Το συνέδριό μας έχει μεν ως τίτλο «Η ποίηση σήμερα», αλλά το μέλλον βρίσκεται ήδη εδώ.
Αναφερόμαστε, σε αυτό το συνέδριο, σε μια τέχνη που μπορεί να ανατρέψει, και με κάποια μορφή της ανατρέπει, τη βεβαιότητα, την εδραιωμένη σκέψη και πραγματικότητα. Μια μορφή της ποίησης είναι αυτή, διότι υπάρχει και η άλλη, που κινείται με τη διεύθυνση και τη φορά της κοινωνίας και, κατά συνέπεια, δεν ανατρέπει τίποτα.
Η ποίηση έχει μορφές, όπως την ορατή και την αόρατη (ή την πιο δύσκολα ορατή). Γοητεύει με την ορατή πλευρά της και κατακτά με την αόρατη.Όσοι αποδέχονται μόνο ό,τι αντιλαμβάνονται τα μάτια της σάρκας, θα αρκεστούν στην ανάγνωση του πρώτου επιπέδου.
Το ορατό τμήμα ενός ποιήματος είναι οι λέξεις, η ομοιοκαταληξία, τα καλολογικά στοιχεία (παρομοιώσεις, προσωποποιήσεις, κοσμητικά επίθετα κλπ). Η ορατή μορφή των ποιημάτων διακρίνεται σε είδη όπως επική ποίηση, λυρική, δραματική κ.α. Υπάρχουν ποιήματα με ομοιοκαταληξία και χωρίς, σονέτα, ακροστιχίδες, χάικου και άλλα πολλά. Πολύ σημαντικά και τεχνικώς δύσκολα, όλα.
Η ποίηση επιδρά στον αναγνώστη.Ορατή επίδραση είναι ότι η ανάγνωση ποιημάτων βελτιώνει το λεξιλόγιο, τις γλωσσικές δεξιότητες. Η αξία ενός ποιήματος, βέβαια, δεν περιορίζεται μόνο στην ορατή του μορφή-πλευρά.Ο ποιητής καλείται, με σύμβολα-λέξεις, να μας οδηγήσει στην αόρατη πλευρά του ποιήματος, στο κρυμμένο νόημα(εικόνες-έννοιες).
Η ποίηση απευθύνεται ή θα ήταν καλό να απευθύνεται όχι μόνο στα συναισθήματά μας αλλά και στο Πνεύμα μας. Πνεύμα, από το οποίο είναι κάποιοι ποιητές και από το οποίο σίγουρα δεν θα είναι κάποιοι ποιητές του μέλλοντός μας.
Η ποίηση αποτελεί μια οδό κατανόησης της ζωής και της προσωπικής μας ζωής. Αλλάζουμε επίπεδο. Από την πραγματικότητα των μικρών και των μικροτήτων, περνάμε σε μιαν άλλη. Διότι δεν υπάρχει μόνο μια πραγματικότητα. Το νιώθουμε αυτό μελετώντας την ποίηση. Η ποίηση διεισδύει στην ουσία των πραγμάτων και των φαινομένων, στη ζωή την υλική και την πνευματική. Επιδρά αοράτως και σμιλεύει την ψυχή μας και επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου μας.Μη ορατή άμεσα επίδραση προκαλείται όταν η ποίηση αναγκάζει τον αναγνώστη να σκεφτεί σε βάθος, να αποκρυπτογραφήσει το νόημα πίσω από τις λέξεις, ευεργετώντας, έτσι,τη φαντασία του.
Επιστήμονες μελέτησαν την επίδραση της ποίησης στην εγκεφαλική λειτουργία. Καθώς αντιμετωπίζουμε τις αναπάντεχες λέξεις και φράσεις και τα βαθιά νοήματα, προκαλείται έντονη ηλεκτρική δραστηριότητα στον εγκέφαλο, ευνοώντας τον στοχασμό, την αυτοπαραρατήρηση και βελτιώνοντας την ικανότητα προσοχής. Μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που ανακαλούν στη μνήμη τους στίχους ποιημάτων είναι λιγότερο ευάλωτοι στη νόσο Αλτσχάιμερ.Δημιουργούνται βιβλιοπωλεία – φαρμακεία βασισμένα στα λόγια του ποιητή JohnMilton “οι κατάλ-ληλες λέξεις έχουν την δύναμη να μαλάζουν τα καρκινώματα ενός ταλαιπωρημένου νου και είναι σαν βάλσαμο στις διαπυημένες πληγές ”.
Σήμερα, λοιπόν, αυτά συμβαίνουν σχετικά με την ποίηση. Μόνο; Όχι.
Πήραν τον έρωτα από τους ποιητές; Σήμερα, γι’ αυτόν μιλούν οι βιοχημικοί, οι επιστήμονες των υπολογιστών και οι νευροφυσιολόγοι. Αυτό δεν είναι απαραιτήτως κακό. Αλλάζει μορφή η ποίηση; Μα δεν ήταν ποτέ αποκλειστικά ερωτικό το αντικείμενό της. Κάποιοι ποιητές αλλάζουν αντικείμενό. Κάποιοι αλλάζουν, απλώς, οπτική.
Μια ποίηση καθορισμένη από αλγορίθμους και γραμμένη από ποιητές-ρομπότ, είναι το άμεσο μέλλον.Καταργούνται οι άνθρωποι ποιητές;Εάν ισχύει ότι ο άνθρωπος είναι πνεύμα, πλήρης αντικατάστασή του από την τεχνητή νοημοσύνη δεν θα υπάρξει.
Μέχρι να συμβούν στην καθημερινότητά μας όλα αυτά, ας μελετάμε, ας σκεπτόμαστε και ας αφήνουμε την ποίηση να μας ταξιδεύει. Ας μην την αποφεύγουμε και ας μην παραμένουμε στην παραλία.Ο άνθρωπος, παλεύοντας ακατάπαυστα με τα κύματα, άλλοτε βυθίζεται, άλλοτε επιπλέει κι άλλοτε πάλι, πιάνει σε αχαρτογράφητα νησιά. Όσο υπάρχει ακόμη Πνεύμα στην Ποίηση, ας μην μένουμε στη γραμμή που αφήνουν τα κύματα στον γιαλό. Ας κολυμπήσουμε και ας παλέψουμε μαζί τους. Διαφορετικοί, θα γυρίσουμε, πνιγμένοι ποτέ.
Χρήστος Παπουτσής
Συνέδριο «Η ποίηση σήμερα» -«Βίλα Στέλλα» Νέο Ηράκλειο Αττικής, 8/2/2020
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου