ΒΕΡΥΚΙΟΥ ΕΛΥΑ - ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ ΓΑΛΛΙΚΩΝ ΠΟΙΗΜΑΤΩΝ

I ) Jean- Michel Maulpoix, O κυκλικός χορός των μουσών

Καλλιόπη

Πίνακας Dan Gerhartz

Είσαι μία ψηλόκορμη γυναίκα. Τα μαλλιά σου, ψηλά πιασμένα, σου πλέκουν σύμφωνα με τον Ησίοδο ένα χρυσαφένιο στέμμα. Μου μιλάς με λόγια ευγενικά.

Η φωνή σου σκυμμένη. Η καμπύλη των δύο μας λόγων. Ο ένας κλίνει προς τον άλλον.

Σχεδόν έκλεινες τα μάτια, όπως όταν φιλάς ή ψηλαφείς με τα δάχτυλα το πρόσωπό μου. Πλάι σου νόμισα πως τελικά κατάλαβα γιατί λέγεται " τυφλός " ο ποιητής.

Οι φράσεις σου : χέρια που κινούνται. Ένα σώμα με κλειστό βλέμμα. Όπως ένας τυφλός απλώνει τα χέρια μέσα στη νύχτα, βαδίζεις έχοντας μπροστά τις λέξεις.

Με νεύματα και με το στόμα, γεύεσαι και στοχάζεσαι όλο υψηλά. Η ομιλία σου είναι ένα δέρμα.

Σου αρέσει να είσαι γυναίκα.

Έτσι πηγαίνεις καμπυλωτά και γλιστρώντας, επινοώντας λέξεις όταν σου λείπει η μορφή τους, βιαστική ή σφίγγοντάς τες, όπως ένα δέρμα πάνω σ΄ένα άλλο δέρμα,

ποθώντας την αγκαλιά και το βάρος, ενώ εγκαταλείπεσαι μόνο σ΄ό,τι είναι πνοή αέρα

και κινούμενα μαύρα σημεία.

Απόδοση Ελ. Βερυκίου

II)Πωλ Ελυάρ, Η καμπύλη των ματιών σου

Πίνακας William - Adolphe Βοuguereau

Η καμπύλη των ματιών σου περικυκλώνει την καρδιά μου,

Μ΄ένα γύρο χορού και γλυκύτητας,

Tου χρόνου φωτοστέφανο, λίκνο νυχτερινό και σίγουρο.

Κι αν όλα όσα έζησα δεν τα γνωρίζω πια,

είναι γιατί τα μάτια σου δε με θωρούσαν πάντα.

Φύλλα ημέρας και δροσιάς αφρός,

καλαμιές στον άνεμο, ευωδιαστά χαμόγελα,

φτερούγες που σκεπάζουν τον κόσμο με φως,

Πλοία φορτωμένα ουρανό και θάλασσα,

Κυνηγοί θορύβων και πηγές χρωμάτων,

Αρώματα που αναδύθηκαν απ΄το ατέρμονο γέννημα της χαραυγής

μες στ΄άχυρα των άστρων

Όπως η μέρα κρέμεται απ΄την αθωότητα,

έτσι κι ο κόσμος όλος κρέμεται απ΄τα αγνά σου μάτια

Και ρέει μες στο βλέμμα τους όλο μου το αίμα.

Απόδοση Ελ. Βερυκίου

III)   Alda Merini, Δεν έχω ανάγκη τα χρήματα

Πίνακας Godward

Δεν έχω ανάγκη τα χρήματα

Έχω ανάγκη μόνο από αισθήματα,

από λέξεις, λέξεις σοφά διαλεγμένες,

από άνθη που λέγονται σκέψεις,

από ρόδα που λέγονται παρουσίες,

από όνειρα που ντύνουν τα δέντρα,

από τραγούδια που κάνουν τα αγάλματα να χορεύουν

από αστέρια που ψιθυρίζουν στο αυτί των εραστών.

Έχω ανάγκη από ποίηση, 

αυτή τη μαγεία που αλαφρώνει τις λέξεις,

που ξυπνά συγκινήσεις και δημιουργεί νέα χρώματα.

Απόδοση Ελ. Βερυκίου

IV) Pierre Reverdy, Η γαλάζια πλευρά του ουρανού

Τα έδρανα είναι αιχμάλωτα 

από τις χρυσαφένιες αλυσίδες του τοίχου

Αιχμάλωτα από τους κήπους, όπου κρύβεται ο ήλιος

Κοντά στο παρθένο δάσος

Στο απλωμένο λιβάδι

Στη γέφυρα που στρίβει την κατάλληλη στιγμή

Μέσα στην πιο ευθεία γωνία

Το κουτί με τα σύννεφα ανοίγει

Και πετούν όλα μαζί τ΄άσπρα πουλιά

Χαλί πιο πράσινο απ΄το νερό, πιο γλυκό απ΄τη χλόη

Πιο πικρό στο στόμα και πιο ευχάριστο στα μάτια

Τα δέντρα λούζονται γονατιστά

Ήσυχος ο αέρας και γεμάτος ύπνο

Το φως πέφτει

Η μέρα χάνει τα πέταλά της

Πιο ψηλά το ξάφνιασμα της νύχτας

Τα αγκαλιασμένα βλέμματα 

Kαι τ΄άστρα που τρεμοφέγγουν

Τα σημεία 

Πάνω απ΄ τις στέγες.

Απόδοση Ελ. Βερυκίου

V) Jean - Yves Masson, από τα Εννεασύλλαβα του Ύπνου και της Σοφίας

Πίνακας Abbott Handerson Thayer, Angel,1887.

Άγγελοι πάνω σε κύματα μελανά, άγγελοι πάνω σε κύματα φωτεινά,
σύννεφα που χορεύετε ανάμεσα σε χρυσαφένια άστρα,
εικόνες που προσφέρεστε σε μάτια κλειστά, εκεί όπου επινοείται ο κόσμος,

κύκλοι φωτιάς, παράθυρα όπου πνέει το φως,
γλώσσα αντιληπτή μονάχα από το μάτι, που μόνο αυτό ξέρει να βλέπει,
γράμματα θεϊκά ξανακλεισμένα, σφραγισμένα με τη σφραγίδα της σοφίας,

πλησιάστε, πλησιάστε ! Η νύχτα που με περιβάλλει
βρίσκεται σε χείλη σκιερά, σε λέξεις σιωπής,
σε ηττημένους ήλιους που αποκοιμιούνται κάτω από τη θάλασσα.

Απόδοση Έλυα Βερυκίου

Ο Jean - Yves Masson, ποιητής, μεταφραστής και κριτικός λογοτεχνίας απέσπασε με την ποιητική συλλογή του " Τα Εννεασύλλαβα της Σοφίας " το βραβείο François Coppée της Γαλλικής Ακαδημίας. Καθηγητής στην έδρα της Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης, διευθύνει σήμερα το Κέντρο Έρευνας Συγκριτικής Λογοτεχνίας, ενώ είναι παράλληλα μέλος της Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Βραβείου Λογοτεχνίας και Πρόεδρος του Οίκου Συγγραφέων. Η ποίησή του εμπνέεται από τον λυρισμό των μεγάλων ρομαντικών του 19ου αιώνα και παράλληλα έχει επιρροές από το μπαρόκ.Ελυα Βερυκίου 

VI) Mathieu Bénézet, Ο ωκεανός μέχρι εσένα 

( απόσπασμα )

Πίνακας -Sir Frank Dicksee

Έχει πυρποληθεί η αρχαία ομορφιά της νύχτας

και έχει γεράσει η στιγμή μέσα σε κάθε στιγμή

τα λευκά άνθη ανάσαναν μία τελευταία φορά

το σκοτάδι βρίσκεται μέσα στον έρωτα

κομματιασμένο, γαληνεμένο

στο ύψος του χιονιού των άστρων.

......................................................

πυρπολήσαμε τις αμυγδαλιές 

και το βάθος του χρόνου

πυρπολήσαμε την αιωνιότητα

έπεσαν μαύρες βροχές

και μας χωρίζουν τα κύματα

και οι αλέες της Μαλάχοβνα

πρέπει να πω

πού κατέληξα

απέναντι στα μικρά νησιώτικα ξωκκλήσια

η αγάπη μας βαδίζει τόσο αργά

αποκοιμήθηκα δίπλα του

και μέχρι την αυγή, υδράργυρος στα ύψη

δεν με ακούτε εσείς, που σας περικυκλώνουν

τα νιάτα και ένα βλέμμα που ανάβλυσε

από την τρίσβαθη επιθυμία

αμέσως γνώρισα τη νεότητα, τα χείλη τους

που είμαστε, και τον άνεμο, όσο μπορούμε,

όσο μπορεί κάθε πρωί κάποιος να τον εκφέρει σε μία γεμάτη ανάσα.

Απόδοση Έλυα Βερυκίου

Ο Mathieu Bénézet (1946-2013) υπήρξε ένας από τους πιο σημαντικούς ποιητές της γενιάς του. Η ποίησή του, κατεξοχήν λυρική, διαπνέεται από αισθητικούς και φιλοσοφικούς στοχασμούς. Φίλος του Αντρέ Μπρετόν και του Λουί Αραγκόν, των οποίων και δέχθηκε την επιρροή, απέσπασε το Μεγάλο Βραβείο Ποίησης της Γαλλικής Ακαδημίας, ενώ διαδράματισε σημαντικό ρόλο στο ποιητικό γίγνεσθαι της δεκαετίας 1970-1980.- Έλυα Βερυκίου

                       VII Charles Cros, Ιερογλυφικό

Πίνακας Pino Daeni

Έχω τρία παράθυρα στο δωμάτιό μου :

Tην αγάπη, τη θάλασσα, τον θάνατο.

Αίμα ζωηρό, ήρεμο πράσινο, μενεξεδί.

Ω γυναίκα, γλυκός και βαρύς θησαυρός !

Ψυχρά κρύσταλλα, ευωδιές από κεχριμπάρι.

Η θάλασσα, ο θάνατος, η αγάπη,

Να μην αισθάνομαι παρά μόνο αυτό που με τέρπει ...

Γυναίκα, πιο φωτεινή από τη μέρα !

Αυτό το χρυσωμένο βράδυ του Σεπτέμβρη

Να πνίγομαι μες στην απόλυτη λήθη.

Γυναίκα ! Γυναίκα ! Φέρετρο της σάρκας !

από τη συλλογή Το περιδέραιο των νυχιών

Απόδοση Έλυα Βερυκίου