Ταξιδεύοντας με τις Nότες: Η Μουσική της Ιρλανδίας

Ξεκινάμε από σήμερα ένα ταξίδι με προορισμό κάθε γωνιά της Γης. Σκοπός μας είναι να εξερευνήσουμε και να ανακαλύψουμε την μουσική αντίληψη κάθε τόπου.  Εισχωρώντας στην παραδοσιακή κουλτούρα κάθε προορισμού, θα παρατηρήσουμε τον τρόπο μουσικής έκφρασης και συνηθειών κάθε λαού, αναγνωρίζοντας τις ομοιότητες και τις διαφορές με άλλους. Δέστε καλά τις ζώνες σας και φέρτε μαζί σας μόνο την αγάπη σας για τη μουσική! Φύγαμε! Πρώτος προορισμός μας, η πανέμορφη Ιρλανδία.

Ας κάνουμε έναν γενικό πρόλογο, αναφερόμενοι στη μουσική παράδοση. Η παράδοση στη μουσική από τόπο σε τόπο, διαμορφώθηκε με τον ίδιο τρόπο που επικράτησαν και άλλες συνήθειες μιας τοπικής κουλτούρας. Η ντόπια ενασχόληση των κατοίκων ενός τόπου, σε συνδυασμό με την επιρροή που ασκήθηκε από τους προγόνους τους αλλά και την αλληλεπίδραση τους από τους γειτονικούς λαούς, διαμόρφωσε είδη μουσικής, μοναδικά και αυθεντικά. Η αυθεντικότητα προέρχεται από την ίδια τη φύση του ανθρώπου και τη ατομική του κατανόηση, που προκύπτει από το μοναδικό χαρακτήρα του, συν την ικανότητα της προσαρμογής του και αλληλεπίδρασης του με τους γύρω του. Κάθε ντόπια μουσική που θα έρθει λοιπόν στα αυτιά μας, είναι σίγουρα διαμορφωμένη και βελτιωμένη μέσα από τους αιώνες, για τις οποίες θα είμαστε σίγουροι μόνο για ένα πράγμα, κατά μεγάλο ποσοστό έμεινε αλώβητη μέσα από τις πολιτικές και πολιτιστικές αλλαγές κάθε τόπου.

Όλες οι μουσικές παραδόσεις που ευδοκίμησαν σε κάθε γωνιά της Γης, δεν είχαν μεγάλη αναγνώριση ανά τους αιώνες. Στο διάστημα ανάμεσα στον 20ο-21ο αιώνα και τον καταλυτικό ρόλο της βιομηχανικής επανάστασης όμως άλλαξαν εντελώς το σκηνικό. Εμφανίζεται μια καινούργια έννοια ως πολιτιστική κουλτούρα που ονομάστηκε παγκοσμιοποίηση, κατά την οποία όλοι οι κάτοικοι του κόσμου με την άνοδο της τεχνολογίας την ευκολία μετακινήσεων αλλά και για κερδοσκοπικούς λόγους, γνώρισαν κουλτούρες από όλο τον κόσμο, συνέδεσαν τις συνήθειές τους και διαμόρφωσαν μια πολυπολιτισμική στάση ζωής. Εξαίρεση δε θα μπορούσε να υπάρχει ούτε στη μουσική. 

Ιστορία

Η Ιρλανδική μουσική, είναι η παραδοσιακή folk μουσική που δημιουργήθηκε και καλλιεργήθηκε στο πανέμορφο νησί της Ιρλανδίας. Η Ιρλανδία είναι μια σχετικά νεοσύστατη χώρα σε σχέση με άλλες πολύ πιο αρχαίες, βέβαια κατοικείτο από αρχαιοτάτους χρόνους. Οι κάτοικοί της  ήρθαν σε αλληλεπίδραση με Βρετανικά φύλα (απ’ όπου προέρχονται), με Γαλλικά φύλα (Γαλάτες) αλλά και φυσικά με τη δύναμη των Βόρειων περιοχών της Ευρώπης, τους Βίκινγκς. Μέσα από τις σχέσεις τους με αυτούς τους λαούς, διαμόρφωσαν πολιτιστικές συνήθειες. Οι πρώτες καταγραφές Ιρλανδών μουσικών εμφανίζονται στην ιστορία κατά την ακμή αλλά και τα τέλη του Μεσαίωνα. Ενδεικτικά αναφέρονται ονόματα όπως οι: Connmhach Ua Tomhrair (ιερέας γύρω στο1011 μ.Χ) ή o Ruaidri mac Donnchad O Dalaigh (ένας από τους πιο ταλαντούχους βάρδους της εποχής του κατά το 1469). Πολλοί μουσικοί της εποχής αυτής, ταξίδεψαν σε όλη την Δυτική Ευρώπη, ήρθαν σε πολιτιστική επαφή με μουσικούς άλλων χωρών και αντάλλαξαν τις παραδόσεις τους.

Κατά τον 17ο αιώνα, οι μουσικοί που έπαιζαν άρπα, βοηθήθηκαν από τους Ιρλανδούς αριστοκράτες. Το 18ο αιώνα βέβαια, αυτή η συνήθεια σταμάτησε όταν η Γαλατική Ιρλανδία έπεσε. Σπουδαίοι μουσικοί της εποχής αναφέρονται οι Cearbhall Og O Dalaigh (1630), Turlough Carolan (1670-1738) και Arthur O’Neill (1792). Οι μουσικοί, όντας ήδη πλήρως καταρτισμένοι σε γνωστικό επίπεδο, συνέθεταν, έγραφαν και δημιουργούσαν μουσική με τα στάνταρ της εποχής και της κλασσικής δημιουργίας.

Κέλτικη άρπα

Το 19ο αιώνα, υπολογίζεται ότι 4,5 εκατομμύρια Ιρλανδοί μετανάστευσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, πολλοί ασχολήθηκαν με μουσική. Εκεί, αναβίωσαν την ιρλανδική  κουλτούρα των δύο προηγούμενων αιώνων με μεγάλη επιτυχία, κάνοντας τη μουσική της Ιρλανδίας πασίγνωστη στο πιο πολυπολιτισμικό κράτος του κόσμου. Η ιρλανδική παράδοση τότε έφτασε σε κάθε γωνιά της Γης, ώστε πλέον θεωρείται μια από τις πιο διαδεδομένες και αναγνωρισμένες folk μουσικές παραδόσεις στον κόσμο. Ακόμη, μέσω των πατριωτικών οργανισμών και συλλόγων, η μουσική παράδοση έγινε πασίγνωστη, διαδόθηκε και διατηρήθηκε περισσότερο από ποτέ.

Στα μέσα του 20ου αιώνα, όταν και η μουσική γνώρισε τεράστια αλλαγή σε δημιουργικό και συνθετικό επίπεδο λόγω της βιομηχανικής παραγωγής της, εκτός των Ceilidh συγκεντρώσεων (όπου μαζεύονταν σε λαϊκό επίπεδο και έπαιζαν, οπουδήποτε ή οργανωμένα, μουσική), εμφανίστηκαν πολλές ιρλανδικές μπάντες όπως The Chieftains, The Clancy Brothers and Tommy Makem, The Irish Rovers, The Dubliners και άλλες. Πολλές από αυτές γνώρισαν διεθνή επιτυχία και εκτίναξαν στα ύψη την αναγνωρισιμότητα της ιρλανδικής μουσικής παράδοσης.

Η παραδοσιακή μουσική της Ιρλανδίας περιλαμβάνει πολλά είδη μουσικής σύνθεσης και τραγουδιών. Τα τραγούδια για το ποτό που ρέει άφθονο, παραδοσιακά, στα στομάχια των Ιρλανδών, οι μελωδικές μπαλάντες, οι ύμνοι και οι θρήνοι είναι κάποιες βασικές θεματολογίες, τραγούδια τα οποία συνόδευαν με μουσική, αλλά πολλές φορές αποκλειστικά τα τραγουδούσαν. Επικεντρώνοντας καθαρά στη μουσική, μπορούμε να πούμε ότι η αναλογία χαρούμενων κομματιών με τα ήρεμα και μελαγχολικά είναι ακριβώς 50-50. Χρησιμοποιώντας πληθώρα οργάνων, όπως άρπες, τοπικά κρουστά, φτιαγμένα από δέρματα ζώων και πανιά, κιθάρα, μαντολίνο, μπάντζο, ακορντεόν και πολλά έγχορδα κατηγορίας βιολιού δημιουργούσαν μια άκρως μελωδική και ρυθμική σύνθεση, ικανή να την ξεχωρίσεις ανάμεσα σε πολλά ακούσματα. Το σήμα κατατεθέν της ιρλανδικής μουσικής κουλτούρας όμως βρίσκεται στη πληθώρα πνευστών. Φλάουτο, φλογέρα, σφυρίχτρα, φυσαρμόνικα, γκάιντα και άλλα πολλά ένδοξα πνευστά βρίσκονται σε όλες σχεδόν τις μουσικές συνθέσεις των Ιρλανδών.

To θρυλικό Bodhran, παραδοσιακό κρουστό

Οι πανέμορφες ιρλανδικές συνθέσεις είναι εμπνευσμένες από τον καθαρό αέρα των θαλασσών του Ατλαντικού ωκεανού, της όσφρησης του φρέσκου γρασιδιού απέραντων εκτάσεων Γης, της απέραντης θέας των βράχων της, του βροχερού τοπίου και της επόμενης μέρας και της μοναχικής ζωής των ποιμένων. Ένας λαός που βιώνει έντονα κάθε συναίσθημα, που χαίρεται με τη ψυχή του στις χαρές και λυπάται όσο λίγοι τις λύπες (ομοιότητα με τους Έλληνες έτσι;)  δε θα μπορούσε να αποτυπώνει καλύτερα τον ψυχικό του κόσμο στη μουσική. Μια μίξη κέλτικου, γαλατικού, βρετανικού, Βίκινγκ αλλά και ντόπιου ιρλανδικού πολιτισμού, έρχεται σε συνδυασμό για τη δημιουργία μιας εκ των πιο μοναδικών και αυθεντικών folk μουσικών συνηθειών της Ιστορίας.