 |
| πηγή φωτογραφίας |
Ο Κώστας Κλουβάτος (1921 - 21 Μαΐου 2007) ήταν Έλληνας γλύπτης.
Γεννήθηκε το 1921 στην Αθήνα. Παρακολουθεί μαθήματα ζωγραφικής στο Εργαστήρι του Δημήτρη Μπισκίνη, παράλληλα με τη φοίτησή του στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Μαθητής του Θανάση Απάρτη από το 1942 έως το 1954 όπου και ολοκλήρωσε την γλυπτική του εκπαίδευση. Φοίτησε στην Ακαδημία Grand Chaumiere στο Παρίσι, ενώ έκανε και ελεύθερες σπουδές Ιστορίας της Τέχνης και Κεραμικής. Το 1952 πραγματοποιεί την πρώτη χωροπλαστική στο Κεφαλόβρυσο της Ηπείρου (Μνημείο θυμάτων κατοχής). Συνεργάζεται με τους γλύπτες Γιώργο Ζογγολόπουλο και Χρήστο Καπράλο, τον αρχιτέκτονα Δημήτρη Πικιώνη και άλλους. 1961, Ιδρυτικό μέλος της «Ομάδας Τέχνης Α» με τους: Γιάννη Χαΐνη, Δημοσθένη Κοκκινίδη, Βάσω Κατράκη, κ.α. Η «Ομάδα Τέχνης Α» είχε δύο κύριους στόχους: α) Να φέρει σε επαφή το ευρύ κοινό με την τέχνη. β) Προσπάθησε να καταπολεμήσει τις ιδεολογικές προκαταλήψεις αριστερής και δεξιάς προέλευσης απέναντι στην τέχνη, και ιδιαίτερα τη μοντέρνα τέχνη, εισάγοντας νέες μεθόδους ανάλυσης και ερμηνείας του πλαστικού έργου. Το όλο εγχείρημα πρωτότυπο, όχι μόνο στην Ελλάδα, αποτέλεσε σταθμό στην καλλιτεχνική ζωή της χώρας. Ο Κλουβάτος ήταν ιδρυτικό μέλος του συλλόγου «Οι φίλοι του Μπουζιάνη» και ιδρυτικό μέλος με τον Γιάννη Τσαρούχη κ.α. του «Αθμώνιου συλλόγου». Οργάνωσε και έθεσε σε λειτουργία το πρώτο καλλιτεχνικό χυτήριο στην Ελλάδα. Το 1960 οργανώνει και θέτει σε λειτουργία καλλιτεχνικό χυτήριο στο εργαστήριο του Χρήστου Καπράλου και τον βοηθά να χυτεύσει στον ορείχαλκο τα έργα που εξέθεσε στην BIENNALE DI VENEZIA το 1962. Τη δεκαετία του ’50 εισάγει την έννοια της χωροπλαστικής, μιας καινούριας για την Ελλάδα μορφή τέχνης. Διαμορφώνει εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους (μνημεία, πλατείες, δημόσιοι χώροι, κατοικίες) σε όλη την Ελλάδα.
