Το Ανάγλυφο της σκεπτόμενης Αθηνάς

Το ανάγλυφο της σκεπτόμενης Αθηνάς ή Αθηνά προ στήλης (προγενέστερος τίτλος) είναι αρχαίο αττικό ανάγλυφο από Παριανό μάρμαρο , και ένα από τα διασημότερα έργα του Μουσείου της Ακρόπολης. Βρέθηκε το 1888 στις ανασκαφές της Ακρόπολης και φιλοξενείται στο μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα με αριθμό καταλόγου   695

Με σκυμμένο το κεφάλι η Αθηνά ατενίζει συλλογισμένη μια ορθογώνια στήλη που βρίσκεται μπροστά της, το ορόσημο του ιερού της ή μια επιτύμβια στήλη ή ένα κατάλογο λογαριασμών του ιερού της, σύμφωνα με τις υποθέσεις που έχουν διατυπωθεί. Η στάση της θεάς και η απόδοση του ενδύματός της είναι τυπικά γνωρίσματα του αυστηρού ρυθμού. Χαρακτηριστικά της εποχής είναι ακόμη, η έντονη εσωτερικότητα της μορφής, και η προσπάθεια του καλλιτέχνη να αποδώσει τα συναισθήματα

Χαμηλά προεξέχει μια λεπτή ταινία που παριστάνει το έδαφος, στο οποίο επάνω στέκει η θεά Αθηνά. Το έδαφος του αναγλύφου ήταν χρωματισμένο με γαλάζια μπογιά όπως διαπιστώθηκε από την έρευνα. Το ίδιο χρώμα έφερε και η τετραγωνική επιμήκης στήλη που στέκει όρθια στο δεξί μέρος του αναγλύφου. Η στήλη ήταν διακοσμημένη με μια ταινία εν είδη επίκρανου. Η ενδυμασία της Αθηνάς αποτελείται από τα υποδήματα, αττικό χιτώνα χωρίς μανίκια με ζωσμένο απόπτυγμα, και κράνος τύπου κορινθιακού. Στέκει μπροστά στην στήλη, ελαφρά κλίνοντας μπροστά έχοντας το δεξί χέρι στην μέση ενώ με το αριστερό χέρι στηρίζει το δόρυ. Το κεφάλι είναι ελαφρά γερμένο προς τα κάτω. Το ανάγλυφο έχει διαστάσεις ύψος: 54 εκ., πλάτος: 32-31,5 εκ, πάχος: 0,5 εκ.

Η έκφραση της Αθηνάς εμπνέει μελαγχολία ή λύπη. Πιθανόν επειδή η στήλη να δηλώνει επιτύμβιο μνημείο των πεσόντων στρατιωτών των μηδικών πολέμων προς υπεράσπιση της πατρίδας.

Το ανάγλυφο βρέθηκε στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης νότια του Παρθενώνα, μεταξύ του κρηπιδώματος του ναού και του νοτίου τείχους της Ακρόπολης. Το σημείο αυτό ήταν ίσως το εργαστήριο κατασκευής γλυπτών κατά την επί Περικλέους οικοδόμηση του Παρθενώνα. Η διάσταση της Αθηνάς, το περίγραμμα των μορφών, και η διάπλαση των μελών του σώματος είναι κάλλιστα γνωρίσματα της τελειοποιημένης τέχνης. Οι πτυχές του χιτώνα δείχνουν ότι ο καλλιτέχνης δεν είναι απαλλαγμένος από την επίδραση της αρχαϊκής τέχνης. Το ανάγλυφο κατατάσσεται στου τελευταίους χρόνους του πρώτου ήμισυ του 5ου π.Χ. αιώνα.

K.ΠΑΛΑΜΑΣ "Τῆς Ἀθηνᾶς ἀνάγλυφο"

Πῶς ἀκούμπησες ἄπραγα τὸ δόρυ;

Τὴ φοβερή σου περικεφαλαία

βαριὰ πῶς γέρνεις πρὸς τὸ στῆθος, Κόρη;

Ποιὸς πόνος τόσο εἶναι τρανός, ὦ Ἰδέα,

γιὰ νὰ σὲ φτάση! Ὀχτροὶ κεραυνοφόροι

δὲν εἶναι γιὰ δικά σου τρόπαια νέα;

Δὲν ὁδηγεῖ στὸ Βράχο σου τὴν πλώρη

τοῦ καραβιοῦ σου πλέον πομπὴ ἀθηναῖα;

Σὲ ταφόπετρα βλέπω νὰ τὴν ἔχη

καρφωμένη μία πίκρα τὴν Παλλάδα.

Ὤ! κάτι μέγα, ἀπίστευτο θὰ τρέχη ...

Χαμένη κλαῖς τὴν ἱερή σου πόλη

ἢ νεκρὴ μέσ᾿ στὸ μνῆμα καὶ τὴν ὅλη

τοῦ τότε καὶ τοῦ τώρα, ὠιμένα! Ἑλλάδα;

1896

ΠΗΓΕΣ 
http://el.wikipedia.org/
http://odysseus.culture.gr/