Διεθνής ημέρα του Ολυμπισμού η σημερινή 6η Απριλίου. Λίγοι όμως γνωρίζουν τον επετειακό της χαρακτήρα. Σαν σήμερα πριν από 115 χρόνια κηρύχθηκε η έναρξη των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων. Σαν σήμερα ένα βροχερό απομεσήμερο του 1896, οι κάτοικοι της Αθήνας και των περιχώρων της γίνονταν αυτόπτες μάρτυρες της πιο σημαντικής προσπάθειας του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους στην αναζήτηση της αρχαιοελληνικής του ταυτότητας.
Σαν σήμερα 25 Μαρτίου σύμφωνα με το παλιό (Ιουλιανό) ημερολόγιο που ίσχυε τότε, 115 χιλιάδες άνθρωποι της πρωτεύουσας σε σύνολο 150 χιλιάδων παραβρέθηκαν στην έναρξη των Αγώνων.
Ποιος όμως ήταν ο λόγος που σ’ ένα πάμπτωχο και πρόσφατα χρεοκοπημένο κράτος (πτώχευση της χώρας επί πρωθυπουργίας Χαρίλαου Τρικούπη το 1893) σύσσωμος σχεδόν ο πληθυσμός της πρωτεύουσάς του κατέκλυσε, μέσα και έξω, το ειδικά κατασκευασμένο για τους Αγώνες Καλλιμάρμαρο στάδιο; Γιατί επιλέχτηκε η 25η Μαρτίου για την έναρξη των Αγώνων;
Τα ερωτήματα απαντώνται αν παρατηρήσουμε πιο προσεκτικά ορισμένα από τα γεγονότα του δεύτερου μισού του 19ο αιώνα. Γεγονότα που υποτάσσονταν στην προσπάθεια αναζήτησης εθνικής ταυτότητας με αναφορά στον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και ταυτόχρονα με την ανάδειξη του ρόλου της εκκλησίας σαν καθοριστικού παράγοντα στην απελευθέρωση του έθνους.
Το 1871, εν μέσω πενθήμερου παλλαϊκού εορτασμού, έρχονται από την Οδησσό τα οστά του αμφιλεγόμενου κατά πολλούς πατριάρχη Γρηγορίου του Ε'. Ετοιμάζεται πανηγυρικά ο ανδριάντας του και ανατίθεται από το πανεπιστήμιο στον Αριστοτέλη Βαλαωρίτη να εκφωνήσει τον επίσημο πανηγυρικό.
«Το Πανεπιστήμιον με προσεκάλεσεν επισήμως», γράφει ο Βαλαωρίτης σε επιστολή του (10 Φεβρ. 1872) προς τον Κεφαλλονίτη φίλο του Ανδρέα Λασκαράτο, «να προσαγορεύσω δι'ενός διθυράμβου κατά την 25η Μαρτίου τον Ανδριάντα του Πατριάρχου Γρηγορίου.Εδέχθην την πρόσκλησιν και ελπίζω εις τον Θεόν να μην εντροπιάσω ούτε την μνήμην του μεγάλου της νεωτέρας Ελλάδος αθλητού, ούτε τους φίλους μου».
Η απάντηση (15 Φεβρ. 1872) του «αφορεσμένου» Λασκαράτου θα είναι άμεση και καυστική: «Σε συγχαίρω διά την Πανεπιστημονική πρόσκληση που έλαβες να προσαγορέψεις τον ανδριάντα του Γληγοράκη. -- Δώσ' του κι από μέρους μου τα γκαρδιακά χαιρετίσματά μου και πες του πως του εύχομαι να 'ξακολουθάη να φανατίζει τους όχλους,όσο ναν τους αποχτηνώση εξ ολοκλήρου, και ναν τους κάμη ακόμη περισσότερο απ' ό,τι είναι δίποδους γαϊδάρους».*
Πριν από το 1896 είχαν αποτολμηθεί ορισμένες προσπάθειες αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων. Είχαν προηγηθεί διάφορες διοργανώσεις στην Αθήνα, γνωστές και ως Ολύμπια, οι λεγόμενες Ζάππειες Ολυμπιάδες (1859-1870-1875 και 1888-1889), που ονομάστηκαν έτσι από τον εμπνευστή και χρηματοδότη τους Ευαγγέλη Ζάππα.
Σ’ αυτό το κλίμα, κλίμα έντονης αναζήτησης εθνικών συμβόλων για την καλλιέργεια της «μεγάλης ιδέας», επιλέγεται εκ προθέσεως η ημερομηνία 25η Μαρτίου (6η Απριλίου με το σημερινό ημερολόγιο) ως ημερομηνία έναρξης των αναβιωμένων πλέον Ολυμπιακών Αγώνων. Ημερομηνία που γιορταζότανε η εθνική επέτειος, αλλά ταυτόχρονα και η μεγάλη χριστιανική εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Επιχειρείται συνειδητά η συσχέτιση του μεγαλύτερου αθλητικού γεγονότος της αρχαίας Ελλάδας με το νεοϊδρυθέν κρατίδιο και η ταύτισή του με την ορθοδοξία, πυρήνα και εμπνευστή για τους εκπροσώπους του «μεγαλοϊδεατισμού» της Επανάστασης του 1821.
Η επιλογή μάλιστα ενισχύεται από την προσπάθεια κατάκτησης με κάθε μέσο της νίκης (χρυσό αλλά αμφισβητούμενο μετάλλιο του Σπύρου Λούη)** στο μεγαλύτερο και πιο επίπονο αγώνισμα, αυτό του μαραθωνίου της κλασικής διαδρομής, νίκη που παραπέμπει σημειολογικά στην επικράτηση του τότε πολιτισμένου κόσμου έναντι της βαρβαρότητας.
* Στοιχεία από το βιβλίο του Γιάννη Παπαθεοδώρου: Ο Αριστοτέλης Βαλαωρίτης ως «εθνικός ποιητής», εκδόσεις Βιβλιόραμα.
** Βλέπε σχετική έρευνα του Ντόναλντ-Γεωργίου Μακφαίηλ στο περιοδικό «Μάνη, χθες,σήμερα, αύριο» ΤΖΙΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
Αναδημοσίευση από http://www.tovima.gr/
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
ΤΖΙΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ - Ολυμπιακή Ημέρα (6η Απριλίου): Μια επιμελώς ξεχασμένη επέτειος http://homouniversalisgr.blogspot.gr/2014/04/6.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου