Κορυφαία αντιστασιακή πράξη κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής. Υπήρξε αποτέλεσμα της συνεργασίας των δύο μεγαλύτερων αντιστασιακών οργανώσεων, του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ, υπό την υψηλή καθοδήγηση βρετανών κομάντος.
Στις 29 Σεπτεμβρίου 1942 μία ομάδα αποτελούμενη από δώδεκα κομάντος, με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Έντι Μάιερς και τον ελληνομαθή ταγματάρχη Κρις Γουντχάουζ, έπεσε με αλεξίπτωτα στην περιοχή της Γκιώνας. Ανάμεσά τους ήταν ο Ελλαδίτης Θεμιστοκλής Μαρίνος κι ένας Κύπριος με το κωδικό όνομα «Γιάννης». Σκοπός τους, να έλθουν σε επαφή με Ελληνες αντάρτες και να υλοποιήσουν την «Επιχείρηση Χάρλινγκ», που είχε σχεδιάσει το Συμμαχικό Στρατηγείο στο Κάιρο.
H κωδική ονομασία της επιχείρησης ήταν Επιχείρηση Harling. Σκοπός της επιχείρησης ήταν να διακοπεί η παροχή εφοδίων στις γερμανικές δυνάμεις του Ρόμελ στη Βόρεια Αφρική μέσω της Ελλάδας. Έτσι οι Βρετανοί, το καλοκαίρι του 1942 αποφάσισαν να στείλουν μια ομάδα σαμποτέρ για να ανατινάξουν το τμήμα της σιδηροδρομικής γραμμής που συνέδεε την Αθήνα με τη Θεσσαλονίκη. Οι υποψήφιες γέφυρες για ανατίναξη βρίσκονταν στις εξής τοποθεσίες: στο Γοργοπόταμο, στον Ασωπό και στη Παπαδιά. Η δεύτερη ήταν η προτιμώμενη, καθώς θα χρειαζόταν περισσότερο χρόνο να ανακατασκευαστεί, αλλά η επιλογή αφέθηκε εξ' ολοκλήρου στον αρχηγό της αποστολής, τον αντισυνταγματάρχη Edmund Charles Wolf Myers. Η Βρετανική ομάδα μετά την ολοκλήρωση της αποστολής θα εγκατέλειπε την περιοχή. Αυτή την περίοδο στην Ελλάδα, ομάδες ανταρτών είχαν αρχίσει να αναπτύσσονται στη Κεντρική Ελλάδα και στην Ήπειρο, κυρίως ο ΕΛΑΣ με αρχηγό τον Άρη Βελουχιώτη και ο ΕΔΕΣ με αρχηγό τον Ναπολέοντα Ζέρβα. Οι Βρετανοί θα έπρεπε να συνεργαστούν με τις ομάδες αυτές, καθώς γνώριζαν καλύτερα τις περιοχές και μπορούσαν να διαθέσουν τις δυνάμεις για την υποστήριξη των Βρετανών σαμποτέρ
Η βρετανική ομάδα αποτελούνταν από 12 άντρες, ήταν χωρισμένη σε τρεις ομάδες των τεσσάρων ανδρών και θα έπεφταν με αλεξίπτωτο από ξεχωριστά B-24. Η πρώτη απόπειρα έγινε στις 28 Σεπτεμβρίου αλλά απέτυχε. Η επόμενη προσπάθεια έγινε στις 30 Σεπτεμβρίου και οι δύο ομάδες έπεσαν στη περιοχή του όρους Γκιώνα στην Κεντρική Ελλάδα ενώ η τρίτη κοντά στο Καρπενήσι όπου συναντήθηκαν στα βουνά με τους αντάρτες του ΕΛΑΣ. Οι δύο πρώτες ομάδες κρύβονταν από τους Έλληνες και συνεχώς μετακινούνταν από περιοχή σε περιοχή για να μην ανακαλυφθούν από τους Ιταλούς. Τις πρώτες μέρες της αποστολής, οδηγούμενοι από Έλληνες οδηγούς, έκαναν αναγνώριση για την επιλογή του κατάλληλου στόχου. Τελικά επιλέχθηκε η γέφυρα στον Γοργοπόταμο, καθώς είχε περισσότερες πιθανότητες επιτυχίας. Φυλάγονταν από σχετικά λίγους Ιταλούς στρατιώτες, πρόσφερε καλή πρόσβαση, κάλυψη και γραμμή υποχώρησης για την ομάδα επίθεσης. Στις 2 Νοεμβρίου οι πρώτες δύο ομάδες ήρθαν σε επαφή με τον ΕΔΕΣ και στις 14 Νομεβρίου συναντήθηκαν με τη τρίτη ομάδα και τους άνδρες του ΕΛΑΣ
Η συνολική δύναμη της ομάδας ήταν 150 άνδρες, οι 12 Βρετανοί, 84 άνδρες του ΕΛΑΣ και 32 του ΕΔΕΣ οι οποίοι θα παρείχαν κάλυψη και θα εξουδετέρωναν τους Ιταλούς στρατιώτες που θα υπερασπίζονταν τη γέφυρα. Το σχέδιο προέβλεπε την επίθεση στις 23:00 της 25ης Νοεμβρίου. Δύο ομάδες ανταρτών θα έκοβαν τις γραμμές επικοινωνίας και από τις δύο πλευρές της γέφυρας και θα κάλυπταν την προσέγγιση προς τη γέφυρα, ενώ άλλοι 100 θα εξουδετέρωναν τους Ιταλούς στρατιώτες. Οι Βρετανοί σαμποτέρ, χωρισμένοι σε τρεις ομάδες, θα τοποθετούσαν τα εκρηκτικά, αμέσως μετά την εξουδετέρωση των φρουρών.
Στις 11 το βράδυ όλα τα τμήματα βρίσκονταν στις θέσεις τους. Έκοψαν τα τηλεφωνικά σύρματα και δόθηκε με πυροβολισμό το σύνθημα έναρξης της μάχης. Παράλληλα ξεκίνησε και το έργο των Σαμποτέρ οι οποίοι υπονόμευσαν με εκρηκτικά τις γραμμές του τρένου και τους πυλώνες της γέφυρας. Γύρω στις 1.30 σημειώθηκε η πρώτη έκρηξη. Την ώρα εκείνη κατέφθανε μια αμαξοστοιχία με ενισχύσεις απ' τη Λαμία (Λιανοκλάδι).Το τρένο είχε μπει στη γέφυρα ,όταν έγινε η έκρηξη και συνετρίβει μαζί με ένα τμήμα της. Λίγο αργότερα σημειώθηκε και δεύτερη έκρηξη και έτσι ολοκληρώθηκε η καταστροφή με επιτυχία .
Οι αντάρτες με ελάχιστες απώλειες συμπτύχθηκαν ικανοποιημένοι στο χωριό Μαυρολιθάρι όπου γιόρτασαν την νίκη. Οι απώλειες των Ιταλών ήταν 7 νεκροί, 5 τραυματίες και 2 αιχμάλωτοι. Μετά από λίγες ημέρες ,σε αντίποινα οι Γερμανοί εκτέλεσαν 26 Έλληνες από τα γύρω χωριά .
ΑΝΑΤΙΝΑΞΗ ΓΕΦΥΡΑΣ ΓΟΡΓΟΠΟΤΑΜΟΥ
“ Η σημασία της ανατίναξης της γέφυρας ήταν τεράστια . Κατ' αρχήν απέκοψε μια απ' τις αρτηρίες ανεφοδιασμού του Ρόμελ και διευκόλυνε τις επιχειρήσεις των συμμάχων στο μέτωπο της Αφρικής . Έπειτα έδωσε στους Γερμανούς να καταλάβουν ότι το αντάρτικο που είχαν υποτιμήσει, φούντωνε και για το λόγο αυτό καθήλωσαν στην Ελλάδα μεραρχίες οι οποίες θα τους χρησίμευαν σε αλλά κρίσιμα μέτωπα (π.χ. Αφρική, Ρωσία).
Η επιχείρηση αποτέλεσε σημαντική επιτυχία για τους Βρετανούς σαμποτέρ και την μεγαλύτερη επιχείρηση τους μέχρι τότε κατά τη διάρκεια του πολέμου. Επίσης προέβαλε την ανάγκη δράσης αντάρτικων ομάδων, ενίσχυσε τη δημιουργία κινημάτων αντίστασης και ενίσχυσε το ηθικό της κατεχόμενης Ελλάδας. Για τους αντάρτες του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ ωστόσο, ήταν η τελευταία συνεργασία ενάντια στις δυνάμεις κατοχής. Ένα μήνα αργότερα ξεκίνησαν οι πρώτες διενέξεις των δύο οργανώσεων που κατέληξαν αργότερα σε εχθροπραξίες μεταξύ τους αλλά και με άλλες ομάδες ανταρτών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου