Η Σιάτιστα θα σε υποδεχτεί με σεμνότητα και δεν θα σε κερδίσει με την πρώτη ματιά, όπως συμβαίνει με άλλους ορεινούς οικισμούς ή πόλεις. Μάλλον το αντίθετο θα συμβεί... Η σύγχρονη νεοελληνική πραγματικότητα της λογικής «όλα... τσιμέντο να γίνουν» έχει επικρατήσει καταφανώς κι εδώ. Με δυο λόγια, κάποιος που δεν ξέρει την ιστορία της σίγουρα θα την προσπεράσει. Ωστόσο πίσω από τα κτήρια σύγχρονης πολεοδομικής αντίληψης, είναι ακόμα ορατό το αυθεντικό πρόσωπο μιας μακεδονικής πολιτείας που παλεύει άνισα με το χρόνο, εκπέμποντας ακόμα την μεστή γοητεία του παρελθόντος μ' έναν αξεπέραστο και διαχρονικό τρόπο.
Η σημερινή Σιάτιστα διαθέτει πλέον καλή υποδομή και μπορείτε να τη χρησιμοποιήσετε ως αφετηρία για ενδιαφέρουσες εξορμήσεις προς τα γειτονικά βουνά Ασκιο και Μπούρινος, όπου η φύση κρατά καλά κρυμμένα τα δικά της μυστικά. Βρίσκεται 25 χιλιόμετρα δυτικά της Κοζάνης και απλώνει τις δυο γειτονιές της, Χώρα και Γεράνεια, γύρω από το λόφο του Προφήτη Ηλία, σε υψόμετρο 900 - 950 μέτρων.
Περίφημοι ήταν επίσης οι Σιατιστινοί αμπελώνες που έδιναν ένα δυνατό ερυθρό οίνο, το ονομαστό «ηλιαστό» (από μαύρα μοσχοστάφυλα που λιάζονται για δύο μήνες) τον οποίον οι περιηγητές του 19ου αιώνα χαρακτήριζαν ως τον καλύτερο της Βαλκανικής χερσονήσου! Λίγο αργότερα εμφανίστηκαν οι πρώτες βιοτεχνίες γούνας και δέρματος και άκμασε το μεταποιητικό εμπόριο. Την οικονομική ευρωστία ακολούθησε αξιόλογη πνευματική δραστηριότητα που γνώρισε την κορύφωσή της τον 18ο και 19ο αιώνα.
Στην περίοδο της μεγάλης ευμάρειας η Σιάτιστα ήταν μια πλούσια, φροντισμένη πόλη, η μοναδική σε όλη τη Μακεδονία που εκείνη την εποχή διέθετε πλήρες δίκτυο ύδρευσης και αποχέτευσης! Τότε χτίστηκαν τα περίβλεπτα αρχοντικά, οι λαμπρές εκκλησίες και τα πολυθέσια σχολεία. Ευτυχώς, μερικά από αυτά έχουν διασωθεί έστω και ταλαιπωρημένα έως τις μέρες μας.
Δεν θα τη βρεις εύκολα στον χάρτη κι ίσως σπάνια ακούσεις γι’ αυτήν. Κι όμως, αρκεί να πας, να τρυπώσεις στα γραφικά της σοκάκια, στα περίτεχνα αρχοντικά, στις εκκλησιές και τα παραδοσιακά κελάρια της, για να μην τη λησμονήσεις ποτέ. Με τη χαρακτηριστική ευγένεια μιας παλιάς αρχόντισσας, η Σιάτιστα θ’ απλώσει το χέρι και θα σε πάρει μακριά... Τ’ όνομά της υποδηλώνει θησαυρούπολη. Από τη γερμανική λέξη schatz που σημαίνει θησαυρός. Πόλη που δημιουργήθηκε από εμπόρους, στον εμπορικό δρόμο που οδηγεί από τα Βαλκάνια στην Ιταλία, για να συνεχίσει προς το Βελιγράδι, τη Βουδαπέστη, τη Βιέννη... Γούνες, δέρματα, υφαντά, κρόκος, βαμβάκι και κρασιά, φορτώνονται στα καραβάνια πηγαίνοντας προς τις μεγάλες αγορές της Ευρώπης και της Ανατολής. Από κει, θα γυρίσουν με μετάξι, κρύσταλλα, πορσελάνες, χρυσούς καθρέφτες, πολύτιμους λίθους και κοσμήματα.
Σύμφωνα με τον Γάλλο περιηγητή Πουκεβίλ το σημερινό όνομά της προέρχεται από την ενοποιημένη παράφραση της τούρκικης λέξης chatir(τσαντίρι) με την ελληνοβλάχικη tiritza(τυρίτσα), όνομα που αναφερόταν στις λιγοστές κτηνοτροφικές καλύβες που αποτέλεσαν τον πρωταρχικό πυρήνα του οικισμού.
Ηταν κάπου στα τέλη του 15ου με αρχές 16ου αιώνα όταν άρχισαν οι πρώτες ζυμώσεις που μετέτρεψαν τη μικρή και άσημη πολίχνη σε ισχυρό γεωργικό και κτηνοτροφικό κέντρο. Νομαδικοί βλαχόφωνοι πληθυσμοί της περιοχής εμπλέκονται με Ελληνες κατατρεγμένους από την Ηπειρο, τη Θεσσαλία την υπόλοιπη Μακεδονία και αρχίζουν να ασχολούνται με τη γεωργία και το εμπόριο. Πρώτα κτίστηκε η συνοικία Γεράνεια και γύρω της απλώθηκαν σιγά- σιγά οι γειτονιές, ενώ αργότερα συγκροτήθηκε η Χώρα. Οι πρώτοι κάτοικοι ασχολήθηκαν με την κτηνοτροφία και τη γεωργία.
Στη Σιάτιστα η Εφορεία Αρχαιοτήτων Ημαθίας συντηρεί ένα γοητευτικό μνημείο, το Αρχοντικό της Πούλκως. Το έργο – αποκατάστασης – ουσιαστικά τελείωσε, κάτι μικρολεπτομέρειες μένουν ακόμη και στο τέλος του Δεκέμβρη (2015) θα είναι έτοιμο να δεχτεί αυτούς που θέλουν να γνωρίσουν την απροσδόκητη ομορφιά, τη γαλήνη, τη σοφή λειτουργικότητα και την αβίαστη χαρά της ζωής που σφραγίζει αυτό το αποτύπωμα αστικής καθημερινότητας του 18ου αιώνα στη δυτική Μακεδονία. Η ομορφιά της χειροποίητης χάρης συνεπήρε, μάστορες, ξυλουργούς και συντηρητές, που “κέντησαν” κυριολεκτικά και το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό. - http://kozan.gr/
Το Αρχοντικό της Πούλκως δεν καταφέραμε να το δούμε γιατί ακόμα δεν έχει τελειώσει η ανακατασκευή του!!.
Γεράνεια και η Χώρα. Δύο συνοικίες, στα άκρα του οικισμού χωρίζουν την πόλη στα δύο. Πρώτη και παλιότερη η Γεράνεια με την πετρόχτιστη πλατεία της, τον γιγάντιο πλάτανο και τα καφενεία. Στην “πάνω” γειτονιά, η Χώρα φιλοξενεί στ’ ανηφορικά στενά της τα περισσότερα από τ’ αρχοντικά της πόλης, αλλά και το Δημαρχείο, το Γυμνάσιο, το Εκκλησιαστικό Μουσείο και τη Μανούσειο Βιβλιοθήκη, με χειρόγραφα και σπάνιες εκδόσεις από τον 16ο αιώνα. Στην ίδια περιοχή το Βοτανικό- Παλαιοντολογικό Μουσείο φιλοξενεί, μεταξύ άλλων, συλλογή από 500 σπάνιες πεταλούδες αλλά και τον απολιθωμένο χαυλιόδοντα που βρέθηκε το 1902 στην περιοχή. Ο ναός του Αγίου Δημητρίου, ένας από τους μεγαλύτερους της Δυτικής Μακεδονίας, χτισμένος το 1911 από πελεκητή πέτρα, ορθώνει το επιβλητικό ανάστημά του σ’ ολόκληρη την πόλη.
Ενας κεντρικός και αρκετά φαρδύς δρόμος διατρέχει απ' άκρη σ' άκρη την πόλη και τις δύο συνοικίες Χώρα και Γεράνεια. Θα αφήσετε το όχημά σας και θα αναζητήσετε τα περίφημα αρχοντικά που βρίσκονται διάσπαρτα ανάμεσα σε νεόκτιστες οικοδομές. Λιθόστρωτα καλντερίμια διασχίζουν τις γειτονιές όπου κυριαρχούν τα μεγαλόπρεπα σπιτικά των πλούσιων εμπόρων και οινοποιών του 18ου και του 19ου αιώνα. Γεροδεμένοι πέτρινοι αυλότοιχοι, σφραγισμένες αμπάρες, δρύινες εξώπορτες, βιτρό με χρώματα αέρινα και σχήματα ευφάνταστα, συνυπάρχουν με αρμονία στο σιατιστινό σπίτι.
Ανάμεσα στα επώνυμα αρχοντικά του 17ου, του 18ου και του 19ου αιώνα ξεχωρίζουν το σπίτι της Πούλκως, του Νεραντζόπουλου, του Κανατσούλη, του Μανούση, του Πουλκίδη, της κυρα-Σανούκως, του Τσιότσιου, του Τζιούρα, του Μαλιόγκα. Κάποια από αυτά είναι επισκέψιμα -όπως του Νερατζόπουλου και της Πούλκως-, κάποια άλλα κλειδωμένα περιμένουν καρτερικά την ανθρώπινη φροντίδα (πληροφορίες Δήμος Σιάτιστας: 24650 22800).
Στην πλατεία της Γεράνειας δεσπόζει η πασίγνωστη σε όλη τη Δ. Μακεδονία εκκλησία της Αγίας Παρασκευής (1677) με το επίχρυσο ξυλόγλυπτο τέμπλο και τις ανατρεπτικές αγιογραφίες της καθώς ανάμεσα στους αγίους απεικονίζονται και οι αρχαίοι Ελληνες φιλόσοφοι.
Ξεχωριστή αναφορά θα πρέπει να γίνει για τον μητροπολιτικό ναό που είναι αφιερωμένος στον Αγιο Δημήτριο, ενώ μην παραλείψετε να επισκεφθείτε το εκκλησιαστικό Μουσείο που λειτουργεί στους χώρους του (τηλ. 24610 21472). Επίσης, σημαντική είναι η Παλαιοντολογική Συλλογή που στεγάζεται στο νεοκλασικό κτίριο του Τραμπάντζειου Γυμνασίου, κτίσμα του 1906. Την προσοχή σας αξίζει τέλος η Μανούσειος Βιβλιοθήκη (στεγάζεται στο Πνευματικό Κέντρο) με 22.000 τόμους συμπεριλαμβανομένων εκδόσεων του 17ου και του 18ου αιώνα και αμέτρητα χειρόγραφα.
Ο σημερινός ναός είναι ο τρίτος κατά σειρά στη θέση αυτή και πιθανόν το πρώτο σε αρχαιότητα λατρευτικό μνημείο της Σιάτιστας. Σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες ο πρώτος ναός ιδρύθηκε το1647, και ήταν μικρός σε διαστάσεις για να εξυπηρετεί τις λειτουργικές ανάγκες των πρώτων κατοίκων. Αργότερα, όταν η Σιάτιστα τον 17ο αιώνα άρχισε να αναπτύσσεται σε μεγάλη πόλη και εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής , και ιδιαίτερα όταν ο πατριάρχης Αχρίδας Ζωσιμάς , καταγόμενος από την πόλη αυτή , μετέφερε την έδρα της Μητρόπολης από το Σισάνι στη Σιάτιστα, ο μικρός αυτός ναός δεν επαρκούσε για τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες, έτσι κατεδαφίστηκε και στη θέση του το 1801 ανεγέρθη άλλος, « τω κάλλει και τω μεγέθει περικαλλέστατος», με περίφημο ξυλόγλυπτο τέμπλο, ωραιότατες τοιχογραφίες και πολύτιμα κειμήλια. Το 1856 χτίστηκε δίπλα στο ναό μεγαλοπρεπές κωδωνοστάσιο εξαγωνικής κάτοψης ύψους 25 μέτρων περίπου και αποτελεί μέχρι και σήμερα καύχημα της πόλης.
Περισσότερα από πενήντα αρχοντικά διαθέτει η Σιάτιστα, στις αρχές του 18ου αιώνα. Οι επιδρομές των Τουρκαλβανών, που επί μισό αιώνα προσπάθησαν να καρπωθούν τον πλούτο και τη δόξα της πόλης, πέφτουν στο κενό, αφού τα αρχοντικά, σωστά φρούρια, αντέχουν στις λεηλασίες… Κι ο χρόνος κυλά. Με μακρινά ταξίδια, γλέντια, τραγούδια και το περίφημο λιαστό να ρέει άφθονο ευφραίνοντας ψυχή, σώμα και καρδιά… Πολλά από τ’ αρχοντικά της εποχής σώζονται έως σήμερα, διαφυλάσσοντας την πλούσια κληρονομιά της πόλης. Θα τα βρεις κρυμμένα στα στενά, οχυρωμένα πίσω από τους ψηλούς τους τοίχους. Αρκετά απ’ αυτά παραμένουν ιδιόκτητα και κατοικούνται μέχρι σήμερα, αναπαλαιωμένα -εξωτερικά τουλάχιστον- σύμφωνα με τα πρότυπα της αρχικής τους μορφής. Αρκετά, επίσης, παραμένουν ανεκμετάλλευτα, με φανερά τα σημάδια της εγκατάλειψης. Επτά συνολικά έχουν κηρυχθεί διατηρητέα, τελώντας υπό αναστήλωση και ανάδειξη του εσωτερικού τους πλούτου.
Ο σημερινός ναός είναι ο τρίτος κατά σειρά στη θέση αυτή και πιθανόν το πρώτο σε αρχαιότητα λατρευτικό μνημείο της Σιάτιστας. Σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες ο πρώτος ναός ιδρύθηκε το1647, και ήταν μικρός σε διαστάσεις για να εξυπηρετεί τις λειτουργικές ανάγκες των πρώτων κατοίκων. Αργότερα, όταν η Σιάτιστα τον 17ο αιώνα άρχισε να αναπτύσσεται σε μεγάλη πόλη και εμπορικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής , και ιδιαίτερα όταν ο πατριάρχης Αχρίδας Ζωσιμάς , καταγόμενος από την πόλη αυτή , μετέφερε την έδρα της Μητρόπολης από το Σισάνι στη Σιάτιστα, ο μικρός αυτός ναός δεν επαρκούσε για τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες, έτσι κατεδαφίστηκε και στη θέση του το 1801 ανεγέρθη άλλος, « τω κάλλει και τω μεγέθει περικαλλέστατος», με περίφημο ξυλόγλυπτο τέμπλο, ωραιότατες τοιχογραφίες και πολύτιμα κειμήλια. Το 1856 χτίστηκε δίπλα στο ναό μεγαλοπρεπές κωδωνοστάσιο εξαγωνικής κάτοψης ύψους 25 μέτρων περίπου και αποτελεί μέχρι και σήμερα καύχημα της πόλης.
Το Δημοτικό σχολείο Σιάτιστας.
Πόλη γνωστή για το εμπόριο της γούνας και το κρασί της, η Σιάτιστα ήκμασε τον 18ο και τον 19ο αιώνα. Τότε χτίστηκαν από συντεχνίες Ηπειρωτών και Μακεδόνων μαστόρων τα περισσότερα από τα αρχοντόσπιτά της, μερικά από τα οποία ζουν ακόμα και μαρτυρούν το μεγαλείο της Βορειοελλαδίτικης πόλης. Το Αρχοντικό Δόλγκηρα, το πιο καλοδιατηρημένο από τα τριάντα εναπομείναντα σπίτια της Σιάτιστας χτίστηκε στις αρχές του 1700 από τον Τσόλγκηρα, έναν βλάχο της περιοχής και αρχικά ήταν μια μεσαία πετρόχτιστη κατοικία. Εκατό χρόνια αργότερα, το σπίτι το κληρονόμησε ο Δημήτριος Δόλγκηρας, πλούσιος έμπορος που για τις δουλειές του ταξίδευε συνεχώς από τη Βιέννη στην Αδριανούπολη και από την Κωνσταντινούπολη στη Σμύρνη.
Πόλη γνωστή για το εμπόριο της γούνας και το κρασί της, η Σιάτιστα ήκμασε τον 18ο και τον 19ο αιώνα. Τότε χτίστηκαν από συντεχνίες Ηπειρωτών και Μακεδόνων μαστόρων τα περισσότερα από τα αρχοντόσπιτά της, μερικά από τα οποία ζουν ακόμα και μαρτυρούν το μεγαλείο της Βορειοελλαδίτικης πόλης. Το Αρχοντικό Δόλγκηρα, το πιο καλοδιατηρημένο από τα τριάντα εναπομείναντα σπίτια της Σιάτιστας χτίστηκε στις αρχές του 1700 από τον Τσόλγκηρα, έναν βλάχο της περιοχής και αρχικά ήταν μια μεσαία πετρόχτιστη κατοικία. Εκατό χρόνια αργότερα, το σπίτι το κληρονόμησε ο Δημήτριος Δόλγκηρας, πλούσιος έμπορος που για τις δουλειές του ταξίδευε συνεχώς από τη Βιέννη στην Αδριανούπολη και από την Κωνσταντινούπολη στη Σμύρνη.
Διαβάστε περισσότερα: http://www.siatista.info
Το Αρχοντικό Κανατσουλα 1757..............Ενα δείγμα της αρχιτεκτονικής της Σιάτιστας,η οποία παραπέμπει στον τρόπο κτισίματος της παλιάς πόλης της Καστοριάς..
Πετρόχτιστα, διώροφα, με ξύλινα αετώματα και σαχνισιά, αν δεν τα δεις από κοντά, δεν μπορείς να φανταστείς την πολυτέλεια που κρύβουν οι βαριές, φρουριακές τους αυλόπορτες. Με πανομοιότυπη αρχιτεκτονική διαρρύθμιση, τα τρία εσωτερικά τους πατώματα -ισόγειο, μετζοπάτωμα και ανώι- περιλαμβάνουν μέχρι και έξι χώρους που εξυπηρετούν τις ανάγκες του νοικοκυριού, ανάλογα με την εποχή και την περίσταση. Στο ισόγειο, το μαγαζί μ’ αραδιασμένα τα εμπορεύματα, η αποθήκη με τα σκεύη, το κατώι με τα κρασιά και η πολύχρωμη “μεσιά”, ο χώρος δηλαδή της υποδοχής. Μια εσωτερική ξύλινη σκάλα, οδηγεί στο μετζοπάτωμα, με τον ντηλιακό – το κυρίως σαλόνι και χώρο υποδοχής για τις γιορτές, το χειμωνιάτικο δωμάτιο και την κουζίνα. Στον δεύτερο όροφο το ανώι - η μεγάλη σάλα και οι “καλοί οντάδες” δηλαδή τα καλοκαιρινά δωμάτια υποδοχής. Ο μπας οντάς κι ο καφέ οντάς (για τις γυναίκες), ο χειμωνιάτικος οντάς και το σαχνισί.
 |
Ορος Μπούρινος.
 |
| Ορος Μπούρινος......και ο Αγιος Νικόλαος.. |
 |
Ι.Ν. της Αγίας Παρασκευής |
Επισκεφθήκαμε την Σιάτιστα Κοζάνης ένα μεσημέρι περισσότερο για βόλτα παρά για κάποιο συγκεκριμένο λόγο. Η αλήθεια είναι πως όπου και να πας, αν ψάξεις, σίγουρα θα βρεις το «κάτι διαφορετικό» και άγνωστο. Έτσι και εμείς εντοπίσαμε, ρωτώντας, τον Ι.Ν. της Αγίας Παρασκευής που βρίσκεται μέσα στην πόλη, ο οποίος δείχνει να έχει αρκετό ενδιαφέρον. Και όχι τόσο λόγω της ηλικίας του ή της αρχιτεκτονικής του αλλά πιο πολύ λόγω του …γυναικωνίτη του! —
Στον γυναικωνίτη του ναού, λοιπόν, αρχικά συναντήσαμε μία αγιογραφία που αφήνει έκπληκτο όποιον αντιλαμβάνεται περί τίνος πρόκεται:Πρόκειται για την απεικόνιση του «Bing Bang», την μεγάλη έκρηξη από την οποία δημιουργήθηκε το σύμπαν. Είναι το στιγμιότυπο 3 δευτερόλεπτα μετά την μεγάλη έκρηξη. Και εδώ φαίνεται πως η εκκλησία τελικά σε αυτό το θέμα δεν πάει κόντρα στην επιστήμη. Πολλοί χριστιανοί θεωρούν τα λεγόμενα των γραφών «συμβολικά». Δεν απορρίπτουν, έτσι, την επιστημονική εκδοχή κάποιων γεγονότων ακόμη και αν δεν ταυτίζεται με αυτήν των γραφών.
Στο εσωτερικό του ναού. Αξιόλογο αλλά όχι και εξίσου πρωτότυπο με τον γυναικωνίτη..Το τέμπλο κατασκευαζόταν επί 18 (!) χρόνια από Γιαννιώτες τεχνίτες..Στα δεξιά του ιερού όπως το βλέπουμε εξωτερικά υπάρχει μία μικρή κρύπτη.
Ακούσαμε πως στην κρύπτη λειτουργούσε κρυφό σχολειό. Πολύ πιθανό αλλά ανεπιβεβαίωτο. Πρόκειται για έναν χώρο που δεν ξεπερνά τα 10 τετραγωνικά μέτρα.
Ακούσαμε πως στην κρύπτη λειτουργούσε κρυφό σχολειό. Πολύ πιθανό αλλά ανεπιβεβαίωτο. Πρόκειται για έναν χώρο που δεν ξεπερνά τα 10 τετραγωνικά μέτρα.
 |
 |
Η αγιογράφηση της Εκκλησίας είναι πραγματικά αλλόκοτη και έχει μεγάλη ιστορία!!!Μπαίνοντας στον σύνδεσμο θα ενημερωθούν όσοι αγαπούν αυτά τα θρησκευτικά μνημεία!! — http://www.siatista.info/products
Λαογραφικό Μουσείο της Τατιάνας Ντέρου.
Το 1999 αγοράστηκε το παράσπιτο του αρχοντικού της Πούλκως στη Γεράνεια απ’ το ζεύγος Χρήστο Τσιότσιο και Τατιάνα Ντέρου. Το κτίσμα αναστηλώθηκε χωρίς χρηματοδοτήσεις και λειτουργεί απ’ το 2007 ως επισκέψιμη παραδοσιακή κατοικία εμπλουτισμένη με άφθονο και αξιόλογο λαογραφικό υλικό του 18ου ,19ου και 20ου αιώνα.
Η συλλογή αποτελείται από 3800 αντικείμενα ,τα οποία συλλέχθηκαν απ’ τη Σιάτιστα κατά τη διάρκεια 27 ετών. Αρχικά από μπαζότοπους , στην πορεία από συγγενείς και φίλους και εν τέλει απ’ όλη την τοπική κοινωνία, η οποία βλέποντας το αποτέλεσμα στήριξε πάρα πολύ την προσπάθεια αυτή. Σήμερα αποτελεί ένα κόσμημα για τη Σιάτιστα και οι ξένοι επισκέπτες μένουν άφωνοι με το δημιούργημα αυτό!
Η Τατιάνα Ντέρου έκανε προσπάθεια χρόνων για να συγκεντρώσει όλα αυτά τα αντικείμενα και να αναδιοργανώσει ένα κελάρι ,όπως παλιά!!
Από το Λαογραφικό Μουσείο της Τατιάνας Ντέρου...Το Κελάρι
Ηπειρώτες μάστοροι και Μακεδόνες τεχνίτες, έρχονται με τις συντεχνίες τους να χτίσουν τ’ αρχοντικά των εμπόρων, πάνω στα πρότυπα του ρυθμού της εποχής. Πελεκίζουν την πέτρα κι ορθώνουν τα μεγαλοπρεπή κτίρια με τις ζωγραφιστές προεξοχές, τις ξυλοδεσιές και τις πολεμίστρες. Λαϊκοί ζωγράφοι δίνουν σχήμα, χρώμα και μορφή στον εσωτερικό τους κόσμο.
Ζωγραφίζουν τους τοίχους, τις μεσάντρες, τα ταβάνια, φτιάχνουν έναν κόσμο χρωματιστό, παραμυθένιο. Φανταστικά τοπία και μακρινές πόλεις. Βενετία, Μαδρίτη, Βόσπορος, Αδριανούπολη. Κασέλες και πολύχρωμα κεντήματα, αριστοτεχνικά τζάκια και βιτρό φεγγίτες, ολοκληρώνουν τον πλούσιο εσωτερικό τους διάκοσμο.Οι ίδιοι τεχνίτες θα χτίσουν και τις περίτεχνες εκκλησιές με τους δεσποτικούς θρόνους, τα προσκυνητάρια και τα ξυλόγλυπτα τέμπλα.
Ηπειρώτες μάστοροι και Μακεδόνες τεχνίτες, έρχονται με τις συντεχνίες τους να χτίσουν τ’ αρχοντικά των εμπόρων, πάνω στα πρότυπα του ρυθμού της εποχής. Πελεκίζουν την πέτρα κι ορθώνουν τα μεγαλοπρεπή κτίρια με τις ζωγραφιστές προεξοχές, τις ξυλοδεσιές και τις πολεμίστρες. Λαϊκοί ζωγράφοι δίνουν σχήμα, χρώμα και μορφή στον εσωτερικό τους κόσμο.
Ζωγραφίζουν τους τοίχους, τις μεσάντρες, τα ταβάνια, φτιάχνουν έναν κόσμο χρωματιστό, παραμυθένιο. Φανταστικά τοπία και μακρινές πόλεις. Βενετία, Μαδρίτη, Βόσπορος, Αδριανούπολη. Κασέλες και πολύχρωμα κεντήματα, αριστοτεχνικά τζάκια και βιτρό φεγγίτες, ολοκληρώνουν τον πλούσιο εσωτερικό τους διάκοσμο.Οι ίδιοι τεχνίτες θα χτίσουν και τις περίτεχνες εκκλησιές με τους δεσποτικούς θρόνους, τα προσκυνητάρια και τα ξυλόγλυπτα τέμπλα.
Κάτω στη Γεράνεια, πρώτο τ’ αρχοντόσπιτο της Πούλκως μας ξεναγεί στον εξωτερικό ζωγραφικό του διάκοσμο, το περίτεχνο παραδοσιακό του τζάκι και τις ζωγραφικές απεικονίσεις με τα καράβια από τον Βόσπορο και την Κωνσταντινούπολη. Στην αυλή της Πούλκως, το κτίριο που στο παρελθόν χρησιμοποιήθηκε ως οικία βοηθητικού προσωπικού, έχει αναμορφωθεί και λειτουργεί ως Λαογραφικό Μουσείο.
 |
Η αγορά κι η αναστήλωση της οικίας ολοκλήρωσαν το όνειρο που πήρε, τελικά, τη μορφή και την αποδοχή που του αξίζει.
Τα σκεύη του νοικοκυριού, οι χειμωνιάτικοι οντάδες με τα πολύχρωμα στολισμένα τζάκια και τα στρωσίδια, τα ζωντανά χρώματα -το μπλέ, το κίτρινο, το πράσινο, το πορφυρό- οι κάμαρες με τ’ ασπροκεντήματα, οι γυναικείες φορεσιές κι οι τοιχογραφίες “γράφουν” στο μάτι αλλά και τον φακό τον απόηχο μιας μοναδικής ατμόσφαιρας που μένει αλησμόνητη.
Πόλη γνωστή για το εμπόριο της γούνας και το κρασί της, η Σιάτιστα ήκμασε τον 18ο και τον 19ο αιώνα. Τότε χτίστηκαν από συντεχνίες Ηπειρωτών και Μακεδόνων μαστόρων τα περισσότερα από τα αρχοντόσπιτά της, μερικά από τα οποία ζουν ακόμα και μαρτυρούν το μεγαλείο της Βορειοελλαδίτικης πόλης.
Στο κελάρι
Στο κατώι
Το φανάρι στο κατώι.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΝΕΛΛΑ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ
ΚΕΙΜΕΝΑ - ΝΕΛΛΑ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου