--Απολλωνία---
"Πέτρα στην πέτρα η Ελλάδα
η ραχοκοκαλιά της γης.
Πέτρα στην πέτρα τα νησιά μας
τα πετροκάραβα της γης!
Ένα φορτίο ασήκωτο,
πολύχρωμο,σκληρό,
ένα φορτίο ατέλειωτο,
ψυχρό μα και φτηνό...
Κι αστείρευτο μαζί
να ζωογονεί τον έρωτα
τ'ανθρώπου με τη γη..."
Αντ.Τρούλλος
Αν υπάρχει ένα Κυκλαδονήσι που να έχει κάτι για όλους,αυτό σίγουρα είναι η Σίφνος. Η κοσμοπολίτικη Χώρα της μπορεί να βγάλει off και την πιο ορκισμένη παρέα ξενύχτηδων 20άρηδων,το ρομάντζο όμως δε λείπει από τους άλλους κουκλίστικους οικισμούς της,όπως το περίφημο Κάστρο.Μεγάλες αμμουδιές,βοτσαλωτοί κολπίσκοι, ρηχά νερά,αλλά και απομόνωση για ερημίτες,είναι όλα στο… μενού των παραλιών της.Προσθέστε σε όλα αυτά και μια πλούσια λαϊκή παράδοση,για τους λάτρεις της πατριδογνωσίας,και μια από τις καλύτερες κουζίνες των Κυκλάδων για τους απανταχού foodies,κι έχετε μερικούς μόνο από τους λόγους για τους οποίους η Σίφνος είναι απλώς υπέροχη!
Μια Χώρα… Απολλώνια!
Απολλωνία,για την ακρίβεια,αλλά απολλώνια είναι η ομορφιά της.Παραδοσιακά κυκλαδίτικη,με τα λευκά γαλαζόπορτα σπιτάκια της να απλώνονται σε τρεις ξεχωριστούς λόφους και διαδαλώδη σοκάκια να ελίσσονται ανάμεσά τους,η Απολλωνία μπορεί να γεμίσει ολόκληρα απογεύματα των καλοκαιρινών μας διακοπών.Τα οποία απογεύματα θα εξελιχθούν σε βράδια, κι αυτά σε πρωινά,γιατί στο περίφημο «Στενό» με τα μπαράκια κανείς δεν θέλει να πάει για ύπνο πριν ανατείλει ο ήλιος...
Ηρώ Κουνάδη
Οι αρχαιολόγοι χρονολογούν τις πρώτες οικιστικές εγκαταστάσεις σε παράκτιες περιοχές της Σίφνου στο δεύτερο μισό της 3ης χιλιετίας π.Χ. Ενα εξαιρετικό δείγμα μυκηναϊκής οχύρωσης στις Κυκλάδες είναι η ακρόπολη του Αγίου Ανδρέα, νότια της Απολλωνίας, που χρονολογείται από το 1300-1100 π.Χ Οι οχυρώσεις του οικισμού φαίνεται ότι ανακαινίστηκαν στη διάρκεια των Γεωμετρικών χρόνων, στην Κλασική και στην Ελληνιστική εποχή.
Η αρχαία πόλη της Σίφνου κτίστηκε στο λόφο του Κάστρου και φαίνεται ότι κατοικήθηκε κατά την Εποχή του Χαλκού (3200-1100 π.Χ.). Το νησί εποικίστηκε γύρω στα 1000 π.Χ. από Ιωνες της Αττικής και, σύμφωνα με τον Στέφανο Βυζάντιο, ο Αλκήνωρ ήταν ο ηγεμόνας της ιωνικής αποικίας. Ο ίδιος συγγραφέας αναφέρει ότι εκτός από τη Σίφνο, στο νησί υπήρχαν και οι πόλεις της Απολλωνίας και της Μινώας. Στη πόλη της Σίφνου ξεχώριζε η Αγορά και το Πρυτανείο που ήταν κτισμένα από παριανό μάρμαρο. Υπήρχαν και πολλά ιερά αφιερωμένα στην Αρτέμιδα Εκβατηρία, στον Απόλλωνα Εναγρο και στον Δία Επιβήμιο...
Η Σίφνος γνώρισε μεγάλη ακμή κατά τον 6ο αιώνα π.Χ, που οφείλονταν στα μεταλλεία αργύρου και χρυσού στον Αγιο Σώστη στη βορειοανατολική πλευρά. Με χρηματοδότηση από τη δεκάτη των εσόδων των χρυσορυχείων, το 525 π.Χ. οι Σιφνιοί ανήγειραν έναν ιωνικού ρυθμού Θησαυρό με σπουδαίο γλυπτό διάκοσμο, στο ιερό του Απόλλωνα στους Δελφούς...
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο και τον Παυσανία, τα μεταλλεία της Σίφνου εγκαταλείφθηκαν νωρίς, πιθανόν επειδή εξαντλήθηκαν, και κατά τους ιστορικούς χρόνους δεν θεωρείτο πλούσιο νησί. Ο μύθος λέει ότι ο Απόλλωνας κατέκλυσε με τα νερά της θάλασσας τα μεταλλεία, θέλοντας να τιμωρήσει τους Σιφνίους για τη μη απόδοση της δεκάτης στο Μαντείο των Δελφών.
Στα μέσα περίπου του 6ου αιώνα π.Χ. ο πλούτος της Σίφνου προκάλεσε την εκδίκηση των Σαμίων που κατέστρεψαν το νησί επειδή οι Σιφνιοί αρνήθηκαν να τους δώσουν δάνειο 10 ταλάντων. Για να φύγουν υποχρεώθηκαν να καταβάλλουν στους Σαμιώτες 100 τάλαντα!
Στην αρχαιότητα η Σίφνος ήταν γνωστή για τα πήλινα αγγεία της. Επίσης με την χρήση γλύφανου οι Σίφνιοι κατασκεύαζαν λίθινα δοχεία τα οποία όταν γέμιζαν με ζεστό λάδι γίνονταν μελανόχρωμα και πάρα πολύ σκληρά.
Στους ιστορικούς χρόνους οι κάτοικοι συμμετείχαν στη ναυμαχία της Σαλαμίνας προσφέροντας μια πεντηκόντορο. Μετείχαν στην Α΄ Αθηναϊκή Συμμαχία καταβάλλοντας αρχικά 3 τάλαντα, τα οποία αργότερα τριπλασιάστηκαν. Το 338 π.Χ. η Σίφνος βρέθηκε υπό την κυριαρχία των Μακεδόνων και τα νερά της έγιναν θέατρο των ναυτικών συγκρούσεων του μακεδονικού και του περσικού στόλου. Το 332 π.Χ. ο Μέγας Αλέξανδρος απομάκρυνε τους Πέρσες και την ίδια χρονιά οι πηγές αναφέρουν τη συνάντηση στο νησί του Σπαρτιάτη Αγι Γ’ με τον Πέρση στρατηγό Φαρνάβαζο. Αργότερα το νησί περιήλθε στον Αντίγονο και κατόπιν στους Πτολεμαίους. Το 145 π.Χ. η Σίφνος κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους και γνώρισε ακμή...
Για τη ζωή στο νησί κατά τη βυζαντινή περίοδο οι ιστορικές πηγές σιωπούν. Γνωρίζουμε ότι διοικητικά ανήκε στην Επαρχία των Νησιών και εκκλησιαστικά μέχρι τον 6ο αιώνα υπαγόταν στην επισκοπή Πάρου. Η Αλωση της Πόλης το 1204 από τους Φράγκους Σταυροφόρους έφερε τη Σίφνο στο Δουκάτο της Νάξου υπό τον Μάρκο Α΄ Σανούδο (1207). Ανακαταλήφθηκε από τον βυζαντινό στόλο για 35 χρόνια (1269-1307), και ύστερα από συνθήκη ειρήνης με τους Βενετούς παραχωρήθηκε στον Γιαννούλη Ντακορώνια. Τον τελευταίο άτεκνο απόγονο του οίκου Ντακορώνια διαδέχθηκε ο Νικόλαος Γκοζαντίνι, γιος του ηγεμόνα της Κύθνου και της Κέας Αγγελου Γκοζαντίνι. Παραχωρήθηκε δε το 1341 από τον δούκα της Νάξου ως τιμάριο στον ευγενή Βενετό Βερτούκιο Γριμάνι, ο οποίος ουδέποτε έγινε κύριος του νησιού. Ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα το 1537 κατέλαβε το νησί το οποίο ανακατελήφθη εκ νέου το 1568, κατά τον τουρκοβενετικό πόλεμο από τους Γκοτζαντίνι που έγιναν φόρου υποτελείς στην Υψηλή Πύλη.Το 1617 ο Αγγελος Γκοζαντίνι κηρύχθηκε έκπτωτος και το νησί ενσωματώθηκε οριστικά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία...
Στη διάρκεια όλων αυτών των αιώνων ο πληθυσμός της Σίφνου αποδεκατιζόταν από ποικιλώνυμους πειρατές. Ο περίφημος περιηγητής και χαρτογράφος Χριστόφορος Μπουεντελμόντι τον 15ο αιώνα περιγράφει τη λειψανδρία που έφθασε σε σημείο οι γυναίκες της Σίφνου να μη βρίσκουν συζύγους.Οι Σιφνιοί,μάλιστα, κατέβαλλαν ένα ιδιαίτερο φόρο, το «τουρκοτέλι», που αποδίδονταν στους πειρατές για να εξασφαλίσουν τη ζωή τους από τις ληστρικές επιδρομές τους...
Διακόσιες τριάντα πέντε εκκλησιές και μοναστήρια μετράει κανείς στη Σίφνο,απόδειξη για τη σημασία που είχε η θρησκευτική παράδοση στους κατοίκους του νησιού.Σκαρφαλωμένες πάνω σε δύσβατες πλαγιές και κορυφές λόφων,με περίεργα ονόματα όπως Παναγιά το Τόσο Νέρο ή Παναγιά τα Σκαλάκια ή Άγιος Ιωάννης ο Σιδερός,κάθε μια έχει τη δική της ιστορία που αξίζει να ανακαλύψετε.Μικρά λευκά στολίδια με λιτές γραμμές, πραγματικά αξιοθέατα – απόδειξη γι΄αυτό, πως μερικές έχουν χαρακτηριστεί ως ιστορικά μνημεία...
Με την παραχώρηση προνομίων από τον σουλτάνους Μουράτ Γ’ (1580) και Ιμπραήμ Α’ (1646), η Σίφνος γνώρισε περίοδο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Οπως και στα υπόλοιπα κυκλαδονήσια, αναπτύχθηκε ο θεσμός της αυτοδιοίκησης με την εκλογή επιτρόπων. Χαρακτηριστικό αυτής της περιόδου ήταν η ίδρυση στα τέλη του 17ου αιώνα Σχολής του Παναγίου Τάφου στο Κάστρο που λειτουργούσε για 300 μαθητές και ήταν γνωστή ως Κοινόν Παιδευτήριον του Αρχιπελάγους. Εκεί μάλλον δίδαξε και η μεγάλη μορφή του Νεοελληνικού Διαφωτισμού Ιώσηπος Μοισιόδακας...
Η οθωμανική κυριαρχία διακόπηκε από την παρουσία του ρωσικού στόλου (1770-1774).Επί εποχής του Κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια η Σίφνος ήταν ιδιαίτερη επαρχία στις Κεντρικές Κυκλάδες, και αποτελούσε διοικητικό κέντρο στο οποίο υπάγονταν η Μήλος και η Κίμωλος...
Κυριακάτικο φαγητό με εντοπιότητα, η ρεβιδάδα Σίφνου ηγείται των πιάτων με όσπρια της νησιωτικής ελληνικής κουζίνας. Μια (σχεδόν) σούπα με ρεβίθια, αργομαγειρεμένα όσο δεν παίρνει, σε σφραγισμένο πήλινο σκεύος, με ελάχιστα υλικά, αποκτάει όλα τα μαγικά χαρακτηριστικά της ‘μεγάλης γεύσης’.
Η σιφνέικη ρεβιθάδα είναι το ένα από τα δύο διάσημα φαγητά του κυκλαδίτικου νησιού –το άλλο είναι το μαστέλο...Η ρεβιθάδα υπήρξε η ανάπαυλα της νοικοκυράς και μαγείρισας·το φαγητό έμπαινε από το Σαββατόβραδο στο φούρνο και ήταν έτοιμο για να έρθει στο τραπέζι, μετά την εκκλησία της Κυριακής (κρίνοντας μάλιστα, από τον αριθμό των λευκών μοναστηριών και των γαλαζότρουλων εκκλησιών,η θρησκευτική παράδοση θησαυρίζεται στη Σίφνο).
Τα ρεβίθια ψήνονταν για ώρες στον ξυλόφουρνο, σιγόβραζαν στο κλειστό σκεύος και μέλωναν στο περίσσιο ελαιόλαδο, αγκαλιασμένα με τα κρεμμύδια και τη δάφνη ή τη ρίγανη. Ακόμη και σήμερα, το παραδοσιακό τους μαγείρεμα στη Σίφνο δεν έχει αλλάξει. Στα χωριά της Μεροπίας (ένα από τα πολλά αρχαία ονόματα του νησιού),ο φούρναρης παραλαμβάνει τα καπνισμένα τσουκάλια των νοικοκυριών το βράδυ, για να τα παραδώσει μετά το δι’ ευχών...
Το βράδυ στη Σίφνο είναι… μονόδρομος.Ό,τι και να κάνετε,θα περάσετε από το διάσημο Στενό της Απολλωνίας.Μπαράκια,εστιατ
Στην Σίφνο την Κυριακή του Πάσχα,μετά την νηστεία της Μεγάλης Εβδομάδας και σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ελλάδα,στο μεσημεριανό τραπέζι δεν υπάρχει σουβλιστό αρνί ή κατσίκι αλλά μια τοπική σπελιαλιτέ που ονομάζεται μαστέλο!
Το μαστέλο είναι αρνάκι ή κατσικάκι της γάστρας το οποίο στην Σίφνο μαγειρεύεται στο φούρνο σε ειδικό πήλινο σκεύος που κατασκευάζουν όλοι οι αγγειοπλάστες του νησιού και ονομάζεται επίσης μαστέλο.
Στην βάση του σκεύους εσωτερικά τοποθετούνται στρώσεις από κληματόβεργες οι οποίες δημιουργούν μια μικρή σχάρα που επιτρέπει στο κρέας να στραγγίζει από τα υγρά του.Τα λίπη με τον τρόπο αυτό καταλήγουν στον πάτο του μαγειρικού σκεύους χωρίς να έρχονται σε επαφή με το κρέας κατά την διάρκεια του ψησίματος στο φούρνο.
Σίφνος και μαστέλο πάνε πακέτο αφού η εξαιρετική του γεύση το επέβαλε από φαγητό της Κυριακής του Πάσχα σε φαγητό για όλο τον χρόνο. Σήμερα πλέον στην Σίφνο οι επισκέπτες μπορούν να απολαύσουν το μαστέλο κατά την διάρκεια των καλοκαιρινών τους διακοπών. Ωστόσο, όπως έχουμε διαπιστώσει, το πιο νόστιμο μαστέλο σερβίρουν τα εστιατόρια του νησιού που διαθέτουν φούρνο με ξύλα!
Ο φούρνος με τα ξύλα σε πολλά εστιατόρια της Σίφνου βρίσκεται σε περίοπτη θέση στον εξωτερικό χώρο και δεν θα είναι δύσκολο να τον εντοπίσετε. Το ψήσιμο του μαστέλου στον ξυλόφουρνο διαρκεί, ανάλογα με την δύναμη της φωτιάς, περίπου πέντε ώρες.
Εκτός από το ειδικό πήλινο σκεύος του μαστέλου, τις κληματόβεργες, το ντόπιο αρνί ή το κατσίκι και τον ξυλόφουρνο η συνταγή για το μαστέλο απαιτεί ακόμη κόκκινο κρασί Σίφνου για το μαρινάρισμα, ψιλοκομμένο άνηθο, αλάτι και πιπέρι.
Γενική άποψη από τον Άγιο Σπυρίδωνα της Απολλωνίας,με τα χωριά Π.Πετάλι-Αρτεμώνα-Αγ.Λουκά
Εξάμπελα.
Τα Εξάμπελα είναι ο τελευταίος οικισμός που συναντάμε ερχόμενοι από το λιμάνι των Καμαρών.Το όνομα του οικισμού Εξάμπελα (ξερά και χερσωμένα αμπέλια) υπενθυμίζει στον επισκέπτη ότι κάποτε υπήρχαν στην περιοχή αμπέλια που αργότερα εγκαταλείφθηκαν και σήμερα έγιναν πλέον χωράφια...
Στην είσοδο του χωριού είναι οι Αράδες,δηλαδή οι σειρές από δέκα περίπου ανεμόμυλους μαρτυρούν το πλούσιο αιολικό δυναμικό της Καταβατής.Οι ανεμόμυλοι είχαν εμφανιστεί πολλούς αιώνες πριν την Βυζαντινή περίοδο αλλά η χρήση τους γενικεύτηκε τότε,γνωρίζοντας ακόμα μεγαλύτερη διάδοση κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας.Οι ανεμόμυλοι στα Εξάμπελα, βρίσκονται ουσιαστικά στην ενδοχώρα της Σίφνου, στεγάζονταν σε κυλινδρικά, πέτρινα, διώροφα κτίρια. Στον επάνω όροφο βρισκόταν ο άξονας και το σύστημα μετάδοσης της κίνησης, ενώ στον κάτω όροφο γινόταν η άλεση και αποθήκευση των σιτηρών. Τα πτερύγιά τους κινούνταν από πανιά (ιστία) που ρυθμίζονταν ανάλογα με την ένταση του αέρα. Ένας ανεμόμυλος μπορούσε να αλέσει 20-70 κιλά σιτηρών την ώρα, ανάλογα με την ένταση και τη φορά του ανέμου. Σήμερα πλέον οι περισσότεροι ανεμόμυλοι διατηρούνται για λόγους τουριστικής προβολής...
Εξάμπελα.
Ο Νικόλαος Τσελεμεντές πριν γίνει βιβλίο ήταν ένας εκπληκτικός μάγειρας που γεννήθηκε και έζησε στα Εξάμπελα,ένα από τα όμορφα χωριά της Σίφνου. Ένα μόλις χιλιόμετρο έξω από την Απολλωνία, το χωριό δεν προσφέρεται μόνο για απογευματινές βόλτες στα δρομάκια του,αλλά και για sightseeing στο Μουσείο Βυζαντινής Τέχνης που φιλοξενείται στο Μοναστήρι της Παναγιάς της Βρύσης και στον αρχαίο πύργο του 6ου π.Χ. αιώνα...
Η Απολλωνία είναι παραδοσιακός οικισμός της Σίφνου και πρωτεύουσα του νησιού.Το όνομά της το πήρε από τον θεό Απόλλωνα.Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της απογραφής του 2011 έχει 869 κατοίκους και είναι ο μεγαλύτερος οικισμός του νησιού.Αποκαλείται επίσης και Σταυρί.(όνομα που αποδίδεται στην εκκλησία του Σταυρού ή στο σταυροδόμι που σχηματίζεται στο κέντρο του χωριού.)
Βρίσκεται πάνω σε τρεις λόφους στο κέντρο της Σίφνου και χαρακτηρίζεται από την παραδοσιακή κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική.Από το 1833 ως το 1836 αποτέλεσε πρωτεύουσα του δήμου Απολλωνίας ενώ στη συνέχεια ήταν πρωτεύουσα του δήμου Σιφνίων που προέκυψε από τη συνένωση των δύο δήμων του νησιού (Απολλωνίας και Αρτεμώνα - Κάστρου).Από το 1912 ως το 1997 διετέλεσε έδρα κοινότητας της επαρχίας Μήλου ενώ μετά τις αλλαγές του σχεδίου Καποδίστριας αναδείχτηκε πρωτεύουσα του δήμου Σίφνου.Στην Απολλωνία γεννήθηκαν ο σατιρικός ποιητής και δημοσιογράφος Κλεάνθης Τριαντάφυλλος και ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος Ζ'.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΚΕΙΜΕΝΑ : ΖΩΗ ΔΟΥΝΑ
πηγές πληροφοριών
http://e-sifnos.com/
https://el.wikipedia.org/
Δείτε το Β΄ μέρος εδώ
πηγές πληροφοριών
http://e-sifnos.com/
https://el.wikipedia.org/
Δείτε το Β΄ μέρος εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου