Όπως εύστοχα ξεκινά το βιβλίο με τον στίχο : «συστολές - διαστολές της ψυχής», τα 33 τετράστιχα του Ζώη Μπενάρδου μας πλημμυρίζουν με συναισθήματα και μας προβληματίζουν αναφορικά με το ζύγι της ζωής, τη χαρά και τη λύπη, τη μοναξιά και τη συντροφικότητα, την αγάπη και τη σιωπή, την αλήθεια και το ψέμα. Ο ποιητής Ζώης Μπενάρδος με την τέταρτη αυτή ποιητική του συλλογή με τίτλο «33 Σκόρπια Τετράστιχα» που εκδόθηκε το 2009 από τις εκδόσεις Δρόμων, μας ξαφνιάζει ευχάριστα. Χωρίς βερμπαλισμούς και κομπορρημοσύνες, με απλότητα και απτότητα, με ρεαλισμό και δόση υπερρεαλισμού όπου απαιτείται, μας εξιστορεί τα μύχια της ψυχής, τους προβληματισμούς της καθημερινότητας, την αγάπη και τον έρωτα, τα όνειρα και τις προσδοκίες με τον δικό του προσωπικό τρόπο, με ύφος λιτό και διαυγές, γεμάτο αγάπη και τρυφερότητα. Ο άνθρωπος πρωτοστατεί, είναι πάντα στο κέντρο. Ακολουθεί ο Θεός και η φύση. Αυτός ο φυσιοκεντρισμός του μας ταξιδεύει ρομαντικά σε άλλες εποχές, όπου ο ρυθμός της αστικότητας εξέλειπε.
Γράφει:
«Ποτέ μη σκοτώσεις τον άνθρωπο μέσα σου
τη φύση γύρω σου
τον Θεό σου…»
Αυτή του η Οικουμενικότητα, ο ανθρωποκεντρισμός του είναι χαρακτηριστικός σε πάμπολλα τετράστιχα, σημάδι επιρροής του από τους μεγάλους ποιητές του Μεσοπόλεμου, όπως ο Γιάννης Ρίτσος. Όμως το ύφος του είναι ξεχωριστό και μοναδικό, η πένα του βουτάει κατευθείαν στο μελάνι της ψυχής και γράφει από καρδιάς:
«Έρωτας είναι … Να ματώνεις την καρδιά σου για ένα τριαντάφυλλο…
Αγάπη είναι να ματώνεις την καρδιά σου με το τριαντάφυλλο»
Η υπερβατικότητα και το μεταφυσικό στοιχείο είναι διάχυτα στην ποίηση του μέσα από το αντίθετό τους …το εφήμερο της ύλης:
«Ένα λουλούδι ανθίζει
ένας άνθρωπος γεννιέται…
Ένα άνθος τσάκισε,
ένας άνθρωπος έφυγε νωρίς».
Οι αντιθέσεις παίζουν σημαντικό ρόλο στα 33 αυτά τετράστιχο, θα λέγαμε ότι σηματοδοτούν την υφολογία της γραφής. Τα σχήματα λέξεων που συναντάμε αρκετά συχνά είναι κοινωνικοφιλοσοφικά και ενίοτε φυσιοκεντρικά. Κάποια από αυτά ενδεικτικά είναι: «δάκρυ-πέτρα, φως-σκοτάδι, αγάπη-σιωπή, γέλιο-δάκρυ, αλήθεια-ψέμα, μετάνοια-υπεροψία, εφήμερο-αιώνιο». Μέσα από αυτές τις αντιθέσεις πετυχαίνετε η αφύπνιση του αναγνώστη και ο στοχασμός του πάνω στα προσωπικά του βιώματα. Πετυχαίνετε ταύτιση, βασικό κριτήριο μιας πετυχημένης ανάγνωσης και περαιτέρω μιας εύστοχης και ευδόκιμης γραφής.
Τα όνειρα παίζουν καταλυτικό ρόλο στην ποίησή του, όμως το δάκρυ και η σιωπή έρχονται για να πετρώσουν το ακατόρθωτο. Η μελαγχολία κι ο λεπτός σαρκασμός οδηγούν στη συνειδητότητα του εφήμερου, την αδυναμία ολοκλήρωσης της ευτυχίας χωρίς τον εναγκαλισμό της ετερότητας.
«Ξεχασμένα πλέον τα όνειρα
μιας ζωής που άφησες κι έφυγε..
Ότι ακόμα απόμεινε δικό σου
είναι το δάκρυ που πέτρωσε!»
Ο ποιητής μας αρέσκεται στην ενόραση της αλήθειας, του φωτός της καρδιάς, απεχθάνεται τη σκιά, τους ψεύτικους καθρέπτες. Η απληστία και η αλαζονεία είναι θέματα που θίγονται με ρεαλισμό και ενσυναίσθηση (τον καθρέπτη μισείς, γιατί σε βλέπει). Στην αντίπερα όχθη η παιδικότητα και η αγάπη κερδίζουν έδαφος, νοηματοδοτούν την ύπαρξη:
«Μας είπες λόγια καρδιάς και λύγισες την υπεροψία μας.»
Η φύση, κεντρικός πυλώνας της γραφής του, ανάσα της ύπαρξης, τοποθετεί τον άνθρωπο στο κέντρο, ως ιερέα της, άλλοτε πρωτομάστορα και άλλοτε δυνάστη της. Στο χέρι του είναι η ευγονία ή η καταστροφή της.
«Το σπουργίτι παίζει κιθάρα
Ο κότσυφας παίζει βιολί
Το αηδόνι τραγουδάει
Ο άνθρωπος τα σκοτώνει.»
Η αστική ζωή δεν του ταιριάζει, ο άνθρωπος νοείται ως μέρος του σύμπαντος. Τα χτίσματα είναι περιττές αναγκαιότητες, τείχη που περιφρουρούν, και άλλοτε εγκλωβίζουν στη μοναξιά, που οδηγεί στο απρόσωπο της συνύπαρξης.
«Χωριό: Mια αγκαλιά σπίτια
λησμονημένα στην ύπαιθρο…
Πόλη: Mια ηλικιωμένη που νομίζει
πως είναι ακόμα όμορφη…»
Ο συγγραφέας Ζώης Μπενάρδος αρέσκεται στην αλήθεια και μισεί τον καθωσπρεπισμό. Με τρυφερότητα και διάχυτη ευαισθησία μιλά για τη φύση, τον Θεό και τον άνθρωπο. Πίσω από τις λέξεις του ηχεί η δύναμη της ψυχής του, μιας ψυχής που αγαπά τον άνθρωπο, που τον τοποθετεί στην καρδιά του κόσμου. Χωρίς λέξεις εκκωφαντικές αλλά με απλότητα και τρυφερότητα αφουγκράζεται τα σπουδαιότερα ζητήματα που ταλανίζουν τον άνθρωπο: την αγάπη, τη μοναξιά, την αλήθεια, την προδοσία. Ο λόγος του, απλός, μα όχι απλοϊκός, βαθύς και φιλοσοφικοκεντρικός με μια ισχυρή δόση ρεαλισμού μας τοποθετεί θεατές της δικής του κοσμοθεωρίας για να μας ευαισθητοποιήσει και να μας προβληματίσει.
Έχοντας νου και καρδιά σε πλήρη ισορροπία μας προτρέπει χωρίς να μας καθοδηγεί λέγοντάς μας:
«Στο περιβόλι της καρδιάς
ανθίζουν τα τριαντάφυλλα.
Ανθίζουν και τα αγκάθια.
Ο περιβολάρης Νους ας φροντίσει.»
Χρύσα Νικολάκη
Κριτικός Λογοτεχνίας/Συγγραφέας
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου