές Κάστρο του Πλαταμώνα για να δεις.
Να είσαι σίγουρος πως θα εντυπωσιαστείς και
θα το ερωτευτείς, όπως εγώ λόγω τιμής!

Το κάστρο του Πλαταμώνα 


Κωστής Παλαμάς  - Ποιός ξέρει στ’ άλλα τ’ άστρα…

Κι αν έχουμ’ εδώ πέρα
τον Έρωτα πατέρα,
τη Συφορά βυζάστρα,
ποιός ξέρει στ’ άλλα τ’ άστρα…
Τ’ άστρα στο χάος γυρίζουν.
Κάποια απ’ αυτά αντικρίζουν
τη Γη, κι είναι γιγάντοι,
κι η Γη, μικρό διαμάντι.
Ποιός ξέρει στ’ άλλα τ’ άστρα
τί λαοί και τί κάστρα,
πώς δείχνεστε, πνέμα, 
ύλη,τί φιλιά και τί χείλη,
τί καημοί και τί πόθοι!
Να δούμε δεν εδόθη
τον ίσκιο τους μπροστά μας
μηδέ στα ονείρατά μας!
Τί πάθη εκεί βογκάνε!
Και τα δικά μας θα ’ναι
μπροστά τους ένα ένα
παιγνίδια κοιμισμένα.
Κι εδώ είναι τα περίσσια
βάσανα, παιδιακίσια
καμώματα μονάχα
μπρος στην καρδιά που θα ’χα
Μπροστά σε τέτοιες λύπες
της συφοράς οι γύπες,
τα ερωτικά τα φίδια,
σβησμέν’ αποκαΐδια.
Κι αν έχουμ’ εδώ πέρα
τον Έρωτα πατέρα,
τη Συφορά βυζάστρα,
ποιός ξέρει στ’ άλλα τ’ άστρα!
1895


Το κάστρο της Ναυπάκτου 

Ένα από τα πιο όμορφα και καλοφτιαγμένα κάστρα στην Ελλάδα στο οποίο συνδυάζονται με μοναδικό τρόπο η ισχυρή ορεινή ακρόπολη, η οχύρωση της πόλης και το χαρακτηριστικό λιμενόκαστρο.Διαβάστε περισσότερα 

Κωστής Παλαμάς - Λόγος και αντίλογος

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ - Απόσπασμα 


Μάνα, των κόσμων η αρμονίασε φορεί στο κεφάλι της κορόνα·πώς των ολέθρων η Γοργόνα
σου αρμάτωσε τα χέρια που μοιράζουντο μέλι και την αμβροσία;

Η πράξη του σοφού, είν’ η σκέψη.

Δεν είν’ ανάξιος όποιος δείχνεταισα να μην τον ταράζουν
και των ψυχών και των πατρίδων τα δεινά.Πόσες φορές του ατάραχου του πρέπουν Ωσαννά!Παθών ανεμοστρόβιλοι ακυβέρνητωνπώς τα θολώνουν των ψυχών τα μάτια!Πώς των πατρίδων κρέμουνται, στ’ αρπάγια των κυβερνητών,
τα αιματοστάλαχτα κομμάτια!Η πράξη του σοφού, είν’ η σκέψη,και το τραγούδι είναι το κάστρο του ποιητή.Δεν είν’ ανάξιος το χρυσάφι όποιος κρατείχωρίς να το ξοδέψει,
κι ας τονε κράζουν οι άσωτοι ζητιάνο ή σφιχτοχέρη.Άξιος που ζει σαν άγνωρος με τη δική του γνώση,σα να ’χει όχι να δώσει,μα σα να θέλει να γυρέψει.

Γνωρίζει η πράξη τα μισά, τ’ ακέρια η σκέψη ξέρει.


Σε ανταριαστούς κάποιους καιρούς ξέχωρους φτάνει ώς τ’ άστραόποιος τη γνώμη του κρατά μ’ όλη της την αλήθειακι εκείθε απ’ τ’ άγρια ρέματα κι από τα γαύρα πλήθια,μες στη χαλάστρα οργή και ορμή μιαν άνεργη όψη πλάστρα.Απάνου από το δυνατό τα πάντα που λυγίζει
κάποιος κριτής υπάρχει και ζυγίζει.Πόσες φορές του ατάραχου του πρέπουν Ωσαννά!Καλά καλά και αληθινάη δύναμη δεν είναι και δε ζειπαρά μαζί
με τη δικαιοσύνη.

Γειρτό κεφάλι γαληνό με την ταπεινοσύνηθαρρείς πως γέρνει μοναχά για να δεχτείκάποιο στεφάνι που από δάφνη έχει πλεχτεί,που έχει πλεχτεί από κρίνο
για το κεφάλι εκείνο.Άξιοι, στα κάστρα σας κλειστοί,σεμνέ σοφέ, τρελέ ποιητή!

Και είν’ άξιος όποιος μες στο κάστρο του κλειστεί,λιγόψυχο ας τον κράζουνε, γυναίκα ας τον ειπούνε
για να φυλάξει απείραχτα και απάρθενατα λόγια τα προφητικά που αργά θα γκρικηθούνε,αργά ή γοργά σα θα σημάνεις, ώρα,πέρα κι απάνου απ’ το σεισμό το χαλασμό,πρωί και με την ξαστεριά, στερνά και με τη μπόρα.
Ποιός ξέρει! Ο λόγος θ’ ακουστεί σαν πρέπει ν’ ακουστεί,τι πέρα πάει κι απάνου από τα ήσυχα,πέρα κι απάνου από την ταραχή,Νόμος αυτοκυβέρνητος, σκοπός και βρυσομάνα αρχή,με τη φωνή του μοναχά, κι όταν ακόμα μένει
με στόμα που το σφράγισε μαλαματένια μια σιωπή,σιωπή, που σε όλα γύρω της αδιάφορη και ξένη,δείχνει σα να ’χει κάτι απ’ όλα πιο βαθύ να πει



Φρούριο Καβάλας

Ένα εντυπωσιακό κάστρο που μαζί με τις καμάρες αποτελούν το σήμα κατατεθέν της Καβάλας.
Πρόκειται για κάστρο που υπήρχε από την αρχαιότητα, δέχθηκε τροποποιήσεις και ενισχύσεις κατά τη Βυζαντινή περίοδο, αλλά η σημερινή του μορφή προέρχεται κατά κύριο λόγο από την Οθωμανική ανακατασκευή του 1425. Διαβάστε περισσότερα 


Κατερίνα Ραμανδάνη - ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ Τ’ ΑΒΑΛΟΝ

Τα κάγκελα της πύλης άνοιξαν
μπαίνω μέσα στον πύργο
τα τέσσερα ολοστρόγγυλα πυργάκια διάλεξαν
στις άκρες να μείνουν στο έργο.

Ο πέμπτος και κεντρικός πύργος τετράγωνος
στη μέση με κόκκινη πέτρα στολίζει
χορταριασμένος ο αυλόγυρος, οκτάγωνος
και η φωνή του κουδουνιού σφυρίζει.

Πίσω απ’ το τείχος άγρια θάλασσα
ακούγεται τρανταχτά να μουγκρίζει
λευκοί αφροί γλύφουν το τείχος και σίρριζα
έρχεται η βοή της και αφρίζει.

Ο μεγαλόπρεπος ο πύργος δεν σκιάζεται
στέκει μπροστά μου αρχοντικός
κι ένα βαρύ κάρο εμπρός μου σέρνεται
χάσκει κρυφά ένας ποντικός.

Οι πολεμίστρες φαίνονται έρημες
και οι σημαίες ξεθωριασμένες
οι ανεμοδείκτες χήρες πένθιμες
και οι άλλοτε εποχές ξεχασμένες.

Τα κάγκελα της πύλης άνοιξαν
βγαίνω από τον κόκκινο πύργο
και οι μνήμες μέσα μου ορθάνοιξαν
χρόνο και αίγλη από αιώνα τρίτο.
Κατερίνα Ραμανδάνη-Σαντραβέλα
http://www.mcnews.gr/


Κάστρο του Πλαταμώνα

Το Κάστρο του Πλαταμώνα, είναι κάστρο - πόλη της μεσοβυζαντινής περιόδου, (10ος μ.Χ αιώνας) και είναι κτισμένο νοτιανατολικά του Ολύμπου. Ο Πύργος του, που δεσπόζει πάνω στην εθνικό οδό, είναι ο πιο εντυπωσιακός ακρόπυργος που υπάρχει σε ελληνικό κάστρο.

Γρηγόριος Σακαλής - Κάστρο της Ποίησης

Καθόμουν στην παραλία
κοίταζα απ΄τη μια μεριά
τη θάλασσα
κι απ΄την άλλη τον Όλυμπο
είχα απέναντι μου
το Κάστρο του Πλαταμώνα
και είπα ότι θα μπορούσε να γίνει
το Κάστρο της Ποίησης
όχι για μια βδομάδα ή δύο
αλλά για όλο το χρόνο
365 μέρες κι ύστερα
άλλες τόσες κι άλλες τόσες
να έρχονται ποιητές και ποιήτριες
απ΄όλο τον κόσμο
άσπροι, μαύροι, κίτρινοι
να διαβάζουν τα ποιήματα τους
κι ο κόσμος ν΄ακούει μαγεμένος
τις μισές μέρες ν΄ακούγονται
ποιήματα των τεθνεώτων
και τις άλλες των ζωντανών
αιθέρια κορμιά να συνωστίζονται
μα τι λέω, σκέφτηκα
δεν θα το επιτρέψουν ποτέ
οι διαχειριστές της πολιτικής εξουσίας
μυρίζει μπαρούτι
κι αυτοί φοβούνται την ελευθερία
όπως ο διάολος το λιβάνι.



Λευκός Πύργος

Ο Λευκός Πύργος, το μνημείο-σύμβολο της Θεσσαλονίκης, που σήμερα υψώνεται μοναχικός στην παραλία της πόλης, στο παρελθόν αποτελούσε το νοτιοανατολικό πύργο της οχύρωσής της.
Πρόκειται για το πιο γνωστό κάστρο της Ελλάδας και το σύμβολο της Θεσσαλονίκης.

Γιώργος Σεφέρης -Ο βασιλιάς της Ασίνης

Ασίνην τε...
ΙΛΙΑΔΑ

Κοιτάξαμε όλο το πρωί γύρω γύρω το κάστρο
αρχίζοντας από το μέρος του ίσκιου εκεί που η θάλασσα
πράσινη και χωρίς αναλαμπή, το στήθος σκοτωμένου παγονιού
μας δέχτηκε όπως ο καιρός χωρίς κανένα χάσμα.
Οι φλέβες του βράχου κατέβαιναν από ψηλά

στριμμένα κλήματα γυμνά πολύκλωνα ζωντανεύοντας
στ' άγγιγμα του νερού, καθώς το μάτι ακολουθώντας τις
πάλευε να ξεφύγει το κουραστικό λίκνισμα
χάνοντας δύναμη ολοένα.

Από το μέρος του ήλιου ένας μακρύς γιαλός ολάνοιχτος
και το φως τρίβοντας διαμαντικά στα μεγάλα τείχη.
Κανένα πλάσμα ζωντανό τ' αγριοπερίστερα φευγάτα
κι ο βασιλιάς της Ασίνης που τον γυρεύουμε δυο χρόνια τώρα
άγνωστος, λησμονημένος απ' όλους κι από τον Όμηρο

μόνο μια λέξη στην Ιλιάδα κι εκείνη αβέβαιη
ριγμένη εδώ σαν την εντάφια χρυσή προσωπίδα.
Την άγγιξες, θυμάσαι τον ήχο της; κούφιο μέσα στο φως
σαν το στεγνό πιθάρι στο σκαμμένο χώμα·
κι ο ίδιος ήχος μες στη θάλασσα με τα κουπιά μας.

Ο βασιλιάς της Ασίνης ένα κενό κάτω απ' την προσωπίδα
παντού μαζί μας παντού μαζί μας, κάτω από ένα όνομα:
«Ασίνην τε... Ασίνην τε...»

και τα παιδιά του αγάλματα
κι οι πόθοι του φτερουγίσματα πουλιών κι ο αγέρας
στα διαστήματα των στοχασμών του και τα καράβια του
αραγμένα σ' άφαντο λιμάνι·
κάτω απ' την προσωπίδα ένα κενό.
Πίσω από τα μεγάλα μάτια τα καμπύλα χείλια τους βοστρύχους
ανάγλυφα στο μαλαματένιο σκέπασμα της ύπαρξής μας
ένα σημείο σκοτεινό που ταξιδεύει σαν το ψάρι
μέσα στην αυγινή γαλήνη του πελάγου και το βλέπεις:

ένα κενό παντού μαζί μας.
Και το πουλί που πέταξε τον άλλο χειμώνα
με σπασμένη φτερούγα
σκήνωμα ζωής,

κι η νέα γυναίκα που έφυγε να παίξει
με τα σκυλόδοντα του καλοκαιριού
κι η ψυχή που γύρεψε τσιρίζοντας τον κάτω κόσμο
κι ο τόπος σαν το μεγάλο πλατανόφυλλο που παρασέρνει
ο χείμαρρος του ήλιου
με τ' αρχαία μνημεία και τη σύγχρονη θλίψη.
Κι ο ποιητής αργοπορεί κοιτάζοντας τις πέτρες κι αναρωτιέται,
υπάρχουν άραγε
ανάμεσα στις χαλασμένες τούτες γραμμές τις ακμές τις
αιχμές τα κοίλα και τις καμπύλες
υπάρχουν άραγε
εδώ που συναντιέται το πέρασμα της βροχής του αγέρα
και της φθοράς
υπάρχουν, η κίνηση του προσώπου το σχήμα της στοργής
εκείνων που λιγόστεψαν τόσο παράξενα μες στη
ζωή μας
αυτών που απόμειναν σκιές κυμάτων και στοχασμοί με την
απεραντοσύνη του πελάγου
ή μήπως όχι δεν απομένει τίποτε παρά μόνο το βάρος
η νοσταλγία του βάρους μιας ύπαρξης ζωντανής 
εκεί που μένουμε τώρα ανυπόστατοι λυγίζοντας
σαν τα κλωνάρια της φριχτής ιτιάς σωριασμένα μέσα στη
διάρκεια της απελπισίας
ενώ το ρέμα κίτρινο κατεβάζει αργά βούρλα ξεριζωμένα
μες στο βούρκο
εικόνα μορφής που μαρμάρωσε με την απόφαση μιας πί-
κρας παντοτινής.
Ο ποιητής ένα κενό.
Ασπιδοφόρος ο ήλιος ανέβαινε πολεμώντας
κι από το βάθος της σπηλιάς μια νυχτερίδα τρομαγμένη
χτύπησε πάνω στο φως σαν τη σαΐτα πάνω στο σκου
τάρι:

«Ασίνην τε Ασίνην τε...». Να 'ταν αυτή ο βασιλιάς της Ασίνης
που τον γυρεύουμε τόσο προσεχτικά σε τούτη την ακρό-
πολη

Αγγίζοντας κάποτε με τα δάχτυλά μας την αφή του πάνω
στις πέτρες.

Ασίνη, καλοκαίρι '38 - Αθήνα, Γεν. '40
http://ebooks.edu.gr/

Ακρόπολη  Ασίνης 

Αρχαία ακρόπολη που χρησιμοποιήθηκε και κατά τους Μεσαιωνικούς χρόνους.
Βρίσκεται στο πλάτωμα της κορυφής ενός απόκρημνου λόφου στην άκρη της θάλασσας, περίπου ένα χιλιόμετρο πριν από το Τολό.
Ιστορία
Η ακρόπολη κατοικήθηκε από τα πρώτα χρόνια της Εποχής του Χαλκού - όπως έδειξαν τα ευρήματα των ανασκαφών - και έφτασε σε ακμή στα Μυκηναϊκά, Πρωτογεωμετρικά και Γεωμετρικά Χρόνια. Την αρχαία πόλη μνημονεύει ο Όμηρος στην Ιλιάδα, ενώ αποτέλεσε πηγή έμπνευσης του Γιώργου Σεφέρη για το ποίημά του «Βασιλιάς της Ασίνης».
Η κατασκευή των σωζόμενων έως και σήμερα τειχών πιθανολογείται ότι έγινε κατά την Ελληνιστική περίοδο, περί το 300 π.Χ., από τον Δημήτριο τον Πολιορκητή.
Τα τείχη της αρχαίας ακρόπολης επισκευάστηκαν κατά τη Βυζαντινή περίοδο, μάλλον επί Ιουστινιανού, τον 6ο αιώνα.
Κάποια ενίσχυση της οχύρωσης έγινε κατά την βεβιασμένη προσπάθεια της οικογένειας των Σγουρών (που ήταν οι άρχοντες της περιοχής στα τέλη του 12ου-αρχές 13ου αιώνα) για αναδιοργάνωση της άμυνας της βορειοανατολικής Πελοποννήσου μετά την άλωση της Πόλης από τους Φράγκους το 1204.
Τότε η πρόσβαση άλλαξε και έγινε από τη βορειοδυτική πλευρά των τειχών, κοντά στο αρχαίο λιμάνι.
Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας, αρχές του 13ου ως το τέλος του 14ου αιώνα, οι οχυρώσεις συμπληρώθηκαν, κατασκευάστηκαν επάλξεις με ορθογώνιες απολήξεις και επισκευάστηκαν οι πύργοι.
Το 1388 η Ασίνη, όπως ολόκληρη η Αργολίδα, αγοράστηκε από τους Ενετούς που πρέπει να έμειναν εκεί μέχρι το 1540, όταν επικράτησαν οι Οθωμανοί.
Το 1686 επέστρεψαν οι Ενετοί. Στην παραλία του Τολού αποβιβάστηκαν τα στρατεύματα του στρατηγού Μοροζίνι και από εκεί κατευθύνθηκαν βορειότερα για την κατάληψη του Ναυπλίου εγκαινιάζοντας την περίοδο της Β’ Ενετοκρατίας που διήρκεσε μέχρι το 1715.
Οι Ενετοί, στη δεύτερη αυτή περίοδο, έκαναν κάποιες επισκευές στο κάστρο. Μικρές επεμβάσεις έγιναν και αργότερα από τους Τούρκους. Φαίνεται ότι η ακρόπολη παρέμεινε ζωντανή μέχρι τον 19ο αιώνα και εγκαταλείφθηκε όταν αναπτύχθηκε μετά το 1830 το Τολό.
Η Ασίνη χρησιμοποιήθηκε για τελευταία φορά στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο από τις Ιταλικές κατοχικές δυνάμεις που έκαναν και κάποιες οχυρωματικές κατασκευές.
Οι πρώτες ανασκαφές στην Ακρόπολη και την Κάτω Πόλη έγιναν από τη Σουηδική Αρχαιολογική Αποστολή (1922-1930) με επικεφαλής τον τότε διάδοχο του Σουηδικού θρόνου Γουσταύο και συνεχίστηκαν τη δεκαετία του 1970 από τη Δ΄Εφορία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων και το Σουηδικό Ινστιτούτο Αθηνών. https://www.kastra.eu/



Το κάστρο της Ζαρνάτας

Το κάστρο της Ζαρνάτας, ή αλλιώς Κάστρο του Κουμουνδουράκη, ήταν ένα από τα τέσσερα μεγάλα κάστρα της Μάνης. Είναι υστεροβυζαντινό κάστρο που καταστράφηκε από τους Τούρκους οι οποίοι το ξαναέκτισαν τον 17ο αιώνα και του έδωσαν τη σημερινή του μορφή.
Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία

Η θέση ήταν επίκαιρη στρατηγικά, καθώς επέτρεπε εποπτεία της ακτογραμμής και έλεγχο των περασμάτων προς την ενδοχώρα της Μάνης.

Η Ζαρνάτα, που σαν τοπωνύμιο έχει περιοριστεί σήμερα μόνο στο ύψωμα με το κάστρο, περιλάμβανε άλλοτε ολόκληρη περιοχή. «Ζαρνάτα» ονομαζόταν μια μεγάλη ορεινή μεσογειακή περιφέρεια της Μάνης, στον νομό Μεσσηνίας, που άρχιζε από τη περιοχή μεταξύ Κιτριών και Καρδαμύλης και έφτανε μέχρι τις κορυφές του Ταϋγέτου, ενώ περιλάμβανε πολλά χωριά και μοναστήρια, με κέντρο το σημερινό χωριό Κάμπος, έδρα του καταργηθέντος Δήμου Αβίας.

Μαρία Σταθέα - Ανεβαίνοντας στη Ζαρνάτα 

Ανηφορίζαμε στο ξεχασμένο καλντερίμι 
βράχο το βράχο 
 άνυδρος δρόμος 
 σαγηνευτικός 
 λιτός 
 Γύρω η γύρη απ' τις ελιές 
 τρύπωνε στα μαλλιά μου 
 Λίγα αγριολούλουδα 
 υποκλίνονταν στις άκρες 
 Μέλισσες να ερωτοτροπούν με το θυμάρι 
 Τρίζαν τα φύλλα 
 Αγκάθια κι ασημιά κλαδιά 
 λικνίζονταν στην αύρα 
 Τα χαμομήλια απλοχεριές 
 Ο άη-Νικόλας εξαφτέρουγος 
 ήσυχα να βιγλίζει τα πελάγη 
 κι ο άνεμος - λεβέντης στιβαρός 
 αδίσταχτα να ορμά στην αγκαλιά μου...
"Ανηφοριά Ανθοφορούσα" εκδ. Φιλιππότη 2018,

Το κάστρο της Ζαρνάτας


Μαρία Σταθέα - Άνοιξη στη Ζαρνάτα

Σιωπούσα 
 Έκθαμβη 
 Έλαμπε στην κορφή το Κάστρο 
 Βομβούσε η βλάστηση 
 Ηχούσε πράσινο 
 Ψιθύριζε η πέτρα  
άρρητη διαύγεια 
 παραληρούσαν τα μελίσσια 
 Υμνούσαν οι σπουργίτες τ' αεράκι 
 Διάπυρος ο ήλιος 
 Σάλευε το ασήμι των ελιών 
 Το φως άπλωνε στο μυαλό 
 δονούσε τη ζωή μου 
 Η ύπαρξή μου άγγιζε το άπειρο 
 Ήμουνα εκεί 
έπρεπε να είμαι...
"Ανηφοριά Ανθοφορούσα" εκδ. Φιλιππότη 2018,


Κάστρο Καλαμάτας 

Tο κάστρο βρίσκεται στο βορειοδυτικό τμήμα της πόλης της Καλαμάτας, σε χαμηλό βραχώδη λόφο επάνω από τον ποταμό Νέδοντα.
Η ίδρυσή του ανάγεται στη βυζαντινή περίοδο, ωστόσο η σημερινή του μορφή οφείλεται στην ανοικοδόμησή του του από το Φράγκο πρίγκιπα και ιδρυτή του πριγκιπάτου της Αχαΐας, Γοδεφρείδο Α΄ Βιλλεαρδουΐνο, στις αρχές του 13ου αιώνα.
Το Όνομα του Κάστρου
Κατά τον 6ο μ.Χ. αιώνα πάνω στα αρχαία ερείπια των ανακτόρων της πόλεως των Φαρών οι Χριστιανοί έκτισαν μια εκκλησία όπου υπήρχε μια εικόνα της Παναγίας που είχε μαύρα ωραία, «καλά» μάτια. Ήταν η Παναγιά η «Καλομάτα», που αργότερα έδωσε το όνομά της στην πόλη των Φαρών.
Με αυτό το όνομα αναφέρεται και στο χρονικό του Μωρέως. Με αφομοίωση του όμικρον σε άλφα, προήλθε η ονομασία «Καλαμάτα», όπως λέγεται και σήμερα. Την εποχή του Όθωνα, η πόλη μετονομάσθηκε στο καθαρευουσιάνικο «ΚΑΛΑΜΑΙ» και χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια για να ξαναπάρει το κανονικό της όνομα, τις τελευταίες δεκαετίες.Διαβάστε περισσότερα 


Κάστρο Καλαμάτας

Αντρέα Τζαντζότο - Άνοιξη της Αγίας Αυγούστας

[Primavera di Santa Augusta]

Με τη βροχή στα όρη, στα κάστρα
πέφτουν και γκρεμίζονται τα λάβαρα∙

αλαφρύς σα σκελετός
κινώ για τούτη τη μέρα
που δασωμένη χύνεται στον κόσμο.

Πίσω απ’ τις τυφλές του πάγου ριπές
και τα πυκνά ιζήματα των βάλτων,
στο σβησμένο γαλανό των χιονοστιβάδων
ταλαντεύονται τα ζύγια του χειμώνα
σταματημένα απ’ τη δική σου τη σιωπή,
σταματημένα απ’ του τρόμου μου τις απαρχές∙
μέσ’ από ένα άλλο μέτωπο βροχής
άνοιξη γλυκιά
στα όρη βροντά

Η δικιά σου η ιστορία φωτίζει
ακόμα: μες στη δίνη κατεβαίνεις
απ’ το νοτισμένο φύλλωμα
των χωριών
με τ’ ουρανού και των δρόμων τα ρεύματα,
με τις αβύσσους τις απογυμνωμένες κάτω απ’ τα τείχη
και κάτω απ’ τα τρένα
που ακινητούν προτού βραδιάσει.

Οι φωνές του αληθούς
αιώνος σ’ εξαγνίζουν
όμως τα μάτια μένουνε σβησμένα
πάνω σε τούτη τη γη τη στερημένη από σένα
κι από το πρόσωπό σου το νικημένο απ’ το θάνατο
γνωρίζω το δικό μου.

μτφ Θεοδόσης Κοντάκης



Τα Κάστρα της Θεσσαλονίκης

Τα Κάστρα της Θεσσαλονίκης είναι ένα σύμπλεγμα τειχών, πύργων και οχυρώσεων με μοναδική αρχαιολογική, αρχιτεκτονική και ιστορική σημασία.
Αυτό που λέμε σήμερα "Κάστρα της Θεσσαλονίκης" είναι μέρος μόνο της παλιάς οχύρωσης. Στην αρχική τους μορφή, τα τείχη και τα κάστρα της Θεσσαλονίκης περιέβαλλαν ολόκληρη την πόλη, συμπεριλαμβανομένης της πλευράς που βρέχεται από τη θάλασσα.
Η σχεδίαση και η τεχνολογία των τειχών τα κάνει να μοιάζουν πολύ με τα βυζαντινά τείχη της Κωνσταντινούπολης, αν και βέβαια το μέγεθος διαφέρει.
Οι πρώτες οχυρώσεις δημιουργήθηκαν με την ίδρυση της πόλης κατά τους ελληνιστικούς χώρους αλλά η σημερινή μορφή των κάστρων είναι στο μεγαλύτερο μέρος κατασκευή του 4ου μ.Χ. αιώνα.
O Λευκός Πύργος, το Επταπύργιο και το Φρούριο Βαρδαρίου, που είναι κατά κάποιο τρόπο μέρη των Κάστρων της Θεσσαλονίκης, παρουσιάζονται ξεχωριστά στο site, σαν αυτοτελή κάστρα.Διαβάστε περισσότερα 


Τα Κάστρα της Θεσσαλονίκης

Χριστόφορος Τριάντης - ΤΟ ΑΣΤΕΡΙ ΤΗΣ ΑΓΑΠΗΣ

Η άνοιξη απλώνεται
στο δειλινό
Και πάνω στα φωτισμένα βουνά
στέκεται η μυστική μας ιστορία
Ναι !
Από αιώνες σκαρφαλωμένη
στα κάστρα του Ήλιου

σαν να περίμενε τις λέξεις μας
υπομονετικά
Ω ! Αγάπη
Δεν έχουν σκοτάδι -πια- οι λέξεις μας
Πιαστήκανε στους ιστούς των μύθων
Κι έχουν τους ήρωες για συντροφιά
Δύναμη παίρνουνε
και συνεχίζουνε
τα ταξίδια
Εμπρός για το φως !
Τρέφεται με τον λόγο
η Αγάπη
Η χαρά της τους ορίζοντες
γυροφέρνει
σαν των Τιτάνων τις προσευχές
Σαν να γεννήθηκε κάτι μεγάλο
πλάι στον Ήλιο
Ναι !
Θεέ μου
Η αγάπη έγινε αστέρι
Και σαν γίνηκε η θάλασσα ουρανός
πέταξε σαν γλάρος
για της ωραιότητας
τους κρυμμένους θησαυρούς
Οι ακτίνες του
με χρώματα και δάκρυα
στολίστηκαν
και των ονείρων μας
ουράνια τόξα
γίνανε
Τ' αστέρι σου αγάπη
προσκυνώ
Με τα χείλη μου
αγγίζω τη φωτιά του
Στα στήθη μου
φορώ το φως του
Για πάντα !


Το Κάστρο των Τρικάλων

Το Κάστρο των Τρικάλων είναι κτισμένο στα βόρεια της πόλης, σε θέση στρατηγικής σημασίας.
Το τείχος του είναι πολυγωνικού σχήματος, με πέντε πύργους και πολλές μικρές πολεμίστρες.
Το Κάστρο είναι χωρισμένο σε τρία διαζώματα. Στο πρώτο, στη δυτική πλευρά, ανοίγεται η κύρια είσοδος, με ημικυκλικό λίθινο περιθύρωμα, ενώ στην ανατολική πλευρά για τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην πόλη, κατασκευάσθηκε το 1960 λίθινη κλίμακα. Στο εσωτερικό του διαζώματος λειτουργεί τουριστικό περίπτερο.
Δεξιά της πύλης του δεύτερου διαζώματος, στα βυζαντινά χρόνια, κτίσθηκε ναός των Ταξιαρχών, που σήμερα δεν σώζεται, καθώς- σύμφωνα με τις πηγές- κάηκε περίπου το 1330-32 κι ανακαινίσθηκε αρκετά χρόνια αργότερα, από τον Μητροπολίτη Λαρίσης Αντώνιο. Στο ίδιο διάζωμα κατασκευάστηκε το 1988 ανοικτό θέατρο, στο χώρο του οποίου δίνονται κάθε χρόνο παραστάσεις και συναυλίες.
Το τρίτο διάζωμα είναι το σημαντικότερο, αφού έχει περίοπτη θέση κι οπτική επαφή με όλη τη γύρω περιοχή. Καταλαμβάνει το ΒΑ ανώτατο άκρο της ακρόπολης, ακολουθώντας ακανόνιστο τεταρτοκύκλιο σχήμα με έκταση περίπου 1.200 τ.μ. Στα δυτικά του εσωτερικού του διαζώματος σώζεται καμαροσκέπαστο, μονόχωρο κτίριο που χρησίμευε ως πυριτιδαποθήκη.
Θρύλοι και Παραδόσεις
Η τοπική παράδοση αναφέρει πως στο τρίτο διάζωμα υπήρχε άνοιγμα, που λειτουργούσε ως έξοδος από το κάστρο σε εποχές εχθροπραξιών. Το άνοιγμα αυτό αποτελούσε είσοδο λαγουμιού (τούνελ), που περνούσε κάτω από το τείχος κι ακολουθώντας βορειοανατολική κατεύθυνση, διέσχιζε τη νότια πλαγιά του λόφου του Προφήτη Ηλία, καταλήγοντας στην Καλαμπάκα, στο ύψος του ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου  Δείτε περισσότερα 


ΣΟΦΙΑ ΜΑΥΡΟΕΙΔΗ - ΠΑΠΑΔΑΚΗ - ΣΑΝ ΘΡΥΛΟΣ

Με αυτούς τους στίχους, η ποιήτρια της Εθνικής μας Αντίστασης Σοφία Μαυροειδή - Παπαδάκη προσπάθησε, δέκα μέρες μετά τη θυσία τους, να αποτυπώσει τη νίκη των τριών νεολαίων της ΕΠΟΝ, που, στις 28 Απρίλη του 1944, μετέτρεψαν ένα χαμόσπιτο του Υμηττού στο «Κάστρο» - σύμβολο του αγώνα ενάντια στους φασίστες κατακτητές και τους ντόπιους συνεργάτες τους.


Κάστρο δεν ήταν, ένα σπίτι απλό
βαμμένο απ' τα συνθήματα του αγώνα
σαν όλα τ' άλλα εκεί στον Υμηττό.
Μα τ' όρισε η τύχη προμαχώνα.

Κάστρο δεν ήταν, μ' άντεξε σαν Κάστρο.
Ολάκερη μια μέρα και βωμός
υψώθηκε κι ολόκληρο σαν άστρο
στην αίγλη του το πήρεν ο ουρανός

Τρία παιδιά, τρεις νέοι, τρεις επονίτες
ήταν οι μόνοι άξιοι του φρουροί
και γύρω ένα φουσάτο γκεσταμπίδες,
τσολιάδες, καστροπάρτες Γερμανοί.

Κι όταν το γέρμα του ήλιου οι αντρειωμένοι
σιγήσαν πια κι αυτοί, χωρίς πνοή
προχώρησαν αργά, δειλά, σκιαγμένοι
οι πολιορκητές μες στη σιγή.

Σωρό τα πτώματα έλεγαν θα βρούνε
και βρήκαν μόνον τρία νεκρά παιδιά.
Κατάπληκτοι τα βλέπουν κι απορούνε
πούθε έβγαινε μια τέτοια λεβεντιά.

Πούθε έβγαινε; Απ' τα Νιάτα απ' τη θυσία,
τάχεν η ΕΠΟΝ γεννήσει η ηρωική
να ξαναγράψουν μια παλιά ιστορία
σε νέα σελίδα ακόμα πιο λαμπρή.

Στο Κούγκι τώρα και στ' Αρκάδι,
το σπίτι - Κάστρο στέκεται ιερό.
Κι οι τρεις λεβέντες λάμπουν κάθε βράδυ
τρίδυμα αστέρια εκεί στον Υμηττό.

Καστροπολιτεία Μονεμβασιάς 

H Μονεμβασιά ήταν από τις πιο σπουδαίες και πιο ιστορικές καστροπολιτείες της Ελλάδας. Επιπροσθέτως, είναι χωρίς αμφιβολία ένα από τα ωραιότερα κάστρα στον κόσμο.
Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία
Η Μονεμβασιά είναι χτισμένη πάνω σε ένα βράχο με μοναδική πρόσβαση από τη στεριά μια στενή λωρίδα γης από την οποία πήρε καὶ το όνομά της. Η φυσική τοποθεσία της την είχε καταστήσει ιδανικό καταφύγιο κατά τις επιδρομές των βαρβάρων.

Γιάννης Λελέκης  - Τα κάστρα της άμμου

Είναι από εκείνες τις φορές που σε πιάνει μια φαγούρα να αναμοχλεύεις το παρελθόν. Μια φαγούρα στην παλάμη που δεν λέει να σταματήσει, όσο κι αν ξύνεις το χέρι σου. Θα σταματήσει μόνο, όταν πέσεις πάνω σε κάτι που θα αποσπάσει την προσοχή σου από την ιδέα της.

Ανάμεσα σε όλα την προσοχή τραβά μια φωτογραφία. Πάνε πολλά χρόνια που την είχαμε τραβήξει. Κάπου σε μια παραλία, σε ένα νησί των Κυκλάδων, εκεί που γνωριστήκαμε. Την είχα ξεχωρίσει πολλές φορές ανάμεσα σε άλλες γιατί κάθε φορά που την έβλεπα, ένιωθα ότι ακούω ακόμα τον ήχο των κυμάτων που σκάνε στην  αμμουδιά. Κι εκείνη η γλυκιά ζεστασιά της άμμου,  πάνω στην οποία καθόμασταν αγκαλιά και κάναμε όνειρα, κοιτάζοντας την θάλασσα , ένιωθα  να με ζεσταίνει ξανά  και ξανά..

Τώρα που την κοιτώ όμως πάλι, σαν κάτι να άλλαξε. Λες και κρύωσε η άμμος λιγάκι και με κόπο προσπαθώ να ακούσω τα κύματα που έρχονται. Λες και σταμάτησε ο χρόνος, ή η γη να γυρίζει..

Δεν ξέρω..

Το όνομα της παραλίας κάθε άλλο παρά ταιριαστό ήταν.. “Πλατύς Γιαλός”. Μάλλον μακρύς και στενός ήταν… Τώρα που το σκέπτομαι, ίσως μας ταίριαζε. Στενός πολύ για να χωρέσει να όνειρα και τις φιλοδοξίες που κάναμε μαζί. Μακρύς, για να μας θυμίζει τον μακρύ και δύσκολο δρόμο που θα έχουμε μπροστά μας. Τώρα που το ξανασκέφτομαι ήταν δρόμος για έναν… δεύτερος δεν χωρούσε.

Δεν φτιάξαμε ποτέ κάστρα στην άμμο όπως ήθελες και δεν ζήσαμε ανέμελα σαν τον ιππότη  και την πριγκίπισσα μέσα σ΄αυτά. Σου έλεγα ότι αυτά είναι παραμύθια για μικρά παιδιά. Ήθελα να ξέρεις πως απλώς φοβόμουν μην ανοίξεις την πόρτα του κάστρου και φύγεις μια μέρα.

Επέλεξα να σε κλείσω στην καρδιά μου και από φόβο μη μου φύγεις, πέταξα τα κλειδιά μακριά, ώστε να μην τα βρεις. Κι όταν πια κατάλαβα ότι έπρεπε να τρέξω να έρθω κοντά σου, για να μην μένεις άλλο μόνη σου κλεισμένη στα σκοτάδια της, ήταν πια αργά. Και καθώς δεν είχε το κουράγιο να αντέξει την ορμή σου, τελικά τη σώριασες μονομιάς.

 “Δεν είναι έτσι αγάπη μου” είπες και άνοιξες τα φτερά σου να πετάξεις μακριά..

 Ναι, δεν προσπάθησα να τη φτιάξω…Θέλει και η καρδιά  τον χρόνο της για να τοποθετεί τα αγαπημένα της πρόσωπα εκεί που ανήκουν, ανάμεσα στους άλλους θησαυρούς της. Μόνο έμεινα να φτιάχνω στην άμμο τα παλάτια που ποτέ δεν έχτισα, μήπως και κάποια μέρα τα δεις και γυρίσεις.

 Σ’αφήνω όμως τώρα. Σήκωσε κύμα και μου τα γκρεμίζει. Ίσως να καταλαβαίνουν κι αυτά πως η αγάπη δεν τελειώνει με έναν θάνατο.

Γιάννης Λελέκης

https://itravelpoetry.com/



Καστροπολιτεία Μυστρά 

Ο Μυστράς ήταν Βυζαντινή πολιτεία της Πελοποννήσου, πολύ κοντά στη Σπάρτη. Σήμερα είναι ερειπωμένος, αν και έχουν αναστηλωθεί ορισμένα κτίσματα, και αποτελεί πολύτιμη πηγή για τη γνώση της ιστορίας, της τέχνης και του πολιτισμού των δύο τελευταίων αιώνων του Βυζαντίου.
Η ιστορία "της νεκρής πολιτείας" σήμερα του Μυστρά αρχίζει από τα μέσα του 13ου αιώνα, όταν συμπληρώθηκε η κατάκτηση της Πελοποννήσου από τους Φράγκους. Το 1249 ο Γουλιέλμος Β' Βιλλαρδουίνος έκτισε το κάστρο του στην ανατολική πλευρά του Ταϋγέτου, στην κορυφή ενός υψώματος με απότομη και κωνοειδή μορφή, που λεγόταν Μυστράς ή Μυζυθράς.
Ο Μυστράς εξελίχθηκε σε μια σπουδαία καστροπολιτεία και έγινε πρωτεύουσα του Δεσποτάτου του Μωρέως. Συνέχισε να είναι σημαντική πόλη στους επόμενους αιώνες μέχρι τα πρώτα μεταεπαναστατικά χρόνια, οπότε εγκαταλείφθηκε.
Σήμερα ο Μυστράς είναι μακράν το πιο σημαντικό Βυζαντινό μνημείο στην Ελλάδα.

Μυστράς 

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης - Στο Χριστό στο Κάστρο

Λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα στο σπίτι του παπα-Φραγκούλη προέκυψε ως θέμα συζήτησης η φήμη που κυκλοφορούσε στο χωριό σχετικά με τον αποκλεισμό δυο νέων , του Γιάννη και του Αργύρη, στο Κάστρο. Η παρέα και η οικογένεια του ιερέα αναζητούν άσκοπες λύσεις οι οποίες δεν είναι εφικτές εξαιτίας της βαρυχειμωνιάς και της φουρτούνας. Παρά τις έντονες αντιδράσεις ο ιερέας προτείνει να λειτουργήσει το Χριστό στο Κάστρο ώστε να πραγματοποιήσουν το τάμα που είχε κάνει για το γιο του και παράλληλα να φέρουν βοήθεια στους αποκλεισμένους. Αλλά για να επιτευχθεί ο στόχος απαιτείται η συμβολή του μπάρμπα-Στεφανή του Μπέρκα, ο οποίος με μεγάλη προθυμία δέχεται να βοηθήσει. Έτσι ξεκινούν αμέσως τις απαραίτητες προετοιμασίες για τη συντήρησή τους κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Το επόμενο πρωί, πριν την αναχώρησή τους λαμβάνει χώρα μια απρόσμενη συγκέντρωση πλήθους, με σκοπό να τους συνοδέψει μέχρι το Κάστρο. Το ταξίδι ξεκινά με καλούς οιωνούς, στη συνέχεια όμως οι επιβάτες έρχονται αντιμέτωποι με πολυάριθμες άσχημες καιρικές συνθήκες. Βέβαια, ο παπα- Φραγκούλης προσπαθεί να ελαφρύνει την ατμόσφαιρα με τα αστεία του, τα οποία προκαλούν το γέλιο όλων. Μετά από πολύωρο ταξίδι, έφτασαν στον προορισμό τους. Πήραν τις αποσκευές τους και κατευθύνθηκαν προς το Κάστρο. Κατά τη διάρκεια της ανάβασης, η φασαρία που προκαλεί το πλήθος γίνεται αντιληπτή από τους αγνοούμενους και έτσι καταλήγουμε στη συνάντησή τους, καθώς και την αφήγηση των περιπετειών τους .Μετά από μια εκτενή περιγραφή του Κάστρου, μας παρουσιάζεται και ο ναός , ως μικρός και μεγαλοπρεπής . Ακολουθεί η είσοδος των πιστών, η οποία συνδέεται με την αγαλλίαση του πλήθους .Η λειτουργία ξεκινά αλλά διακόπτεται εξαιτίας των αιφνίδιων κραυγών από την παραλία του Κουρούπη. Η δράση κορυφώνεται όταν μια μερίδα του πλήθους σπεύδει προς αναζήτηση της πηγής των κραυγών. Έπειτα από πολύωρη ανησυχία επιστρέφουν στο Κάστρο με τους ναυαγούς. Τελικά, οι παρευρισκόμενοι γιορτάζουν πλουσιοπάροχα τα Χριστούγεννα και την επόμενη μέρα παίρνουν το δρόμο της επιστροφής για το χωριό τους.( Απόσπασμα)



Κάστρο της Σκιάθου 

Ένα όχι ιδιαίτερα ισχυρό κάστρο σε βραχώδη χερσονησίδα στο βόρειο άκρο της Σκιάθου, που βασικά χρησίμευσε σαν καταφύγιο των ντόπιων την εποχή της πειρατείας.
Παρέμεινε το κέντρο του νησιού κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους και επί Τουρκοκρατίας.
Ίσως το πιο ενδιαφέρον γύρω από αυτό το κάστρο είναι ότι το αναφέρει επανειλημμένα ο Παπαδιαμάντης. Διαβάστε περισσότερα 


π. Κων. Ν. Καλλιανός - Ο ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΣΚΙΑΘΟΥ


Τό ρίγος τῆς μνήμης
Ὁ Ἀλέξανδρος Παπαδιαμάντης καί τό Κάστρο τῆς Σκιάθου

π. Κων. Ν. Καλλιανός

Στὸν λόγιο ἀδελφό π. Παναγιώτη Καποδίστρια, εὐχετήριο τιμῆς

Ἀφορμή, παιδιά, γιά τήν ἀναπτυξη τοῦ παραπάνω θέματος στάθηκε ἡ εἴδηση ὄτι στή γείτονα Σκιάθο ἐκπονεῖται μελέτη γιά τήν, ἐπιτέλους, ἀναπαλάιωση καί διάσωση τοῦ ἐκεῖ Κάστρου ἤ Φρουρίου, ὅπως λεγόταν στά χρόνια τῆς Τουρκοκρατίας καί τῆς Ἐπαναστάσεως. Ἔτσι, ἔχουμε πιά ἐλπίδες ὅτι "τό ἔρημον χωρίον, τό κτισμένον ἐπί θαλασσοπλήκτου βράχου ὑψηλοῦ", θά παραμείνει, ἐκτός ἀπό "παλάτιον τῆς ἐρημίας καί τῆς σιγῆς, θρόνος βαθείας μελαγχολίας, ἱερό ταμεῖο μνήμης καί παράδοσης.
Ὀφείλω, πρίν ἀρχίσω ν᾿ ἀναπτύσσω τό θέμα μου, νά κάμω δύο παρατηρήσεις. Ἡ πρώτη σχετίζεται μέ τήν ἱστορία τοῦ Κάστρου, τήν ὁποία ὁ κάθε ἐνδιαφερόμενος μπορεῖ νά τή δεῖ στήν μελέτη τοῦ μακαριστοῦ καί μοναδικοῦ ἱστορικοῦ τῆς Σκιάθου, τοῦ Ἰω. Ν. Φραγκούλα, "Ἀξιολόγες τοποθεσίες στό νησί τοῦ Παπαδιαμάντη". Ὁ Φραγκούλας μἀλιστα ἀναφέρει, πώς "ἡ πιό ἀξιόλογη τοποθεσία τῆς Σκιάθου εἶναι τό Κάστρο, τό Φρούριο, μέσα στό ὁποῖο ἔζησε ἄλλοτε ἡ μεσαιωνική πόλη τοῦ νησιοῦ. Τό Κάστρο ὡς ὀχυρωματικό ἔργο εἶναι ρισσότερο Φρούριο φυσικό καί λιγότερο τεχνικό. Εἶναι μιά πανοραμική κυματόλουστη χερσόνησο μέ ἀρκετή ἔκταση".
Ἡ δεύτερη εἶναι μιά ἀνοιχτή εὐχαριστία καί ἀπόδοση συγχαρητηρίων στό Δῆμο τῆς Σκιάθου πού μᾶς πρόσφερε τά ἀνεπανάληπτα "Καστρινά" διηγήματα τοῦ πράγματι κορυφαίου νεοέλληνα λογογράφου, τοῦ Ἀλεξάνδρου Παπαδιαμάντη: ἑνός Ἀνθρώπου, γιά τόν ὁποῖο δέν εἶναι μόνο ἡ γειτονική νῆσος ὑπερήφανη ἀλλά καί ἡ Σκόπελος, τήν ὁποία ἀγάπησε ὁ Ππδ, γιατί ἔμεινε ἐδῶ ἕνα χρόνο μαθητεύοντας, ἀλλά καί ἐπειδή σέ ἀρκετά διηγήματά του τήν μνημονεύει ὡς τήν νῆσον τῶν νοσταλγῶν. Γιατί ἔτσι ἦταν μέχρις ἕνα καιρό ἡ Σκόπελος...
Καί γιά νά ξαναγυρίσω στό θέμα μου πού εἶναι τό Κάστρο τῆς Σκιάθου καί ὁ Ππδ, θά ἤθελα νά ὑπογραμμίσω πώς ὁ κύρ Ἀλέξανδρος ἀφιερώνει σ᾿ αὐτή τήν ἀρχαία πολιχνη μερικές ἀπό τίς ὡραιότερες σελίδες του. Ἄς ξαναθυμηθοῦμε λοιπόν τά διηγήματα "Στό Χριστό στό Κάστρο", ὁ Ρεμβασμός τοῦ Δεκαπενταύγουστου", "Τό Χατζόπουλο" κ. ἄ. γιά μιά πρώτη συνάντηση μέ τό Κάστρο.
Ὅμως τί ἦταν γιά τόν Ππδ. τό Κάστρο καί γιατί τό μνημονεύει τόσο συχνά;
Γιά νά τό καταλάβουμε πρέπει νά παρουμε τά πράγματα ἀπό τήν ἀρχή.
Ὀ Ππδ. γεννήθηκε τό 1851 στή σημερινή πόλη τῆς Σκιάθου, "τήν μεσημβρινήν", ὅπως τήν ὀνομάζει. Πρέπει δέ νά ποῦμε πώς ἡ σημερινή πόλη τῆς Σκιάθου ἄρχισε νά δημιουργεῖται μετά τό 1829-30, ὅταν σταδιακά κατέβηκαν ἀπό τό Κάστρο οἱ Σκιαθίτες. Οἰ λόγοι δέ πού τούς ἀνάγκασαν νά ἐγκαταλείψουν τό Φρούριο ἦταν πολλοί, κυριώτεροι ἀπό τούς ὁποίους εἶναι ἡ ἀνοδική πορεία τῆς ναυτιλίας τῆς Σκιάθου, καί τό Κάστρο μᾶς εἶναι γνωστό πώς δέν εἶχε ἀσφαλές λιμάνι, ἀλλά καί ἡ ἐμπορική κίνηση τοῦ λιμανιοῦ τῆς νέας πολίχνης. Παράλληλα, ἀναπτύσσεται καί ἡ ναυπηγική τέχνη σέ σημεῖο ὥστε ὁ ταρσανᾶς, τό ναυπηγεῖο τῆς Σκιάθου νά εἶναι ἔνα ἀπό τά καλύτερα τῶν λεγομένων ναυτικῶν νήσων.
Ἑπομένως ὁ Ππδ. γεννιέται καί μεγαλώνει σέ μιάν ἐποχή, ὅπου μιά πολίχνη ἱστορική καί γεμάτη μνῆμες σβύνει, γιά νά δημιουργηθεῖ μιάν ἄλλη, μέ νέα ἤθη, συμπεριφορές καί ἀνθρώπους πιό σκοτεινούς ἀπό ἐκείνους τοῦ Κάστρου. Καί μιλῶ ἐδῶ γιά τούς τοκογλύφους καί τούς νεόπλουτους πού ἦλθαν στό νησί καί ἀνάτρεψαν τά πράγματα. Δέν πρέπει δέ νά λησμονοῦμε πώς καί οἱ γονεῖς του εἶναι Καστρινοί, δηλαδή φέρουν ἀναμφίβολα μέσα τους τά σπέρματα τῆς νοσταλγίας γιά τήν πατρική τους ἑστία πού βρισκόταν ἀνάμεσα στίς ἄλλες μικρές κι ἀραδιασμένες στή σειρά φτωχικές κατοικίες "τοῦ παλαιοῦ ἐκείνου φρουρίου, τῆς ἀληθοῦς φωλεᾶς γλάρου". Κι αὐτό μπορεῖ νά τό διαπιστώσει κανείς ὅταν διαβάσει προσεκτικά τό χριστουγεννιάτικο διήγημα τοῦ Ππδ. "Στό Χριστό στό Κάστρο", ὅπου ἐμφανίζεται ὅλο τό δέος, ἡ νοσταλγία ἀλλά καί ἡ εὐλάβεια τοῦ παπα-Ἀδαμαντίου, τοῦ πατέρα δηλ. τοῦ κύρ-Ἀλέξανδρου, γιά "τόν ἀμαυρόν τιτάνειον αὐτόν βράχον". Κι ἐδῶ πρέπει νά ὑπενθυμίσουμε, γιά νά τό μάθουμε ἐπιτέλους, πώς τό πραγματικό ἐπίθετο τοῦ Ἀλέξανδρου Παπαδαμαντίου Ἐμμανουήλ ἦταν Μοσχοβάκης, τό ὁποῖο φυσικά δέ χρησιμοποιήθηκε ποτέ.
Ἀποταμιεύοντας, λοιπόν, ὁ Σκιαθίτης λογογράφος ὅλον ἐκεῖνο τόν ἀπόηχο τῆς νοσταλγίας καί τῆς μνήμης τοῦ Κάστρου, πού ἀποπνέει ἡ παλαιά μεσαιωνική πολίχνη τοῦ Κάστρου, τόν καταθέτει σέ μιά σειρά διηγημάτων του, μέ εὐαισθησία, χάρη καί φυσικά μέ τόν ἀπαιτούμενο σεβασμό στίς ρίζες του.

"Ὅλον τό παλαιόν χωρίον ἦτο ἐρείπιον, ἁπλωμένον ἐπί τῶν νώτων τοῦ γίγαντος, τοῦ μέ τούς πόδας θαλασσωμένους βράχου... Ἀλλ᾿ ὅμως ἡ θειά τό Μαχώ τό Φαλκάκι, ἠγάπα τό παλαιόν χωρίον της, τό μέρος ὅπου εἶχε γεννηθῇ κι αὐτή ἕνα καιρόν, περί τούς χρόνους τοῦ ἀγῶνος (στά χρόνια δηλ. τῆς Ἑλλ. Ἐπαναστάσεως τοῦ 1821) καί ὅπου διῆλθε τά προσφιλῆ εἰς πᾶσαν μνήμην ἔτη τῆς παιδικῆς ἡλικίας. Διά τοῦτο ἐφρόντισε μέ κάθε τρόπον νά διατηρήσῃ τό παλαιόν σπιτάκι, τήν φωλεάν τῶν γονέων της, τήν κοιτίδα αὐτῆς τῆς ἰδίας". Τονίζει δὲ μέ ἔμφαση παρακάτω ὁ Ππδ. ὅτι ὁ μικρός οἰκίσκος τῆς θειᾶς Μαχῶς "ἦτο μία ἐπάνοδος εἰς τό παρελθόν, μία ὀπή διά τῆς ὁποίας ἔβλεπέ τις τά περασμένα ὡς εἰς πανόραμα..." (κινηματογραφική ταινία θά λέγαμε σήμερα).
Παρατηροῦμε. λοιπόν, μέ πόση ἀγάπη καί νοσταλγία μᾶς ἐκφράζει τό προσωπικό του βίωμα γιά τό Κάστρο ὁ Ππδ· καί παράλληλα τό πόσο ἐπαινεῖ ἐκείνη τήν ταπεινή κι ἀσφαλῶς φτωχή Σκιαθίτισσα πού συνεχίζει νά τιμᾶ τόν γενέθλιο τόπο της, τό Κάστρο καί παράλληλα νά συντηρεῖ τό παλιό της σπίτι καί μαζί μ᾿ αὐτό τό παρελθόν, τούς προγόνους της, τήν ἴδια τήν ἱστορία. Σέ ἀντίθεση μέ κάποιους ἄλλους, πού ἀδιαφόρησαν παντελῶς σέ σημεῖο ὥστε νά καταστραφεῖ καί νά ἐρημωθεῖ τό Κάστρο. "Μέχρι πρό ὀλίγων ἐτῶν, γράφει τό 1892, στό διήγημά του "Στό Χριστό στό Κάστρο", ἐσώζοντο ἀκόμη οἰκίαι τινες μέ τάς στέγας καί τά πατώματά των ἐντός τοῦ Φρουρίου, ἀλλά τελευταῖον ἡ ὀλιγωρία τῶν δημοτικῶν ἀρχῶν, ὁ ὄκνος τῶν ἀνθρώπων εἰς τό νά ἐπισκέπτωνται τό Κάστρον συχνότερα καί ἡ ἀσυνειδησία ὀλίγων τινων συλλαγωγῶν, πλεονεκτῶν ἤ οἰκοδόμων, εἶχε καταστήσει ἐρειπίων σωρόν τό Κάστρον". Θέλω δέ νά πιστεύω, πώς καταλαβαίνει κανείς πολλά ἀπ᾿ αὐτήν τήν ὁμολογία τοῦ Ππδ.
Ὅμως τό Κάστρο δέν εἶναι δυνατό νά μνημονευτεῖ δίχως "τά τριάκοντα παρεκκλήσια, λείψανα εὐσεβοῦς παρελθούσης ἐποχῆς", τά ὁποῖα "ὑπῆρχον ἐκεῖ ὅτε ἤμην παιδίον"-ἀφησα ἐπίτηδες τόν ἴδιο τόν κύρ Ἀλέξανδρο νά μᾶς τά πεῖ σέ πρῶτο πρόσωπο, γιά νά καταλάβουμε τό πότε· πού ἀσφαλῶς χρονικά ἐντοπίζεται γύρω στά 1856-1866. Μάλιστα κάποια ἀπ' αὐτά, ὅπως εἶναι τό παρεκκλήσι τῆς Παναγίας τῆς Πρέκλας, πού γιόρταζε τόν Δεκαπενταύγουστο, ἤ τῆς Παναγίας τῆς Μεγαλομάτας, πού γιόρταζε τό Σάββατο τοῦ Ἀκαθίστου, δηλ. τῆς Φανερωμένης, τά περιγράφει μέ λεπτομέρειες.
Μέ λίγα λόγια, γιά νά μήν κουράσω περισσότερο, προσπαθεῖ ὁ Ππδ. μέσ᾿ ἀπό τά Καστρινά διηγήματά του νά διασώσει παλιές ἱερές καί τιμημένες στιγμές πού ἔζησε τό Κάστρο, ὅπως τήν ἱστορία τοῦ "Φτωχοῦ Ἁγίου", τοῦ ἁπλοῦ τσοπάνη, πού θυσιάζεται γιά νά σώσει τό χωριό ἀπό τήν ἐπιδρομή τῶν κουρσάρων· ἤ ἀκόμα τίς ὧρες τῆς συνάξεως τῶν προεστῶν στό Κιόσκι "τό μικρόν περίπτερον, ὅπου συνερχόμενοι ἐβουλεύοντο ἤ ἁπλῶς ἠργολόγουν οἱ προεστοί". Παράλληλα θυμίζει νοσταλγικές στιγμές, ὅπως ἐκεῖνες μέ τά παιδιά, τήν παραμονή τῶν Χριστουγέννων, πού πηγαίνουν νά ψάλλουν τά κάλαντα "Χριστούγεννα-Πρωτούγεννα", κρατώντας τά ἀναμμένα τους φαναράκια.
Ἄς μή μᾶς φανεῖ παράξενο, ἀλλά κάποιες μνῆμες ἀπό τό Κάστρο σχετίζονται καί μέ τό νησί μας, τή Σκόπελο, τῆς ὁποίας τό Κάστρο, σέ ἀντίθεση μέ τή Σκιάθο ἀκόμα κατοικεῖται.

Διαβάστε περισσότερα εδώ 



Πάτμος 

Το Μοναστήρι της Πάτμου ή του Αγίου Ιωάννη του Ευαγγελιστή ή του Θεολόγου ιδρύθηκε το 1088 από τον Όσιο Χριστόδουλο ο οποίος ζήτησε και έλαβε σαν δωρεά ολόκληρο το νησί από τον αυτοκράτορα Αλέξιο A’ Κομνηνό.
Η ίδρυση της μονής σήμανε την γένεση ενός πολιτιστικού – πνευματικού – θρησκευτικού κέντρου, που αποτελεί σημείο αναφοράς για όλο τον Χριστιανικό κόσμο.

Λίλα Κονομάρα - Τα κάστρα….

«Μy home is my castle», λένε οι Άγγλοι, οι Γάλλοι μιλούν για «tour d’ivoire», εμείς για «γυάλινο πύργο», εκείνοι χτίζουν «κάστρα στην Ισπανία», εμείς «πύργους στην άμμο» αλλά όλους μας βρίσκει σύμφωνους η αφήγηση σχετικά με τον «πύργο της Βαβέλ». Κάστρα, πύργοι, φρούρια και καστέλλια χρησιμοποιήθηκαν στη γλώσσα αλλά και στη λογοτεχνία όχι μόνο ως απλός διάκοσμος, κατοικία ή τοπωνύμιο αλλά και ως συστατικό στοιχείο της πλοκής αποκτώντας σταδιακά πολλαπλούς συμβολισμούς.

Κτισμένο στο Μεσαίωνα, σε στρατηγικής σημασίας τοποθεσία, το κάστρο υπήρξε αρχικά μια φεουδαρχική κατοικία, ένα οικοδόμημα αμυντικού χαρακτήρα, περιστοιχισμένο από τάφρους, πύργους και οχυρώσεις. Εκτενείς περιγραφές κάστρων όπου διέμεναν οι πρωταγωνιστές ή όπου διεξήχθησαν σημαντικές μάχες έχουμε τόσο στις δυτικές αφηγήσεις όσο και στα βυζαντινά μυθιστορήματα από τον 11ο ως τον 15ο αιώνα. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ο Λάνσελοτ του Κρετιέν ντε Τρουά και ο θρύλος του βασιλιά Αρθούρου και των ιπποτών της στρογγυλής τραπέζης ή ο μύθος του Τριστάνου και της Ιζόλδης, αλλά και το δικό μας Έπος του Διγενή Ακρίτα, τα ερωτικά μυθιστορήματα της περιόδου των Κομνηνών Ροδάνθη και Δοσικλής, Δροσίλα και Χαρικλής και τα μεταγενέστερα Βέλθενδρος και Χρυσάντζα, Αχιλληίδα, Λίβιστρος και Ροδάμνη και άλλα. Το ιστορικό μυθιστόρημα του 19ου αιώνα θα επανέλθει με τον Ιβανόη, τους Τρεις Σωματοφύλακες και άλλα έργα που θα διαβαστούν από εκατομμύρια αναγνώστες και θα γίνουν ακόμα πιο διάσημα χάρη στις πολλαπλές κινηματογραφικές μεταφορές τους.

Σταδιακά από την Αναγέννηση και μετά, αρχίζει να δίνεται μεγαλύτερη σημασία στη διακόσμηση και το κάστρο γίνεται περισσότερο παλάτι, κατοικία αρχόντων, ευγενών ή πλούσιων αστών όπως στην περίπτωση των γνωστών κάστρων του Λίγηρα που θα εμπνεύσουν στον Αλέξανδρο Δουμά την Κυρά του Μονσορό. Τόσο η περίτεχνη εξωτερική μορφή όσο και η διαρρύθμιση και ο διάκοσμος του εσωτερικού γέννησαν πολλά και αντιφατικά συναισθήματα και τροφοδότησαν δεκάδες θρύλους που σχετίζονται με λαϊκές δεισιδαιμονίες.

Κάθε κάστρο έχει ένα ιστορικό παρελθόν και συνδέεται με αναμνήσεις προσωπικές ή συλλογικές. Η παρουσία του είναι συνυφασμένη με την πορεία ενός βασιλείου, μιας δυναστείας, μιας ισχυρής οικογένειας. Τοποθετημένο σε περίοπτη θέση, τεράστιο και υποβλητικό δεσπόζει στη γύρω περιοχή καταλαμβάνοντας μεγάλη έκταση καθώς συνήθως περιβάλλεται από κήπους, κτήματα, δάση και λίμνες. Αποτελεί σύμβολο ισχύος, εξουσίας και αίγλης και είναι απροσπέλαστο, απομονωμένο απ’ τον υπόλοιπο κόσμο. Προκαλεί συναισθήματα θαυμασμού, ζήλειας αλλά και άγχους και φόβου ως προς το τι συμβαίνει πίσω από τα τείχη του. Ο ήρωας του Κρόνιν στο ομώνυμο έργο βλέπει τη ζωή σαν ένα κάστρο χαμένο ψηλά πάνω στα σύννεφα που πρέπει πάση θυσία να κατακτήσει. Στον Πύργο του Κάφκα, ο Κ. φτάνει στο χωριό που βρίσκεται κάτω από την κυριαρχία του Πύργου και προσπαθεί εναγωνίως να γίνει αποδεκτός από τις ανώνυμες αρχές που τον κατοικούν.

Το τοπίο γύρω από το κάστρο εντείνει τις περισσότερες φορές την καλλιέργεια μιας συγκεκριμένης ατμόσφαιρας και διάθεσης. Περιστοιχισμένο συχνά από πυκνή βλάστηση, ειδικά όταν είναι ακατοίκητο και ερειπωμένο, όπως στο μύθο του Περώ Η ωραία κοιμωμένη, στο Μεγάλο Μωλν του Αλαίν Φουρνιέ ή στην Έρημο των Ταρτάρων του Μπουζάτι, αποκτά κάτι το μαγικό, το εξωπραγματικό που κάνει τους ήρωες να περιπλανιούνται μέρες ολόκληρες για να το βρουν. Ο χώρος ευνοεί την ψευδαίσθηση, την ονειροφαντασία, τα όρια ανάμεσα στο πραγματικό και το φανταστικό διασαλεύονται. Αινιγματικά βλέμματα, ανεξήγητα φαινόμενα και απόκοσμες μορφές δημιουργούν ταυτόχρονα μια ατμόσφαιρα ζοφερή και η λαϊκή φαντασία δεν αργεί να πλάσει ιστορίες με δράκους, νεράιδες και φαντάσματα: το κάστρο είναι καταραμένο, προικισμένο με υπερφυσικές δυνάμεις, τις νύχτες συμβαίνουν απίστευτα πράγματα και ο κίνδυνος ελλοχεύει.

Εξίσου ετερόκλητες εικόνες και συναισθήματα μας προσφέρει και το εσωτερικό. Πολυτέλεια, μεγαλοπρέπεια και πλούτος που θυμίζουν τις χίλιες και μια νύχτες, καθρέφτες, βελούδινες κουρτίνες και ξυλόγλυπτα ταβάνια, πίνακες, κρύσταλλα, πορσελάνες και κομψοτεχνήματα κάθε είδους κοσμούν τα σαλόνια, τους διαδρόμους, τις στριφογυριστές μαρμάρινες σκάλες, τις αμέτρητες αίθουσες που διαδέχονται η μια την άλλη. Όλα αυτά φέρνουν στο νου δεξιώσεις και χοροεσπερίδες, βραδιές δίπλα στο τζάκι όπου καίει μια μεγάλη φωτιά, το κέρας που θα δώσει το σύνθημα για την έναρξη της σαιζόν του κυνηγιού. Η Έμμα Μποβαρύ, μπαίνοντας στον πύργο του Βομπισάρ παρατηρεί έκθαμβη τα πάντα γύρω της. «Τα κεριά των κηροπηγίων μάκραιναν τις φλόγες τους πάνω στα ασημικά. Τα πολυεδρικά κρύσταλλα, σκεπασμένα μ’ ένα θαμπό αχνό, αντανακλούσαν μεταξύ τους χλομές αχτίδες. Σ’ όλο το μήκος του τραπεζιού ήταν στη σειρά αραδιασμένα μπουκέτα και, μέσα στα φαρδιά πιάτα, οι πετσέτες, τοποθετημένες σε σχήμα επισκοπικής τιάρας, είχαν η καθεμιά μέσα στη δίπλα της ένα μικρό ψωμάκι ωοειδούς σχήματος. Τα κόκκινα άκρα των αστακών έβγαιναν έξω απ’ τα πιάτα. Τα ορτύκια είχαν τα φτερά τους, καπνοί ανέβαιναν. Και ο μετρ-ντ’ οτέλ, με μεταξωτές κάλτσες, κοντές κιλότες, δαντελένιο πουκάμισο και σοβαρός σαν εισαγγελέας, περνώντας μες απ’ τους ώμους των συνδαιτυμόνων τα έτοιμα πιάτα, μ’ ένα χτύπο του κουταλιού του τίναζε για σας το κομμάτι που διαλέξατε» ( Γ. Φλωμπέρ Μαντάμ Μποβαρύ μτφρ. Μπάμπης Λυκούδης, εκδ. Εξάντας). Στον Ανήλικο Επισκέπτη της Σάρας Ουότερς, οι ήρωες, μέλη της υψηλής κοινωνίας που χάνει τα προνόμια και την αίγλη της στη μεταπολεμική Αγγλία, ζουν με τα φαντάσματα του ένδοξου παρελθόντος τους. Για άλλους πάλι, όπως ο Μονταίν και αργότερα η Γεωγία Σάνδη ή ο Λαμαρτίν, το κάστρο γίνεται ο ιδεώδης χώρος για απομόνωση, περισυλλογή και γράψιμο. Στα 38 του χρόνια, ο Μονταίν αποσύρεται στον οικογενειακό του πύργο Σατώ ντε Μονταίν και αφοσιώνεται στη μελέτη, στην ενατένιση και στη συγγραφή των Δοκιμίων του.

Από την άλλη, σε πολλά έργα δίνεται έμφαση στην αίσθηση του κινδύνου που παραμονεύει στους σκοτεινούς και δαιδαλώδεις διαδρόμους των κάστρων, στα αναρίθμητα δωμάτια, τα μυστικά περάσματα και τα υπόγεια. Μεντεσέδες που τρίζουν και άλλοι ανεξήγητοι θόρυβοι, κεριά που τρεμοσβήνουν, αράχνες, νυχτερίδες και κουκουβάγιες, φευγαλέες οπτασίες κλιμακώνουν το συναίσθημα του τρόμου. Τι κρύβει άραγε το κλειδωμένο δωμάτιο του Κυανοπώγωνα; Ποια είναι η γυναικεία οπτασία που περιφέρεται στους διαδρόμους του κάστρου του Ρότσεστερ στην Τζέιν Ευρ; Αντίθετα με το πνεύμα του Διαφωτισμού, το γοτθικό μυθιστόρημα του 18ου και των αρχών του 19ου αιώνα έδωσε έμφαση στην εισβολή του παραλόγου στην πραγματικότητα του ορθού λόγου, θέλοντας να καταδείξει το σκοτεινό, δαιμονικό στοιχείο που ενυπάρχει όχι μόνο στην ανθρώπινη φύση αλλά και στον περιβάλλοντα κόσμο. Μυθιστορήματα όπως Το φρούριο του Οτράντο, του Χόρας Γουόλπολ ή Τα μυστήρια του Ουντόλφο της Αν Ράντκλιφ καλλιεργούν την ατμόσφαιρα μυστηρίου και φόβου και την πίστη στο υπερφυσικό. Το ιστορικό μυθιστόρημα του 19ου αιώνα με τους Ουόλτερ Σκοτ, Αλέξανδρο Δουμά και Ιούλιο Βερν δεν μένει ανεπηρέαστο. Όταν στο Κάστρο των Καρπαθίων του Ιούλιου Βερν οι κάτοικοι ενός χωριού της ορεινής Τρανσυλβανίας βλέπουν ξαφνικά να βγαίνει καπνός από την καμινάδα του εγκαταλελειμμένου κάστρου, πιστεύουν πως εγκαταστάθηκε εκεί ο Σατανάς. Στο μυθιστόρημα Ο κόμης Μόντε Κρίστο, ο Εντμόν Νταντές μένει φυλακισμένος για 14 ολόκληρα χρόνια στα σκοτεινά υπόγεια του κάστρου Ιφ.

Το θαυμαστό μυστήριο του κόσμου, η λεπτή διάκριση ανάμεσα στο φυσικό και στο υπερφυσικό, η εξερεύνηση των ορίων ανάμεσα στη λογική και στην τρέλα και οι κίνδυνοι της υψηλής διανοητικής δραστηριότητας είναι θέματα που απασχόλησαν όχι μόνο το γοτθικό μυθιστόρημα αλλά και τους Άγγλους και Γερμανούς ρομαντικούς. Με τον Φρανκενστάιν, το τέρας αυτό που φτιάχνεται στα υπόγεια ενός πύργου από τα ανθρώπινα κατάλοιπα του τοπικού νεκροταφείου, η Μαίρη Σέλευ ασκεί έντονη κριτική στην αλαζονική φύση του επιστημονικού ορθολογισμού καθώς και στα αρχέτυπα του ρομαντισμού, τον Προμηθέα και τον Φάουστ, αρχέτυπα που «χλευάζουν τον εκπληκτικό μηχανισμό του Δημιουργού του κόσμου», όπως λέει η ίδια στην εισαγωγή του βιβλίου της.

Η αστυνομική λογοτεχνία με τον Τσέστερτον, τον σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, την Αγκάθα Κρίστι και άλλους χρησιμοποίησε συχνά τα κάστρα ως χώρο δράσης επωφελούμενη στο έπακρο από το μυστήριο που τα περιβάλλει για να το διαλύσει στην πορεία του έργου επιστρατεύοντας τη λογική. Φόνοι που διαπράττονταν σε κλειδωμένα από μέσα δωμάτια, ανεξήγητες εξαφανίσεις ή οράματα, μυστηριώδεις γρίφοι ή προφητείες συνδεδεμένες με κάποιο μέρος του κάστρου, όλα βρίσκουν στο τέλος μια απόλυτα λογικοφανή εξήγηση χάρη στα δαιμόνια φαιά κύτταρα του Ηρακλή Πουαρό ή τους επαγωγικούς συλλογισμούς του Σέρλοκ Χολμς.

Χώρος περιβεβλημένος με μυστήριο, όπου κατοικούν τέρατα και φαντάσματα, κρησφύγετο ληστών και τρελών, το κάστρο μπορεί επίσης να γίνει κρυψώνα ιδανική για ερωτικές συνευρέσεις και παντός είδους σεξουαλικές πρακτικές όπως στο Χειρόγραφο της Σαραγόσα του Γ. Ποτότσκι που ενέπνευσε και τον Λουίς Μπουνιουέλ ή στο 120 Ημέρες στα Σόδομα του μαρκήσιου ντε Σαντ. Οι ήρωες εξερευνούν τα όρια της ανθρώπινης φύσης σπάζοντας τα κοινωνικά ταμπού και αμφισβητώντας τα σεξουαλικά ήθη του παλαιού καθεστώτος και τις επίσημες φιλοσοφικές ή θρησκευτικές δοξασίες.

Συνώνυμο του ονείρου και της μαγείας, σύμβολο μιας ζωής παραμυθένιας και μιας εποχής που έσβησε, χώρος συνδεδεμένος με συναρπαστικές περιπέτειες, εξερευνήσεις, κρυψώνες και αμύθητους θησαυρούς, σύμβολο του κακού και της αδιαπέραστης σκοτεινότητας της ανθρώπινης φύσης, αλληγορία της εξουσίας, χώρος που αίρει τα όριά του και αποκτά υπερβατική σημασία, το κάστρο ενέπνευσε και εξακολουθεί να εμπνέει αμέτρητους συγγραφείς μέχρι σήμερα αλλά και σκηνοθέτες. Ποιος δεν θυμάται το παγερό πρόσωπο της Τζούντιθ Άντερσον που υποδύεται την οικονόμο του πύργου στη Ρεβέκκα του Χίτσκοκ, μεταφορά του ομώνυμου έργου της Δάφνης ντι Μωριέ; Και μήπως όλοι μας κάποιες στιγμές σε μικρότερη ή και μεγαλύτερη ηλικία δεν ονειρευτήκαμε ένα κάστρο και δεν περιπλανηθήκαμε νοερά στις αίθουσές του; Ίσως επειδή, όπως και στην επταλογία του Μαύρου Πύργου του Σ. Κινγκ, η αναζήτηση αυτή συνιστά κατ’ ουσίαν ένα ατέρμονο εσωτερικό ταξίδι όπου φόβοι, μύθοι, ανομολόγητες επιθυμίες, φαντάσματα της παιδικής ηλικίας και μακρινές αναμνήσεις ξεπηδούν όλα μαζί, αδιάλυτα πλεγμένα, μέσα στις θαυμαστές αλλά και τόσο σκοτεινές διαδρομές του νου μας.

Κάστρο Ωριάς  - Τέμπη 
πηγή 


ΤΟ ΚΑΣΤΡΟ ΤΗΣ ΩΡΙΑΣ


Με την ονομασία Κάστρο της Ωριάς (και με διάφορες παραλλαγές όπως Ωριάς κάστρο ήΩργιάς ή Ωραιόκαστρο, καθώς και με άλλες παραλλαγές όπως Συριάς, Σουριάς, Ζουριάς,Οβριάς και Βριόκαστρο) είναι γνωστοί οχυρωματικοί περίβολοι, που συνδέονται με την λαϊκή παράδοση μιας τραγικής γυναίκας, της Ωριάς, δηλαδή της Ωραίας. Ορισμένοι από αυτοί είναι:Οχυρωματικοί περίβολοι

Ελλάδα

Κάστρο της Ωριάς Αρκαδίας, στον Άγιο Πέτρο Αρκαδίας.
Κάστρο της Ωριάς Γαρδικιού, στα Τουρκολέκα Αρκαδίας.
Κάστρο της Ωριάς Ερμιονίδας ή Θερμισιού, στα Θερμήσια Αργολίδας.
Κάστρο της Ωριάς Ηλείας, ή Οχιάς και Ωρειάς, στο Κακοτάρι Ηλείας.
Κάστρο της Ωριάς Καλαβρύτων, στα Καλάβρυτα Αχαΐας.
Κάστρο της Ωριάς Μάνης, στον Άγιο Αθανάσιο Λακωνίας και στο ακρωτήριο Κάβο Γκρόσσο.
Κάστρο της Ωριάς Σαλμενίκου ή Ωριάς και Οργιάς, στο Άνω Σαλμενίκο Αχαΐας.Νησιωτική Ελλάδα
Κάστρο της Ωριάς Θάσου ή Βριόκαστρο, στον Λιμένα Θάσου.
Κάστρο της Ωριάς Προννών, στον Πόρο Κεφαλλονιάς.
Κάστρο της Ωριάς Κύθνου ή Βριόκαστρο, στα Λουτρά Κύθνου.
Κάστρο της Ωριάς Λήμνου ή Ωραιόκαστρο και Βριόκαστρο, στη Λήμνο.
Κάστρο της Ωριάς Χίου , στα Καμπιά Χίου.Στερεά Ελλάδα και Θεσσαλία
Κάστρο της Ωριάς Οινόης, στην Οινόη Βοιωτίας
Κάστρο της Ωριάς Σαλώνων, στην Άμφισσα.
Κάστρο της Ωριάς Τεμπών ή Γυναικόκαστρο, στο Νέο Μοναστήρι Λάρισας.Μακεδονία και Θράκη
Κάστρο της Ωριάς Κιλκίς ή Γυναικόκαστρο, στο Παλαιό Γυναικόκαστρο Κιλκίς.
Κάστρο της Ωριάς Ροδόπης, στους Ασκήτες Ροδόπης
Κάστρο της Ωριάς Σερβίων ή Σερβιάς, στα Σέρβια Κοζάνης.
Κάστρο του Πλαταμώνα, στο νομό Πιερίας.
Αλβανία
Κάστρο της Ωριάς Τεριαχάτων, στους Τεριαχάτες Αργυροκάστρου.
Κάστρο της Ωριάς Λαμπόβου ή Καλλιά και Παλαιόκαστρο, στο Άνω Λάμποβο Αργυροκάστρου.
Τουρκία
Κάστρο της Ωριάς Μύρων, στο Ντεμρέ Αττάλειας.
Κάστρο της Ωριάς Κορδύλης, στο Ακτσάκαλε Κερασούντας.

Ο Νικόλαος Γ. Πολίτης στο βιβλίο «ΕΚΛΟΓΑΙ  ΑΠΟ ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ»και στην εισαγωγή στην ενότητα «Ακριτικά  τραγούδια» λέει:
Σε πολλούς ελληνικούς τόπους υπάρχουν φρούρια καλούμενα Κάστρα της Ωριάς ή της Σουριάς και με τα φρούρια αυτά είναι συνδεδεμένες παραδόσεις για την άλωση τους με δόλο από τους Τούρκους και αυτοκτονίας της βασιλοπούλας, η οποία εγκλεισμένη πολλά χρόνια μέσα σ’ αυτό αντιστεκόταν ηρωικά. Σε κάθε κάστρο εξ αυτών αναφέρεται κάποιο δημοτικό τραγούδι και έτσι υπάρχουν πολλές παραλλαγές. Υπάρχει η πιθανότητα ότι όλες οι παραλλαγές του τραγουδιού να προήλθαν από κάποιο παλιό πρότυπο, όμως φαίνεται πολύ αμφίβολο ότι αυτό είχε αφετηρία  κάποιο ιστορικό γεγονός γιατί ούτε ο τόπος, ούτε το φρούριο που αναφερόταν το αρχέτυπο είναι εύκολο να εξακριβωθεί, οι δε διάφορες εικασίες περί  αυτού χαρακτηρίζονται ατυχείς. Αντίθετα, είναι προφανές ότι στο πρότυπο τραγούδι υπήρχαν στοιχεία μυθικά, και ιστορικά τα οποία είναι κοινά και στα δημοτικά τραγούδια αλλά και στους αρχαίους μύθους. Σ’ αυτά συχνά συναντιέται  η μεταμφίεση του εραστή σε καλόγερο ή γυναίκα για να κατακτήσει εξαπατώντας την ερωμένη, καθώς και η μεταμφίεση πολεμιστών σε γυναίκες  για την αιχμαλώτιση ανύποπτων αντιπάλων. Επίσης σε κάποιες παραλλαγές  περιγράφεται η κατακρήμνιση βασιλοπούλας  από τα τείχη του φρουρίου που αλώθηκε από τους εχθρούς για να μην πέσει στα χέρια τους  ενώ σε άλλα ο γυαλένιος πύργος όπου κατοικεί η όμορφη κόρη(μυθολογική εικόνα). Συνάφεια του τραγουδιού προς τα ακριτικά τραγούδια φαίνεται έντονα στην παραλλαγή του, της περιοχής της Τραπεζούντας.

Της Ωριάς το κάστρο (Χίος) 


Σαν της Ωριάς το κάστρο κάστρο δεν είδα
σαν της Ωριάς το κάστρο κάστρο δεν είδα,
τέτοιο κάστρο δεν είδα Φράγκα και καλή καρδιά
τέτοιο κάστρο δεν είδα Φράγκα και καλή καρδιά.
Που 'χει ασημένιες πόρτες κι αργυρά κλειδιά
που 'χει ασημένιες πόρτες κι αργυρά κλειδιά,
τέτοιο κάστρο δεν είδα σαν το κάστρο της Ωριάς
τέτοιο κάστρο δεν είδα σαν το κάστρο της Ωριάς.
Τούρκοι το πολεμούσαν χρόνους δώδεκα
Τούρκοι το πολεμούσαν χρόνους δώδεκα,
χρόνους μήνες δεκατρείς 'σύ το νου μου το κρατείς
χρόνους μήνες δεκατρείς 'σύ το νου μου το κρατείς.

Το κάστρο της Ωριάς  - καππαδοκική παραλλαγή 

Όσα κάστρα κι' αν είδα και περπάτησα,
σαν της Ωριάς το κάστρο δεν ελόγιασα.
Κάστρο θεμελιωμένο, κάστρο ξακουστό,
σαράντα οργυαίς του ψήλου, δώδεκα πλατύ,
μολύβι σκεπασμένο, μαρμαροχυτό,
με πόρτες ατσαλένιαις κι' αργυρά κλειδιά,
και του γιαλιοϋ η πόρτα στράφτει μάλαμα.
Τούρκος το τρογυρίζει χρόνους δώδεκα,
δεν μπορεί να το πάρη το ερημόκαστρο.
Κι' ένα σκυλί τουρκάκι, μιας 'Ρωμνιάς παιδί,
'ς τον Αμιρά του πάει και τον προσκυνάει.
"Αφέντη μ' Αμιρά μου και σουλτάνε μου,
αν πάρω γω το κάστρο τι είν' η ρόγα μου;
-Χίλια άσπρα την ημέρα κι' άλογο καλό,
και δυο σπαθιά ασημένια για τον πόλεμο.
-Ουδέ τάσπρα σου θέλω κι' ουδέ τα φλωριά,
ουδέ και τάλογό σου κι' ουδέ τα σπαθιά,
μόν' θέλω γώ τη κόρη, πού ναι 'ς τα γυαλιά.
-Ωσάν το κάστρο πάρης, χάρισμα κι' αυτή."

Πράσινα ρούχα βγάζει, ράσα φόρεσε.
Τον πύργο πύργο πάει και γυροβολάει,
'ς την πόρτα πάει και στέκει και παρακαλεί.
"Για άνοιξε άνοιξε πόρτα, πόρτα της Ωριάς,
πόρτα της μαυρομάτας της βασίλισσας.
-Φεύγα απ' αυτού, βρε Τούρκε, βρε σκυλότουρκε.
-Μα το σταυρό, κυρά μου, μα την Παναγιά,
εγώ δεν είμαι Τούρκος ουδέ Κόνιαρος,
είμαι καλογεράκι απ' ασκηταριό.
Δώδεκα χρόνους έχω οπ' ασκήτευα,
χορτάρι εβοσκούσα σαν το πρόβατο,
κ' ήρθα να πάρω λάδι για τοις εκκλησιαίς.
Για ανοίξετέ μου νά μπω του βαρόμοιρου.
-Να ρήξουμε τσιγγέλια να σε πάρουμε.
-Τα ράσα μου είναι σάπια και ξεσκίζονται.
-Να ρήξουμε το δίχτυ να σε πάρουμε.
-Είμαι από τη πείνα κι' άντραλίζουμαι."
Γελάστηκε μια κόρη, πάει, τον άνοιξε.
Όσο ν' ανοίξη η πόρτα, χίλιοι εμπήκανε,
κι' όσο να μισανοίξη, γέμισ' η αυλή,
κι' όσο να καλοκλείση η χώρα πάρθηκε.
Όλοι χυθήκαν 'ς τάσπρα, όλοι 'ς τα φλωριά,
και κείνος εις την κόρη, πού ναι 'ς τα γυαλιά.
Κ' ή κόρη από τον πύργο κάτω πέταξε,
μήτε σε πέτρα πέφτει, μήτε σε κλαριά,
παρά σε Τούρκου χέρια και ξεψύχησε.
( καππαδοκική παραλλαγή )


Το κάστρο της Ωριάς - Αρκαδία


Όσα κάστρα κι αν είδα κι όσα λόγιασα 
σαν της Ωριάς το κάστρο δεν ελόγιασα 
Σαράντα πύργους έχει όλο μάλαγμα
 κι άλλους σαρανταπέντε για τον πόλεμο

Τούρκος το πολεμάει χρόνους δώδεκα 
και δεν μπορεί να το πατήσει 
Ένας κακός Τουρκάκης ένας Κόνιαρος 
πάγει στο βασιλέα και τον προσκυνά:

-Αφέντη βασιλέα, τ' ειν' το τάγμα σου; 
-Χίλια φλωριά σε δίνω κι άλογο καλό 
και δυο σπαθιά 'σημένια για τον πόλεμο

-Ουδέ τ' άσπρα σου θέλω ουδέ τα σπαθιά 
μόνε την κόρη θέλω που 'ναι στα γυαλιά 
-Ωσάν το κάστρο πάρεις, χάρισμα κι αυτή

Καλογεράκι εγίνη, ράσα φόρεσε
 πάγει στην πόρταν,κλαίει, πέφτει, προσκυνάει
 κλαίει και γονατίζει και παρακαλάει:

-Aνοιξε, την πόρτα την πόρτα της Ωριάς 
πόρτα της μαυρομάτας της βασίλισσας. -
Συ εισ' ένας Τουρκάκης, ένας Κόνιαρος 
φέυγα και σε σκοτώνουν, φέυγα, σε κρεμνούν

-Μα το σταυρόν, κυρά μου, μα την Παναγιάν 
ουδέ Τουρκάκης είμαι ουδέ Κόνιαρος 
είμαι καλογεράκης απ' ασκηταριό τ
ης πείνας αποθαίνω και λυπήσου με

-Για δώτε τον ψωμάκι κι άμε στο καλό 
-Κυρά, στην εκκλησίαν να προσευχηθώ 
Aνοιξε την πόρτα, την πόρτα της Ωριάς π
όρτα της μαυρομάτας της βασίλισσας

-Για ρίξετε τους γάντζους να τον πάρετε 
-Τα ράσα μ' είναι σάπια και ξεσχίζονται 
-Για ρίξετε το σάκο να τον πάρετε 
-Α, μη κυρά, το σάκο, κι αντραλίζομαι

Η πόρτα μισανοίγει, γέμισ' η αυλή. 
Άλλοι στ' άσπρα χυθήκαν κι άλλοι στα φλωριά 
κι αυτός μέσα στην κόρην, που 'ναι στα γυαλιά 
κι η κόρη σαν τον είδε, έπεσε στο γιαλό



Château de Chillon - Το Κάστρο που έγινε ευρέως γνωστό από το ποίημα του Λόρδου Βύρωνα, «Ο φυλακισμένος του Σιγιόν» (The Prisoner of Chillon, 1816).

 

Το Château de Chillon (ή ελληνιστί το Κάστρο του Σιγιόν) είναι ένα μεσαιωνικό κάστρο και βρίσκεται στην ακτή της λίμνης της Γενεύης. Έγινε ευρέως γνωστό από το ποίημα του Λόρδου Βύρωνα, «Ο φυλακισμένος του Σιγιόν» (The Prisoner of Chillon, 1816). Επίσης, αποτελεί την πηγή έμπνευσης για το κάστρο του Πρίγκιπα Έρικ στην ταινία «Η μικρή γοργόνα» της Disney. Πέραν τούτου όμως, αποτέλεσε ένα σημαντικό σημείο – σταθμό στο πέρασμα από και προς τις Άλπεις, κάτι που έγινε αντιληπτό από τη Ρωμαϊκή εποχή οπότε και συνανταμε την πρώτη αναφορά.
Σύμφωνα με τον εθνολόγο Albert Samuel, το όνομά του σημαίνει επίπεδη πέτρα και προέρχεται από τη βαλντεσιανή διάλεκτο. Ο Victor Hugo έχει γράψει: «το Σιγιόν είναι μια μάζα από πύργους πάνω σε μια μάζα από βράχια». Ο Ουγκώ, όπως και οι Λόρδος Βύρων, Αλέξανδρος Δουμάς, Jean Jack Rousseau, Johann Wolfgang von Goethe, Mark Twain, Charles Dickens και Gustave Flaubert είναι μερικοί μόνο από τους ρομαντικούς συγγραφείς και ποιητές που πέρασαν από το Château de Chillon από το τέλος του 18ου αιώνα και εντεύθεν.


The Tower of Babel by Pieter Bruegel - 1563


Πύργος της Βαβέλ

Κατά την αφήγηση στη Γένεση, ο Πύργος της Βαβέλ ήταν ένα ψηλό κτίριο, προφανώς ένα πολιτικό κέντρο στη Μεσοποταμία, που χτιζόταν με σκοπό την αύξηση της φήμης και της εξουσίας του λαού των κατασκευαστών του, και στόχο να φτάσει «μέχρι τον ουρανό». Όμως λόγω της βλασφημίας αυτής, ο Θεός σύγχυσε τις γλώσσες των κατασκευαστών, με αποτέλεσμα να καταστεί αδύνατη η ολοκλήρωσή του, και αυτοί να διασπαρούν σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο. Η διήγηση της Γενέσεως επιχειρεί από την εβραϊκή λαϊκή παράδοση να εξηγήσει την ποικιλία των γλωσσών και εθνών στον κόσμο.

Οι διαφορετικές ερμηνείες για τον πύργο της Βαβέλ

Με δεδομένες τις διαφορετικές ερμηνείες για τον Κατακλυσμό του Νώε, που προηγήθηκε αυτής της αφήγησης στο ίδιο βιβλίο της Γένεσης, διαφοροποιείται και η ερμηνεία για τα γεγονότα του πύργου της Βαβέλ. Και για μεν αυτούς που δέχονται έναν παγκόσμιο κατακλυσμό, ο πύργος της Βαβέλ υπήρξε το ξεκίνημα της ανθρώπινης εθνογένεσης, ενώ για όσους δέχονται τοπικό κατακλυσμό, αυτό ήταν ένα γεγονός, που σχετίζεται μόνο με τους απογόνους του Νώε, και τη διάσπαση και διασκορπισμό της δικής τους μόνο εθνότητας, και τη διασπορά τους σε άλλα έθνη και γλώσσες, τα οποία σύμφωνα με τους ιστορικούς ήδη υπήρχαν. Η αφήγηση θέλει να τονίσει τα όρια του ανθρώπου και την παντοδυναμία του Θεού, ο οποίος κυριαρχεί πάνω στους ανθρώπους και τους τιμωρεί, όταν ξεπερνούν αυτά τα όρια. Υπάρχουν διάφορες απόψεις σχετικά με ποιο κτήριο ενδεχομένως μπορεί να ταυτιστεί ο Πύργος της Βαβέλ (π.χ. ο ναός Etemennanki μέσα στη Βαβυλώνα ή το Birs Nimrud στα Βόρσιππα, σε μικρή απόσταση νοτιοδυτικά της Βαβυλώνας). Ο ιστορικός Ηρόδοτος μας περιγράφει το ιερό Etemennanki (οίκος των θεμελίων του ουρανού και της γης), που αποκατέστησε ο Navopolassar.

Η ιστορία

Η ιστορία του Πύργου της Βαβέλ είναι μόνο 9 στίχοι οι οποίοι μπαίνουν εμβόλιμα μεταξύ των γενεαλογιών των παιδιών του Νώε. Το κείμενο, σίγουρα, θα έρεε κανονικά, αν αυτή η παράξενη ιστορία έλειπε. Πάντως το ύφος της μοιάζει να την τοποθετεί ως επεξηγηματικό μύθο και μάλιστα αρκετά παλιό.

Καὶ ἦν πᾶσα ἡ γῆ χεῖλος ἕν, καὶ φωνὴ μία πᾶσι. 
καὶ ἐγένετο ἐν τῷ κινῆσαι αὐτοὺς ἀπὸ ἀνατολῶν, εὗρον πεδίον ἐν γῇ Σενναὰρ καὶ κατῴκησαν ἐκεῖ.
καὶ εἶπεν ἄνθρωπος τῷ πλησίον αὐτοῦ· δεῦτε πλινθεύσωμεν πλίνθους καὶ ὀπτήσωμεν αὐτὰς πυρί. καὶ ἐγένετο αὐτοῖς ἡ πλίνθος εἰς λίθον, καὶ ἄσφαλτος ἦν αὐτοῖς ὁ πηλός.
καὶ εἶπαν· δεῦτε οἰκοδομήσωμεν ἑαυτοῖς πόλιν καὶ πύργον, οὗ ἔσται ἡ κεφαλὴ ἕως τοῦ οὐρανοῦ, καὶ ποιήσωμεν ἑαυτοῖς ὄνομα πρὸ τοῦ διασπαρῆναι ἡμᾶς ἐπὶ προσώπου πάσης τῆς γῆς. 
καὶ κατέβη Κύριος ἰδεῖν τὴν πόλιν καὶ τὸν πύργον, ὃν ᾠκοδόμησαν οἱ υἱοὶ τῶν ἀνθρώπων. 
καὶ εἶπε Κύριος· ἰδοὺ γένος ἓν καὶ χεῖλος ἓν πάντων, καὶ τοῦτο ἤρξαντο ποιῆσαι, καὶ νῦν οὐκ ἐκλείψει ἀπ᾿ αὐτῶν πάντα, ὅσα ἂν ἐπιθῶνται ποιεῖν. 
δεῦτε καὶ καταβάντες συγχέωμεν αὐτῶν ἐκεῖ τὴν γλῶσσαν, ἵνα μὴ ἀκούσωσιν ἕκαστος τὴν φωνὴν τοῦ πλησίον. 
καὶ διέσπειρεν αὐτοὺς Κύριος ἐκεῖθεν ἐπὶ πρόσωπον πάσης τῆς γῆς, καὶ ἐπαύσαντο οἰκοδομοῦντες τὴν πόλιν καὶ τὸν πύργον. 
διὰ τοῦτο ἐκλήθη τὸ ὄνομα αὐτῆς Σύγχυσις, ὅτι ἐκεῖ συνέχεε Κύριος τὰ χείλη πάσης τῆς γῆς, καὶ ἐκεῖθεν διέσπειρεν αὐτοὺς Κύριος ἐπὶ πρόσωπον πάσης τῆς γῆς.

https://el.wikipedia.org/


Παλαιό Φρούριο Κέρκυρας
ή Φορτέτσα ή Φρούριο Αγίου Νικολάου 

Το ιστορικό κέντρο της πόλης της Κέρκυρας οριοθετείται από δύο φρούρια: στα Ανατολικά το Παλιό Φρούριο και στα δυτικά το Νέο Φρούριο. Στο παρελθόν τα δύο φρούρια ενώνονταν από τείχη που περιέκλειαν την κατοικημένη πόλη.
Το πιο παλιό από τα δύο είναι προφανώς το Παλιό Φρούριο της Κέρκυρας που χτισμένο σε μια βραχώδη χερσόνησο με δυο χαρακτηριστικούς λόφους αποτελεί το ανατολικό άκρο της Κέρκυρας και ταυτόχρονα το πιο επιβλητικό μνημείο της πόλης.
Το κάστρο υπέστη επί πολλούς αιώνες μετατροπές και επεκτάσεις αλλά στη σημερινή του μορφή οριστικοποιήθηκε από τους Ενετούς. Διαβάστε περισσότερα 

Κέρκυρα 

Γνωμικά για Κάστρα

Παροιμίες και αφορισμοί για κάστρα. Από το Γνωμικολογικόν.

Το σπίτι κάθε ανθρώπου είναι το κάστρο του.
Sir Edward Coke

Τα φρούρια και τις γυναίκες ή πρέπει να τα καταλάβει κανείς αμέσως ή να παραιτηθεί από την κατάληψή τους.
Ναπολέων Βοναπάρτης

Σε ένα πολιορκημένο φρούριο, η διαφωνία είναι προδοσία.
Ιγνάντιο Λογιόλα

Στον έρωτα, όπως και στον πόλεμο, όταν ένα φρούριο αρχίζει διαπραγματεύσεις, είναι ήδη παραδομένο κατά το ήμισυ.
Margaret de Valois

Αν πρόκειται να χτίσεις κάτι στον αέρα, καλύτερα να είναι κάστρα παρά πύργοι από τραπουλόχαρτα.
Georg Christoph Lichtenberg

Πόλεμος στα κάστρα, ειρήνη στα καλύβια.
Νικολά Σαμφόρ
(από τα συνθήματα της Γαλλικής επανάστασης για την απελευθέρωση των λαών)

Αυτό που θέλω ν’ αφήσω πίσω μου είναι ένα καμένο κάστρο. Τίποτ’ άλλο δε θέλω ν’ αφήσω.
Νίκος Καζαντζάκης (δια στόματος Αλέξη Ζορμπά)

Αν έχεις κτίσει κάστρα στον αέρα, η δουλειά σου δεν πήγε χαμένη. Εκεί θα έπρεπε να είναι. Τώρα βάλε τα θεμέλια από κάτω τους.
Henry David Thoreau

Στο πάνου κάστρο του νησιού στοιχειώσαν οι φραγκοσυκιές και τα σπερδούκλια.
Γιάννης Ρίτσος (από τη «Ρωμιοσύνη»)

Παροιμίες:

Όποιος δεν είδε κάστρο, είδε φούρνο κι εθάμαξε.
Η πείνα κάστρα πολεμά και κάστρα παραδίνει.
Η γλώσσα κάστρα καταλεί και κάστρα θεμελιώνει.
Η αγάπη πύργους καταλεί και κάστρα ρίχνει κάτω.




Ακρόπολη Λίνδου 

Η Λίνδος είναι ο κυριότερος αρχαιολογικός χώρος της Ρόδου με κέντρο το βράχο της όπου δεσπόζει η ακρόπολη. Χτισμένη σε απότομο βράχο ύψους 116 μέτρων, είναι ένας αληθινός εξώστης με θέα στο πέλαγος.
Πάνω από τη σύγχρονη πόλη δεσπόζει η αρχαία ακρόπολή της, μια φυσική οχυρωματική θέση που αξιοποιήθηκε από τους αρχαίους κατοίκους της περιοχής, και μετέπειτα από τους Ρωμαίους, τους Βυζαντινούς, τους Ιωαννίτες Ιππότες και τέλος, από τους Τούρκους

ΜΟΥΣΙΚΗ 


Στης Μονεμβασιάς τα κάστρα Μπίγαλης 

στίχοι-μουσική/κώστας μπίγαλης ενορχήστρωση/αντώνης τουρκογιώργης Στης Μονεμβασιάς τα κάστρα μου `ρθε μπάτσος κι είδα άστρα γιατί σου `πα πως σε θέλω, δε μπορώ να περιμένω. Αχ, η συντηρητική σου φύση βρε δε λέει να μ’ αφήσει για να δω μιαν άσπρη μέρα πριν να σου περάσω βέρα. Κι εβαλά- βαλάντωσα μωρέ σε θέλω, δεν μπορώ, κι απ’ την αποθυμιά πεθαίνω. Μέρα μπαίνει, μέρα βγαίνει και η πίεση ανεβαίνει, μα ως πότε θα τ’ αντέχω να σε θέλω να μη σ’ έχω. Αχ, η συντηρητική σου φύση το μπαξέ δε λέει ν’ ανοίξει για να μπω να ξαποστάσω, στα ενδότερα να φτάσω. Κι εβαλά- βαλάντωσα μωρέ σε θέλω, δεν μπορώ, κι απ’ την αποθυμιά πεθαίνω.

 
Σπιναλόγκα

Το περιβόητο νησί-αποικία των λεπρών στον όρμο του Αγίου Νικολάου υπήρξε ένα από τα πιο σημαντικά ενετικά κάστρα της Κρήτης.
Η νησίδα της Σπιναλόγκα βρίσκεται στη βόρεια είσοδο του κόλπου της Ελούντας, σε θέση κλειδί για τον έλεγχο του φυσικού λιμανιού της. Έχει έκταση 85 στρέμματα και 53 μ. υψόμετρο.
Το νησί οχυρώθηκε κατά την αρχαιότητα, το πιθανότερο κατά την ελληνιστική περίοδο, με μεγάλο οχυρωματικό περίβολο.
Πάνω στα ερείπια της αρχαίας οχύρωσης οι Βενετοί οικοδόμησαν ισχυρό φρούριο, που σχεδιάστηκε σύμφωνα με την οχυρωματική πρακτική του προμαχωνικού συστήματος από τον Genese Bressani και τον Latino Orsini.
Είναι μάλλον το μοναδικό κάστρο στην Ελλάδα του οποίου η πρόσφατη ιστορία έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τη μεσαιωνική. Η χρήση του νησιού σαν αποικία λεπρών έχει εμπνεύσει τη συγγραφή βιβλίων και την παραγωγή ταινιών και ντοκυμαντέρ.



Της σιωπής τα κάστρα ~ Χρήστος Θηβαίος

Στίχοι-Μουσική: Νίκος Τσούκας - Ερμηνεία :Χρήστος Θηβαίος ~ Λένε ο χρόνος Όλα τα σβήνει λένε ο χρόνος Όσα μαζί ζήσαμε όμως Θα μείνουνε ανεξίτηλα Στο μυαλό μου Μαζί σου η νύχτα στο μυαλό μου Είχα αγκαλιάσει τ' όνειρο μου Όμως να φύγει το άφησα Της σιωπής τα κάστρα Με λόγια κάτω από τα άστρα Σαν να 'τανε από άμμο πέφτανε Όνειρα φευγάτα Που τα δικά σου μάτια Πάντα δικαιώνανε Μένω πίσω Το τέρμα μου να συντηρήσω Και τη χαρά να συντονίζω Σε σένα να νοσταλγώ Να νοσταλγώ τα χαμένα Τα σχέδια τα ματαιωμένα Μείναν λειψά χωρίς εσένα Μα σιγόκαινε στα κρυφά Της σιωπής τα κάστρα Με λόγια κάτω από τα άστρα Σαν να 'τανε από άμμο πέφτανε Όνειρα φευγάτα Που τα δικά σου μάτια Πάντα δικαιώνανε Λένε ο χρόνος Όλα τα σβήνει λένε ο χρόνος Όσα μαζί ζήσαμε όμως Θα μείνουνε ανεξίτηλα


Κάστρο Ρίου 

Οχυρωματικό έργο του Σουλτάνου Βαγιαζήτ Β’, χτίστηκε απέναντι από το κάστρο του Αντιρρίου, ώστε έτσι να ελέγχεται το θαλάσσιο πέρασμα, από το Ιόνιο Πέλαγος στον Κορινθιακό Κόλπο, που λεγόταν «Κιουτσούκ Τσανάκ Καλέ», δηλαδή «Μικρά Δαρδανέλλια». Διαβάστε περισσότερα


Βασίλης Λέκκας- Κάστρα

Στίχοι: Ζωή Παναγιωτοπούλου Μουσική: Γιώργος Τρανταλίδης Πρώτη εκτέλεση: Βασίλης Λέκκας Κάστρα ψηλά και βουνά, κρατάτε γερά ο κόσμος μη χαθεί! Τ' όνειρο ένας καπνός κι εγώ ένα φως ταγμένο να σβηστεί! Μέρα χρυσή στα δάχτυλα γλιστράς, μέρα σκληρή πάντα εσύ νικάς, πάντα, πάντα ξεχνάς! Κάστρα ψηλά και βουνά, κρατάτε γερά λυγίζει η ψυχή! Τόσες κορφές, τόσο φως σκιά και γκρεμός η αγάπη σαν χαθεί! Μέρα χρυσή στα δάχτυλα γλιστράς, μέρα σκληρή πάντα εσύ νικάς, πάντα, πάντα ξεχνάς! Κάστρα ψηλά και βουνά, κρατάτε γερά ο κόσμος μη χαθεί!


Φραγκοκάστελλο, Σφακιά

Το Φραγκοκάστελλο είναι ενετικό μεσαιωνικό κάστρο που βρίσκεται στη νότια ακτή της Κρήτης, περίπου 12 χιλιόμετρα ανατολικά της Χώρας Σφακίων, εντός του νομού Χανίων. Αποτελεί ένα από τα πιο ξακουστά κάστρα της Ελλάδος κυρίως εξαιτίας του φαινομένου που είναι γνωστό ως Δροσουλίτες, που παρατηρείται στον κάμπο γύρω από το κάστρο, κάποιες χρονιές στα τέλη της άνοιξης.
Το Όνομα του Κάστρου
Το Βενετικό όνομα του κάστρου ήταν Άγιος Νικήτας. Επικράτησε όμως η ονομασία Φραγκοκάστελλο, που του αποδόθηκε από τον τοπικό πληθυσμό και σημαίνει το κάστρο των Φράγκων, καθώς ο τοπικός πληθυσμός συνήθιζε να αποκαλεί Φράγκους όλους τους ξένους καθολικούς. Το όνομα σταδιακά υιοθετήθηκε και από τους Βενετούς.



Βουνά και κάστρα Μοσχολιού Βίκυ

Στίχοι: Δημήτρης Χριστοδούλου Μουσική: Γιώργος Ζαμπέτας Πρώτη εκτέλεση: Βίκυ Μοσχολιού (1964) Ποιος έχει κάνει τα βουνά ψηλά σαν να 'ναι κάστρα, Ν' αγγίζουνε τον ουρανό και να μου κρύβουν τ' άστρα. Βουνά είναι τα λόγια σου και κάστρο η καρδιά σου. Βουνά και κάστρα θ' ανεβώ να πάρω τα φιλιά σου. Ποιος σου 'χει κάνει την καρδιά αστέρι λυπημένο, Πόρτα κλειστή τα χείλη σου κι απέξω περιμένω. Βουνά είναι τα λόγια σου και κάστρο η καρδιά σου. Βουνά και κάστρα θ' ανεβώ να πάρω τα φιλιά σου.


Λόφος Καλέ, Διδυμότειχο, Έβρος

Το Κάστρο του Διδυμοτείχου είναι το πιο σημαντικό στην Ελληνική Θράκη. Βρίσκεται στην κορυφή του λόφου Καλέ που δεσπόζει στην πόλη του Διδυμοτείχου
Ιστορία
Τα δείγματα της οικοδόμησης των τειχών, μαρτυρούν ύπαρξη κάστρου πολύ πριν από τους Βυζντινούς χρόνους. Τα τείχη του Διδυμοτείχου ανακατασκευάσθηκαν και ενισχύθηκαν επί Ιουστινιανού. Για το λόγο αυτό θεωρούμε ότι η ύπαρξη του Κάστρου, με τη σημερινή του μορφή, χρονολογείται από τον 6ο αιώνα.
Τα τείχη ενισχύθηκαν αργότερα και επί Κωνσταντίνου Ε' το 751. To 1303 έγινε μια ακόμα ενίσχυση η ενισχύθηκαν σημαντικά από τον πρωτομάστορα Κωνσταντίνο Ταρχανειώτη.
Ήταν έδρα έδρα των αυτοκρατόρων Ιωάννη του Γ΄ Παλαιολόγου και του Ιωάννη του Στ΄ Καντακουζηνού κατά τη διάρκεια των δύο καταστροφικών εμφυλίων πολέμων του πρώτου μισού του 14ου αιώνα.
To Διδυμότειχο κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς το 1361 και βαθμιαία έχασε τη γεωστρατηγική του σημασία. Το κάστρο, δεν συντηρήθηκε από τους Οθωμανούς κατακτητές και υπέστη μεγάλες καταστροφές από ποικίλους επιδρομείς κατά τα βυζαντινά κα μεταβυζαντινά χρόνια, αλλά και από τους Ρώσους, που κατέλαβαν το Διδυμότειχο στους δύο ρωσοτουρκικούς πολέμους το 1829 και το 1878.
Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία
Τα τείχη που σώζονται έχουν μήκος 1 χλμ και το ύψος τους φτάνει τα 12 μέτρα. Ενισχύονται από κυκλικούς και τετράγωνους πύργους που κάποτε έφταναν τους 24 σε αριθμό. Σε πολλούς από αυτούς τους πύργους παρατηρούμε ενδιαφέροντα μονογράμματα όπως αυτό των Κομνηνών.
Θρύλοι και Παραδόσεις
Το κάστρο των Διδύμων Τειχών, συνοδεύεται με θρύλους, όπως αυτός με τις Σαράντα Κάμαρες, που βρίσκονται σε δαιδαλώδη διάταξη μέσα στον βράχο πάνω στον οποίο είναι κτισμένο το κάστρο. Στην πραγματικότητα, το κάστρο διαθέτει δεκάδες λαξευτών σπηλαίων, που χρησιμοποιούνταν ως αποθήκες ή δεξαμενές νερού ή καταφύγια. 


Το κάστρο 

Στίχοι: Λίνα Νικολακοπούλου Μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης Πρώτη εκτέλεση: Άλκηστις Πρωτοψάλτη Κάστρο χαμηλό στην άμμο πάνω την υγρή Νύχτα το πουλώ και λέω στο κύμα κάν'το γη! Βότσαλα γυμνά για να'ρθει ο κόσμος διακοπές κι ύστερα αρχινά και βγάζει η θάλασσα σιωπές Αγάπη μου είμαστε ένοχοι αγάπη μου και λίγοι Κι η νύχτα η πανέμορφη λεφτά ζητάει να φύγει Γόνατα βαριά στη γέννα του άσπρου φεγγαριού μέσα μου σκουριά κι εκείνη η γεύση του σταριού Έναστρος γκρεμός για να γκρεμίζεται η βράδιά κι έγειρε λαιμός σ'ενα τραπέζι καρυδιάς Αγάπη μου είμαστε ένοχοι αγάπη μου και λίγοι Κι η νύχτα η πανέμορφη λεφτά ζητάει να φύγει


Φρούριο Καράμπαμπα

Οθωμανικό κάστρο του 17ου αιώνα στην "ηπειρωτική" πλευρά της πόλης που μαζί με το καταστραμμένο κάστρο της Χαλκίδας είχαν καταστήσει την πόλη απόρθητη.
Τοποθεσία & Στρατηγική Σημασία

Το κάστρο βρίσκεται σε λόφο της βοιωτικής ακτής, που ονομάζεται Φούρκα. Η θέση του είναι στρατηγική, καθώς ελέγχει τα στενά του Ευρίπου και την πόλη της Χαλκίδας.
Ιστορία
Η θέση του Κάστρου ταυτίζεται από μερικούς μελετητές με την αρχαία πόλη Κάνηθο, καθώς σώζονται σποραδικά ίχνη κτισμάτων και τάφων, στην επιφάνεια του εδάφους. Ο λόφος πιθανότατα οχυρώθηκε για πρώτη φορά κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, αλλά είναι βέβαιο ότι δεν είχε οχύρωση στους Βυζαντινούς χρόνους και κατά τη διάρκεια της Βενετοκρατίας και τους πρώτους αιώνες της Τουρκοκρατίας.
Το φρούριο που σώζεται σήμερα οικοδομήθηκε από τους Τούρκους το 1684, με σκοπό την προστασία της Χαλκίδας από τους Βενετούς. Σχεδιάστηκε από τον Βενετό Gerolimo Galopo και η αρχιτεκτονική του είναι περισσότερο Ευρωπαϊκή και λιγότερο Τουρκική.
Το φρούριο πολιορκήθηκε ανεπιτυχώς από τον Μοροζίνι το 1688 και οι Τούρκοι κατόρθωσαν να διατηρήσουν την κυριότητά του έως την απελευθέρωση της Ελλάδας.

Κατά την Ελληνική Επανάσταση, οι Έλληνες δεν μπόρεσαν, παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες, να καταλάβουν την Χαλκίδα η οποία παραδόθηκε αμαχητί από τους Τούρκους μόνο μετά τη συνθήκη του 1833.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η Χαλκίδα παρέμεινε απόρθητη χάρη στα δύο κάστρα της: του Καράμπαμπα και το -πιο ισχυρό- κάστρο της Χαλκίδας, απέναντι. Δυστυχώς, το κάστρο της Χαλκίδας κατεδαφίστηκε από έναν δραστήριο δήμαρχο το 1885, επί πρωθυπουργίας Τρικούπη, και η Χαλκίδα έχασε την ευκαιρία να είναι μια από τις πιο γραφικές πόλεις της Ελλάδας.
Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία
Έχει μέγιστο πλάτος 240 μέτρα και μέγιστο μήκος 54 μέτρα.
Η μορφή του προσεγγίζει κυρίως βενετικά πρότυπα, με στενόμακρο περίβολο, προσανατολισμένο από Ανατολή προς Δύση, με προτείχισμα στη βόρεια πλευρά, τρεις προμαχώνες και έναν μεγάλο πύργο. Το νότιο τμήμα του τοίχου διατηρείται σε κακή κατάσταση. Αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη έχουν εντοιχισθεί σε αρκετά σημεία του περιβόλου. Ο πιο σύνθετος, εξαγωνικός προμαχώνας βρίσκεται στην ανατολική πλευρά, προς τη Χαλκίδα. Στις επάλξεις διατηρούνται δύο ρωσικά κανόνια του 19ου αιώνα. Η μοναδική πύλη του φρουρίου βρίσκεται στη ΝΑ πλευρά του τείχους, ενώ γύρω της έχουν οικοδομηθεί κτήρια στρατιωτικού χαρακτήρα.
Στον ανατολικό τοίχο του περιβόλου, μεταξύ της πύλης και του ανατολικού πύργου, βρίσκεται κωδωνοστάσιο, κτισμένο στη θέση όπου βρισκόταν η καμπάνα του συναγερμού του φρουρίου. Το μόνο καλά σωζόμενο κτίσμα μέσα στον περίβολο είναι ναός αφιερωμένος στον Προφήτη Ηλία, που χρονολογείται το 1895. Το δυτικό άκρο του τείχους καταλαμβάνει επτάπλευρος πύργος, η μεγαλοπρεπέστερη αμυντική κατασκευή του φρουρίου. Η είσοδος στον πύργο γίνεται από στενό καμαροσκεπή διάδρομο, που θυμίζει λαβύρινθο.
Το κάστρο έχει αποκατασταθεί σε μεγάλο βαθμό χάρη στις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν κατά τα έτη 1985-2000. Σήμερα στο εσωτερικό του λειτουργεί εκθεσιακός χώρος οπού εκτίθενται γλυπτά από την περιοχή της Χαλκίδας.
Στην είσοδο του κάστρου βρίσκεται ο τάφος του λογοτέχνη Γιάννη Σκαρίμπα.


Παντελής Θαλασσινός - Στο κάστρο το παλιό Στίχοι - Μουσική: Παντελής Θαλασσινός Στο κάστρο το παλιό σε κάποιο τοίχο σου `χα γράψει σ’ αγαπώ το πιο γλυκό μου μήνυμα Το πλήρωσα κι αυτό τόσο ακριβά που να μην ξέρω αν σε μισώ είναι βαρύ το τίμημα Είμαι εδώ και είσαι εκεί εγώ στη δύση κι εσύ στην ανατολή είμαστε στίχοι που δε χώρεσαν μαζί στη μουσική Κουράγιο πού να βρω να ξαν’ αγγίξω το κορμί σου το γλυκό της ομορφιάς το χάρισμα Δε θ’ ανταποκριθώ όπως εκείνο τον παλιό καλό καιρό στου φεγγαριού το κάλεσμα Είμαι εδώ και είσαι εκεί εγώ στη δύση κι εσύ στην ανατολή είμαστε στίχοι που δε χώρεσαν μαζί στη μουσική Στο κάστρο το παλιό σε κάποιο τοίχο σου `χα γράψει σ’ αγαπώ το πιο γλυκό μου μήνυμα



Το κάστρο της Λέρου

Το κάστρο της Λέρου που ονομάζεται και Κάστρο της Παναγιάς η Κάστρο του Παντελιού είναι βυζαντινό και κτίστηκε τον 11ο ή ίσως τον 10 αιώνα. Δεσπόζει στην κορυφή του λόφου Πίτυος στη βορειοανατολική πλευρά της Λέρου σε ύψος 600 περίπου μέτρων από τη θάλασσα
Σχετικά μικρό σε έκταση, είναι εντούτοις "οχυρότατον και απόρθητον".
Δομικά, Αρχιτεκτονικά, Οχυρωματικά Στοιχεία
Στη δυτική πλευρά του φρουρίου βρίσκεται ο ναός της Παναγίας, ίσως του 18ου αι. με σημαντικές προσκυνηματικές εικόνες. Το Δεκαπενταύγουστο γίνεται μεγάλο πανηγύρι.
Στο κέντρο του κάστρου, υπάρχει μία υπόστεγη εκκλησία, η Φραγκοκλησσιά.
Κατά τη διάρκεια της Ιταλικής κατοχής (1912-1945), έγιναν διάφορες τσιμεντένιες επεμβάσεις στο κάστρο που χρησιμοποιήθηκε ως στρατώνας και παρατηρητήριο.
Το Εκκλησιαστικό Μουσείο που διαχειρίζεται η Ιερά Μητρόπολη, πίσω ακριβώς από την εκκλησία της Παναγίας, έχει συγκεντρώσει εικόνες και κειμήλια από όλο το νησί.

Διάσημα Κάστρα στη λογοτεχνία και τα games του Φανταστικού ( Από https://www.willowisps.gr/

«Different roads sometimes lead to the same castle».
George R. R. Martin

Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορεί να κάνει κάποιος σε ένα κάστρο. Να κρυφτεί, να προστατευτεί, να γιορτάσει, να κάνει σχέδια, να το διαρρήξει ή να αποδράσει από αυτό… Κυρίως, όμως, να ζήσει μέσα σε αυτό. Η λογοτεχνία, και ειδικά του Φανταστικού, είναι γεμάτη από κάστρα. Κάστρα μέσα σε δάση, σε λόφους, σε πόλεις, σε βράχια. Κάστρα φτιαγμένα από πέτρα, ξύλο ή ακόμα και από πάγο. Με μυστικά περάσματα, θεόρατες πύλες και ατέλειωτες σκάλες. Κάστρα ζεστά και ασφαλή, επικίνδυνα και τρομακτικά. Κάστρα ερημωμένα και παλιά ή κάστρα ζωντανά και μαγικά.

Ας πάμε να δούμε λοιπόν μερικά από τα πιο γνωστά στη λογοτεχνία και στα games…

Λογοτεχνία



Hogwarts Castle

Το κάστρο του Hogwarts είναι ένα μεγάλο και ψηλό κτίριο με εφτά ορόφους, το οποίο υποστηρίζεται με μαγεία, με 142 σκάλες μέσα στους πολλούς πυργίσκους και αρκετά βαθιά μπουντρούμια. Το κάστρο χτίστηκε κατά το τέλος των Early Middle Ages (993) από έναν μάγο αρχιτέκτονα και τους πιο φημισμένους μάγους της εποχής: Godric Gryffindor, Helga Hufflepuff, Rowena Ravenclaw και Salazar Slytherin. Το κάστρο αποτελεί, ως γνωστόν, σχολείο μαγείας, και μάλιστα το καλύτερο στον κόσμο.

Το Hogwarts βρίσκεται στα Scottish Highlands και είναι χτισμένο σε μια πεδιάδα περιτριγυρισμένη από βουνά, την τεράστια Great Lake στον νότο, την όχι και τόσο φιλική Ιτιά στη δύση και το αχανές Forbidden Forest. Λόγω της μεγάλης ηλικίας του και του μεγάλου όγκου μαγείας γύρω του, λένε ότι το κάστρο έχει αναπτύξει μια μορφή νοημοσύνης, όπως όταν ο πύργος του Headmaster κλείδωσε για να αποτρέψει την είσοδο της Dolores Umbridge.

Το Hogwarts είναι επίσης προστατευμένο από διάφορα, αρχαία ξόρκια, όπως το Anti-Disapparition Jinx. Αυτό όμως μπορεί να «απενεργοποιηθεί» εν μέρει από τον διευθυντή και τον φοίνικα, Fawkes, όταν είναι αναγκαίο. Επιπλέον, αν τύχει να πλησιάσει το κάστρο κάποιος Muggle, το μόνο που θα δει είναι ένα ερειπωμένο κτίριο με μια πινακίδα που θα λέει ότι δεν είναι ασφαλές να πλησιάσεις.

Όπως έχει αναφέρει και ο Rubeus Hagrid, το Hogwarts είναι το πιο ασφαλές μέρος, ακόμα και από την Gringotts Wizarding Bank, ικανό να απωθήσει και τους πιο ισχυρούς και πανούργους μάγους. Όταν το Υπουργείο Μαγείας παραδέχθηκε ότι ο Lord Voldemort επέστρεψε, οι άμυνες του κάστρου έγιναν πιο ισχυρές από τον ίδιο τον Albus Dumbledore. Παραδείγματος χάρη, οι είσοδοι σφραγίστηκαν με ξόρκια που θα μπορούσαν να λύσουν μόνο οι δάσκαλοι. Όταν όμως ο Draco Malfoy τοποθέτησε ένα Vanishing Cabinet, το οποίο πέρασε απαρατήρητο από τα ξόρκια ασφαλείας, κατάφερε να τρομοκρατήσει την κοινότητα των μάγων, καθώς το πιο ασφαλές μέρος, δεν ήταν πια και τόσο ασφαλές.

Ως αποτέλεσμα της μαγείας που κυριαρχεί στην περιοχή, η μαγική ατμόσφαιρα απορρίπτει κάθε άλλη τεχνολογία. Αυτό εξηγεί τη χρήση κεριών ή φαναριών. Πράγματα όπως ρολόγια φαίνονται να λειτουργούν, καθώς και η κάμερα του Colin Creevey, πριν την καταστρέψει ο Basilisk.

*Μπορεί κανείς να δει από κοντά το Alnwick Castle που αποτέλεσε σκηνικό για το διάσημο κάστρο, στο Northumberland ή να επισκεφτεί τα Universal Studios στο Orlando, όπου υπάρχει το αντίγραφο.


Art by Willy Pogany

Castle Dracula

Ο χαρακτήρας του Bram Stoker, Dracula, είναι ένας κόμης της Τρανσυλβανίας που ζει σε ένα κάστρο, τοποθετημένο ψηλά, πάνω από μια πεδιάδα, που στηρίζεται σε έναν βράχο, με ένα ποτάμι να ρέει από κάτω. Αυτό που δεν ξέρουν πολλοί είναι ότι ο Bram Stoker δεν επισκέφτηκε ποτέ τη Ρουμανία. Η απεικόνιση του φανταστικού κάστρου έγινε με βάση μια περιγραφή του Bran Castle. Και παραδόξως, η περιγραφή του κάστρου ταιριάζει απίστευτα με το πραγματικό Bran Castle. Ένα άλλο κάστρο που ιστορικά υπήρξε κατοικία του Vlad III Tepes, ήταν το Castle Poenari.

Disney *

Φυσικά, δεν θα μπορούσαμε να μην μιλήσουμε για τα διάσημα, παραμυθένια κάστρα των ταινιών της Disney. Καθώς, όμως, είναι πάρα πολλά, θα αναφερθούμε στα πιο αξιοπερίεργα:

Prince Eric's Castle (Little Mermaid)

Το κάστρο του πρίγκιπα Eric είναι επηρεασμένο από το Chillon Castle της Ελβετίας και το Tintagel Castle στην Ουαλία. Στην ταινία, το κάστρο βρίσκεται στην ακτή μιας χώρας που μοιάζει με τη Δανία, ενώ γύρω υπάρχουν βουνά που κάνουν δύσκολη την προσέγγιση της περιοχής από τη στεριά.

Υπάρχουν μόνο δύο τρόποι προσέγγισης του κάστρου από την ακτή. Ο ένας βρίσκεται στην ανατολική πλευρά, όπου και είναι το λιμάνι. Ο άλλος είναι μια σκάλα στην ακτή που οδηγεί στο οχυρό του κάστρου. Αλλά η σκάλα είναι αρκετά στενή και έτσι οι εισβολείς θα έπρεπε να σκαρφαλώσουν.

Το σχέδιο του κάστρου είναι αρκετά περιοριστικό. Η αυλή περιτριγυρίζεται από ψηλούς τοίχους, όπως και το οχυρό, δηλαδή ο πύργος με την κόκκινη σημαία. Το κάστρο έχει πολλά, μεγάλα, γυάλινα παράθυρα, διάσημο σχέδιο του 17ου αιώνα και ψηλά ταβάνια.

Art by Karl Simon

Beast's Castle (Beauty and the Beast)

Το συγκεκριμένο κάστρο είναι επηρεασμένο από το Chateau De Chambord στο Loir-Et-Cher της Γαλλίας. Στο κάστρο υπάρχουν γύρω στα εξήντα δωμάτια. Στην ταινία είναι τοποθετημένο ανατολικά μιας αγροτικής κοινότητας. Σύμφωνα με τον Cogsworth, η αρχιτεκτονική του κάστρου ανήκει στην περίοδο του Baroque και είναι χωρισμένο σε δύο πτέρυγες: τη δυτική και την ανατολική. Στο τέλος της ανατολικής πτέρυγας βρίσκεται το δωμάτιο της Belle και στο τέλος της δυτικής πτέρυγας το δωμάτιο του Beast. Σε αυτό το σημείο, υπάρχει ένας συμβολισμός. Ενώ στη δυτική πτέρυγα τα πράγματα που περιέχονται είναι σπασμένα και παλιά, στην ανατολική πτέρυγα είναι όλα όμορφα και καθαρά. Το κάστρο περιλαμβάνει την αίθουσα χορού, την τραπεζαρία, το καθιστικό με το τζάκι και την υπέροχη βιβλιοθήκη που αρέσει σε κάθε βιβλιόφιλο. Στην αρχή του έργου και στην τελευταία σκηνή, υπάρχουν πολλά παράθυρα βιτρό που απεικονίζουν συγκεκριμένα γεγονότα κατά τη διάρκεια της κατάρας. Πιθανότατα, τα βιτρό προστέθηκαν κάποια στιγμή μετά την κατάρα. Το γενικό concept στην τέχνη και στη διακόσμηση φέρει μεγάλη ομοιότητα με το παλάτι των Βερσαλλιών. Εξάλλου, βρισκόμαστε στη Γαλλία…

Forbidden Mountain (The Sleeping Beauty)

Δεν θα σταθούμε στο κάστρο του βασιλιά Στέφανου, καθώς υπάρχει κάτι πολύ πιο ιδιαίτερο: το Forbidden Mountain. Η μόνιμη κατοικία της Maleficent είναι ένα κάστρο, χτισμένο πάνω σε μια περιοχή γεμάτη επικίνδυνες κορφές. Αυτό που είναι αξιοσημείωτο είναι ότι το κάστρο της μοιάζει αρκετά με το κάστρο του Horned King από την ταινία The Black Cauldron.

Art by Alan Lee

Tolkien

Minas Tirith

Η Minas Tirith (Sindarin: minas (tower) + tirith (watch/guard) υπήρξε η πρωτεύουσα της Gondor κατά τη Third Age και τη Fourth Age της Middle-earth. Κανονικά είναι γνωστή ως Minas Anor (Tower of the Setting Sun) και πήρε τη θέση της πόλης Osgiliath ως η νέα πρωτεύουσα και περίφραξη της Gondor. Η πόλη χωρίστηκε σε 700 ψηλά επίπεδα, περιτριγυρισμένα από ψηλούς τοίχους, εκτός από τους πρώτους τοίχους που είχαν το ίδιο μαύρης πέτρας όπως το Orthanc. Οι πύλες που συνέδεαν τα επίπεδα κοιτούσαν όλες προς διαφορετικές κατευθύνσεις.

Όταν ο εχθρός άρχισε να κερδίζει δυνάμεις και έδαφος ξανά, η Minas Anor ονομάστηκε Minas Tirith. Η πόλη επίσης λεγόταν «The White City», καθώς η αυλή μπροστά από την ακρόπολη, είχε τοWhite Tree. Πολλά σπουδαία γεγονότα έλαβαν χώρα εκεί, όπως π.χ. η μάχη των Pelennor Fields, η θεραπεία της Éowyn από τον Aragorn και η στέψη του Aragorn II Elessar.

Minas Morgul

Η Minas Morgul (Tower of Dark Sorcery) υπήρξε πόλη/οχυρό της Gondor. Κανονικά, λεγόταν Minas Ithil (Tower of the Rising Moon). Η Minas Morgul ήταν τοποθετημένο σε μία ορεινή κοιλάδα, στα πόδια των Mountains of Shadow. Κοιτούσε προς την περιοχή του Ithilien και ήλεγχε τον μοναδικό, προσπελάσιμο πέρασμα μέσα από τα βουνά που οδηγούσε μέσα στη Mordor, το πέρασμα του Cirith Ungol.

Όντας η ανατολική οχύρωση του βασιλείου της Gondor και η αδερφή πόλη της Minas Anor (γνωστή ως Minas Tirith), η Minas Ithil φρουρούσε τα ανατολικά σύνορα και προστάτευε την πρωτεύουσα Osgiliath από τις δυνάμεις τις Mordor κατά τη διάρκεια της αρχής της Third Age. Καθώς ο στρατός της Gondor έχανε ισχύ, η πόλη κατακτήθηκε από τη Mordor και χρησιμοποιήθηκε ως βάση για επίθεση κατά της Gondor. Κατά τη διαδικασία, ακολούθησε η βεβήλωσή του και η μετατροπή του σε δαιμονικό, σκοτεινό οχυρό, το οποίο έδωσε στην πόλη το νέο της όνομα.


Art by John Howe

Barad-dûr

Το Barad-dûr (Dark Fortress) ήταν το κυρίαρχο οχυρό του Sauron στη Mordor, το οποίο εξυπηρετούσε ως βάση για τα σχέδιά του στη Middle-earth κατά τη διάρκεια των Second και Third Ages.
Το Barad-dûr κρατιόταν όρθιο με μαύρη μαγεία και ήταν το καλύτερο οχυρό στη Middle-earth εκείνη την εποχή. Κανονικά, είχε χτιστεί κατά τη Second Age και ισοπεδώθηκε μετά την ήττα του Sauron στον Πόλεμο της Τελευταίας Συμμαχίας. Ο Sauron έβαλε να ξαναχτίσουν το Barad-dûr κατά τη Third Age, όπου και ξανακέρδιζε τη δύναμή του. Όμως, διαλύθηκε μια για πάντα μετά την καταστροφή του δαχτυλιδιού, καθώς ήταν χτισμένο με τη μαγεία του.

Dol Guldur

Το Dol Guldur, γνωστό και ως Hill of Dark Sorcery, ιδρύθηκε από τον Sauron μετά την επιστροφή του στη Middle-earth και υπήρξε το οχυρό και η βάση των σχεδίων του, όταν έκανε τα «μαγικά» του, χρησιμοποιώντας το όνομα «The Necromancer». Το Dol Guldur βρίσκεται νότια του Mirkwood πάνω από 1200 χρόνια και χτίστηκε στον λόφο, γνωστό ως Amon Lanc (Bald Hill). Επιπλέον, υπήρξε πρωτεύουσα του βασιλείου του Oropher, βασιλιά των Silvan Elves.

Isengard

Το Isengard, γνωστό και ως Angrenost (Iron Fortress) στα Sindarin, υπήρξε ένα από τα τρία φρούρια της Gondor, με τον πύργο Orthanc στο κέντρο του, όπου μέσα υπήρχε ένα από τα Palantiri.
Παρ’ όλα αυτά, το τελευταίο μισό της Third Age, το οχυρό πέρασε στην κατοχή του Saruman και έγινε το προσωπικό του βασίλειο και οικία μέχρι την ήττα του στον Πόλεμο του Δαχτυλιδιού. Το Isengard χτίστηκε κατά τη Second Age γύρω από τον πύργο του Orthanc από τους Númenoreans. Το Isengard ήταν αρχικά ένα πράσινο και όμορφο συγκρότημα πύργων με πολλά, μεγάλα δέντρα και γρασίδι, το οποίο βρεχόταν από το ποτάμι, μέχρι να φραχθεί από τον Saruman. Μετά την ήττα του Wizard, ο Treebeard και οι υπόλοιποι Ents έκαναν την περιοχή ξανά πράσινη, αφού κατέστρεψαν τους τοίχους και το φράγμα, ονομάζοντάς το «Treegarth of Orthanc».

The Chronicles of Narnia

Camelot (Arthurian legend)

Κάποιοι μελετητές πιστεύουν ότι υπήρχε ένα πραγματικό Camelot κάποτε, κάπου στη Μεγάλη Βρετανία. Πολλοί όμως συμφωνούν ότι η τοποθεσία είναι φανταστική. Οι ιστορίες το τοποθετούν κάπου στη Μεγάλη Βρετανία, αν και η ακριβής τοποθεσία του δεν αποκαλύπτεται ποτέ. Το Camelot εμφανίστηκε πρώτη φορά σε γαλλικά ιπποτικά ρομάντζα του 12ου αιώνα, μετά στον Lancelot-Grail κύκλο, και στο τέλος περιγράφτηκε ως η φανταστική πρωτεύουσα του βασιλείου του Αρθούρου και σύμβολο αυτού του κόσμου. Το Lancelot-Grail Cycle και κάποια κείμενα που έχουν γραφτεί απεικονίζουν την πόλη του Camelot να στέκεται κατά μήκος ενός ποταμού. Περιτριγυρίζεται από πεδιάδες και δάση και τον καθεδρικό του St. Stephen. 

Ο συμβολισμός του Camelot επηρέασε βαθιά τον Alfred, Lord Tennyson, ο οποίος έγραψε το Lady of Shalott με υπόβαθρο (μεταξύ άλλων) το Camelot, ως μία από τις πρώτες του απόπειρες να μεταχειριστεί τον θρύλο.

Διαβάστε περισσότερα : https://www.willowisps.gr/

Εικονογράφηση του Γκυστάβ Ντορέ του Κάμελοτ από το Idylls of the King (1867)











1 σχόλιο: