Κουρτ Βάιλ ( 2 Μαρτίου 1900 - 3 Απριλίου 1950 )

Ο Κουρτ Βάιλ γεννήθηκε στο Ντεσάου της Γερμανίας στις 2 Μαρτίου 1900, εβραϊκής καταγωγής και γιος ψάλτη. Εμφανίζει το μουσικό του ταλέντο από νωρίς. Φτάνοντας στα δώδεκα του είχε συνθέσει κονσέρτα και θεατρικά έργα. Στην ηλικία των 18 μετακομίζει στο Βερολίνο, όπου σπουδάζει σύνθεση, διεύθυνση ορχήστρας και φιλοσοφία. Παρά τις οικονομικές δυσκολίες της οικογένειάς του, καταφέρνει να ολοκληρώσει τις σπουδές του, εργαζόμενος παράλληλα ως δάσκαλος σύνθεσης και θεωρίας της μουσικής. 

Το 1922 εισχωρεί στην Νοβεμπεργκρουπ (Novembergruppe) μια επανασυσταθείσα ομάδα εξπρεσιονιστών καλλιτεχνών, όπως μουσικοί , αρχιτέκτονες και ζωγράφοι . Το Γενάρη του 1926 παντρεύεται την Λόττε Λένια, Το 1926 έκανε το θεατρικό του ντεμπούτο με την πρώτη όπερα « Ο Πρωταγωνιστής» μαζί με τον συγγραφέα Τζωρτζ Καϊσερ. Το 1927 ξεκινάει η συνεργασία του με τον Μπρεχτ και δημιουργούν την πρώτη τους όπερα η «Άνοδος και πτώση της πόλης του Μαχαγκόνυ». Γραμμένη, λιμπρέτο και μουσική, σε μια εποχή που η Δημοκρατία της Βαϊμάρης όδευε προς τη διάλυση και οι Ναζί προήλαυναν προς την εξουσία , η πρωτοποριακή στο είδος της ακόμη και σήμερα αυτή όπερα, μιλάει για την απληστία, τη διαφθορά, την ανεξέλεγκτη και με κάθε μέσον κατάκτηση της εξουσίας τον ατομικισμό και τον εγωισμό και την εκμετάλλευση του αδύναμου. Από μουσικής απόψεως το «Μαχαγκόνυ» είναι μια όπερα που σατυρίζει τις όπερες. Μπρεχτ και Βάιλ πίστευαν ότι οι όπερες βρίθουν στερεοτυπικών τελετουργιών χάνοντας έτσι το βαθύτερο νόημά και την ουσία τους.

Bertolt Brecht and Kurt Weill

Το 1928 ο Κουρτ γράφει την μουσική για το αριστουργηματικό έργο του Μπρεχτ η «Όπερα της Πεντάρας» Έκανε πρεμιέρα στις 31 Αυγούστου 1928 στο Θέατρο του Βερολίνου κι από την πρώτη στιγμή προκάλεσε αίσθηση στο ευρύ κοινό μεταφράστηκε σε 18 γλώσσες, ενώ εξακολουθεί και παίζεται από επαγγελματικούς και ερασιτεχνικούς θιάσους, ενώ έχει γνωρίσει αρκετές παραλλαγές για τον κινηματογράφο, την όπερα κ.λπ.

Το 1930 ο Βάιλ και η Λότε χωρίζουν. Ήταν μια δύσκολη περίοδος για τον Κουρτ. Το 1933 με την άνοδο των Ναζί ο Κουρτ Βάιλ φεύγει από την Γερμανία , ταξιδεύει στο Λονδίνο , στο Παρίσι και καταλήγει το 1935 στην Νέα Υόρκη. Το 1937 ξαναπαντρεύεται την Λότε.

Ο Κουρτ συνεχίζει να γράφει ακούραστα. Πειραματίζεται. Ιδανικό του, η συγγραφή μουσικής χρήσιμης για το κοινωνικό σύνολο. Γεφυρώνει την κλασσική με τη μοντέρνα μουσική, την Ευρώπη με την Αμερική. Η Λότε, έχει αποσυρθεί από τα καλλιτεχνικά δρώμενα μετά την παταγώδη αποτυχία του μιούζικαλ «The firebrand of Florence», και περνά τη ζωή της δίπλα στον σύζυγο της .

3 Απριλίου του 1950 σε ηλικία 50χρονών ο Βάιλ αφήνει την τελευταία του πνοή στο Flower hospital της Νέας Υόρκης. http://www.artinews.gr

Ο Κουρτ Βάιλ ανήκει σε μια γενιά καλλιτεχνών, οι οποίοι με το έργο τους συγκρούονται ανοιχτά με την πολιτική κατάσταση της Γερμανίας της δεκαετίας του 1920 και βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την κατεστημένη τέχνη, η οποία χαρακτηρίζεται από την έντονη διάθεση αποπολιτικοποίησης της πραγματικότητας.

Στη μουσική η κυρίαρχη τάση αυτής της περιόδου οδηγεί σε νέες δομικές αλλαγές, στην ελαφρά μούσα και στη τζαζ. Το καμπαρέ, και πάνω απ’ όλα εκείνος ο τύπος, ο οποίος βρίσκει την κορύφωσή του με την περίφημη ταινία της Μαρλέν Ντίτριχ «Ο γαλάζιος άγγελος», ζει μια περίοδο μεγάλης άνθησης. Το μουσικό θέατρο που ασκεί κοινωνική κριτική, και στο οποίο στρέφεται ο Κουρτ Βάιλ το 1926, ενσωματώνει και τα δυο αυτά στοιχεία

Η ωριμότητα και η ολοκλήρωση της μουσικής του υπόστασης συμπίπτει με τη συνεργασία του με τον συγγραφέα και δραματουργό Μπέρτολτ Μπρεχτ, απ’ την οποία προκύπτει το «επικό θέατρο». Είναι μια σύνθεση της σύγχρονης χορευτικής μουσικής, της παραδοσιακής μπαλάντας και των νέων, πολιτικά επεξεργασμένων θεμάτων. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά είναι τα τραγούδια, τα οποία επεξηγούνται με τα δρώμενα που λαμβάνουν χώρα επί της σκηνής. Οι συνθέσεις του Βάιλ διατηρούν ένα απλά τονισμένο, προκλητικό ύφος. Και η καλύτερη ερμηνευτική τους απόδοση ανήκει στη γυναίκα του Βάιλ, Λότε Λένια, η οποία με το καθαρό και απέριττο τραγούδι της προσδίδει σ’ αυτές μια ιδιαίτερη εκφραστικότητα. Το πρώτο προϊόν της συνεργασίας των Μπρεχτ και Βάιλ είναι πέντε μπαλάντες, οι οποίες αποτελούν τον μουσικό πυρήνα της όπερας, που θα ακολουθήσει αργότερα, «Η άνοδος και η πτώση του Μαχαγκόνι». Η επιτυχία του «Μαχαγκόνι» θα ξεπεραστεί απ’ το επόμενο έργο, την «Όπερα της πεντάρας», που είναι και η κορυφαία δημιουργία του Κουρτ Βάιλ. Το έργο είναι εμπνευσμένο απ’ την εδώ και δύο αιώνες παλαιότερη «Όπερα της αθλιότητας» του Άγγλου Τζον Γκέι. Ο Μπρεχτ την προσαρμόζει στο πνεύμα της εποχής του και τη μετατρέπει σε οργισμένη σάτιρα κατά της κυρίαρχης ηθικής της αστικής τάξης. Ειδικά για την όπερα της πεντάρας αναφέρουμε ότι αρκετά από τα μελοποιημένα κομμάτια τους θα γίνουν σημαντικές τραγουδιστικές επιτυχίες. Και πρώτα απ’ όλα η «Μπαλάντα του Μάκι Μέσερ».

Η πετυχημένη συνεργασία των Μπρεχτ-Βάιλ διακόπτεται το 1933 με την εφαρμογή της εθνικοσοσιαλιστικής πολιτιστικής πολιτικής. Το κυνήγι μαγισσών, που εξαπολύεται εναντίον των Εβραίων και των αριστερών καλλιτεχνών, τους αναγκάζει να διαφύγουν στο εξωτερικό. Θα συνεργαστούν για μια ακόμη φορά στο Παρίσι όπου θα ανεβάσουν το μπαλέτο με τραγούδια «Οι εφτά θανάσιμες αμαρτίες των μικροαστών». Αυτή είναι η τελευταία συνεργασία των δύο καλλιτεχνών. https://faros-24.gr/