Έργο
Μνημεία
«Μνημείο Χαμένων Πατρίδων» στην πλατεία Αναλήψεως στο Βύρωνα
Το Μνημείο της Παιδείας στη Χίο
Το Ηρώο στην πλατεία Ψυχικού
Το Μνημείο Ιωαννίδη στις Λιθύνες της Κρήτης
Το Μνημείο στις Φιλιάτες της Ηπείρου
Το άγαλμα του Βύζαντα στα Μέγαρα
Το Μνημείο « Θυμάτων της Κατοχής» στο Κεφαλόβρυσο της Ηπείρου
Το Μνημείο στο Πελόπιο της Ολυμπίας
Προτομή του Αλ. Κουμουνδούρου στον Κάμπο, Μάνη
Το άγαλμα του Σπύρου Λούη στο Ολυμπιακό Στάδιο
Το Μνημείο του Καπετάνιου στο Γαλαξίδι
Το Μνημείο του Λυκούργου Καλλέργη στην οδό Πειραιώς
Το Μνημείο του Μαρκοπούλου
Το Μνημείο Ποντίων στην Ηλιούπολη
Τον ανδριάντα του Γιάννη Τσαρούχη στο Μαρούσι
Το Μνημείο Πλουμπίδη στο Δαφνί
«Η ανάληψη του Ήρωα» (Γρηγορίου Λαμπράκη)
Το μνημείο της Πύλης στα Δερβενοχώρια
Ανδριάντας του Σαράντου Καρούτσου στις Ράχες Ικάριας
Χωροπλαστικές επεμβάσεις
Στην Πλατεία της Πολιτείας (Κοκκιναράς)
Στα ξενοδοχεία HYDRA BEACH (Ερμιόνη)
Στο ξενοδοχείο KING MINOS (Ομόνοια)
Στο ξενοδοχείο ΞΕΝΙΑ (Ναύπλιο)
Στο ξενοδοχεία ΚΑΡΡΑ CLUB (Σητεία Κρήτης)
Στο ξενοδοχεία ΚΥΛΛΗΝΗ BEACH (Κυλλήνη)
Στο Ελαιουργείο της Ελευσίνος
Στο Δημαρχείο της Ελευσίνος
Στην πλατεία στις Ράχες της Ικαρίας
Ξενοδοχείο "ΔΑΙΔΑΛΟΣ" Αρμενιστής Ικαρίας
Στο Κεφαλοβρυσο Πωγωνιου
Σε κατοικίες και ιδιωτικούς χώρους.
Σε κατοικίες και ιδιωτικούς χώρους.
Τιμητικές διακρίσεις
Α’ βραβείο στη BIENNALE γλυπτικής στη Μόσχα
Γ’ βραβείο στη BIENNALE του Σάο Πάολο
Στην BIENNALE της Αλεξάνδρειας
Α’ βραβείο σε Πανελλήνια έκθεση.
Συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
1η Διεθνής έκθεση γλυπτικής BIENNALE Αθηνών στο λόφο του Φιλοπάππου
Στις Σκανδιναβικές χώρες
Παρίσι
Γιουγκοσλαβία
Αμερική
Λονδίνο
Στο χώρο του θεάτρου συνεργάστηκε με σκηνικά και κουστούμια στο Εθνικό Θέατρο και σε θεατρικές παραστάσεις άλλων θεάτρων. Συνεργάστηκε σκηνογραφικά με τον Παντελή Βούλγαρη στην τηλεοπτική σειρά «Απόμαχοι». Συνεργάστηκε με την "ΕΞΟΔΟΣ ΑΙΓΑΙΟΥ-ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΕΞΟΔΟΣ" και τον σκηνοθέτη Νίκο Παροίκο στην παράσταση "ΒΑΚΧΕΣ" του Ευριπίδη (1995-1996) στον Κιθαιρώνα,Ικαρία,Λόφο Φιλοπάππου (που έστησε μόνιμες χωροπλαστικές συνθέσεις).Επίσης συνεργάστηκε με τον Νίκο Παροίκο στο θεατρικό δρώμενο "Προμηθέας Πυρφόρος" που παρουσιάστηκε στην βραχονησίδα Σαμιοπούλα (1996) μέσα στα πλαίσια του Διεθνούς συνεδρίου Φιλοσοφίας.Έχει εικονογραφήσει πολλά σημαντικά βιβλία και φιλοτεχνήσει πολλά μετάλλια και γραμματόσημα. Έργα του υπάρχουν στην Εθνική Πινακοθήκη, την Εθνική Γλυπτοθήκη και σε ιδιωτικές συλλογές.
Μνημείο Χαμένων Πατρίδων στην πλατεία Αναλήψεως στο Βύρωνα
Μνήμη Ιερή Ψυχικό Αττικής
Μνημείο Εργασίας - Βύρωνας
Στην σπάνια φωτογραφία του Γιώργου Μπακούρου* βλέπουμε το «Μνημείο Εργασίας» όπως αυτό είχε αρχικά εγκατασταθεί από τον γλύπτη Κώστα Κλουβάτο στην πλατεία του Βύρωνα.
Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας το μνημείο διαλύθηκε για να βρεθούν μετά από χρόνια τα τρία μπρούντζινα αγάλματα και να επανατοποθετηθούν στην πλατεία (κάτω φωτό ) με το αισθητικό αποτέλεσμα να απέχει παρασάγγας από αυτό που ο Κλουβάτος είχε αρχικά δημιουργήσει.
Σε παρακείμενη του παλαιού μνημείου πλάκα αναγραφόταν :
ΑΦΙΕΡΟΥΤΑΙ ΣΤΟΝ / ΤΙΜΙΟ ΜΟΧΘΟ / ΤΟΥ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥ / ΑΝΘΡΩΠΟΥ / ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΝΗΜΗ ΤΟΥ / ΠΑΤΡΟΣ ΜΟΥ / ΜΙΧΑΗΛ ΛΑΣΚΑΡΗΣ / 1956 (φωτό )
Στο πάνω μέρος της εισόδου :
ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΤΡΙΔΩΝ Η ΨΥΧΗ ΕΙΜΑΣΤ΄ΕΜΕΙΣ ΠΟΥ ΖΟΥΜΕ / ΕΜΕΙΣ ΠΟΥ ΑΝΑΠΟΛΟΥΜΕ
Διακρίνονται, από αριστερά, οι : μαραγκός, σιδεράς, κτίστης.
Ο Αυλητής - Παιδική χαρά Δημήτρη Πικιώνη ( Φιλοθέη Αττικής )
Ανδριάντας Σπύρου Λούη - Ολυμπιακό Στάδιο ( Καλογρέζα )
Μνημείο Νίκου Πλουμπίδη - Στο σημείο ( ρέμμα ) όπου εκτελέστηκε στις 14.8.1954 ( Αγία Σοφία Χαιδαρίου )
Γιάννης Τσαρούχης - Είσοδος δημαρχείου Μαρουσιού ( Αττικής )
Σταύρος Καλλέργης - Πειραιώς και Πέτρου Ράλλη ( Ταύρος )
Τα έργα είναι από https://glypto.wordpress.com/
Εργο ωραίο και αληθινό
«Ζω και κάνω τέχνη σημαίνει πως αναζητώ τρόπους μάθησης, τρόπους γνώσης. Ορισμένοι από τους νεότερους καλλιτέχνες θέλουν την εύκολη δικαίωση, φτιάχνουν εύκολα πράγματα για να εντυπωσιάσουν. Πρέπει νομίζω να ψάχνουν την ουσιαστική δομή της ζωής, τη στιγμή που αυτή αρχίζει να παίρνει καθαρή φόρμα», έλεγε ο Κώστας Κλουβάτος στη συνέντευξή του στον «Ριζοσπάστη» το 1985. Στη μακρόχρονη εικαστική του πορεία, ο Κ. Κλουβάτος ποτέ δεν κατέφυγε στον εντυπωσιασμό και την ευκολία. Πνεύμα ανήσυχο, δουλευτής ακαταπόνητος, διακρινόταν για την έντονη κοινωνικότητά του, την αφοσίωση στην τέχνη του, την πίστη στις αξίες της πολιτισμικής μας κληρονομιάς και της λαϊκής μας τέχνης. Χωρίς ποτέ να τις διαπραγματευτεί για την προβολή του ονόματός του, χωρίς ποτέ να βολευτεί σε άσκοπες δημόσιες εμφανίσεις, δημιούργησε ένα έργο «αυθόρμητο και λιτό», όπως το χαρακτήρισε ο Μαρίνος Καλλιγάς, που ξεκινάει απ' την καρδιά και κρύβει μέσα του τη σοφία χιλιάδων χρόνων.
Πολύπλευρη δραστηριότητα
Γεννημένος το 1921 στην Αθήνα, ο Κ. Κλουβάτος παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής στο εργαστήρι του Δ. Μπισκίνη, ενώ, παράλληλα, φοίτησε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Από το 1942 έως το 1954, μαθήτευσε στο εργαστήριο του Θ. Απάρτη, αλλά και στην Ακαδημία Γκραντ Σομιέρ στο Παρίσι. Συνεργάστηκε με τους γλύπτες Γ. Ζογγολόπουλο και Χρ. Καπράλο. Εκανε ελεύθερες σπουδές ιστορίας της τέχνης και κεραμικής, ενώ στη Φλωρεντία διδάχτηκε και τη χαλκοχυτική. Ο Κ. Κλουβάτος είναι αυτός που ξαναφέρνει πρώτος, μετά την αρχαιότητα, τη χαλκοχυτευτική στην Ελλάδα, οργανώνοντας και θέτοντας σε λειτουργία, το πρώτο καλλιτεχνικό χυτήριο στη χώρα μας.
 |
«Μυθική μορφή» |
Στενός φίλος και θαυμαστής του Γιώργου Μπουζιάνη, υπήρξε ιδρυτικό μέλος των «Φίλων του Μπουζιάνη» (1959). Επίσης, υπήρξε ιδρυτικό μέλος (μαζί με τους: Δ. Κοκκινίδη, Γ. Χαΐνη, Κ. Ξενάκη, Ν. Παπανικολόπουλο και Κλειώ Μποσταντζόγλου) της «Ομάδας Τέχνης Α» (1961). Ως στόχο είχαν να φέρουν «σε επαφή το ευρύ κοινό με την τέχνη και να κινηθούν έξω από τους καθιερωμένους χώρους διακίνησης και εμπορίας της τέχνης».
Διαθέτοντας ολοκληρωμένες γνώσεις και πείρα στην τεχνική του μαρμάρου, της ορειχαλκοχύτευσης, της κεραμικής, του ξύλου και άλλων υλικών, ο Κ. Κλουβάτος παρουσίασε μια εκπληκτική δραστηριότητα στη γλυπτική, τη ζωγραφική, τη μεταλλιοπλαστική, τις γραφικές τέχνες και το θέατρο, με σκηνογραφικές και ενδυματολογικές επιτυχίες. Η μεγάλη του αγάπη ήταν, πάντα, η γλυπτική. Από τον τομέα αυτό σημειώνουμε τα πορτρέτα των: Γιώργου Μπουζιάνη, Γιάννη Γουδέλη, Κίτσου Μακρή, Αριστείδη Μεθενίτη... το πορτρέτο της Αθηνάς Κεσανλή για το οποίο τιμήθηκε με χρυσό βραβείο στην Μπιενάλε γλυπτικής στη Μόσχα το 1959. Βραβεία απέσπασε ακόμη στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο (1957), καθώς και στην Μπιενάλε Αλεξανδρείας (1959).
Στη δημιουργία του ανήκουν επίσης, στήλες, ολόσωμες φιγούρες, ανάγλυφα ηρώα, αλλά και μνημεία. Ανάμεσά τους, η επιτύμβια στήλη στην πλατεία Ψυχικού, το μνημείο δασκάλου στη Χίο, ο ορειχάλκινος ανδριάντας του Σπύρου Λούη στο Ολυμπιακό στάδιο, το μνημείο πεσόντων στις Φιλιάτες Ηπείρου, το ανάγλυφο σε πέτρα στην παιδική χαρά Φιλοθέης... «Μια ολόκληρη σειρά από συνθέσεις - μνημεία», όπως τόνισε στον επικήδειό του, ο επί 60 χρόνια φίλος του, Θάνος Κωνσταντινίδης «που υμνούν εικαστικά πράξεις ηρωικές και ιστορικές που θεωρεί χρέος την απαθανάτισή τους, ως πράξεις αντίστασης, όπως το μαρμάρινο Μνημείο Κεφαλόβρυσου Ηπείρου... Μνημείο αφιερωμένο στον Σταύρο Καλλέργη, τον πρωτοπόρο και γνήσιο σοσιαλιστή, στην οδό Πειραιώς... Το Μνημείο του αγωνιστή Νίκου Πλουμπίδη στο Δαφνί. Το Μνημείο των Ποντίων στην Ηλιούπολη. Ο ορειχάλκινος ανδριάντας του Σαράντου Καρούτσου, του αγωνιστή φοιτητή που σκοτώθηκε στον Εμφύλιο, στις Ράχες Ικαρίας». Το τελευταίο Μνημείο αντίστασης του Κ. Κλουβάτου, που στήθηκε το 2006 στον τόπο της θυσίας, είναι το Μνημείο της Μάχης Πύλης Δερβενοχωρίων.
Μνημείο με ζωντανή μιλιά
 |
| Τμήμα του Μνημείου στο Βύρωνα |
Ξεχωριστή θέση στη δημιουργία του Κ. Κλουβάτου, κατέχει το «Μνημείο Εργασίας» στο Βύρωνα. Τοποθετημένο στη μικρή πλατεία της Αναλήψεως του προσφυγικού συνοικισμού Βύρωνα, αποτελούσε συγχρόνως και μνημείο της προσφυγιάς του 1922. «Μνημείο με ζωντανή μιλιά» το είχε χαρακτηρίσει η Ελένη Βακαλό, στο οποίο ο Κ. Κλουβάτος άφηνε το συνηθισμένο τύπο των στατικών ηρώων και των ταφικών αναγλύφων για να παρουσιάσει μια οικοδομή σε δράση: με σκαλωσιές, τοιχοδομίες, χάλκινες φρίζες, πυλώνες, στην οποία δούλευαν, ανεβασμένοι σε τρία - διαφορετικού ύψους - επίπεδα, μπρούντζινοι εργάτες (χτίστης, μαραγκός, σιδεράς). Οπως σημείωνε ο Αγγελος Προκοπίου «Οι άνδρες του μνημείου είναι σύμβολα πανανθρώπινα και όχι ανδριάντες γνωστών ατόμων. Απευθύνονται σε ψυχικές καταστάσεις που έχουν παγκόσμιο πλάτος και, ακριβώς για το λόγο αυτό, ο συμβολισμός τους δεν περιορίζεται στα όρια ενός προσφυγικού συνοικισμού και ενός μικρασιατικού δράματος, αλλά ξεδιπλώνει τα φτερά της ιδέας του πάνω από τόπους και εθνικές ομάδες για να μιλήσει στον εργαζόμενο άνθρωπο. Είναι το μνημείο που πηγάζει από μια πολεμική καταστροφή για να τιμήσει το πιο τίμιο αγαθό της ειρήνης, την εργασία».
Λίγα χρόνια αργότερα, κατά τη διάρκεια της χούντας, το μνημείο μέσα σε μια νύχτα από «άγνωστους» καταστρέφεται και τα γλυπτά του εξαφανίζονται. «Μισητό, ως ύμνος στην πολύπαθη και ηρωική εργατική τάξη», ανέφερε ο Θ. Κωνσταντινίδης «με τις εκατόμβες των νεκρών και των θυμάτων της στους τόπους εργασίας, στη διεκδίκηση αιτημάτων της, αλλά και στους ανθρωποκτόνους πολέμους. Ενοχλούσε όμως και ο τόπος του μνημείου, ο Βύρωνας. Αυτή η ακμάζουσα και προοδευτική προσφυγική πολιτεία. Με την ηρωική ιστορία της Αντίστασης... Μια από τις "αδούλωτες", όπως και η Καισαριανή, ανατολικές συνοικίες. Πριν τρία χρόνια, με ξεχωριστή συγκίνηση μάθαμε το νέο: "Βρέθηκαν οι τρεις ορειχάλκινοι οικοδόμοι: ο χτίστης, ο σιδεράς, ο μαραγκός" βασικό τμήμα του μνημείου, με την αρμονική, από τον αρχιμάστορα Κώστα Κλουβάτο, σύζευξη πέτρας, κεραμικών και μετάλλου. Αληθινός ύμνος στην εργασία και στους εργάτες...».
Γλυπτική στο χώρο της καθημερινής ζωής
 |
| Τα μπλε πουλιά |
Ο Κ. Κλουβάτος εισήγαγε στη δεκαετία του '50, την έννοια της χωροπλαστικής, διαμορφώνοντας εξωτερικούς και εσωτερικούς χώρους (μνημεία, πλατείες, δημόσιοι χώροι, κατοικίες). Το 1952 πραγματοποιεί την πρώτη χωροπλαστική στο Κεφαλόβρυσο της Ηπείρου («Μνημείο Θυμάτων Κατοχής»).
Οπως σημείωνε ο Γ. Πετρής «Από το 1965 τον γλύπτη Κλουβάτο, τον συναντούμε να προβληματίζεται με την ένταξη της πλαστικής λειτουργίας, μέσα στο χώρο της καθημερινής ζωής. Φαίνεται πια καθαρά, πως η στατική γλυπτική με τη μουσειακή της αδράνεια, έβαλε προβλήματα στον ανήσυχο και ευρηματικό καλλιτέχνη και τον οδήγηση θετικά σε άλλες φόρμες. Φόρμες λειτουργικότερες και εκφραστικότερες. Συνθετικές φόρμες που εξυπηρετούν ανθρωπινότερες ανάγκες. Ετσι βλέπουμε τον γλύπτη να μεταλλάσσεται σιγά - σιγά σε δημιουργό ογκοχωροχρωμοπλάστη. Η βαθιά γνώση του Κλουβάτου για τα αρχαϊκά πρότυπα, για τα πολιτισμικά προηγούμενα και τις ρίζες της λαϊκής μας τέχνης, σε συνδυασμό με την πίστη του και το σεβασμό του προς τα φυσικά δεδομένα, του επιτρέπουν μια ρωμαλέα εκφραστική ανάπλαση, που την καταθέτει προσφορά στον άνθρωπο. Στον άνθρωπο και στους τόπους του. Στους τόπους ζωής, κίνησης και εργασίας. Ετσι, η τέχνη του γίνεται δύναμη στην καθημερινή ζωή και αποτελεί στοιχείο λειτουργικό στα πράγματα της καθημερινότητας...».
«Οι πλασμένες φόρμες του δεν αποτελούν βαρβαρική παρουσία στο φυσικό περιβάλλον, γιατί εντάσσονται σ' αυτό διακριτικά και ισόρροπα. Με όλα τα πιο πάνω και με την ισχυρή αίσθηση του μέτρου που διαθέτει ο καλλιτέχνης, η ογκοχωροχρωμοπλαστική έχει βρει την τέλεια δικαίωσή της, από τα χέρια του Κλουβάτου, σε έργα μικρά και μεγάλα στην Αττική, στην Εύβοια, στην Πελοπόννησο, στην Κρήτη και αλλού».
Σημείο αναφοράς ο άνθρωπος
Ο Κ. Κλουβάτος δούλεψε όλα τα υλικά (πέτρα, μάρμαρο, γυαλί, ξύλο, μέταλλο, πηλό). Θέμα της δημιουργίας του ήταν - κυρίως - ο άνθρωπος και τα προβλήματά του και βασικός στόχος του η ένταξη του όγκου και του χρώματος στο χώρο.
Αρχικά τα έργα του ήταν παραστατικά. Από το 1960 ελευθερώνεται από κάθε δεσμό και με εξπρεσιονιστική διάθεση συμπυκνώνει το νόημα των έργων του σε λιτές μορφές, στο μεταίχμιο της παράστασης και της αφαίρεσης. Από το 1965 η ανθρώπινη μορφή χάνει τα εικονιστικά χαρακτηριστικά της, μένει όμως πάντα ο μνημειακός και συμβολικός χαρακτήρας. Στα τελευταία, ιδιαίτερα, έργα του είναι έντονη η προσπάθεια να συγκεράσει στο ίδιο έργα, στοιχεία της ελληνικής παράδοσης από διάφορες εποχές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το σιντριβάνι - γλυπτική σύνθεση με θέμα την παραγωγή κρασιού στην πλατεία Μαρκοπούλου.
«Το έργο του Κώστα Κλουβάτου είναι μια εναγώνια και συνεχής φανέρωση του πραγματικού» σημειώνει ο Π. Δρακόπουλος. «Με τα γλυπτά, τα σχέδια, την ανα-μόρφωση του χώρου, ο Κλουβάτος φανερώνει την οντότητα αυτών που χαρακτηρίζουμε έννοιες. Το έργο του δεν περιορίζεται στη σύλληψη της σημασίας ενός σχήματος, αλλά μεταβάλλεται σε μαρτυρία του σχήματος που έχει η σημασία. Η Καμπύλη, η Αντίσταση, ο Κύβος, ο Πόνος υπάρχουν, σαρκώνονται - και από το αίμα τους προκύπτει ο Κόσμος. Γι' αυτό και ο Κλουβάτος δε βρίσκεται μόνο μέσα στην άψογη φόρμα. Βρίσκεται και μέσα στο κράμα της ύλης, βρίσκεται μέσα στον αγώνα να είναι ο άνθρωπος, να είναι η ψυχή, να είναι τα πράγματα. Γι' αυτό και ο Κλουβάτος δεν είναι ένας οιοσδήποτε λαμπρός καλλιτέχνης: είναι μια μαρτυρία αλήθειας. Και τα έργα του είναι ωραία, στο βαθμό που (και διότι) η αλήθεια είναι ωραία...».
Ηλιάνα ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ
Αναδημοσίευση του άρθρου από https://www.rizospastis.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου