Ο Τένεσι Ουίλιαμς (26 Μαρτίου 1911-25 Φεβρουαρίου 1983), φιλολογικό
ψευδώνυμο του Τόμας Λανιέ Ουίλιαμς, υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους
Αμερικανούς
θεατρικούς συγγραφείς, μαζί με το σύγχρονό του, Άρθουρ Μίλλερ. Έζησε για μεγάλο χρονικό
διάστημα στη Νέα Ορλεάνη, όπου και άλλαξε το όνομά του από
την πολιτεία καταγωγής του πατέρα του. Έγραψε ποιήματα, νουβέλες, θεατρικά έργα
και παιχνίδια, ιστορίες και μυθιστορήματα. Κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ το 1948 για το "Λεωφορείον ο Πόθος" και το 1955 για τη "Λυσσασμένη Γάτα". Τα
έργα του έχουν μεταφραστεί σε πάνω από 30 γλώσσες, ενώ αποτελούν ιδιαίτερα
δημοφιλείς παραστάσεις σε όλο τον κόσμο.
Βιογραφία
Ο Τένεσι Ουίλιαμς γεννήθηκε το 1911 στο Κολόμπους του Μισισίπι. Η μητέρα του καταγόταν από αριστοκρατική οικογένεια,
ενώ ο πατέρας του δούλευε ως πλασιέ για μια εταιρεία παπουτσιών. Σε ηλικία 5
ετών, του διαγνώστηκε παράλυση των κάτω άκρων, ασθένεια που τον καθήλωσε για τα
επόμενα δυο χρόνια. Ανήμπορος να κάνει οτιδήποτε, η μητέρα του τον ενθάρρυνε να
φαντάζεται και να γράφει ιστορίες.
Η οικογένεια του Ουίλιαμς
Σε πολλά από τα έργα του ο Ουίλιαμς εμπνεύστηκε από την ίδια την οικογένειά
του για την ανάπτυξη των πρωταγωνιστικών του χαρακτήρων.
Ο πατέρας του Ουίλιαμς υιοθετούσε όλο και πιο βάναυση συμπεριφορά απέναντι
στα παιδιά του με το πέρασμα των χρόνων. Συχνά ευνοούσε τον αδερφό του Τένεσι,
ίσως λόγω και της ασθένειας και της αδύναμης γενικότερα φύσης του ίδιου στα
παιδικά του χρόνια. Η μητέρα του είχε βλέψεις ως εκλεπτυσμένη κυρία της υψηλής
κοινωνίας του Νότου, δημιουργούσε μια ασφυκτική ατμόσφαιρα, ενώ πιθανότατα είχε
νευρική διαταραχή.
Ο Ουίλιαμς ήταν πολύ κοντά με την αδερφή του, τη Ρόουζ, η ζωή της οποίας τον
επηρέασε ίσως περισσότερο από κάθε άλλο. Σε νεαρή ηλικία, έμαθε ότι πάσχει από σχιζοφρένεια και πέρασε μεγάλο μέρος της ζωής
της σε ψυχιατρικές κλινικές. Σε μια προσπάθεια καταπολέμησης της ασθένειάς της,
οι γονείς του Ουίλιαμς ενέκριναν τη λοβοτομή στη Ρόουζ το 1937 στην Ουάσινγκτον. Δυστυχώς, τα αποτελέσματα δεν ήταν
τα αναμενόμενα και η Ρόουζ σακατεύτηκε για το υπόλοιπο της ζωής της.
Ο Τένεσι υπέστη ισχυρό σοκ από το γεγονός αυτό και δε συγχώρησε ποτέ τους
γονείς του. Η ασθένεια της αδερφής του συνέβαλε ίσως στην εξάρτησή του από το
αλκοόλ, ωστόσο πιθανώς να υπήρχε γενετική προδιάθεση, καθώς και ο ίδιος υπέφερε
από κατάθλιψη.
Μετέπειτα σταδιοδρομία και θεατρική επιτυχία
Στα 16 του κέρδισε το πρώτο του βραβείο για το δοκίμιό του «Can a Good Wife Be a Good Sport?».
Σπούδασε δημοσιογραφία το 1929 στο πανεπιστήμιο του Μισούρι, όπου οι συμφοιτητές τού κόλλησαν το
παρατσούκλι 'Tennessee λόγω της συρτής νότιας προφοράς του, και
θεατρολογία στο πανεπιστήμιο Ουάσινγκτον στο Σαιν Λούις, όπου παρουσιάστηκαν
και τα πρώτα του έργα "Κεριά στον Ήλιο" και "Φυγάς".
Τελικά, το 1938
παίρνει το πτυχίο του από το Πανεπιστήμιο της Αϊόβα.
Ο Ουίλιαμς μετακόμισε το 1939 στη Λουιζιάνα και έμεινε για κάποιο χρονικό διάστημα στη Γαλλική
Συνοικία στη Νέα Ορλεάνη, όπου ξεκίνησε το 1947 να γράφει το έργο
"Λεωφορείον ο Πόθος", το οποίο τελείωσε
αργότερα στη Φλόριντα. Το έργο γνώρισε τεράστια επιτυχία: πήρε το Βραβείο Κριτικών της Νέας Υόρκης και το βραβείο Πούλιτζερ. Παρουσιάστηκε στη Νέα Υόρκη σε σκηνοθεσία Ελία Καζάν με τον Μάρλον Μπράντο στον πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ
έγινε και ταινία το 1951,
όπου χάρισε το βραβείο Όσκαρ στη Βίβιαν Λι.
Το 1947
γνώρισε και ερωτεύτηκε το Φρανκ Μέρλο, Ιταλό δεύτερης γενιάς, μέχρι το θάνατό του από καρκίνο το 1963. Όσο ήταν μαζί έγραψε
το "Τριαντάφυλλο στο Στήθος" (μεταφέρθηκε
και σε ταινία με την Άννα Μανιάνι και τον Μπαρτ Λάνκαστερ), το μόνο έργο του με ευτυχή
κατάληξη, ενώ ο Μέρλο εξισορροπούσε τις κρίσεις κατάθλιψης του Ουίλιαμς και του
φόβου του ότι θα οδηγούνταν στην παράνοια και την τρέλα, όπως η αδερφή του.
Κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του '50 και του '60, ο Ουίλιαμς ήρθε
αντιμέτωπος με σκληρή κριτική από ορισμένους κριτικούς του θεάτρου, εξαιτίας
του τρόπου που ζούσε και τόνιζε τις ομοφυλοφιλικές του προτιμήσεις. Με τον καιρό,
το ύφος των έργων του Ουίλιαμς ωρίμαζε και σε κάποια προχωρούσε σε
πειραματισμούς, κάτι που τον αποξένωσε ακόμη περισσότερο από τους κριτικούς.
Το 1976,
υπήρξε Πρόεδρος της επιτροπής του Φεστιβάλ Καννών.
Στις 24 Φεβρουαρίου 1983, ο Τένεσι Ουίλιαμς
βρέθηκε νεκρός στο δωμάτιο που είχε νοικιάσει στο ξενοδοχείο Elysee στη Νέα Υόρκη, έχοντας σφηνωμένο στο λαιμό του ένα
φελλό. Ο ίδιος επιθυμούσε να αποτεφρωθεί και να σκορπιστούν οι στάχτες του στον
Κόλπο του Μεξικού, ωστόσο θάφτηκε στον
οικογενειακό τάφο στο Σαιν Λούις.
Σχετικά με το έργο του
Ο Τένεσι Ουίλιαμς είχε επιρροές από τον Άντον Τσέχωφ, τον Αύγουστο Στρίντμπεργκ και άλλους
συγγραφείς. Συνήθης φυσιογνωμία στα έργα του είναι η ηρωίδα στα όρια της
παράνοιας, με καθαρές επιρροές από τη ζωή της αδερφής του, Ρόουζ. Από την
αδερφή του και τη μητέρα του φαίνεται ότι εμπνέεται για τους γυναικείους
χαρακτήρες (Laura, Amanda) στο "Γυάλινο Κόσμο", ενώ ο χαρακτήρας της Μπλανς
Ντυμπουά στο "Λεωφορείο ο Πόθος"
φαίνεται βασίστηκε στη Ρόουζ, αλλά και στον ίδιο, καθώς την περίοδο που έγραφε
το έργο, πίστευε ότι θα πεθάνει κι ότι θα αποτελούσε το κύκνειο άσμα του. Στη
"Λυσσασμένη Γάτα"
διακρίνονται στοιχεία από τη ζωή του Ουίλιαμς, όπως η ομοφυλοφιλία, ο αλκοολισμός και οι ψυχικές διαταραχές.
Λεωφορείον ο Πόθος
Το Λεωφορείον ο Πόθος (τίτλος πρωτοτύπου A
streetcar named Desire) είναι ταινία του σκηνοθέτη Ηλία Καζάν γυρισμένη το 1951. Βασίζεται στο ομώνυμο δράμα του Τένεσσι Ουίλιαμς. Η ταινία έλαβε δώδεκα
υποψηφιότητες και βραβεύτηκε με τέσσερα βραβεία όσκαρ.
Το 1997
το Λεωφορείον ο Πόθος έλαβε την 45η θέση ως μιά απ'τις καλύτερες ταινίες
όλων των εποχών απ'το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου
Υπόθεση
 |
Η Μπλάνς (Βίβιαν Λι), μια καθηγήτρια από τις Νότιες Πολιτείες,
επισκέπτεται μετά τον πλειστηριασμό της οικογενειακής περιουσίας της την αδερφή
της Στέλλα (Κιμ Χάντερ), που ζει με
τον άντρα της Στάνλευ Κοβάλσκυ (Μάρλον Μπράντο) στη Νέα Ορλεάνη. Ο Κοβάλσκυ,
που ως Πολωνός μετανάστης και εργάτης αντιμετωπίζεται υποτιμητικά από την
Μπλανς, καθηλώνει την Στέλλα με τον οξύθυμο και επιβλητικό χαρακτήρα του σε μία
σχέση που κυριαρχείται από το ωμό πάθος. Η υπερευαίσθητη και κάπως υπερβολική
Μπλανς, τονίζοντας την ευγενή καταγωγή και την καλή ανατροφή της, μπαίνει στο
στόχαστρό του και ενδόμυχα γεννιέται ένας κρυφός πόθος. Όσο περνά ο καιρός,
αποκαλύπτονται μυστικά του παρελθόντος της Μπλανς και λόγω της συγκατοίκησης
δημιουργούνται εντάσεις και πολλαπλά ξεσπάσματα που αφαιρούν ένα ένα τα πέπλα
από τους πολύπλοκους χαρακτήρες των ηρώων. Εν τέλει το όριο μεταξύ λογικής και
παράνοιας γίνεται όλο και περισσότερο θολό, με αποτέλεσμα το ολέθριο τέλος.
Γυάλινος Κόσμος
Ο Γυάλινος Κόσμος (αγγλικός τίτλος: The Glass Menagerie, Το Γυάλινο
Θηριοτροφείο) είναι θεατρικό έργο του Αμερικανού
συγγραφέα Τένεσι Ουίλιαμς. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά
το Δεκέμβριο του 1944 στο θέατρο Σιβίκ (Civic) του Σικάγου
το 1944
και την επόμενη χρονιά στη Νέα Υόρκη (Θέατρο Playhouse, Μάρτιος 1945), όπου κέρδισε το Βραβείο New York Drama Critics Circle Award. Αποτέλεσε τη
πρώτη μεγάλη θεατρική επιτυχία του Τένεσι Ουίλιαμς, που καθιερώθηκε ως ένας από
τους μεγαλύτερους θεατρικούς συγγραφείς του αιώνα.
Περίληψη του έργου
Στο έργο εξιστορείται μέσα από τις αναμνήσεις του
Τομ η ζωή της οικογένειας Γουίνγκφιλντ, που την απαρτίζουν ο γιος Τομ, η μητέρα
Αμάντα και η κόρη Λώρα. Ο πατέρας τούς έχει εγκαταλείψει για χρόνια κι εκείνοι
ζουν σ' ένα δικό τους "γυάλινο κόσμο". Η μητέρα έχει έμμονη ιδέα με
τα παιδικά και νεανικά της χρόνια στο Νότο, ωστόσο τώρα δείχνει την εικόνα της
"ξεπεσμένης καλλονής", ένα μοτίβο που επανέρχεται σε πολλά έργα του
συγγραφέα.
Ταυτόχρονα, ονειρεύεται ένα καλύτερο μέλλον για τα
παιδιά της, ωστόσο η πραγματικότητα είναι σκληρή. Για το γιο της, θεωρεί ότι
είναι ένας εγωιστής ονειροπόλος, ο οποίος είναι ανεύθυνος και καταφεύγει στο αλκοόλ,
στην ποίηση, στη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο, αντί να συνεισφέρει
ουσιαστικά στην οικογένεια. Ο ίδιος ονειρεύεται να φύγει και αυτός όπως ο
πατέρας του. Η Λώρα είναι μια εύθραυστη παρουσία, ανάπηρη στο πόδι, φοβάται τον
έξω κόσμο, προτιμώντας τη συλλογή της από γυάλινα ζωάκια και την συλλογή παλιών
δίσκων γραμμοφώνου του πατέρα της.
Κάποια στιγμή, όλη η οικογένεια στρέφει την ελπίδα
της σε ένα τέταρτο πρόσωπο, τον Τζιμ, έναν επισκέπτη από τον έξω κόσμο, με τον
οποίο έχει ένα σύντομο φλερτ η Λώρα. Ωστόσο, τα πάντα γκρεμίζονται, καθώς
εκείνος διαλύει τις αυταπάτες τους κι έτσι επανέρχονται στη σκληρή
πραγματικότητα.
Το έργο και η προσωπική ζωή του
συγγραφέα
Σε πολλά από , τα έργα του, ο Τένεσι Ουίλιαμς ενσωματώνει στοιχεία της δικής
του προσωπικής ζωής και των παιδικών του χρόνων με την οικογένειά του. Ο Γυάλινος
Κόσμος θεωρείται το πιο αυτοβιογραφικό έργο του Αμερικανού συγγραφέα. Στην
ουσία, περιγράφει την ίδια του την οικογένεια. Ο πατέρας του, μια αυστηρή
πατριαρχική φιγούρα, τον θεωρούσε ουσιαστικά "απόντα" λόγω της
δουλειάς του. Ο Τομ του έργου είναι ο ίδιος ο συγγραφέας (το πραγματικό
μικρό όνομα του Ουίλιαμς ήταν Τόμας), η Αμάντα είναι η
μητέρα του, μια αριστοκρατική γυναίκα, ωστόσο υπερπροστατευτική, αλλά κυρίως
έχει επηρεαστεί από την αδερφή του, Ρόουζ. Η Ρόουζ είναι η έμπνευση για τη Λώρα,
καθώς η ίδια έπασχε από σχιζοφρένεια κι είχε υποβληθεί σε λοβοτομή, με
αποτέλεσμα να μείνει σχεδόν ανάπηρη για το υπόλοιπο της ζωής της.
Όπως εύστοχα παρατήρησε ο Πλωρίτης,
"Οι χαρακτήρες του γυάλινου κόσμου δεν
σβήνουν μαζί με το έργο. Προεκτείνονται στα κατοπινά έργα του Ουίλλιαμς. Η Άλμα
του 'Καλοκαίρι και καταχνιά"
είναι ομογάλακτη αδελφή της Λάουρας, κι ο ξεπεσμός της Άλμας στην τελευταία
σκήνή του έργου συνεχίζεται δραματικός σ'όλοκληρο το "Λεωφορείο ο Πόθος",
όπου η Μπλάνς Ντυ Μπουά ξαναγυρίζει στις φαντασιώσεις της Αμάντας του
"Γυάλινου κόσμου". Ουσιαστικά σε όλα τα έργα του Ουίλλιαμς υπάρχει
ένας βασικός χαρακτήρας, μία βασική κατάσταση: ο άνθρωπος (η γυναίκα
κυριώτατα), που ανήμπορος να πλάσει την πραγματικότητα σύμφωνα με τα όνειρά του
και μή αντέχοντας τη θλιβερότητά της, γλιστράει στη φαντασία για να βρει μιαν
υπνωτική λύτρωση."
Παραστάσεις
Στην Ελλάδα,
έχουν πραγματοποιηθεί πολλές παραστάσεις από διάφορους θιάσους, όπως του
Εθνικού Θεάτρου, του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, καθώς και Δημοτικών
Περιφερειακών Θεάτρων.
Το έργο για πρώτη φορά παρουσιάστηκε από το Θέατρο
Τέχνης το 1946 σε
σκηνοθεσία Καρόλου Κουν και μουσική Μάνου Χατζιδάκι. (Κουν, Λαμπέτη, Γιαννακοπούλου, Καλλέργης). Για την παράσταση, είχε γράψει ο Μ. Καραγάτσης:
«Ο κ. Κουν έπαιξε σαν ηθοποιός τον πρώτο
ανδρικό ρόλο. Ο κ. Καλλέργης απέδωσε πολύ καλά τον τύπο του νεαρού, θετικού και
πεζολόγου Αμερικανού. Όσο για την δ. Λαμπέτη, πρέπει να ομολγήσουμε ότι εγέμισε
τη σκηνή με το δημιουργικό παίξιμό της. Μολονότι αποφεύγω τις προφητείες, έχω
την εντύπωση πως αυτή η κοπελίτσα θα πάει μακριά και ψηλά!»
Τριαντάφυλλο στο στήθος
Τριαντάφυλλο στο στήθος είναι ο τίτλος ενός θεατρικού έργου του Τένεσι Ουίλιαμς. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά
στο Μπρόντγουεϊ το 1951,
ενώ έγινε και κινηματογραφική ταινία το 1955 με την Άννα Μανιάνι (Όσκαρ Α' γυναικείου ρόλου) και τον Μπαρτ Λάνκαστερ. Στην Ελλάδα
παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1956
από το Θέατρο Τέχνης σε σκηνοθεσία Καρόλου Κουν.
Περίληψη του έργου
Το έργο τοποθετείται χρονικά στη δεκαετία του '50
και διηγείται την ιστορία της Σεραφίνα ντέλλε Ρόζε, μιας Ιταλο-Αμερικανίδας
χήρας στη συνοικία των Ιταλών
μεταναστών στη Λουιζιάνα της Αμερικής.
Απλή, αλλά γεμάτη συναισθήματα, αποτραβιέται ωστόσο οικειοθελώς από τον έξω
κόσμο μετά το θάνατο του αγαπημένου της συζύγου και ορκίζεται πίστη στη μνήμη
του και εγκράτεια, παρά την πληθωρικότητά της. Δουλεύει ως μοδίστρα, ενώ την
ίδια συμπεριφορά και τρόπο ζωής επιβάλλει και στην κόρη της, τη δεκαπεντάχρονη
Ρόζα. Ωστόσο, η Ρόζα είναι ερωτευμένη με έναν ναύτη, τον Τζακ Χάντερ, ο οποίος
γνωρίζει τη μητέρα της και υπόσχεται ότι οι σκοποί του για την κόρη της είναι
αγνοί.
 |
| http://nms-tv.com/ |
Τα πράγματα όμως αλλάζουν όταν στη ζωή της
Σεραφίνας εμφανίζεται ένας άγνωστος άντρας, ο Αλβάρο Μαντζακαβάλλο, οδηγός
φορτηγού, με το ίδιο τατουάζ, σαν του άντρα της, ένα "τριαντάφυλλο στο
στήθος". Η Σεραφίνα αντιστέκεται στις επιθυμίες της σάρκας, αλλά τελικά
υποκύπτει όταν μαθαίνει πως ο μακαρίτης άνδρας της την απατούσε με την Εστέλλα
Χοχενγκάρντεν και συμμετέχει στη "διονυσιακή λατρεία".
Το έργο και η προσωπική ζωή του
συγγραφέα
Ο Τένεσι Ουίλιαμς έγραψε το έργο αυτό κατά τη
διάρκεια της πολύχρονης σχέσης του με τον Ιταλό
μετανάστη Φρανκ Μέρλο κι είναι το μόνο του έργο με ευτυχή κατάληξη. Το έργο
περιέχει πολλές προσωπικές νύξεις: ο Μέρλο ήταν οδηγός φορτηγού πριν
εγκατασταθεί στο σπίτι του συγγραφέα, ενώ ακόμα υπάρχει κι η αφιέρωση «Στον
Φρανκ, σε ανταπόδοση για τη Σικελία».
 |
| http://theatreworld.wordpress.com/ |
Γλυκό πουλί της νιότης
Ο νεαρός και φιλόδοξος Τσανς Γουέιν επιστρέφει
στην πόλη όπου γεννήθηκε
μαζί με την άλλοτε διάσημη ηθοποιό Αλεξάνδρα ντελ Λάγκο - σε μια πόλη
μεταλλαγμένη, υποταγμένη στους σκληρούς νόμους μιας πραγματικότητας στην οποία
βασιλεύει η βία, το δίκαιο του ισχυρότερου και ο ρατσισμός. Οι δυο τους,
κυριευμένοι από τρόμο μπροστά στο Χρόνο που κυλάει αδυσώπητα, βρίσκουν
καταφύγιο, μέσα από τεχνητούς παραδείσους, σε μια απατηλή ζωή που προσδοκούν
ότι θα τους χαρίσει η τέχνη και η δόξα. Όμως
αυτή η απόδραση τους αφήνει με άδεια χέρια.
Γραμμένο το 1959, το Γλυκό πουλί της νιότης, από τα πιο γνωστά και αγαπημένα
έργα του Τενεσί Ουίλιαμς, ανεβαίνει για πρώτη φορά στο Εθνικό Θέατρο. Ένα έργο
για την ελεύθερη πτώση δύο ανθρώπων από το όνειρο στην ωμή πραγματικότητα, σε
μια παράσταση, με πολύ ενδιαφέρουσα διανομή, που υπόσχεται να φωτίσει με
ξεχωριστό τρόπο ένα αριστούργημα, σε σκηνοθεσία της Έφης Θεοδώρου. http://www.n-t.gr/
ΠΗΓΕΣ Ι)ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου