"Μια φορά και έναν καιρό στα Βόρεια μιας μικρής χώρας που ονομάζονταν Ελλάδα, υπήρχε μια πόλη.Πολλοί τη γνώριζαν ως η "Όμορφη Θεσσαλονίκη" ή "η Νύφη του Θερμαϊκού",άλλοι πάλι διαλαλούσαν τις ερωτικές της αρετές,ενώ κάποιοι πιο ρομαντικοί θαύμαζαν την ομίχλη της που θαρρείς πώς μπέρδευε την θάλασσα με τον ορίζοντα και τα έκανε ένα..."
Info:Βικιπαίδεια
Λήψεις:Δεκέμβρης 2016.
Από την αψίδα του Γαλέριου.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μνημεία της Θεσσαλονίκης είναι η Θριαμβική Αψίδα του Γαλερίου, γνωστή και ως Καμάρα, που βρίσκεται στην πάνω πλευρά της οδού Εγνατίας και σε μικρή απόσταση από την Ροτόντα. Αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά σημεία συνάντησης των κατοίκων και επισκεπτών της πόλης.
Η Καμάρα είναι κτίσμα της εποχής της Ρωμαϊκής «Τετραρχίας» (αρχές 4ου μ.Χ. αιώνα) και αποτελεί το ένα σκέλος (δυτικό) μίας στεγασμένης στοάς, που σχηματιζόταν από αψίδες και τόξα. Κατασκευάστηκε για να τιμηθεί ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Γαλέριος, όταν αυτός επέστρεψε νικητής στην πόλη (περί το 306 μ.Χ.) μετά από πολέμους του κατά των Περσών. Η θριαμβική αυτή αψίδα ήταν τοποθετημένη κάθετα στην αρχαία Εγνατία, που διέσχιζε την πόλη (δυτικά προς ανατολικά) και αποτελούσε μέρος του λεγόμενου Γαλεριανού συγκροτήματος (Ρωμαϊκά Ανάκτορα), που αναπτύσσονταν κύρια νοτιοδυτικότερα, στις σημερινές πλατείες Ναυαρίνου και Ιπποδρομίου...
Ροτόντα.
Κτίσμα το οποίο προοριζόταν για ναό του Διός.Λόγω της μη χρήσης του αργότερα μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό του Αγίου Γεωργίου και συμπεριλήφθηκε στα Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Πρόκειται για θολωτό στρογγυλό κτίσμα του 4ου αιώνα, όμοιο με το Πάνθεον στη Ρώμη.
Κτίστηκε στα χρόνια του Καίσαρα Γαλέριου γύρω στο 304 μ.Χ. ενώ προοριζόταν ως ναός του Δία ή των Καβείρων, ή ως Μαυσωλείο του Γαλέριου. Ωστόσο, εξαιτίας του θανάτου του Γαλέριου το 311 μ.Χ., η Ροτόντα έμεινε κενή χωρίς χρήση. Αργότερα χρησιμοποιήθηκε με διαφορετική λειτουργία από λαούς της εγγύς ανατολής.
Στα τέλη του 4ου αιώνα,την εποχή του Θεοδόσιου Α' και αφότου στη Θεσσαλονίκη είχε επικρατήσει ο Χριστιανισμός, Η Ροτόντα μετατράπηκε σε χριστιανικό ναό των Ασωμάτων Δυνάμεων ή Αρχαγγέλων και τότε έγιναν στο μνημείο ορισμένες μετασκευές, που ήταν αναγκαίες για τη νέα λατρεία. Έτσι έγινε διάνοιξη της ανατολικής κόγχης και προσθήκη του ιερού, ενώ ανοίχτηκε και η αντίστοιχη δυτική κόγχη και δημιουργήθηκε νέα είσοδος. Ακόμη, σε απόσταση οκτώ μέτρων από τον τοίχο κατασκευάστηκε εξωτερικά ένας άλλος χαμηλότερος κυκλικός τοίχος που δεν υφίσταται σήμερα. Ο χώρος ανάμεσα στους δύο τοίχους στεγάστηκε και, με τη διάνοιξη των υπολοίπων κογχών, δημιουργήθηκε ένα περιμετρικό εξωτερικό κλίτος. Τέλος κατασκευάστηκαν τα περίφημα ψηφιδωτά του μνημείου, που κοσμούν καμάρες κογχών, τοξοτά ανοίγματα φεγγιτών και το μεγάλο θόλο. Θεωρείται πως ο αρχικός του σκοπός ήταν για να χρησιμεύσει ως βαπτιστήριο των Χριστιανών στην Θεσσαλονίκη...
----------------
Ο μιναρές:Το Μάρτιο του 1430 η Θεσσαλονίκη μετατρεπόταν από κέντρο του χριστιανικού πολιτισμού σε μια νέα εστία της τουρκο-ισλαμικής κουλτούρας. Η τουρκική κατάκτηση άλλαξε τη μορφή της πόλης με την ύψωση μιναρέδων δίπλα στις εκκλησίες που μεταβλήθηκαν σταδιακά σε τζαμιά. Η μετατροπή των εκκλησιών σε τζαμιά έγινε σε δύο φάσεις, μία στο τέλος του 15ου και μία στο τέλος του 16ου αιώνα.Η δεύτερη φάση συνδέεται με το γενικό φόβο για το τέλος του κόσμου στο μουσουλμανικό έτος 1000 (1592 μ.Χ). Ο Άγιος Γεώργιος έγινε τζαμί υπό αυτές τις συνθήκες το έτος 999 της Εγίρας (1590 μ.Χ). Ο Σινάν Πασάς ανέλαβε τις απαραίτητες εργασίες για τη μετατροπή, που περιλάμβαναν και την κατασκευή του μιναρέ στον τύπο εκείνο που είχαν κτιστεί οι μιναρέδες στην Αγία Σοφία της Κωνσταντινούπολης από τον Σελίμ Β΄.
Ο μιναρές της Ροτόντας σώζεται σήμερα χωρίς την κωνική στέγη του και με κατεστραμμένο μετά τον σεισμό του 1978 το υψηλότερο τμήμα του,όπως επίσης και τμήμα του εξώστη του. Το ύψος του μιναρέ φτάνει τα 35,85μ. Η βάση του είναι ορθογωνική, τετράγωνη σε κάτοψη, με μήκος πλευράς 5,65 μ. περίπου. Στο ύψος του κατωφλιού του ανοίγματος η βάση φαρδαίνει και δημιουργείται κρηπίδωμα που προεξέχει 14 εκ. περίπου περιμετρικά από την τοιχοποιία της βάσης. Το άνοιγμα του κλιμακοστασίου είναι κυκλικό με διάμετρο 1,80μ. Στο κέντρο του ανοίγματος είναι τοποθετημένος μαρμάρινος κίονας διαμέτρου 0,27 μ. και ύψους 2,27 μ. Αποτελεί τη βάση του κτισμένου πυρήνα του κλιμακοστασίου που δημιουργείται από επάλληλους πλίνθους κυκλικής διατομής. Το άνοιγμα που οδηγεί στο εσωτερικό του μιναρέ καταλήγει σε οξυκόρυφο τόξο κατασκευασμένο με πλίνθους. Σε χαμηλότερη στάθμη μαρμάρινο μέλος αποτελεί το οριζόντιο ανώφλι του ανοίγματος, ενώ το κενό ανάμεσα στο ανώφλι και το κατακόρυφο τόξο κλείνεται με δεύτερο ημικυκλικό τόξο και γέμισμα του τυμπάνου με λίθους.
Η βάση του κορμού είναι σε κάτοψη εξωτερικά πολύγωνο με τριάντα πλευρές και με διάμετρο εγγεγραμμένου κύκλου που κυμαίνεται από 3,17 μ. στο χαμηλότερο σημείο έως 4,5 μ. στο υψηλότερο τμήμα του. Στην επιφάνεια του στερεού που καλύπτεται με ακτινωτές διακοσμήσεις, ανοίγεται μικρό παράθυρο ύψους 42 εκ. και πλάτους 12 εκ. Ο κορμός του μιναρέ που υψώνεται σαν δωρικός κίονας, είναι σε κάτοψη εσωτερικά κύκλος και εξωτερικά πολύγωνο με είκοσι πλευρές. Φέρει δύο πλίνθινους δακτυλίους, έναν κοντά στη βάση του και έναν κοντά στο ύψος του εξώστη, και πέντε στενόμακρα παράθυρα πλάτους περίπου 10 εκ. και ύψους 40-60 εκ., που φαρδαίνουν στο εσωτερικό και βρίσκονται στην ίδια κατακόρυφο. Το τμήμα του κορμού πάνω από τον εξώστη αλλάζει ελαφρά κλίση και καταλήγει, μετά την μεσολάβηση νέου δακτυλίου, σε εξωτερικό πολύγωνο με διάμετρο εγγεγραμμένου κύκλου 1,2 μ. Στον εξώστη, που έχει πλάτος 0,87 μ. οδηγεί άνοιγμα ύψους 1,5 μ με τοξωτή απόληξη. Η έντονα κωνική στέγαση του μιναρέ που βλέπουμε σε παλιές φωτογραφίες, δεν σώζεται σήμερα. Από τη βάση του κτίσματος μέχρι την κορυφή του μεσολαβούν 129 σκαλοπάτια. To πάχος της τοιχοποιίας της βάσης είναι 1,4 μ. Παράπλευρα στη θύρα εισόδου βρίσκονται εντοιχισμένοι πεσσίσκοι παλαιοχριστιανικής βασιλικής, που όμοιοί τους σώζονται ανάμεσα στα γλυπτά του περιβόλου της Ροτόντας.Διακρίνονται ακόμη δύο επιτύμβιες πλάκες εντοιχισμένες στη βορειοανατολική και νοτιοανατολική πλευρά της βάσης του μιναρέ.Τη σημερινή κλίμακα ανόδου στο εσωτερικό του μιναρέ αποτελούν επάλληλα μαρμάρινα σκαλοπάτια σε δεύτερη χρήση. Ο κορμός του μιναρέ είναι χτισμένος εξ ολοκλήρου με πλίνθους που του δίνουν εσωτερικά τη μορφή κυλίνδρου και εξωτερικά ραβδωτού κίονα.
Μετά τον σεισμό του 1978 ο μιναρές ζώστηκε με μεταλλικές σκαλωσιές, όπως και η Ροτόντα. Στα άμεσα μέτρα στερέωσης του μνημείου ήταν η κατασκευή εσωτερικού μανδύα από οπλισμένο σκυρόδεμα στο ανώτατο τμήμα του και το περιμετρικό δέσιμο του κατεστραμμένου εξώστη του...
Ι.Ν.Προφήτη Ηλία.
Σημαντικό μνημείο της Θεσσαλονίκης και ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα ναοδομίας της Παλαιολόγειας περιόδου.Ο Ναός συμπεριλαμβάνεται στα Παλαιοχριστιανικά και Βυζαντινά μνημεία της Θεσσαλονίκης ως Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.Ο αρχιτεκτονικός του τύπος, τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος με πλάγιους χόρους, γνωστός ως αθωνικός ή αγιορείτικος χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά για καθολικά μονών και είναι μοναδικός στη Θεσσαλονίκη.
Η αφιέρωση του στο βιβλικό προφήτη είναι πρόσφατη, καθώς η αρχική του ονομασία ξεχάστηκε στα πεντακόσια χρόνια της Τουρκοκρατίας, πράγμα που άλλωστε συνέβη με αρκετούς βυζαντινούς ναούς της Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με μία άποψη, η σημερινή αφιέρωσή του οφείλεται σε παρετυμολογία του τουρκικού ονόματος Sarayli τζαμί από τους χριστιανούς έτσι ώστε να βρεθεί κάποια σχέση με τη λαϊκή ονομασία αη-Λιάς.Σύμφωνα με μία άλλη άποψη το τουρκικό όνομα του τζαμιού θεωρήθηκε από τους ερευνητές Texier και Pullan ως παραφθορά του ονόματος του προφήτη, καθώς ηχούσε πολύ κοντά στο Saint Elie.
Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης, ο ναός αποδόθηκε εκ νέου στη χριστιανική λατρεία. Η σημερινή του μορφή είναι αποτέλεσμα αναστηλωτικών εργασιών των ετών 1956-1961, κατα τις οποίες ανακατασκευάστηκαν το περίστωο, οι τρούλοι του νάρθηκα και τα δυτικά παρεκκλήσια και αφαιρέθηκαν οι μεγάλες τουρκικές προσθήκες...
Ο ναός καλύπτεται από μεγάλο και υψηλό οκτάπλευρο τρούλο,ο οποίος κοσμείται από επάλληλα τόξα και από πολλους ημικίονες.Η ανέγερση του ναού της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος,βάσει ενός νομίσματος που βρέθηκε τοποθετημένο στον τρούλο, πραγματοποιήθηκε γύρω στο 1350.Στο εσωτερικό της εκκλησίας,κάτω από το δάπεδο της βόρειας και της νότιας κόγχης,καθώς και στον νάρθηκα,αλλά και στον περιβάλλοντα του κτηρίου χώρο, εντοπίστηκαν τάφοι, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι αρχικά ήταν ταφικό μνημείο. Επιπλέον, αποκαλύφθηκε μία μικρή μολύβδινη λειψανοθήκη, η οποία αποτελούσε το εγκαίνιο του ναού.Ο ναός κτίστηκε προς τιμή της Παναγίας. Στα χρόνια της τουρκοκρατίας είναι σίγουρο ότι το μνημείο δεν μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος, προφανώς επειδή βρισκόταν στη χριστιανική συνοικία της Παναγούδας και στο προαύλιο οικίας. Στο εσωτερικό του ναού της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, στην περιοχή του τρούλου, υπαρχουν τοιχογραφίες, μεταξύ των ετών 1350 και 1370.Στην κορυφή του θόλου παριστάνεται η Ανάληψη του Ιησού Χριστού και ακολουθεί στην επόμενη ζώνη η Θεοτόκος με τους Αποστόλους που συνοδεύονται από τις απεικονίσεις του ήλιου, της σελήνης και των προσωποποιημένων ανέμων. Ανάμεσα στα παράθυρα του τρούλου απεικονίζονται οκτώ προφήτες, ενώ στη βάση του υπάρχει η παράσταση της Θείας Λειτουργίας με ιεράρχες, διακόνους, ψάλτες και πλήθος πιστών...
----------------
«Στις Αχειροποίητες εκκλησιές και στις μετά τρούλου |λεύτερος ο ψαλμός του Ρωμανού |αντηχεί στα σάρκινα κοχυλάκια |των οσίων, των αμαρτωλών |και των πάντα μεταμορφούμενων \στη Θεσσαλονίκη την εύμορφη δέσποινα |ως τα τώρα της ζωής μας.
|Ωραίος ο θρίαμβος στ΄άπαρτα κάστρα |μα πόσο θαταξιδέψει στον τετράχωρο ; |Θεοδόσιε μεγάλε, επικατάρατε σφαγέα. |Ευλογημένε καβαλάρη, εσύ ιερέ Δημήτριε, |στα νεφελώδη ουράνια συντρόφεψες τον λαό | τους άρχοντες τους ησυχαστές και τον κριτή και σεβαστό Αρμενόπουλο, |της Θεοσώστου πόλεως.
|Στην καστρόπορτα |της Αννας της Παλαιολογίνας, |απ΄το αγχέμαχο σπαθί του επιδρομέα |λαβώθηκε τ΄αρχοντόπουλο Αλέξιος ο Χαμαετός, |ενώ «κύματιθαλάσσης» εάλω |η μητέρα πάσης Μακεδονίας. |Όμορφο ψηφιδωτό όνειρο όλη η Ζωή σου».
Ανδρέας Λίτος-"Θεσσαλονίκη 1430 μΧ."
Γειτονιές περιποιημένες,αφρόντιστες,ιστορικές, υποβαθμισμένες, που όλες βάζουν το λιθαράκι τους στη σύνθεση μιας πόλης.Εκεί που οι άνθρωποι από διαφορετικές γενιές,κοινωνικές τάξεις,ηλικίες συναντιούνται, είτε συχνάζοντας είτε προσπερνώντας την, είτε γοητεύονται από το στιλ ή τα σκοτάδια της και τελικά ή την αγαπούν ή τη μισούν. Το Ναβαρίνο είναι για τη Θεσσαλονίκη ο ορισμός του alernative είναι το μέρος εκείνο που θα πρότεινες στον ξένο επισκέπτη να μη χάσει με τίποτε για τις διαφορετικές εικόνες που κουβαλά. Την Ιστορία από τη μια, τη διαρκή μετάλλαξη στο σήμερα από την άλλη, την παρακμή ώρες ώρες και τη γοητεία διαρκώς. Η πιο ζωντανή πλατεία της πόλης μας καλωσορίζει...
Λεπτομέρεια από το διάκοσμο της Καμάρας.
Τη νίκη του Γαλέριου εναντίον του Ναρσή αφηγούνταν οι τέσσερις κύριοι πεσσοί του μνημείου.Τα εικονογραφικά θέματα αναπτύσσονται σε ζώνες, από τέσσερις στις τρεις πλευρές κάθε πεσσού και από δύο σε κάθε πλευρά που βρίσκεται απέναντι από τους δευτερεύοντες πεσσούς. Κάθε ζώνη έχει διαφορετικό πλάτος. Η πρώτη ζώνη από πάνω έχει πλάτος 1,00 η δεύτερη 1,20, η τρίτη 1,19 και η τέταρτη 1,21μ. Οι ζώνες των ανάγλυφων χωρίζονται από ζωνάρια που εξέχουν σαν μαξιλάρια, διακοσμημένα είτε με πλοχμούς από δαφνόφυλλα, που τους συγκρατούν ταινίες δεμένες κατά διαστήματα, είτε με γιρλάνδες από κλαδιά και λουλούδια (ρόδακες). Επάνω ο διάκοσμος τελειώνει μ' έναν «κοσμήτη» (γείσο) από κυμάτια, ανθέμια κλπ. Κάτω, η τελευταία ζώνη των αναγλύφων ορίζεται από τις βάσεις των πεσσών, οι οποίες στην κατατομή τους μοιάζουν με βάσεις ιονικών κιόνων. Τίποτα δεν έχει σωθεί από τα ανάγλυφα των δύο κύριων πεσσών που λείπουν, των οποίων τώρα μόνο τα θεμέλια διατηρούνται κάτω από το κατάστρωμα του πεζοδρομίου.
Η τέχνη των ανάγλυφων της Καμάρας είναι αφηγηματική και συγχρόνως διακοσμητική. Το κυριότερο χαρακτηριστικό είναι ο πληθωρισμός των παραστάσεων και των μορφών. Και η παραμικρή επιφάνεια γεμίζεται με θέματα που πολλές φορές είναι επουσιώδη. Και αν έλειπαν δηλαδή αυτά δε θα είχαμε ζημία στη σαφήνεια του αφηγηματικού μέρους. Για τι διακοσμητική επιδίωξη συχνά παραβλέπονται οι φυσικές αναλογίες, έτσι που οι ελέφαντες έχουν το ίδιο ύψος με τα άλογα ή τα άλογα να είναι μικρότερα από τους ανθρώπους ή μια πύλη τείχους να μην ξεπερνά το ύψος ενός ανθρώπου. Γενικά η τέχνη των αναγλύφων αποβλέπει περισσότερο στις οπτικές αξίες παρά στις πλαστικές, ή όπως λένε οι ιστορικοί της τέχνης, τις απτικές, που χαρακτηρίζουν ιδίως την κλασική εποχή. Όλα αυτά είναι γνωρίσματα της τέχνης της Ύστερης Αρχαιότητας στην οποία ανήκει και η εποχή της Πρώτης Τετραρχίας..
Λευκός Πύργος.
Oχυρωματικό έργο οθωμανικής κατασκευής του 15ου αιώνα (χτίστηκε πιθανόν μεταξύ 1450-70). Σήμερα θεωρείται χαρακτηριστικό μνημείο της Θεσσαλονίκης και είναι ό,τι έχει σωθεί από την κατεδαφισμένη οθωμανική οχύρωση της πόλης. Η σημερινή μορφή του πύργου αντικατέστησε βυζαντινή οχύρωση του 12ου αιώνα, για να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια ως κατάλυμα φρουράς Γενιτσάρων και ως φυλακή θανατοποινιτών. Σήμερα λειτουργεί ως μουσείο και είναι ένα από τα πιο γνωστά κτίσματα-σύμβολα πόλεων στην Ελλάδα. Έχει 6 ορόφους,34 μέτρα ύψος και 70 μέτρα περίμετρο.
Ονομασίες:Στην αρχή ονομαζόταν Πύργος του Λέοντος, όπως αναφέρει τουρκική επιγραφή του 1535-1536, η οποία υπήρχε στην είσοδό του εξωτερικού περιβόλου (τώρα κατεδαφισμένος) και η οποία μάλλον αναφερόταν στη χρονολογία κατασκευής του περιβόλου. Από τον 17ο αιώνα και μετά ονομαζόταν ανεπίσημα Kelemeriye Kal’asi (Φρούριο της Καλαμαριάς) και Πύργος των Γενιτσάρων. Μετά την διάλυση του τάγματος των Γενιτσάρων το 1826, αποκτά το όνομα Kanli-Kule (Κανλί Κουλέ), δηλαδή Πύργος του Αίματος, λόγω των σφαγών από τους Γενιτσάρους.Το όνομα διατηρείται και μετά το 1826 λόγω της λειτουργίας του ως φυλακή μελλοθανάτων βαρυποινιτών και τόπο βασανιστηρίων, οι οποίοι συχνά εκτελούνταν από τους Γενιτσάρους γεμίζοντας με αίμα τους τοίχους.Κατά μία εκδοχή, το σύγχρονο όνομά του φαίνεται να το πήρε όταν ένας Εβραίος κατάδικος, ο Nathan Guidili,τον ασβέστωσε με αντάλλαγμα την ελευθερία του, το 1891.Μέχρι το 1912 ο χριστιανικός πληθυσμός συνεχίζει να τον αναφέρει ως Κανλί Κουλέ, ενώ ο εβραϊκός υιοθετεί το Torre Blanca (Τόρε Μπλάνκα),ονομασία που υιοθετούν και οι Τούρκοι ως Beyaz-Kule (Μπεϊάζ Κουλέ), δηλαδή Λευκός Πύργος. Άλλη εκδοχή, στηριγμένη στις έρευνες του Βασίλη Κ. Γούναρη πάνω σε βρετανικά αρχεία, αναφέρει πως η σημερινή ονομασία του κτίσματος δόθηκε μεταξύ των ετών 1883 και 1884 μετά από απαίτηση του σουλτάνου Αβδούλ Χαμίτ Β΄ ή από πρωτοβουλία του βαλή της πόλης Γκαλίπ, ο οποίος για να πετύχει την αλλαγή του ονόματος επικαλέστηκε το όνομα του σουλτάνου. Σύμφωνα με τον γενικό πρόξενο της Σερβίας στο Λονδίνο, James George Cotton Minchin που επισκέφτηκε τη Θεσσαλονίκη το 1884, «όλοι οι ασπριστάδες της Θεσσαλονίκης δεν θα ξεπλύνουν το αθώο αίμα που χύθηκε εκεί».
Μέσω του αρχείου της τοπικής εφημερίδας της Θεσσαλονίκης, ο Φάρος της Μακεδονίας, ο Βασίλης Γούναρης προσδιορίζει το άσπρισμα αλλά και τη μετονομασία του κτηρίου από Κανλί Κουλέ σε Μπεϊάζ Κουλέ κατά το καλοκαίρι του 1883...
Λέσχη Αξιωματικών.
Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών.
Η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (ΕΜΣ) είναι οργανισμός που ιδρύθηκε με σκοπό την περισυλλογή και μελέτη παντός γλωσσικού, αρχαιολογικού, ιστορικού ή λαογραφικού υλικού που σχετίζεται με τη Μακεδονία. Συστάθηκε στις 29 Απριλίου 1939 στη Θεσσαλονίκη και αποτελεί νομικό πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου. Η Εταιρεία διοικείται από εννεαμελές Διοικητικό Συμβούλιο. Έχει τύχει διάκρισης για το έργο της τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό. Συγκεκριμένα, έχει τιμηθεί με το αργυρό μετάλλιο της Ακαδημίας Αθηνών και το χρυσό μετάλλιο του Δήμου Θεσσαλονίκης. Ο οργανισμός στεγάζεται σε τρία κτίρια. Η Εταιρεία διαθέτει επίσης Βιβλιοθήκη (1951) με 70.000 τόμους βιβλίων, περιοδικών, χειρογράφων, εφημερίδων και χαρτών καθώς και την Πινακοθήκη της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών (Ιούνιος 1975), η οποία αποτέλεσε τον πρώτο οργανωμένο εικαστικό μουσειακό φορέα της Θεσσαλονίκης. Ως ξεχωριστό παράρτημα της Εταιρίας λειτουργεί το Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου (Ι.Μ.Χ.Α.).
Νέα Παραλία.
Νέα Παραλία.
Ομπρελίτσες-Νέα Παραλία.
Το γλυπτό Ομπρέλες του Γιώργου Ζογγολόπουλου αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά εικονογραφικά μοτίβα του καλλιτέχνη. Ομπρέλες βρίσκουμε τοποθετημένες στη Νέα Παραλία της Θεσσαλονίκης, στο ύψος του αγάλματος του Μεγάλου Αλεξάνδρου πλησίον του ξενοδοχείου Μακεδονία Παλλάς, στην είσοδο του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, καθώς και στην είσοδο του Παλαιού Ψυχικού (στον Φάρο), περιοχή που έχει συνδεθεί με τον Ζογγολόπουλο καθώς εκεί βρισκόταν το σπίτι του, το οποίο σήμερα αποτελεί την έδρα του ομώνυμου Ιδρύματος που ο ίδιος ίδρυσε λίγο πριν πεθάνει και στο οποίο κληροδότησε όλη του τη συλλογή και τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας του έργου του...
Πύργος Ο.Τ.Ε.Πύργος τηλεπικοινωνιών ύψους 76 μέτρων στην Βρίσ κεντρική Θεσσαλονίκη,στο χώρο της Διεθνούς Έκθεσης, η οποία είναι ένα από τα πιο μεγάλα γεγονότα του είδους της σε όλη την Ευρώπη.
Κατασκευάστηκε το 1970 σε σχέδια του αρχιτέκτονα Αλ. Αναστασιάδη,και χρησιμοποιήθηκε για αρκετά χρόνια ως περίπτερο του Οργανισμού Τηλεπικοινωνιών της Ελλάδας στη Διεθνή Έκθεση. Ανακαινίστηκε εσωτερικά το 2005.Σήμερα, χρησιμοποιείται από το δίκτυο κινητής τηλεφωνίας Cosmote.
Στην κορυφή του πύργου λειτουργεί το ανακαινισμένο περιστρεφόμενο εστιατόριο SKYLINE Café-Bar
Τάσος Κουράκης-"Αιώνια μορφή".
Άγιος Δημήτριος.
Αφιερωμένος στον Άγιο Δημήτριο,τον πολιούχο της πόλης,ο ναός βρίσκεται στην ομώνυμη οδό και είναι πεντάκλιτη βασιλική του «ελληνιστικού τύπου»,αλλά με πολλά ιδιαίτερα και σπάνια χαρακτηριστικά σε σχέση με άλλους ναούς της ίδιας περιόδου στην Ελλάδα. Διαθέτει εγκάρσιο κλίτος και πλούσιο ζωγραφικό και μαρμάρινο διάκοσμο με περίτεχνα κιονόκρανα. Στο υπόγειο του ναού βρίσκεται ο χώρος μαρτυρίου του Αγίου. Από τα ψηφιδωτά του, ξεχωρίζει αυτό που απεικονίζει τον ίδιο τον Άγιο με δύο μικρά παιδιά και ένα άλλο, που απεικονίζει τον Άγιο ανάμεσα στον επίσκοπο και στον έπαρχο, οι οποίοι ανακαίνισαν το ναό τον 7ο αι.
Χρονολόγηση:Μετά το 313 μ.Χ. ιδρύεται το πρώτο προσευχητάριο στον τόπο μαρτυρίου του Αγίου, τον 5ο αι. μία τρίκλιτη βασιλική που καίγεται τον 7ο αιώνα και στη θέση της χτίζεται πεντάκλιτη βασιλική. Αυτή καίγεται σχεδόν ολοκληρωτικά το 1917 και αναστηλώνεται μέχρι το 1948.
Ιστορία του ναού:Ο πρώτος ναός ήταν ένα μικρό προσευχητάριο που ιδρύθηκε μετά το 313 μ.Χ. (Διάταγμα των Μεδιολάνων περί ανεξιθρησκίας) στον τόπο μαρτυρίου του Αγίου Δημητρίου.
Το 412-413 μ.Χ., ο έπαρχος Ιλλυρικού Λεόντιος ίδρυσε στον ίδιο χώρο μια μεγάλη τρίκλιτη βασιλική, κάτω από το ιερό βήμα της οποίας διατήρησε τμήμα των θερμών όπου μαρτύρησε ο Άγιος Δημήτριος. Αυτή κάηκε το 629-634. Μετά την πυρκαγιά ο επίσκοπος Ιωάννης, με οικονομική ενίσχυση των πολιτών έχτισε μια μεγαλύτερη πεντάκλιτη βασιλική που αποτελούσε κατά τη βυζαντινή εποχή το κέντρο λατρείας του Αγίου.
Το 904 ο ναός λεηλατήθηκε από τους Σαρακηνούς. Το 1185, κατά την άλωση της πόλης από τους Νορμανδούς, αφαίρεσαν το σκήνωμα του Αγίου Δημητρίου που φυλασσόταν σε κιβώριο στο κέντρο του ναού. Βρέθηκε στο μοναστήρι του Αγίου Λαυρεντίου του Κάμπο στη Βόρεια Ιταλία. Η κάρα και μέρος των λειψάνων του Αγίου επιστράφηκαν το 1978 και τοποθετήθηκαν στο δυτικό κλίτος σε αργυρή λειψανοθήκη κάτω από το ομοίωμα του παλιού κιβωρίου, έργο του γλυπτικού οίκου Φιλιππότη από την Τήνο.
Το 13ο αιώνα ο ναός επισκευάστηκε και ανακαινίστηκε. Την εποχή εκείνη χτίστηκε και το παρεκκλήσι του Αγίου Ευθυμίου στην νοτιοανατολική πλευρά του ναού του Αγίου Δημητρίου
Το 1492-93 ο ναός μετατράπηκε σε τζαμί με το όνομα Κασιμιέ Τζαμί. Τότε η λατρεία του Αγίου άλλαξε τόπο. Ένας παραθαλάσσιος ναός, μία ξυλόγλυπτη τρίκλιτη βασιλική που χτίστηκε στα τέλη του 13ου-αρχές 14ου αι. στην θέση της σημερινής Μητρόπολης, τιμήθηκε στο όνομα του Αγίου Δημητρίου. Μεταφέρθηκαν εκεί η περίφημη εικόνα του Αγίου (είχε ζωγραφιστεί όσο ζούσε) και πολλά κειμήλια. Ο ναός εκείνος κάηκε το 1890.Επί Βαλή Δεούφ Πασά έγιναν επισκευές στο ναό του Αγίου Δημητρίου και τότε αποκαλύφθηκαν τα μωσαϊκά του. Αποδόθηκε ξανά στη χριστιανική λατρεία το 1912.Στη μεγάλη πυρκαγιά, η οποία κατέστρεψε τα 2/3 της πόλης τον Αύγουστο του 1917, κάηκε σχεδόν ολοκληρωτικά και αναστηλώθηκε το 1948 διατηρώντας αρκετά από τα αρχιτεκτονικά του στοιχεία. Χάρη στον αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Ζάχο, που είχε κρατήσει σημειώσεις, σχέδια και φωτογραφίες, με τη συνεργασία των Γ. Σωτηρίου, E. Hebrard, Α. Ορλάνδου, Α. Ξυγγόπουλου, Σ. Πελεκανίδη, κ.ά., ο ναός αναστηλώθηκε «εκ βάθρων» για να δοθεί και πάλι στη λατρεία των πιστών στις 26 Οκτωβρίου του 1949, την ημέρα της γιορτής του άγιου.
Λίγο αργότερα, το 1978, τα λείψανα του Αγίου επέστρεψαν από το αββαείο του Αγίου Λαυρεντίου στο Κάμπο της Ιταλίας και τοποθετήθηκαν σε μια αργυρή λάρνακα όπου φυλάσσονται ως σήμερα...
Το 1988 ο ναός ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO...
Από το 1988 η κρύπτη του ναού λειτουργεί ως εκθεσιακός χώρος (μουσειακή έκθεση), όπου εκτίθενται συλλογή γλυπτών, κιονόκρανων, θωρακίων και αγγείων από τις διάφορες φάσεις της ιστορίας του ναού του Αγίου Δημητρίου...
Στο ναό υπάρχει μόνο στο κεντρικό κλίτος και στο νάρθηκα (είναι του 5ου αι.). Αποτελείται από τέσσερις πλάκες σκυριανού μαρμάρου, που βρίσκονται στον ανατολικό τοίχο, νότια από το τρίβηλο, τοποθετημένες με τέτοιον τρόπο, ώστε οι φλεβώσεις τους να σχηματίζουν άνθρωπο σε δέηση.
Κίονες:Οι κίονες επιστέφονται με θεοδοσιανά κιονόκρανα (προέρχονται από παλαιότερα ρωμαϊκά κτίσματα ή από τη βασιλική του 5ου αιώνα). Αποτελούνται από δύο σειρές άκανθας κι έχουν έλικες στις τέσσερις γωνίες...
Μπιτ Παζάρ.----------
Χειροποίητα κοσμήματα, μπαούλα, παλιές φωτογραφικές μηχανές, λεπτοδουλεμένα έπιπλα, φωτογραφίες και παλιές κάρτες είναι μερικά μόνο από τα αντικείμενα που μπορεί να βρει κανείς στα παλιατζίδικα της Θεσσαλονίκης. Τα παλαιοπωλεία δημιουργήθηκαν από τους πρόσφυγες το 1927 με μεράκι και εκτίμηση προς τις πατρίδες που χάθηκαν και κάπως έτσι συνεχίζουν μέχρι σήμερα. Τα τελευταία χρόνια βέβαια, λόγω της οικονομικής κατάστασης της χώρας, οι περισσότεροι προτιμούν να πωλούν διάφορα παλιά τους αντικείμενα παρά να αγοράζουν. Ωστόσο, πολλοί είναι αυτοί που περνάνε από τα παλιατζίδικα ακόμα και για βόλτα ή για να αγοράσουν κάτι για τη συλλογή τους ή για να το συνδυάσουν με κάποιο έπιπλό τους.
Τα αντικείμενα αυτά του παρελθόντος ξυπνάνε μνήμες. Μνήμες μιας άλλης εποχής ή προσωπικές. Το παλιό έχει τη δική του αξία και στα παλιατζίδικα βρίσκει κανείς ό,τι μπορεί να φανταστεί σε διάφορες τιμές.
Η κατεξοχήν περιοχή των παλιατζίδικων είναι αυτή του Μπιτ Μπαζάρ. Η ιστορία του Μπιτ Παζάρ φτάνει πίσω στο 1928 και φέτος κλείνει τα 87 χρόνια ζωής. Μετά τη μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή πληθυσμών, ο μεγαλύτερος αριθμός προσφύγων εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Προκειμένου να αντιμετωπισθεί το πρόβλημα της αποκατάστασής τους, παραχωρήθηκαν στον Οικοδομικό Συνεταιρισμό Προσφύγων Θεσσαλονίκης οικόπεδα στην περιοχή της οδού Τοσίτσα και κατασκευάστηκαν διώροφα κτίρια στα οποία έμεναν ενώ στο ισόγειο λειτουργούσαν καταστήματα. Τα κτίρια αυτά εγκαινιάστηκαν από τον Ελευθέριο Βενιζέλο το 1928. Χαρακτηριστική είναι η περίκλειστη πλατεία της περιοχής με τις έξι στοές. Στο Μπιτ Μπαζάρ εκτός από παλιά ρούχα μπορεί να βρει κανείς χιλιάδες μικροαντικείμενα και ψιλολόγια, μέχρι και σήμερα.
Παλαιοπωλεία υπάρχουν και άλλα σημεία της πόλης. Όμως τα τελευταία χρόνια το… Μοναστηράκι της Θεσσαλονίκης και γενικότερα τα παλιατζίδικα πάνε από το κακό στο χειρότερο. Τα μαγαζιά κλείνουν το ένα μετά το άλλο και οι πελάτες λιγοστεύουν μέρα με τη μέρα. Βέβαια, το Σωματείο Παλαιοπωλών Καταστηματαρχών Θεσσαλονίκης διοργανώνει συχνά και παζάρια παλαιών αντικειμένων τα οποία προσελκύουν δεκάδες αγοραστές και επισκέπτες
Οι επισκέπτες των παλιατζίδικων είναι συνήθως μεγαλύτερης ηλικίας. Ωστόσο, λόγω της οικονομικής κρίσης λίγοι είναι εκείνοι που είναι πλέον συλλέκτες, καθώς κάτι τέτοιο απαιτεί εκτός από μεράκι και οικονομική άνεση. Οι κατηγορίες των πελατών συνήθως είναι δύο. Αυτοί που ξέρουν ακριβώς τι ψάχνουν και εκείνοι που απλά περιπλανιούνται από παλιατζίδικο σε παλιατζίδικο ψάχνοντας να βρουν κάτι που θα τους κινήσει το ενδιαφέρον..
Σε αντίθεση με την Πλατεία Αθωνος και τα Λαδάδικα το Μπίτ Μπαζάρ είναι ένα λίγο καλύτερα κρυμμένο μυστικό το οποίο φανερώνεται κυρίως σε όσους το αναζητήσουν...
46 Στην πλατεία Αριστοτέλους.
«Θεσσαλονίκη αναγερτή σε μαξιλάρια λόφους| σου γνέφει αγνάντια ο Όλυμπος με όλους τους θεούς του|. Κορμί σου κι ο Θερμαϊκός, είν΄η ψαρίσια ουρά σου |που κολυμπά γοργόνα μου, με τα πνιγμένα αστέρια| Τα κάστρα χτένια στα μαλλιά, δίχαλο η Καμάρα| και μυρογιάλι άθραυστο κρατάς τον Λευκό Πύργο| Ρίχνει στον κόρφο σου πυρό ρόδο στο γέρμα ο ήλιος| κι ο Αϊ- Δημήτρης σ’ άλογο πετάει και παραστέκει.| Στέκεις σε βίγλα τρίστρατη εικοσιτρείς αιώνες».Θέτη Χορτιάτη-"Θεσσαλονίκη 2300 χρόνια".
Σαλεπιτζής.
Το σαλέπι χρησιμοποιείται κυρίως στην Ανατολή αλλά και στην Ελλάδα ως χειμωνιάτικο θερμαντικό, μαλακτικό και θρεπτικό πρωινό ρόφημα.Οι κόνδυλοι αρχικά βρέχονται με ζεματιστό νερό για να απομακρυνθεί το αιθέριο έλαιο που περιέχουν και το οποίο αν παραμείνει,προσδίδει στο σαλέπι γεύση πικρή και δυσάρεστη.Στη συνέχεια αποξηραίνονται και αλέθονται.Παρασκευάζεται αφέψημα της σκόνης το οποίο γλυκαίνεται με ζάχαρη ή μέλι και αρωματίζεται με κανέλλα ή πιπερόριζα που και αυτή είναι σκόνη από τη ρίζα του φυτού Ζιγγίβερ το φαρμακευτικό (Zingiber officinale).
Ξεκινά από τα ημικυκλικά κτίρια στα βόρεια της οδού Μητροπόλεως, η οποία την διασχίζει στο σημείο αυτό, και συνεχίζεται μέχρι την λεωφόρο Νίκης, στην θάλασσα. Η πλατεία αποτελεί ένα δημοφιλές σημείο για τους τουρίστες και τους ντόπιους, με πολλά αναψυκτήρια και καφέ και είναι χώρος πολιτικών συγκεντρώσεων και ποικίλων καλλιτεχνικών εκδηλώσεων. Τα επιβλητικά κτίρια της οδού Μητροπόλεως στεγάζουν ένα ξενοδοχείο και το κινηματοθέατρο "Ολύμπιον".
Η πλατεία του Εμπράρ και η σημερινή:Ο Γάλλος αρχιτέκτονας Ερνέστ Εμπράρ, σχεδίασε την πλατεία το 1917,αμέσως μετά την μεγάλη πυρκαγιά που αποτέφρωσε το κέντρο της Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με τα σχέδια του Εμπράρ, η πλατεία -που θα ονομαζόταν Πλατεία Μεγάλου Αλεξάνδρου- θα είχε ένα μεγάλο άγαλμα του Αλέξανδρου στο κέντρο της και θα κατέληγε βόρεια στην Εγνατία, όπου θα χτιζόταν ένα επιβλητικό Δικαστικό Μέγαρο...
Σήμερα η πλατεία και η προς βορράν συνέχειά της,η οδός Αριστοτέλους, επιδεικνύουν αρκετά από τα βενετσιάνικα, βυζαντινά και αραβικά στοιχεία που οραματίστηκε ο Εμπράρ,αν και οι απλοποιήσεις και τροποποιήσεις υπήρξαν πολλές. Η οριστική της διαμόρφωση έγινε κατά την δεκαετία του 1960.
Κτισμένο το 1444, το Μπέη Χαμάμ είναι το παλιότερο από τα Οθωμανικά Λουτρά της Θεσσαλονίκης και ένα από τα σημαντικότερα κτίσματα που ενσωματώνουν Οθωμανική αρχιτεκτονική. Όπως και πολλά ακόμη μοναδικής ιστορικής σημασίας κτίρια, θα το βρείτε στο κέντρο της πόλης βόρεια της Πλατείας Αριστοτέλους, απέναντι ακριβώς από την Παναγία Χαλκέων...
Διέθεταν ξεχωριστούς χώρους για άνδρες και γυναίκες ενώ θεωρούνται μοναδικά για τις εντυπωσιακές διακοσμητικές συνθέσεις και τα περίτεχνα σχέδια που διαφαίνονται και σήμερα στο εσωτερικό τους. Η εσωτερική τους διαρρύθμιση χαρακτηρίζεται από πολλά δωμάτια τα οποία επικοινωνούν μεταξύ τους με περισσότερες από μια εισόδους έχοντας μια ελαφρώς λαβυρινθώδη διάταξη.
Εκτός από τα μικρότερα δωμάτια που καταλαμβάνουν το μεγαλύτερο μέρος των λουτρών, υπάρχουν και κάποια μεγαλύτερα τα οποία χαρακτηρίζονται για την οκταγωνική τους μορφή και τις αψίδες που τα περιβάλλουν. Οι χώροι που προορίζονταν για τους άνδρες είναι αυτοί με την μεγαλύτερη άνεση και πολυτέλεια ενώ στην όλη ομορφιά του χώρου προσδίδουν και τα ανοίγματα στην οροφή των διακοσμημένων θόλων που επιτρέπουν την είσοδο φυσικού φωτισμού...
Η Ρωμαϊκή Αγορά της Θεσσαλονίκης, που για τρεις περίπου αιώνες αποτέλεσε κύριο σημείο αναφοράς της πόλης, καθώς και διοικητικό κέντρο, ανεγέρθηκε στη Θεσσαλονίκη κατά το τέλος του 2ου αι. και το πρώτο τρίτο του 3ου αι. μ.Χ. Χτίστηκε ως κάτι αντίστοιχο προς την ελληνική Αγορά, με αρχέτυπο όμως το κέντρο της Ρώμης. Την ίδια εποχή διαμορφώθηκαν πανομοιότυπες αγορές σε όλη τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Κατά την παλαιοχριστιανική περίοδο το συγκρότημα της Ρωμαϊκής Αγοράς υπέστη αλλαγές, διατήρησε ωστόσο κάποιες από τις λειτουργίες του σαν κοινωνικό κέντρο της πόλης.
Ο χώρος της Ρωμαϊκής Αγοράς ήταν καλυμμένος μέχρι το 1966 που πραγματοποιήθηκαν εκσκαφές με σκοπό την ανέγερση του Δικαστικού Μεγάρου της πόλης. Ενώ οι ανασκαφές είχαν ξεκινήσει, ανακαλύφθηκαν στο χώρο αυτό τα πρώτα ευρήματα μεγάλης ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας. Ο έφορος αρχαιοτήτων Φώτης Πέτσας με την αναστήλωση του μοναδικού μονόλιθου μαρμάρινου κίονα με κιονόκρανο, που βρέθηκε ακέραιος, κατάφερε να ματαιωθούν τα σχέδια για την ανέγερση οποιουδήποτε κτιρίου στην περιοχή.
Σήμερα στο χώρο της Ρωμαϊκής Αγοράς λειτουργεί μουσείο η είσοδος του οποίου γίνεται από την Κρυπτή Στοά. Στο Ωδείο πραγματοποιούνται πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Κύριο χαρακτηριστικό των πόλεων κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο ήταν η ύπαρξη δύο λεωφόρων, με διεύθυνση από βορρά προς νότο και από ανατολή προς δύση. Στη Ρωμαϊκή Θεσσαλονίκη, αυτού οι κύριοι οδικοί άξονες ήταν η Via Regia (σημερινή οδός Εγνατία), που ξεκινούσε από την Πύλη του Βαρδαρίου και κατέληγε στην Κασσανδρεωτική Πύλη του ανατολικού άκρου της πόλης, και μία οδός κάθετη προς την Εγνατία που πιθανώς διέσχιζε την πόλη από τη θάλασσα μέχρι την Ακρόπολη. Στο σταυροδρόμι αυτών των οδών βρισκόταν η Ρωμαϊκή Αγορά.
Όταν λειτουργούσε κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο, η Αγορά αποτελούνταν από δύο πλατείες, αυτή που έχει ανασκαφεί και περιλαμβάνει την Κρυπτή Στοά, το Μουσείο της Ρωμαϊκής Αγοράς και το Ωδείο και αυτή που στα βυζαντινά χρόνια λειτουργούσε ως ανοιχτή πλατεία χωρίς στοές και παραμένει κάτω από το ανώτερο τμήμα της Πλατείας Αριστοτέλους χωρίς να έχει ερευνηθεί.
Σύμφωνα με τα τμήματα της Ρωμαϊκής Αγοράς που έχουν αποκαλυφθεί, αποτελούνταν από μία μεγάλη ορθογώνια πλατεία με ίχνη μαρμάρινων πλακοστρώσεων στο βορειοδυτικό τμήμα της, ένα Ωδείο-βουλευτήριο με διαμορφωμένες κτιστές κερκίδες και σκηνή στο ανατολικό τμήμα της και το ισόγειο τμήμα πολυώροφης στοάς (cryptoporticus-Κρυπτή Στοά) στο νότιο τμήμα της. Ακόμα στη νοτιοανατολική γωνία του χώρου έχει αποκαλυφθεί ένα τμήμα λουτρικού συγκροτήματος (βαλανείο) που περιλαμβάνει ένα πυριατήριο (κυκλική αίθουσα εφίδρωσης) με εικοσιπέντε λουτήρες.
Στα ευρήματα περιλαμβάνονται ψηφιδωτά δάπεδα, τμήμα λιθόστρωτου δρόμου, αγωγοί και οχετοί αποχέτευσης, καθώς και αργυρά νομίσματα και λίθινα και μαρμάρινα γλυπτά.
Η μεγαλοπρεπής αρχαία στοά των ειδώλων (Las Incantadas-Οι μαγεμένες) υπήρχε στο ύψος περίπου της σημερινής Εγνατίας και ήταν μέρος του συγκροτήματος της Ρωμαϊκής Αγοράς. Από τη στοά αυτή μάλιστα πραγματοποιούνταν η είσοδος στην Αγορά. Ανάγλυφες παραστάσεις οκτώ μυθικών προσώπων στόλιζαν τη στοά. Κατά το μεγαλύτερο μέρος της Τουρκοκρατίας τα ερείπια της στοάς βρισκόταν στην αυλή ενός Εβραϊκού σπιτιού. Το 1864, μετά από εντολή της Οθωμανικής κυβέρνησης, τα γλυπτά μεταφέρθηκαν στο Μουσείο του Λούβρου από το Γάλλο E. Miller. Εκεί βρίσκονται μέχρι σήμερα.
Μία από τις αλλαγές της αγοράς κατά τα Παλαιοχριστιανικά χρόνια ήταν η μετατροπή της Κρυπτής Στοάς σε μεγάλη δεξαμενή ύδρευσης, όπως επίσης και η ίδρυση ενός ιαματικού «αγιάσματος» σε τμήμα της ίδιας στοάς. Εκεί αποκαλύφθηκε μία παλαιοχριστιανική τοιχογραφία μεγάλης σημασίας...
Στην νοτιοανατολική πλευρά της Ρωμαϊκής Αγοράς Θεσσαλονίκης,τον 2ο μ.Χ. αιώνα, κατασκευάζεται το ωδείο.(Οdeon). Ένα μικρό, στεγασμένο θέατρο, που καταλαμβάνει το χώρο του βουλευτηρίου, καθώς και των δύο παρακειμένων αιθουσών. Ο νέος χώρος, εκτός από την κάλυψη των αναγκών της διοίκησης, φιλοξενεί και καλλιτεχνικές παραστάσεις. Στον 3ο αιώνα μ.Χ. το ωδείο ανακαινίζεται. Στο τέλος του 4ου αιώνα μ.Χ. αρχίζει η εγκατάλειψη της Ρωμαϊκής Αγοράς και το ωδείο μετατρέπεται, με τις απαραίτητες εργασίες, σε χοάνη υποδοχής και συλλογής ομβρίων υδάτων...Σήμερα έχουν ανακατασκευαστεί οι πρώτες σειρές των κερκίδων και χρησιμοποιείται για μουσικές εκδηλώσεις
Καλαμαριά.
Η περιοχή κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια ακόμα, όπως μαρτυρούν ευρήματα στο ακρωτήριο Καραμπουρνάκι. Η ονομασία Καλαμαριά πρωτοεμφανίστηκε το 1083 και αναφερόταν σε όλη την περιοχή νοτιοανατολικά της Θεσσαλονίκης και όχι μόνο στην περιοχή του σημερινού δήμου. Προέρχεται πιθανώς από το βυζαντινό τοπωνύμιο Καλή Μεριά. H πραγματική γεωγραφική περιοχή της Καλαμαριάς εκτείνονταν από τα σημερινά Νέα Μουδανιά έως τη Θέρμη, ενώ σε όλη τη διάρκεια της τουρκοκρατίας αποτελούσε ναχιγιέ ο οποίος περιελάμβανε χωριά όπως τα Βασιλικά, η Επανομή, ο Τρίλοφος αλλά και τα τότε μουσουλμανικά χωριά που φέρουν σήμερα τις ονομασίες Σήμαντρα, Πλαγιάρι (τότε Ουζούν Αλή), Μεσημέρι, Ραιδεστός μετά την εκεί εγκατάσταση Ελλήνων προσφύγων. Κατά την περίοδο του Βυζαντίου και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η περιοχή ήταν σχεδόν ακατοίκητη. Το 1920 έγιναν οι πρώτες εγκαταστάσεις πληθυσμών προσφύγων, από την Γεωργία. Ωστόσο ο μαζικός εποικισμός έγινε μετά την Μικρασιατική καταστροφή του 1922. Συνολικά υπολογίζεται ότι μέχρι και 100.000 πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν συνολικά στη Θεσσαλονίκη, κυρίως στα προάστια που δημιουργήθηκαν. Πρόσφυγες από τα παράλια κυρίως της Μικράς Ασίας εγκαταστάθηκαν στις περιοχές της Καλαμαριάς που βρέχονταν από τη θάλασσα διότι αφενός θύμιζαν τους τόπους των πατρίδων τους και αφετέρου έδιναν τη δυνατότητα της αλιείας ως επαγγέλματος που ασκούσαν στη Μικρά Ασία πριν ξεριζωθούν. Έτσι οι πρόσφυγες δημιούργησαν οικισμούς που τους έδωσαν ονόματα από τις πατρίδες τους: Νέα Κρήνη (από την Κρήνη (ή Τσεσμές) της Ερυθραίας Μικράς Ασίας), Κατιρλί (από το Κατιρλί Βιθυνίας της Μικράς Ασίας), Κουρί (από το Κουρί Μικράς Ασίας), Νέα Αρετσού (από την Αρετσού ή Ρύσιον, που βρισκόταν στην παράλια θέση της Βιθυνίας της Μικράς Ασίας), Δέρκων (από τους Δέρκους της Ανατολικής Θράκης κοντά στην Κωνσταντινούπολη), Χηλής (από τη Χηλή της Μικράς Ασίας κοντά στην Κωνσταντινούπολη). Εκτός από αυτούς εγκαταστάθηκαν και πρόσφυγες από τη Σμύρνη και τα παράλια της Μικράς Ασίας, την Καππαδοκία αλλά και την Ανατολική Θράκη. Οι Πόντιοι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στο κέντρο της Καλαμαριάς μακρύτερα από τη θάλασσα. Τα επόμενα χρόνια ο δήμος παρουσιάζει συνεχώς πληθυσμιακή αύξηση και είναι εδώ και χρόνια ο δεύτερος σε πληθυσμό δήμος του πολεοδομικού συγκροτήματος. Την 1η Ιανουαρίου 1943 η Καλαμαριά αποκτά διοικητική αυτονομία και γίνεται δήμος, καλύπτοντας έκταση 7.200 στρεμμάτων. Τα δύο τρίτα της Καλαμαριάς είναι παραθαλάσσια, με συνολική ακτογραμμή περίπου 6,5 χιλιόμετρα...
Καλαμαριά.
Καλαμαριά.
Καλαμαριά.
Μεγαλοπρεπής ναός,αφιερωμένος στον Απόστολο Παύλο,έχει κτιστεί στον συνοικισμό του Αγίου Παύλου, λίγο πιο πάνω από το Αγίασμα...
"Η Σαλονίκη που έσβηνε
με του καιρού το διάβα
καντήλι που τρεμόφωτο για λάδι λαχταρά,
από βραδύς κοιμήθηκε δυστυχισμένη σκλάβα
και την αυγούλα ξύπνησε αρχόντισσα κυρά..."
Ιωάννης Πολέμης
Κέντρο-Μελενίκου.
Κέντρο-Μελενίκου.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΖΩΗ ΔΟΥΝΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ - ΖΩΗ ΔΟΥΝΑ
ΚΕΙΜΕΝΑ - ΖΩΗ ΔΟΥΝΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου