Ασυνήθιστα Μουσικά Όργανα-Banjo

Πολλοί θα αναρωτιέστε γιατί ασχολούμαστε με ένα πολύ συνηθισμένο όργανο όπως το banjo αλλά καλύτερα να επαναπροσδιορίσουμε τον στόχο της συγκεκριμένης στήλης. Μπορεί ένα όργανο να είναι πολύ γνωστό και διαδεδομένο, όμως εξακολουθεί να έχει άγνωστες ρίζες και οι γνώσεις μας να είναι ελλειπείς πάνω σε αυτό. Το Banjo είναι ένα όργανο με πλούσια και ενδιαφέρουσα ιστορία.

Μουσικό όργανο: Banjo
Κλάση: Έγχορδο
Ανακαλύφθηκε: 18ο αιώνα
Χώρα: Σενεγάλη ή Γκάμπια αλλά τελειοποιήθηκε στην Αμερική

Η ιστορία του οργάνου μας πάει περίπου 4 αιώνες πίσω(!) όταν οι κατακτητές της Αμερικής Βρετανοί, Γάλλοι, Ισπανοί και Πορτογάλοι, απήγαγαν χιλιάδες ανθρώπους κυρίως από την Δυτική Αφρική, μεταφέροντας τους με καράβια στην νεοσύστατη ήπειρο, ως σκλάβους εργασίας. Οι άνθρωποι αυτοί μεταφέρθηκαν σε όλη την ήπειρο (κυρίως Βόρεια Αμερική), εισήλθαν στο σύστημα αποικιοκρατίας κάθε περιοχής και δούλεψαν με μόνο αντίτιμο το φαγητό σε αρχοντικά σπίτια, δημόσια έργα και στα λιμάνια. Οι Αφρικανοί, ανεξαρτήτου χώρας προέλευσης, κατάφεραν να κουβαλήσουν μαζί τους, στην απέλπιδα προσπάθεια επιβίωσης, κάποια στοιχεία της κουλτούρας τους, την κληρονομιά τους και τις παραδόσεις τους. Μαζί με αυτά, πολλά όργανα διατηρήθηκαν και μεταφέρθηκαν στην Αμερική. Ένα πρώιμο σε μορφή όργανο που ήταν διαδεδομένο ανάμεσα στους σκλάβους, ήταν ο πρόγονος του banjo. Εκεί εξελίχθηκε, τελειοποιήθηκε και παρουσιάστηκε στους κατακτητές και τους ελεύθερους λαούς της Αμερικής, οι οποίοι το αφομοίωσαν με μεγάλη προθυμία.

Πολλά Αφρικανικά όργανα όπως το kora, έχουν ίδια μορφή και τρόπο λειτουργίας. Έτσι πολλοί θεωρούν ότι το banjo προήλθε από αυτό, αν και τα αφρικανικά όργανα, διαφέρουν στη μορφολογία από τα πρώιμα αμερικάνικα αφρικανικά όργανα. Το όνομα banjo ακούγεται πολύ παράξενο έτσι; Ακόμα και γι αυτό υπάρχουν πολλές θεωρίες, με τις πιο διαδεδομένες να είναι ότι προέρχεται από τον όρο mpanza της διαλέκτου Kimbundu (Ανγκόλα), αλλά και την ετυμολογική θεωρία ότι προέρχεται από την Πορτογαλική λέξη bandore ή από την Ισπανική bandurria. Η τελευταία θεωρία συγκρίνει τη λέξη με τα υλικά του οργάνου, λέγοντας ότι προήλθε από το bamboo, από το οποίο φτιάχνεται ο λαιμός του.

aφρικανικό Kora

Ακόμη, πολλές εθνότητες σε κάθε γωνιά της Γης, έχουν παρόμοια όργανα, περιπλέκοντας ακόμη περισσότερο την ιστορία του. Στην Ιαπωνία το shamisen, στην Περσία το tar, ή στο Μαρόκο το sintir είναι κάποια από αυτά, συμπληρώνοντας τις παραλλαγές του οργάνου που βρίσκονται σε κάθε γωνιά της Αφρικής (Ακτή Ελεφαντοστού, Σενεγάλη, Μαλί, Γουινέα).

ιαπωνικό Shamisen

Το banjo είναι όργανο 5 χορδών, με ηχείο και λαιμό. Κουρδίζεται και έχει συγκεκριμένες νότες. Παίζεται κυρίως με 2 τρόπους. Η πρώτη ονομάζεται rolls, όπου με το δεξί χέρι(αν είσαι δεξιόχειρας) παίζοντας με τα δάχτυλα, ακολουθείς ένα ίδιο τέμπο παιξίματος 8 νοτών. Η δεύτερη λέγεται drones, που με το αριστερό, παίζεις διαφορετικές νότες γρήγορα αλλά πάλι 8. Μαζί τα χέρια σε συγχρονισμό αποτελούν τον τρόπο παιξίματος. Η τεχνική είναι ιδιωματική και ο ήχος του οργάνου έχει δικό του όνομα, bluegrass.

Πολλοί καλλιτέχνες χρησιμοποίησαν banjo για τις συνθέσεις τους. Μερικοί εκπρόσωποι είναι οι Buck Trent, Béla Fleck, Tony Trischka, Ralph Stanley, Steve Martin, Tim Lake, George Crumb, Iron & Wine, The Avett Brothers, Punch Brothers αλλά και ο Frederick Delius ο οποίος έγραψε με banjo την όπερα του Koanga.Τέλος, μπορούμε να παρατηρήσουμε πολλά ήδη banjo. Το plectrum, το tenor, το cello, το banjo 6 χορδών αλλά και πολλά όργανα "υβρίδια" είναι οι παραλλαγές του.

Το όργανο αυτό έχει 4 αιώνες σύγχρονης ιστορίας, γεμάτη από πόνο, επιβίωση, μελαγχολία και κατάθεση καρδιάς. Συντρόφευε ξεριζωμένους ανθρώπους, σκλάβους ανθρώπων που είχαν καλύτερη τοπογραφική (καλύτερο κλίμα) και αλληλεπιδρασιακή(τριβή με άλλους λαούς) μοίρα, οι οποίοι τους εκμεταλλεύτηκαν σαν να μην είχαν ζωή. Η ιστορία του, όπως και δεκάδων Αφρικανικών οργάνων και μουσικών συνηθειών, αρκεί να μας κάνει να καταλάβουμε την ψυχική και πνευματική δύναμη που κρύβεται μέσα του.