ΚΑΤΣΑΡΟΣ ΑΧΙΛΛΕΑΣ - Η χειρουργική των έσω ουρανών

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 

Ο Αχιλλέας Κατσαρός γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1976. Αποφοίτησε από το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1998 και συγκεκριμένα ακολούθησε την κατεύθυνση Κλασσικής Φιλολογίας. Έχει διδάξει για μια δεκαετία σχεδόν στον χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης με κύρια ειδίκευση το μάθημα της Εκθεσης.

ΒΙΒΛΙΑ 

Ιχνηλάτες Ανέμων - Ιδιωτική έκδοση, εξαντλημένο
 Η χειρουργική των έσω ουρανών Εκδόσεις ARS POETICA
Οδός Βράχων : Ανατολικά - κυκλοφορεί προς το παρόν μόνο ηλεκτρονικά και δωρεάν στη διεύθυνση : http://issuu.com/basilislaliotis/docs/katsaros

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 

    Η χειρουργική των έσω ουρανών είναι το δεύτερο ποιητικό βιβλίο του Αχιλλέα Κατσαρού. Ο ποιητής με αυτήν την συλλογή επιχειρεί μέσα από την ενδοσκόπηση να κατανοήσει και να μας παρουσιάσει τον σύγχρονο κόσμο μέσα από το προσωπικό του πρίσμα. Ο ανατρεπτικός του λόγος, οι αναφορές σε μύθους και σε υπαρκτά πρόσωπα είναι τα εργαλεία με τα οποία ο ποιητής μας παρουσιάζει τον κόσμο, ανατέμνει τους ουρανούς και μας προσκαλεί σε μια καινούργια και εντελώς καινούργια ανάγνωση της πραγματικότητας.

ΚΡΙΤΙΚΕΣ 

i)  Σπύρος Αραβανής - Αχιλλέας Κατσαρός, «Η χειρουργική των έσω ουρανών», εκδ. Ars Poetica 2014 

Από http://www.poiein.gr/archives/26430

Ένας σοφός άνθρωπος εντυπωσίαζε με την ηρεμία και το βαθύ στοχασμό του όσους ανθρώπους τον συναναστρέφονταν. «Πόσο συνειδητοποιημένος είναι!», έλεγαν και «τι αυτογνωσία!». «Σίγουρα θα έχει διαβάσει πολλά βιβλία και θα έχει κάνει άπειρες ώρες διαλογισμού και ψυχοθεραπείας». Κάποτε τον ρώτησαν με τι ασχολείται. «Είστε ποιητής; Ψυχίατρος; Διαλογιστής; Ιερέας;». «Είμαι μαραθωνοδρόμος» απάντησε.

`

Ξεκινώ εσκεμμένα την παρουσίαση του βιβλίου με μια μικρή ιστοριούλα μου. Δεν γνωρίζω με ποιο τρόπο ο Αχιλλέας Κατσαρός διανύει τις εσωτερικές του διαδρομές τις ώρες που βρίσκεται εν κινήσει. Αν «γράφει», εντος εισαγωγικών το ρήμα, ποιήματα τρέχοντας τις μεγάλες αποστάσεις του στους μαραθωνίους που λαμβάνει μέρος και διακρίνεται ως αθλητής. Δεν ξέρω τι σκέφτεται στο δρόμο της μεγάλης μοναξιάς και πόσο ήρεμος και συνειδητοποιημένος είναι ως άνθρωπος καθώς δεν γνωριζόμαστε πέραν μιας κοινής συνύπαρξης στη μεγάλη οικογένεια του διαδικτύου. Αυτό όμως που αισθάνθηκα διαβάζοντας τα ποιήματα από τη δεύτερή του συλλογή,  ειναι πως κατ’ αρχάς η γραφή του διαθέτει την πειθαρχία των πολλών χιλιομέτρων κι ας είναι τα ποιήματά του ολιγόστιχα. Τι εννοώ; Εννοώ οτι τα ποιήματά του διαθέτουν μιαν αφετηρία και έχουν πάντα ένα στόχο. Κι όπως ο Κατσαρός ως μαραθωνοδρόμος αλλάζει πολλές παραστάσεις μέχρι να φτάσει στο τέρμα της διαδρομής του έτσι και το βιβλίο του διασχίζει πολλά είδη λόγου από το πρώτο ποίημα μέχρι το τελευταίο. Υπερρεαλιστής και αφηγηματικός, μυθοπλάστης και αποφθεγματικός, περιγραφικός και ενδοσκοπικός, ουτοπικός και ρεαλιστής ακόμα και ντανταιστής. Για παράδειγμα, το «Πως μαγειρευεται ενα ποίημα» τουΚατσαρού συνομιλεί -εν γνώσει ή εν αγνοία του- με το «Πώς να να φτιάχνετε ένα ντανταιστικό ποίημα» του Τριστάν Τζαρά. Κι όλα αυτά διατηρώντας μια συνοχή στο ποιητικό βιβλίο, παρουσιάζοντάς το οχι ως ασπονδυλη συρραφή ποιημάτων αλλά ως μια σύνθεση. Έτσι στο βιβλίο συναντάμε ποικιλότροπους στίχους όπως:

«ανήμπορες οι λέξεις, φλέβες να βρουν στα κρίνα», «ο μύθος θέλει τον λύκο να υπάρχει για να θυμίζει στα πρόβατα την πτώση», «ανάγλυφη βροχή ως περιδέραιο στον ήλιο», «το σώμα περισπωμένη θέλει για να ζεσταθεί και όχι οξείες», «παρακαλείται ο επόμενος που θέλει να αυτοκτονήσει να πλησιάσει προς την αποβάθρα», «κάθε στιγμή μελετώ τη γεωργία της σιωπής», «η τέχνη να αγαπάς είναι μεταξωτή, άσε τα λόγια τα μικρά για τον μεγάλο κόσμο».

`

Το δεύτερο που θέλω να τονίσω είναι οτι από το πρώτο κι όλας ποίημα της συλλογής, τη «Βάπτιση» διαφαίνεται η ανάγκη του Κατσαρού να εκφραστεί με την πρόθεση «δια». Δηλαδη «διακειμενικά» αλλά και «διαπροσωπικά». Οι επινοημένοι μυθοι αλλά και τα υπαρκτά πρόσωπα ως αφιερώσεις και πηγές έμπευσης διατρέχουν τα ποιήματά του και συμπλέκονται αρμονικά, με έναν υγιή τρόπο. Δείχνοντας δηλαδή πως ο ποιητής είναι ένα κράμα ιστοριών που διάβασε και ανθρώπων που γνώρισε ή τουλάχιστον γεύτηκε για λίγο την ύπαρξή τους. Με απλά λόγια, γράφει περιτριγυρισμένος από πρόσωπα. Λειτουργεί εντός μιας αόρατης και ορατής ομάδας. Είτε, δηλαδή αυτή λέγεται ιστορία της λογοτεχνίας είτε ιστορία του facebook. Με το ένα πόδι στην πραγματικότητα της μυθοπλασίας και με το άλλο στη μυθοπλασία της πραγματικότητας. Έτσι στα ποιήματά του συναντάμε του Ίωνες, τον Νηρέα, τον Ισαάκ, τον Σολομώντα, τον Λάζαρο και το σημασιολογικό φορτίο που αυτοί φέρουν και από την άλλη ονόματα υπαρκτά της καθημερινότητάς του ή ενταγμένα στην καθημερινότητά του με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όπως ο Φερνάντο Πεσσοα, Τάσος Λειβαδίτης, η Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ, ο Γιώργος Δουατζής, ο Ζαχαρίας Στουφής, ο Ηλίας Τσέχος, ο Πάνος Σταθόγιαννης και όσοι άλλοι λαμβάνουν τις ευχαριστίες του στο τέλος του βιβλίου για την άμεση και έμμεση προσφορά τους στην υλοποίηση των ποιημάτων.

`

Το τρίτο που θά ήθελα να καταθέσω ειναι η συνειδητή ή ασυνείδητη -δεν το γνωρίζω αυτό- επιρροή που φαίνεται να έχει από ποιητές όχι των μεγάλων επικών οραμάτων μολονότι θα μπορούσε ελέω της φιλολογικής του εκπαίδευσης αλλά κυρίως από ποιητές της Δεύτερης Μεταπολεμικής Γενιάς και της Γενιάς του 70, όπως η Αγγελάκη Ρουκ, ο Γιάννης Βαρβέρης, η Τζένη Μαστοράκη, ο Αντώνης Φωστιέρης. Όπου θυμάται τις φιλολογικές του καταβολές, αυτό γίνεται οργανικά μέσα στο ποίημα και όχι για να εντυπωσιάσει. Για παράδειγμα στο ποίημα Θελκτικό: «Λάκκο σκάβω αλλά δεν ξέρω πόσες φορές πρέπει να με θάψω κατά το εικός και το αναγκαίον» χρησιμοποιεί δηλαδή την αριστοτελική αισθητική αρχή όχι ως κριτήριο επιτυχίας του τραγικού μύθου αλλά ως κριτήριο εσωτερικής αξιολόγησης. Ή αλλου: «Φωνάζω μέχρι να με ακούσουν οι πιέριες Μούσες, να μου παραδώσουν την ασπίδα του Αχιλλέα» στίχος επίσης λειτουργικός μέσα στο οικοδόμημα που φτιάχνει στο ποίημα «Ηχοι των θεών». Και ασφαλώς η χρήση ενός πλούσιου λεξιλογίου δεν γίνεται για να ζητήσει τον θαυμασμό του υποδεέστερου αναγνώστη καθώς όπως γράφει και ο δαιμονιος Μπουαλώ «ο ανόητος βρίσκει πάντοτε ενός πιο ανόητου το θαυμασμό» αλλά για να υπηρετήσει τις ανάγκες της έμπνευσής του και του μηνύματός της.

Θα κλείσω αυτήν την παρουσίαση και πάλι με όρους αθλητικούς. Η ποίηση είναι ένας μαραθώνιος δρόμος που απαιτεί γερά πνευμόνια, αυτοκυριαρχία και προπαντώς συνειδητοποίηση οτι ο μεγαλύτερος έπαινος δεν σε περιμένει μετά τον τερματισμό αλλά ειναι η ίδια η πορεία προς αυτόν. Το μυστικό της επιτυχίας απλώς βρίσκεται στην σωστή προπόνηση και τον καλό ρυθμό που διατηρεί ο αθλητή. Ο Αχιλλέας Κατσαρός είμαι σίγουρος οτι γνωρίζει πολύ καλά αυτούς τους όρους που απαιτεί ο αθλητισμός. Για αυτό το μόνο που μπορώ να του ευχηθώ είναι να τους εφαρμόσει και στην ποιητική του πορεία η οποία κρύβει περισσότερες παγίδες και δυσκολίες έσωθεν και έξωθεν από αυτές που έχει συναντήσει στην καριέρα του ως δρομέας. Γιατί τώρα είναι ένας «ακίνητος δρομέας» για να θυμηθούμε και τον Αργύρη Χιόνη.

ii)Ασημίνα Ξηρογιάννη - Αχιλλέας Κατσαρός, «Η χειρουργική των έσω ουρανών», εκδ. Ars Poetica 2014 

.......Γενικά,λόγος πυκνός,σφικτός,κοφτός στα σημεία.Ύφος σοβαρό,συγκρατημένο,με σωστές δόσεις χιούμορ και ειρωνείας.Το ρήμα δεσπόζει,αφού γίνεται άφθονη χρήση του,ευτυχώς γιατί μιλάμε για ζητούμενο στην ποίηση.Η ενέργεια ρέει γενικά,το ποιόν της ενέργειας δίνει χρώμα.Χαίρομαι ιδιαίτερα-και το θεωρώ αρετή- που έχει εκπαραθυρώσει ,σχεδόν τελείως,τα  ενοχλητικά επίθετα,των οποίων η αλόγιστη και κακή χρήση από πολλούς ποιητές κουράζει αφάνταστα και καταστρέφει την ποιητική οικονομία.Απαλλαγμένος από ανούσιους βερμπαλισμούς ,και χαοτικούςλεκτικούς εντυπωσιασμούς.Κάθετος πιο πολύ παρά οριζόντιος,μεστός σε συνδέσεις και νοήματα.Συνδιαλέγεται με άλλους συγγραφείς ή ποιητές που αγαπά και πιθανόν τον έχουν επηρεάσει.Eπιλογή του η διακειμενικότητα,στην οποία,φυσικά,όλοι οι ποιητές έχουν δικαίωμα.Είναι καλοχωνεμένες ,ωστόσο ,επιρροές και αυτό είναι το πιο σημαντικό.

ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΣΤΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ 

http://varelaki.blogspot.gr/2014/05/notationes-m-i-o-2014_2442.html

iii) Μαρία Στρίγκου - Η χειρουργική των έσω ουρανών

Τι συντροφευμένη θλίψη που μου έβγαλε αυτό το βιβλίο! Τι κομψά διαπεραστική κραυγή! Όμορφα που ισορροπούν το λευκό και το μαύρο δίχως να πέφτουν στην παγίδα ενός άχρωμου γκρι! Ακόμα και τα λεκτικά ραπίσματα που επιχειρεί ο Αχιλλέας είναι δοσμένα τόσο λεπτεπίλεπτα που μπορεί και να τα πάρεις για τραχιά χάδια στην αρχή. Κι ύστερα απ’ το τσούξιμο θα καταλάβεις τι σήμαιναν ακριβώς. Όλα είναι εδώ. Οι θάλασσες και τα κύματα, οι θεοί που δεν αποκρίνονται, τα μικρά μωβ λουλούδια, ο έρωτας, οι σταυροί της ζωής, οι αστραπές, οι πεταλούδες και το τραγικό μέσα στην καθημερινότητα. Είναι άραγε θλιμμένος ο Αχιλλέας που γράφει ή ρεαλιστής ; Ηδονίζεται όταν χειρουργεί λεκτικά το βαθύτερο κομμάτι της ψυχής ή πονάει μαζί με τον αναγνώστη του βιβλίου του; «Εν αναμονή του ιατρικού ανακοινωθέντος. Γνωρίζω ότι πάσχω από εμμονή. Με κυνηγά η Μοίρα ή αλλιώς η επιλογή του τραγικού Λάκκο σκάβω αλλά δεν ξέρω πόσες φορές πρέπει να με θάψω κατά το εικός και το αναγκαίον. Μένω με την απορία στο ερώτημα να με ερμηνεύσω από γραμματικής και συντακτικής απόψεως» Λέει ο ίδιος ο ποιητής στο ποίημά του με τίτλο «Θελκτικό». Η ποίηση κατ’ εμέ δεν χρειάζεται ερμηνείες. Μιλάει στις ψυχές των ανθρώπων. Τους συγκινεί, τους ταράζει, τους αναστατώνει. Ενίοτε τους θυμώνει. Τους κάνει να κλάψουν, να θυμηθούν, να συναισθανθούν καταστάσεις, ν’ αγγίξουν συναισθήματα. Η ποίηση του Αχιλλέα το καταφέρνει αυτό μ’ έναν «χειρουργικό» τρόπο. Αφαιρεί τη φθορά, το σαπισμένο κομμάτι της ψυχής κι αφήνει το υγιές να τραφεί με φρέσκο αίμα. Είτε χρησιμοποιώντας παραινέσεις Αισώπου είτε αφιερώνοντας ποιητικές ρίμες – ριπές στους ανθρώπους που τον ενέπνευσαν. 

Απόσπασμα από την εισήγηση της κ. Στρίγκου η οποία εκφωνήθηκε κατά την πρώτη παρουσίαση του βιβλίου την 16/3/2014 

ΠΟΙΗΜΑΤΑ 

Τα σχόλια που προηγούνται κάποιων ποιημάτων ανήκουν στην κ. Γιόλα Αργυροπούλου - Παπαδοπούλου από την Εισήγησή της κατά την παρουσίαση του βιβλίου 

i) Les grandes personnes

   Ο λόγος του Αχιλλέα κυλάει όμορφα, αβίαστα, εντυπωσιακά. Πρόκειται για έναν λόγο γλαφυρό και δυνατό, ιδιαίτερα επιμελημένο και σχολαστικά επεξεργασμένο. Η εσωτερική φωνή του Αχιλλέα Κατσαρού, η φωνή της ψυχής του, οι «έσω ουρανοί» του μεταφέρονται άμεσα στη δική μας ψυχή με μια γραφή – συμβολική, κάποιες φορές – που σημαίνει πολλά κι αφήνει να εννοηθούν πολύ περισσότερα… Η κάθε λέξη που επιλέγει, η κάθε φράση που συνθέτει, ο κάθε στίχος που πλάθει δηλώνουν αδιάψευστα το θεϊκό χάρισμα της έμπνευσης και της ποιητικής του δεξιοτεχνίας.

        Και μόνο το πραγματικά υπέροχο ποίημα «Les grandes personnes», το τελευταίο αυτής της Συλλογής, τεκμηριώνει το μέγιστο Ποιητικό Ανάστημα του Αχιλλέα Κατσαρού και τον καταξιώνει ως  ποιητή:Γ.Α.-Π.

Η τέχνη ν’ αγαπάς

είναι μεταξωτή.

Άσε τα λόγια τα μικρά

για τον μεγάλο κόσμο.

Κύλα μέσα στο τετράγωνο σύρμα σου.

Πινελιά βαθιά που σε χαράζει

το κύμα-φύγε.

Φύγε… Για να ξαναρθείς…

Κύλα στις μαύρες πεταλούδες σου

να γίνουν ποτάμια οι σταυροί σου.

Κύλα μέχρι να γίνεις αποσιωπητικό.

ii) Απέραντο μωβ

 Ιδιαίτερα έντονη είναι η παρουσία του φυσιολατρικού στοιχείου στους στίχους της Συλλογής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η υπέροχη σύνθεση «Απέραντο μωβ», όπου συνδέονται μ’ έναν τρόπο μαγικό ένα μωβ λουλούδι, η ακτή, η θάλασσα, οι πετρούλες, τα πέταλα, η αρχή της άνοιξης, τα κρίνα, το νερό…Γ.Α.-Π.

Μικρό μωβ λουλούδι στην ακτή
των μυριάδων αποβατικών πλοίων
πετάει στη θάλασσα πετρούλες.
Ο δικός σου καρπός.
Η ηδονή να χειρουργείς.
Τα πέταλά του
διαγράφουν κίνηση
που ερμηνεύεται από φίλο γεωργό
αρχή άνοιξης με λίγη θλίψη.
Ανήμπορες οι λέξεις φλέβες να βρουν στα κρίνα.
Το νερό αδύναμο και

το λουλούδι
πάντα μωβ.

iii) Μπαλάντα για τον ποιητή της διάρκειας

Γράφω

χωρίς να βλέπω γράμματα στο χαρτί.
Δεν γράφω ύμνους.
Δεν γράφω για να μελαγχολώ

αλλά για να θυμάμαι

εκείνο τον πρώτο λυρισμό

του ανεπαίσθητου φωτός

που έκαμε ακόμα και τους αφασικούς

σπονδύλους στην πλάτη

να υπομειδιούν στο νωχελικό γαργάλημα

της σάρκας της αθρυμμάτιστης από έρωτα.

iv) Κάτι από θέρος 

Ν’ αρμενίσει ο Φλεβάρης σιγά σιγά την αγάπη

σταγόνες να μην έχει η βροχή.

Θέλω να βρέχει μήλα.

Να μας μιλάνε οι νεκροί με

τα προπατορικά αμαρτήματα.

v) Πρωτόπλαστοι

Όμορφο λευκό παγώνι η αρχή.

Κι εμείς το μέγα μυστικό.

Μ’ ένα τσιγάρο στο χέρι

σε φουμάρω.

Κι απόψε δεν χρειαζόμαστε κουβέρτες.

Απόψε, είμαστε οι πρωτόπλαστοι, αγάπη μου.

vi) Εν πλω

Πολύτροπος

κομματιάζω τις ομίχλες·

σου μιλάω Πηνελόπη θάλασσα.

Η αγάπη, λύρα που ηχεί στις σχεδίες λέξεις μου.

Η ζωή σου βουνό κι η καρδιά σου εκκλησία

- βότσαλο με πόρτες ανοιχτές –

σφίγγει τις ανάσες να σε φτάσω.

Ζεστό καλοκαίρι η αγάπη σου

στη ζωή μου ωκεανό.

Περάσαμε απ’ την Απείραθο.

Πατρίδες δίχως αιώρες το εγώ και το εσύ.

Έρχομαι αγαπημένη.

vii) ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΗΣ ΚΙΡΚΗΣ

στην Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ

Σου έχω γυρίσει το κεφάλι.

Δεν φοβάμαι να σε μεταμορφώσω.

Φοβάμαι να μεταμορφωθώ.

Τα μαλλιά μου μαύρα και ίσια

απλώνονται ως την πλάτη μου

κι ακολουθούν τα βήματά σου

έτσι όπως σε βρίσκει η σιωπή.

Σέρνω αλυσίδες.

Γυναίκα είμαι.

Επανάσταση είμαι.

Σίσυφος βυθισμένος

μες στον γαλάζιο λαιμό της Λυπηού.

viii) Παραίνεσις Αισώπου

Ένα κοπάδι πρόβατα είχε τόσο καιρό

συνηθίσει την αθωότητα.

Στεκόταν ατάραχο πριν από την σφαγή.

Ούτε ήλιος ούτε σκόνη εν ώρα βραδινή.

Μια η αμαρτία τους.

Συμμάχησαν μ’ ένα άλογο κι ένα μουλάρι

για να ρίξουν αβγά στην αλεπού.

Βαθιανασαίνει ο γητευτής ποιμένας.

Ανθίζει η φλογέρα κι εκχέει φως η κάπα του.

Ο μύθος θέλει τον λύκο να υπάρχει

για να θυμίζει στα πρόβατα την πτώση

κι εκείνος που απέδωσε δικαιοσύνη

λένε πως ήταν ένας Λέων.

Τα πρόβατα ωσάν λησταί εκ δεξιών

κατεβήκανε απ’ τον σταυρό.

Άλογο και μουλάρι ένεκα θαύματος προδόθηκαν.

Η αλεπού θρηνεί και χαίρεται συνάμα.

Ο λύκος κρατάει στα χέρια του τον Άδη

κι ο Λέων απ’ τον θρόνο του

περνά σε δόξα τον Σολομώντα

μιας κι έχει ψυχή από λουλούδια κόκκινων αγρών.

ΠΗΓΕΣ 
http://ppirinas.blogspot.gr/
http://www.biblionet.gr/