Κυρίες και Κύριοι, Εξαίρετοι Λογοτέχνες, Αγαπητοί Φίλοι,
Σας ευχαριστώ πολύ για την παρουσία σας στην αποψινή μας εκδήλωση, που είναι από εκείνες που το πνεύμα αποζητάει για ν’ αγναντέψει έναν νέο ψυχικό και πνευματικό ορίζοντα, προκειμένου να αντιπαρέλθει στις δυσχέρειες του ταξιδιού της ζωής, αλλά και να βιώσει την μέθεξη της πνευματικής του εντελέχειας, στην προαιώνια αναζήτηση της βιωματικής και πνευματικής του Ιθάκης.
Δυστυχώς σήμερα τέτοιες εκδηλώσεις είναι ακόμη περισσότερο αναγκαίες, γιατί η ανθρωπότητα βιώνει μια ακόμη φριχτή εμπειρία της ανθρώπινης υστερίας, με τις πολύνεκρες επιθέσεις των τρομοκρατών στο Παρίσι. Εμείς οι άνθρωποι που χαράζουμε στο χαρτί τους καημούς, τις αγωνίες και τα όνειρά μας με την κρυφή ελπίδα ετούτα να βρουν πρόσφορο έδαφος και στον ψυχοπνευματικό κόσμο και άλλων συνανθρώπων μας, είναι φυσικό να βιώνουμε ετούτη τη φρίκη με ιδιαίτερη ένταση. Το ελάχιστο που μπορούμε να κάνουμε είναι μέσα από την τέχνη μας να συνεισφέρουμε, έστω κατ’ ελάχιστον σ’ ένα νέο κόσμο, σε μια ευπροσήγορη ελπίδα, ατενίζοντας έναν φωτεινό ή ακόμη και γκρίζο ορίζοντα με φωτεινή, καθάρια ματιά. Τότε ίσως να κάνουμε και στις ψυχές των ανθρώπων να βαφτούν με χαρούμενα χρώματα τα όνειρά τους.
Ετούτο το ταξίδι λοιπόν είναι ένας διαρκής πόθος του ανθρώπου από την πρώτη ημέρα της ύπαρξης του. Ο πρωτόγονος πρόγονός μας μέσα από το ταξίδι και την κίνηση βίωσε την ύπαρξη και την εξέλιξή του, οι μεγάλοι θαλασσοπόροι μεγέθυναν τον κόσμο με τις εξερευνήσεις τους και συνεχίζουν πλέον κι έξω από τα όρια του πλανήτη μας. Οι ποιητές μικροί και μεγάλοι προσπάθησαν να εξερευνήσουν τον ψυχικό και πνευματικό κόσμο, από τον Όμηρο μέχρι τον Καβάφη, όλοι έγιναν καπετάνιοι και ναύτες αντιπαλεύοντας τα στοιχειά και ελπίζοντας για έναν νέο κόσμο, ατενίζοντας πυρετικά με τη ματιά της ευαίσθητης ψυχής τους το όραμα και πάντοτε πέρα απ’ τον ορίζοντα.
«Πέρα απ’ τον ορίζοντα» λοιπόν! Ο τίτλος και του υπό παρουσίαση ποιητικού έργου, της αγαπητής φίλης κι εξαίρετης ποιήτριας Μίνας Μπουλέκου, την οποία επιθυμώ να ευχαριστήσω και από αυτό το βήμα για την τιμή που μου έκανε, να φιλοξενήσει στο βιβλίο της τις λίγες δικές μου σκέψεις ή μάλλον διαισθητικές προσλήψεις από το έργο της, ως πρόλογο και φυσικά για τη σημερινή παρουσίασή του.
Η κίνηση ως ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά της δόμησης του φυσικού κόσμου μας, ήταν φυσικό να ενυπάρχει και στο ψυχοπνευματικό Είναι του ανθρώπου. Είναι εκείνο το στοιχείο που κυρίως αποκρυπτογραφεί την αίσθηση της ύπαρξης και της συνείδησης, που βιώνουμε για το περιβάλλον το φυσικό αλλά και το πνευματικό. Πρώτοι οι Έλληνες φιλόσοφοι που εξέταζαν τη φύση αλλά και το πνεύμα ως μια ολότητα και όχι ξεχωριστά, οι επονομαζόμενοι προσωκρατικοί, επεσήμαναν το γεγονός με ξεχωριστές μορφές ανάμεσα τους τον Ηράκλειτο με το περίφημο «Τα πάντα ρει και ουδέν μένει» και τον Λεύκιππο και τον Δημόκριτο με την ατομική θεωρία τους. Αργότερα η Αθηναϊκή σχολή, κυρίως με τον μεγάλο οραματιστή και φιλόσοφο-ποιητή Πλάτωνα, έδωσε την Νοητική πλέον διάσταση του θέματος και τούτο γιατί η σκέψη του μεγάλου φιλοσόφου, διακατέχεται όχι μόνο από τον ορθολογισμό μιας διαλεκτικής μεθοδολογίας αλλά και από την υπερβατικότητα της ποιητικής φύσης, που τον χαρακτηρίζει σε όλα τα έργα του. Δεν θα επεκταθώ περισσότερο στο χαρακτηριστικό της κίνησης περιοριζόμενος μόνο να υπενθυμίσω, ότι η μέχρι σήμερα ισχύουσα θεωρία της λειτουργίας του σύμπαντος, βασίζεται στην θεωρία της σχετικότητος του Αϊνστάιν.
Η ποιητική αύρα ετούτο λοιπόν του έργου της Μίνας Μπουλέκου έχει δυο κυρίαρχα χαρακτηριστικά: Την υπερβατική σύλληψη και την εναγώνια ματιά, στην αναζήτηση του ονείρου και την εν δυνάμει μετουσίωσή του σε πραγματικότητα, πέρα από τον ορίζοντα, πέρα από τη θάλασσα, πέρα από εκεί που χρυσίζουν τα σύννεφα σε ένα ταξίδι αέναο.
Στο εξώφυλλο του βιβλίου, του οποίου την έκδοση έχουν επιμεληθεί οι εκδόσεις «ΟΣΤΡΙΑ», που τόσο πολύ τον λίγο σχετικά χρόνο που δραστηριοποιούνται έχουν δώσει ήδη θετικά δείγματα στον τόσο ιδιαίτερο και δύσκολο εκδοτικό χώρο και ειδικά αυτήν την δύσκολη περίοδο για τη χώρα μας, αναφέρεται το έργο ως ποιητική συλλογή. Η γνώμη μου είναι ότι το έργο έχει μεν τα χαρακτηριστικά μιας ποιητικής συλλογής, αφού τα ποιήματα είναι ξεχωριστά και στέκουν αυτούσια, αλλά ταυτόχρονα έχει έντονα στοιχεία μιας καθ’ όλα δομημένης ποιητικής ενότητας. Δηλαδή έχουμε το φαινόμενο να μπορούμε να διαβάσουμε τα ποιήματα μεμονωμένα αλλά και να τα μελετήσουμε συνολικά ως ενιαίο κείμενο. Και στις δυο περιπτώσεις το έργο δεν χάνει την αξία του και προσλαμβάνει ο αναγνώστης τόσο την αισθητική όσο και τη νοηματική αύρα του.
Προσωπική μου γνώμη είναι ότι η προσέγγιση του έργου ως ποιητική ενότητα, αναδεικνύει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό το κυρίαρχο νοηματικό στοιχείο του, που δεν είναι άλλο από τον πόθο, τον φόβο αλλά και την αποφασιστικότητα να ταξιδέψουμε, να πολεμήσουμε, να ματώσουμε, ίσως και να θυσιαστούμε αλλά να τολμήσουμε!
Ο Πόθος και η τόλμη είναι τα κουπιά και τα πανιά του πλεούμενού μας! Η ποιήτρια δεν μας υπόσχεται ασφαλή πορεία και γαλήνιες θάλασσες. Μας δείχνει τον ορίζοντα και μας προτρέπει, εμπρός πέρα απ’ αυτόν, πέρα από τα στενά όρια της καθημερινότητας, ίσως και της λογικής…μας καλεί να αντιμετωπίσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό, εκείνον τον υπολογιστή τον λίγο φοβητσιάρη και μας προκαλεί σκαρφαλωμένη στο πλωριό κατάρτι ατενίζοντας πέρα απ’ τον ορίζοντα, τους κόσμους που ήδη έχουν λάβει σάρκα και οστά στην ψυχή και το νου της.
Η Μίνα Μπουλέκου ανήσυχη προσωπικότητα ασχολείται με το λόγο και στην πεζή και στην ποιητική μορφή του. Τα δοκιμιακού χαρακτήρα κείμενά της χαρακτηρίζονται από την πληθώρα των στοιχείων και την λογική – γραμμική μορφή της σκέψης της. Αντίθετα τα ποιητικά της κείμενα έχουν εντελώς διαφορετική υφή, θαρρείς πως δεν είναι ο ίδιος δημιουργός. Ο ποιητικός λόγος της Μίνας Μπουλέκου κυριαρχείται από την υπερβατική σύλληψη και δομή. Εδώ θα έλεγα ότι λειτουργεί όχι γραμμικά και όχι με την κλασική Καντιανή λογική, αλλά αποτυπώνει τα μυστικά μηνύματα του ασυνείδητου της ψυχής της, μέσα από ένα χαοτικό σύστημα. Θαρρείς ότι μόλις η μικρή «πεταλούδα» αναταράξει για κάποιο λόγο τα φτερά της συντελείται ένα θαύμα και ξεσπάει ανήλεη η ποιητική καταιγίδα σαρώνοντας κυριολεκτικά στο πέρασμά της κάθε συμβατική μορφή έκφρασης. Η γραφή της θα μπορούσε να χαρακτηριστεί σουρεαλιστική, όμως έχει εκείνη την προσωπική χροιά που, τη στιγμή που έχει ξεφύγει από κάθε κανόνα ταυτόχρονα μπορεί να ακροβατεί ανάμεσα στο συμβατικά κατανοητό και το υπερβατικά προσλαμβανόμενο, με τρόπο που αναγκάζει τον αναγνώστη αλλά ακόμη περισσότερο τον ακροατή των στίχων της να ακολουθήσει πειθήνια τη δική της ματιά κάπου στο άγνωστο και πάντα πέρα από τον ορίζοντα.
Η δική μου προσέγγιση του εν λόγω έργου καθορίστηκε εξ αρχής από το ύφος της γραφής της δημιουργού. Δεν αφήνει κανένα περιθώριο να ξεφύγεις από ετούτη την περιπέτεια της αυτόματης, όχι γραφής, αλλά πρόσληψης της μορφής και του πνεύματος των ποιημάτων της. Αναγκαστικά ή θα το προσεγγίσεις υπερβατικά ή θα ματώσεις πολύ αν επιχειρήσεις να το κάνεις ορθολογικά και τμηματικά. Για το λόγο αυτό αφέθηκα να με οδηγήσει απολαμβάνοντας τον απόηχο των στίχων της χωρίς ουσιαστικά να ενεργοποιήσω την κριτική μου σκέψη. Και το θαύμα συντελέστηκε σιγά-σιγά μπολιάστηκε ετούτο το όνειρο της ποιήτριας θαρρείς όχι στον εγκέφαλό μου αλλά και στα κύτταρα του Είναι μου και συνταξίδεψα μαζί της, πάντοτε θωρώντας εκείνα τα τελευταία γνέφια πίσω απ’ τον ορίζοντα και για οδηγό μου, τον δικό της απαστράπτοντα πνευματικό αποσπερίτη στον ουρανό της ψυχής της.
Το έργο της χωρίζεται, συμβατικά κατά την άποψή μου, αφού είναι μια ενότητα ολόκληρο σε τρία επί μέρους τμήματα. Το πρώτο επονομάζεται «Ιχνηλασία», το δεύτερο «το Ταξίδι» και το τρίτο «Μνήμες». Στην «Ιχνηλασία» βρίσκουμε τον πόθο για το άγνωστο και τη φιλοσοφική προσέγγιση της, αλλά ταυτόχρονα τον αγώνα και τη θυσία για έναν νέο καλύτερο κόσμο τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, το αδιαπραγμάτευτο χρέος. Χαρακτηριστικά αναφέρει στο ποίημά της «Η μεγάλη ώρα»: «Σ’ ένα βαθούλωμα στάθηκα, πέρα στην άκρη του ορίζοντα, χαράσσοντας τη δική μου τροχιά, σε μια ατέρμονη πορεία στο χρόνο». Και στο ποίημά της «Στα σύνορα της Γης»: «Μακριά από τα σύνορα της Γης, σε μέρες καταιγιστικές, ψυχή μου τάχτηκες, σ’ ένα βαθύσκιωτο ποτάμι». Πιο κάτω στον «Οιωνό της ερήμου» συναντάμε: «Προσπάθησα να δαμάσω τον άνεμο, να υποτάξω τη σκιά σου, σε μια νηοπομπή που σάλπιζε, στη ζώσα σου ψυχή». Στο ποίημα «Παραίσθηση» ελπίζει παράλογα ή ίσως προφητικά «Έγειρα στις σκέψεις μου καρφωμένη, σε μια ατόφια ιδέα να ξαναγεννηθώ». Αλλά δεν διστάζει να αγγίξει και τα μεγάλα. Στο ποίημα «Μια δόκιμη ψυχή» ελπίζει γράφοντας «Ωδή άφθαρτη, σαν φύσημα στα χέρια των αγγέλων, στου κόσμου τη σιωπή».
«Το Ταξίδι» είναι μια περιπέτεια στη θάλασσα και των συναισθημάτων και στον ουρανό της ψυχής της. Ο Έρωτας, η ελπίδα και εκείνη η προσμονή του θαύματος είναι διάσπαρτα και χαρακτηρίζουν τη γραφή της ποιήτριας. Τέλος στην «Μνήμες» υπάρχει μια διάθεση απολογισμού, έκκλησης και θα έλεγα θείας βοήθειας. Θίγει καίρια προβλήματα της ζωής μας, ελπίζοντας ότι αυτή η περιπέτεια της πέρα απ’ τον ορίζοντα δεν θα πάει χαμένη…Βλέπει ένα τέλος η μια νέα αρχή, δεν το ανακάλυψα και μάλλον ούτε η ίδια θέλησε να το οριστικοποιήσει, άλλωστε μάλλον πάντοτε η ματιά της θα ταξιδεύει πέρα από κάθε ορίζοντα και μόλις προσπερνάει τον έναν θα γορφοφτερουγίζει για τον επόμενο σε μια αέναη εξελικτική πορεία σε ένα διαρκές ανιόν γίγνεσθαι.
Ασφαλώς και θα μπορούσα να αναφερθώ σε πολλές επί μέρους έννοιες που πραγματεύεται η Μίνα Μπουλέκου στο ποιητικό της έργο «Πέρα απ’ τον ορίζοντα», αλλά δεν είναι ο στόχος αυτής της σύντομης προσέγγισής μου. Θα σας προτρέψω λοιπόν να πάρετε στα χέρια σας το βιβλίο, κατά προτίμηση σε χώρο εκτός του σπιτιού και ένα από τα μοναδικά δειλινά της Αττικής γης όταν ο ήλιος αρχίσει να προσεγγίζει τον ορίζοντα, την ώρα εκείνη που ο δημιουργός προσμιγνύει τα πιο θεσπέσια χρώματα τα του στον καμβά του κόσμου, να ταξιδέψτε με την ποιήτρια στον ονειρικό κόσμο της πέρα απ’ τον ορίζοντα. Καλύτερα να το διαβάσετε με τον τρόπο που το έγραψε η ποιήτρια, ως άνθος της ψυχής της και ως ανασαιμιά του κόσμου. Διαβάστε το μεμονωμένα ή καλύτερα ως σύνολο και αφήστε το να κυλήσει αργά, μυστηριωδώς μέσα σας και τότε είμαι σίγουρος ότι θα νιώσετε κι εσείς τη λαχτάρα και τη γοητεία, τον πόθο και το χρέος, για εκείνο το άγνωστο, το μαγικό, για το ανέφικτο που πάντα μας γνέφει πέρα από κάθε ορίζοντα.
Αγαπητοί φίλοι, η Μίνα Μπουλέκου με την πορφύρα της ψυχής της και όχι με μελάνι μπόλιασε τους στίχους της με την αγωνία, τη λαχτάρα, τον πόθο και την μεγάλη ελπιδοφόρα προσμονή, ένα ταξίδι για το άγνωστο και την μετουσίωση. Ριψοκίνδυνο ετούτο το ταξίδι, σίγουρα κρύβει Λαιστρηγόνες και Κύκλωπες, στοιχειά και σαγηνευτικές σειρήνες, μα αν δεν είναι έτσι τα ταξίδια γιατί να τα κάνει κάποιος; Ετούτο το βιβλίο λοιπόν είναι ένα σκαρί και βάλθηκε να διασχίσει τις θάλασσες του νου και της ψυχής μας.
Το δειλινό είναι η αγαπημένη ώρα δική μου αλλά και πολλών μάλλον τον περισσότερων. Ίσως γιατί το βλέμμα μας μαγνητίζεται εκεί πάνω από τον ορίζοντα και η ψυχή μας ταξιδεύει πέρα απ’ αυτόν. Ας ακολουθήσουμε λοιπόν την ποιήτρια σε ετούτη την ονειρική πορεία και όταν ο ήλιος πορφυρός και απαστράπτων θα μετεωριστεί πάνω από τον ορίζοντα και θα γίνει θαρρείς καράβι φωτεινό ανάμεσα στα γνέφια, για να σαλπάρει σε έναν κόσμο νέο, τότε ας είμαστε όλοι εκεί με την ψυχή και το νου συνταξιδιώτες για να βιώσουμε μια νέα διάσταση σε ετούτο το άγνωστο αλλά συνάμα τόσο γοητευτικό ταξίδι μας, πέρα από τον ορίζοντα.
Νίκος Ταβουλάρης
Ποιητής - Πεζογράφος - Δοκιμιογράφος
τ. Πρόεδρος της "Πανελλήνιας Ένωσης Λογοτεχνών"
ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ http://mcnews.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου