Άγιος Αχίλλειος
Πάντα ήθελα να δω τις Πρέσπες και την ευρύτερη περιοχή τους...Τα γραφεία όμως έκαναν απλά ένα πέρασμα και αυτό δεν μου αρκούσε!Ήθελα μερικές μέρες αποκλειστικά σ αυτή την περιοχή!Για καλή μου τύχη ο Όμιλος Φίλων Βουνού και Θάλασσας,κανόνισε μια τετραήμερη εξόρμηση κι εγώ δεν έχασα την ευκαιρία!...Πρέσπες!Μια γαλήνια περιοχή γεμάτη πράσινο,γεμάτη ποτάμια και τις δυο λίμνες της που και τα τρία κράτη που τους ανήκουν,συμφώνησαν να τις προσέχουν,να τοποθετήσουν επιστήμονες και οικολόγους για να ρυθμίζουν την ζωή τους και να τις βλέπει ο κόσμος και να τις χαίρεται χωρίς παρατράγουδα!Η απόλυτη καθαριότητα παντού,η ηρεμία των χωριών,τα κελαϊδίσματα των αηδονιών την νύχτα και των κούκων τα πρωινά!!Πελεκάνοι,η μεγαλύτερη αποικία στον κόσμο,οι Κορμοράνοι στο Βιδρονήσι με μια μεγάλη αποικία που απαριθμεί πολλά άτομα,οι Σταχτοχήνες,οι νερόκοτες και άλλα υδρόβια πουλιά με τις φωνές τους,δίνουν ζωή και ομορφιά στον τόπο!Αγελάδες παντού σκόρπιες να βόσκουν στα ευλογημένα με βλάστηση λιβάδια,χωριά παραδοσιακά,χωρίς αρχιτεκτονικά παρατράγουδα,κι εκείνη η βαρκάδα που μας πήγε σε σημεία μη προσβάσιμη στις όχθες της Μεγάλης Πρέσπας!!Ήταν ένα ονειρεμένο ταξίδι !!...
Οι Πρέσπες είναι ένας υδάτινος παράδεισος. Η ανεκτίμητη αξία της φύσης, τα συννεφιασμένα τοπία, ο ήλιος στις χιονισμένες κορυφές των βουνών, τα δάση οξιάς, οι καλαμιώνες, τα 260 είδη πουλιών, τα 23 είδη ψαριών και τα 1.300 είδη φυτών, οι πελεκάνοι, τα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος ιστορικά μνημεία της, τα βοσκοτόπια, η καλλιέργεια των φασολιών και το μωσαϊκό πολιτισμών καθιστούν την ακριτική περιοχή της Πρέσπας έναν υγροβιότοπο διεθνούς ενδιαφέροντος.
Τα πρώτα έργα που βλέπει κανείς, καθώς προχωρεί στην απέναντι από το χωριό Ψαράδες όχθη, είναι οι τοιχογραφίες των βράχων. Ίχνη από λιθοκατασκευές ή λαξεύσεις στους απροσπέλαστους από την ξηρά βρόχους δείχνουν ότι οι τοιχογραφίες πρέπει να ανήκαν σε ασκηταριά.
Η πρώτη τοιχογραφία που συναντούμε, μια Παναγία με τα χέρια υψωμένα σε δέηση και το Χριστό μπροστά στο στήθος αποδίδει τον παλιό κωνσταντινουπολίτικο τύπο της Παναγίας της Βλαχερνίτισσας. Ανορθόγραφη επιγραφή μιλάει για ανακαίνιση του χώρου με τη συνδρομή κάποιου ζεύγους. Σώζεται μόνο το όνομα της γυναίκας (Αρμένκα) και το έτος εκπόνησης της τοιχογραφίας (1455), στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Να υποθέσουμε ότι υπήρχε ή ότι υπάρχει κάτω από αυτήν την τοιχογραφία κάποια παλαιότερη; Αυτό είναι θέμα της μελλοντικής έρευνας.
Πιο πέρα μια δεύτερη τοιχογραφία εικονίζει πάλι την Παναγία να κρατεί στο δεξί χέρι τον Χριστό. Σε μια ανθρώπινη εκδήλωση μάνα και παιδί ακουμπούν τα πρόσωπά τους με τρυφερότητα. Ο τύπος της παράστασης ανταποκρίνεται στην Παναγία Ελεούσα-Γλυκοφιλούσα, όμως η επιγραφή την ονομάζει Πάντων Χαρά. Μια επιγραφή κάτω από την παράσταση σώζει τα ονόματα των αφιερωτών Μιχαήλ, Κωνσταντίνου και Μανουήλ Δραγάση και το έτος που κατασκευάστηκε η τοιχογραφία (1373), σε μια περίοδο δηλαδή δύσκολη και ταραγμένη. Το επώνυμο μας προσανατολίζει, χωρίς όμως αποδεικτικά στοιχεία, σε μια πιθανή σχέση των προσώπων με την αυτοκρατορική οικογένεια ή την αυτοκρατορική αυλή. Έργο με γρήγορες και σχηματοποιημένες πινελιές είναι χαρακτηριστικό μιας τέχνης με μοναστικό – επαρχιακό χαρακτήρα, η οποία όμως παρακολουθεί τη μεγάλη τέχνη της ίδιας εποχής.
Μεταμόρφωση του Σωτήρος
Το ασκηταριό της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος είναι το πρώτο που συναντούμε αμέσως μετά την τοιχογραφία της Παναγίας της Ελεούσας και ίσως και το παλιότερο, αφού υποθέτουμε πως πρέπει να έγινε του 13ο αι. Στον μυχό μιας μικρής παραλίας και μέσα στο βράχο σώζεται μικρός, πετρόχτιστος, μονόχωρος και καμαροσκέπαστος ναός. Βόρεια από αυτόν υπάρχουν ίχνη από κελιά μοναχών.
Η πρόσβαση γίνεται με μικρή ξύλινη σκάλα. Υπολείμματα τοιχογραφιών δείχνουν πως ο ναός είχε και ζωγραφική διακόσμηση, η οποία δεν σώζεται καλά.
Στα βορειοδυτικά σύνορα της Ελλάδας απλώνεται επιβλητικά η ομορφιά της Μικρής και της Μεγάλης Πρέσπας. Μια τεράστια έκταση 300 τετραγωνικών χιλιομέτρων του Νομού Φλώρινας, που συνορεύει ανατολικά με τον ορεινό όγκο του Βαρνούντα, δυτικά με το όρος Βροντερό, νότια με τις κατάφυτες πλαγιές του Τρικλάριου και από τον μακρινό βόρειο ορίζοντα με τα βουνά της Αλβανίας και των Σκοπίων. Η Μεγάλη Πρέσπα, η μεγαλύτερη λίμνη των Βαλκανίων, βρίσκεται σε υψόμετρο 853 μ., έχει μέγιστο βάθος 50 μ. και καλύπτει έκταση 288 τ.χλμ. Το σημείο είναι γνωστό και ως τριεθνές, αφού το 22% ανήκει στην Ελλάδα, το 60% στα Σκόπια και το 18% στην Αλβανία. Η Μικρή Πρέσπα έχει έκταση 44 τ.χλμ. και ένα πολύ μικρό τμήμα της ανήκει στην Αλβανία.
Παναγία η Ελεούσα
Ακολουθεί το καλύτερα διατηρημένο ασκηταριό της Παναγιάς της Ελεούσας. Βρίσκεται σε μια μικρή παραλία, ψηλά, μέσα σ’ ένα βαθύ σπήλαιο με σχεδόν κάθετους βράχους. Ο ναός είναι μικρός και χτισμένος με πέτρες και κονίαμα. Είναι μονόχωρος και καμαροσκέπαστος. Εξωτερικά είναι επιχρισμένος και οι επιχρισμένοι τοίχοι διανθίζονται με κόκκινες γραμμές που μιμούνται την πλίθινη διακόσμηση των βυζαντινών χρόνων. Είναι μια λύση που δόθηκε για να ικανοποιήσει τις αισθητικές αντιλήψεις της εποχής και της περιοχής, μια και η μεταφορά πλίνθων στο δύσβατο αυτό χώρο ήταν προβληματική.
Η σπηλιά με τα 180 σκαλοπάτια που έχει κτισμένη μέσα την μικρή εκκλησία της Παναγίας Ελαιούσας...
Η άσκηση στους βράχους της Μεγάλης Πρέσπας άρχισε στους βυζαντινούς χρόνους και συνεχίστηκε στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Ονόματα επώνυμων και ανώνυμων μας μεταφέρουν σε διάφορες εποχές και σε διαφορετικές ιστορικές συνθήκες, οι οποίες πρέπει επίσης να έπαιξαν το ρόλο τους στις επιλογές κάποιων ανθρώπων για πλήρη απομόνωση από τα εγκόσμια.
Η θέα από την σπηλιά κόβει την ανάσα!...στο βάθος τα βουνά της Αλβανίας!
Μια άλλη επιγραφή στο νότιο τοίχο αναφέρει ως ζωγράφο τον ιερομόναχο Ιωαννίκιο. Αλλά και σ’ αυτόν το χώρο διαπιστώθηκε τεχνοτροπική διαφοροποίηση των τοιχογραφιών, η οποία προβλημάτισε για το αν οι σκηνές της πάνω και της κάτω ζώνης έγιναν από τον ίδιο ζωγράφο, διότι αυτός που ζωγράφισε το Δωδεκάορτο της πάνω ζώνης έχει μια απλοϊκή τεχνική και τεχνοτροπία, ενώ η κάτω ζώνη με τους αγίους ακολουθεί πιο αποτελεσματικά την παράδοση της βυζαντινής τέχνης αυτής της εποχής.
Διατυπώθηκε μάλιστα η υπόθεση ότι ο Ιωαννίκιος, που φαίνεται να γνώριζε τη ζωγραφική της Καστοριάς και της Αχρίδας, είναι αυτός που ζωγράφισε τις μεμονωμένες μορφές των αγίων. Το θέμα χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση.
Αναγκαία η συντήρηση.
Η μελέτη και η συντήρηση των λίγων αυτών ασκηταριών είναι έργο με προτεραιότητα όχι μόνο εξαιτίας της γοητείας τους αλλά και εξαιτίας του κινδύνου που διατρέχουν από το χρόνο και τις καιρικές συνθήκες.
Στο τοξωτό τμήμα πάνω από την είσοδο εικονίζεται η Παναγία η Ελεούσα, πλαισιωμένη από ταινία με ωραίο κόσμημα. Η εικονογράφηση της μορφής της στη θέση αυτή δείχνει πως ο ναός ήταν αφιερωμένος στο όνομα της. Το εσωτερικό του ναού είναι γεμάτο με τοιχογραφίες. Σώζεται η ιδρυτική επιγραφή που αναφέρει ότι η ανέγερση του ναού της Θεοτόκου έγινε το 1409/10 με τη συνδρομή, τον κόπο και τα έξοδα τριών μοναχών, του Σάββα, του Ιακώβου και του Βαρλαάμ, όταν «αυθέντης» ήταν ο Βλουκασηνός (Βουλκασηνός). Συζητήθηκε το θέμα αν ο αναφερόμενος Βλουκασηνός ταυτίζεται με τον Vukasin που κατείχε την περιοχή το 1355-1371, τονίσθηκε όμως ότι ούτε αυτός ούτε ο γιος του ήταν αυτή την εποχή στη ζωή. Τι ακριβώς συμβαίνει μ’ αυτήν την επιγραφή δεν είναι εύκολο να υποθέσουμε. Μήπως η επιγραφή του 1410 αναγράφηκε, όταν έγινε η εσωτερική τοιχογράφηση και αναφέρεται και στο χτίσιμο που μπορεί να έγινε σε προγενέστερη εποχή; Είναι αλήθεια πάντως ότι η εξωτερική τοιχογραφία έχει διαφορετική ποιότητα από τις εσωτερικές τοιχογραφίες.
Η Παναγία Ελαιούσα....Ο Ναός είναι κατάγραφος, ενδεχομένως αγιογραφήθηκε από δύο χέρια, εκ των οποίων ο ένας όπως μαρτυρεί επιγραφή στο νότιο τοίχο πάνω από το παράθυρο, είναι ο «Ιωαννίκιος ιερομόναχος και ζωγραφών».
Στη θριαμβευτική αψίδα διακρίνεται η Πλατυτέρα, ο Μελισμός με δύο Ιεράρχες και ένας Στυλίτης Άγιος. Ο Κύκλος του Δωδεκαόρτου αντιπροσωπεύεται με θέματα όπως Η Γέννηση, η Εις Άδου Κάθοδος και η Κοίμηση της Θεοτόκου, ο Κύκλος των Παθών με θέματα όπως ο Επιτάφιος Θρήνος, αλλά και άλλα ενδιαφέροντα έργα όπως ο Μεγάλης Βουλής Άγγελος κ.α.
Τα δάση οξιάς, οι καλαμιώνες, τα 260 είδη πουλιών, τα 23 είδη ψαριών και τα 1.300 είδη φυτών, οι πελεκάνοι, τα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος ιστορικά μνημεία της, τα βοσκοτόπια, η καλλιέργεια των φασολιών και το μωσαϊκό πολιτισμών καθιστούν την ακριτική περιοχή της Πρέσπας έναν υγροβιότοπο διεθνούς ενδιαφέροντος. Πηγή:
Τις λίμνες περιβάλουν οι ορεινοί όγκοι του Βαρνούντα ανατολικώς και του Τρικλαρίου(Σφήκα) νοτίως, ενώ βορείως ο ορεινός όγκος του Ξεροβουνίου (σλ. Σούβα Γκόρα 1.857 μ.) και της Γκαλιτσίτσας (2.288 μ.), χωρίζει την Αχρίδα από την Μεγάλη Πρέσπα. Η Μεγάλη Πρέσπα, υπό τον μεγάλο ορεινό όγκο που την περιβάλλει, όπως και όλη η γύρω περιοχή, επικοινωνεί υπόγεια με την λίμνη της Αχρίδος, και κατά καιρούς την στάθμη των υδάτων τους μεταβάλλεται.
Η Πρέσπα και συγκεκριμένα μια έκτασή της συνολικής εκτάσεως 256,9 τ. χλμ. είχε ήδη ανακηρυχθεί ως ο «Εθνικός Δρυμός Πρεσπών» από το 1974.Την επόμενη χρονιά, το 1975, ονομάστηκε επίσημα «Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους», ενώ στις 21 Δεκεμβρίου του ιδίου έτους, τέθηκε σε ισχύ στην Ελλάδα η ένταξη της Μικρής Πρέσπας στην Συνθήκη Ramsar ως υγροβιοτόπου διεθνούς ενδιαφέροντος.
Το 1991 δημιουργήθηκε η Εταιρία Προστασίας Πρεσπών με τη βοήθεια της WWF που στήριξε τις προσπάθειες του τοπικού πληθυσμού να αναδείξουν και να προστατέψουν το φυσικό πλούτο της περιοχής τους.
Σημαντικό τμήμα του Εθνικού Δρυμού καθώς και του Όρους Βαρνούντα συγκαταλέγεται στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο «NATURA 2000».
Το 2009 ο Εθνικός Δρυμός Πρεσπών αντικαταστάθηκε από μια ευρύτερη του 1974 προστατευόμενη περιοχή συνολικής εκτάσεως 327 τ.χλμ. με τον τίτλο «Εθνικό Πάρκο Πρεσπών».
Η Ελλάδα έχει τόσους κρυμμένους θησαυρούς που μπορεί κάποιος να ανακαλύπτει έναν κάθε μέρα. Ένας από αυτούς είναι ο παραδοσιακός οικισμός Ψαράδες στις Πρέσπες σε υψόμετρο 850 μέτρων.
Οι Ψαράδες είναι ορεινός παραδοσιακός οικισμός που ανήκει στο νομό Φλώρινας και βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο του νομού, στη νότια όχθη της λίμνης της Μεγάλης Πρέσπας περίπου 59 χιλιόμετρα βορειοδυτικά της Φλώρινας. Παλαιότερα μάλιστα λεγόταν Νίβιτσι, ενώ έχει αναγνωριστεί ως παραδοσιακός οικισμός και βρίσκεται υπό καθεστώς σχετικής προστασίας ως προς την αρχιτεκτονική του φυσιογνωμία.
Κατά τους χειμερινούς μήνες κατοικείται από περίπου 100 άτομα, ενώ το καλοκαίρι ο πληθυσμός αυξάνεται. Κύρια πηγή εισοδήματος των κατοίκων του όμορφου αυτού οικισμού είναι -όπως είναι φυσικό- η αλιεία, η κτηνοτροφία και ο τουρισμός
Όπως τα περισσότερα χωριά της ευρύτερης περιοχής, έτσι και οι Ψαράδες, παρουσιάζει ενδιαφέροντα στοιχεία ως προς την τοπική αρχιτεκτονική και τις τεχνικές κτισίματος, όπως εξελίχθηκαν κατά τους δύο προηγούμενους αιώνες.
Οι Ψαράδες είναι ορεινός παραδοσιακός οικισμός του νομού Φλώρινας που βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο του νομού, στη νότια όχθη της λίμνης της Μεγάλης Πρέσπας 59 χλμ. ΒΔ της Φλώρινας.Μέχρι το 1928 ονομαζόταν Νίβιτσι. Τους χειμερινούς μήνες κατοικείται από 60 άτομα, ενώ το καλοκαίρι από 100.
Στα χαμηλά σημεία του χωριού τα σπίτια είναι καινούρια και στα ψηλά σημεία,μισογκρεμισμένα και παμπάλαια!
Κύρια πηγή του εισοδήματός τους είναι η αλιεία, η κτηνοτροφία (σπάνια ράτσα αγελάδων βραχυκερατικής φυλής) και ο τουρισμός. Είναι το μοναδικό ελληνικό χωριό στις όχθες της Μεγάλης Πρέσπας και είναι ανακηρυγμένος παραδοσιακός οικισμός.
Η λεκάνη των Πρεσπών σχηματίστηκε από τεκτονικές υφέσεις πιθανότατα κατά τη διάρκεια της Τριτογενούς γεωλογικής εποχής (1-70 εκατομμύρια χρόνια πριν).Αρχικά δημιουργήθηκε μια μόνο λίμνη, η Πρέσπα, στη συνέχεια όμως κατά τις τελευταίες δεκάδες χιλιάδες χρόνια, οι εναποθέσεις του ρύακα που διέρχεται από την Κοιλάδα του Αγίου Γερμανού σε συνδυασμό με τη δράση των νερών της λίμνης, δημιούργησαν σιγά-σιγά μια αμμώδη λωρίδα γης που διαχώρισε ένα ρηχό βραχίονα, δημιουργώντας τη λίμνη Μικρή Πρέσπα. Έτσι, οι δύο λίμνες διαχωρίζονται από μια αβαθή λωρίδα αμμώδους γης, μήκους περίπου 4 χλμ. και πλάτους 200–1000 μ.
Ο εμφύλιος θα ερημώσει την περιοχή, κέντρο άλλωστε του κομμουνιστικού στρατού, κάτι που προφανώς ήταν ο λόγος για νέο εποικισμό της περιοχής την περίοδο 1952-56, με Έλληνες Βλάχους της Ηπείρου και της Θεσσαλίας.
Τέλος ο Κ΄ αιώνας θα αποδώσει τις λίμνες στην κυριαρχία 3 χωρών (σημ. Ελλάδα, Αλβανία, πΓΔΜ), όμως νέα δεινά θα βιώσει η γύρω περιοχή. Ο Εμφύλιος, η ερήμωση των χωριών για πολιτικούς και οικονομικούς λόγους, ο ψυχρός πόλεμος και επιφυλακτικός τρόπος με τον οποίο θα αντιμετωπιστεί η περιοχή από τις ηγεσίες των τριών εθνών, θα καταστήσουν την περιοχή από χώρο απείρου φυσικού κάλλους και ιστορικού ενδιαφέροντος, σε τόπο εγκατάλειψης και καχυποψίας.
Η πανσέληνος εμφανίζεται πάνω από τους Ψαράδες...
Η περιοχή της Πρέσπας βρίσκεται στο τριεθνές Ελλάδας, Αλβανίας και Π.Γ.Δ.Μ. (FYROM). Η ελληνική πλευρά της Πρέσπας ανήκει στο νομό Φλώρινας.
Η Πρέσπα είναι μία ορεινή λεκάνη με συνολική έκταση 1.500 τ.χλμ και στις τρεις χώρες (τα 330 τ.χλμ στην Ελλάδα). Περιλαμβάνει δύο από τις γνωστότερες λίμνες της Ελλάδας: την Μεγάλη Πρέσπα και την Μικρή Πρέσπα. Οι δύο λίμνες χωρίζονται από έναν χαρακτηριστικό αμμώδη ισθμό. Στα νότια του ισθμού και προς τη Μικρή Πρέσπα υπάρχει μια μεγάλη έκταση από καλαμιώνες και βάλτους, σημαντικές περιοχές για υδρόβια πουλιά.
Η Πρέσπα είναι η ηπειρωτικότερη περιοχή της χώρας – δηλαδή αυτή που απέχει την μεγαλύτερη απόσταση από τη θάλασσα. Στην γύρω περιοχή κυριαρχούν μεγάλοι ορεινοί όγκοι – ο Βαρνούντας στα 2.334μ. είναι το ψηλότερο βουνό στην Ελληνική Πρέσπα. Εκτός από τους υγρότοπους και τα βουνά, μεγάλα δάση, καλλιέργειες, και τα όμορφα χωριά των Πρεσπών συνθέτουν ένα ιδιαίτερο και ατμοσφαιρικό τοπίο.
Από τον λόφο της Κρίνας,φαίνεται ο Λαιμός Πρεσπών.........Χαρακτηριστικό σημείο του οικισμού είναι ο λόφος του Αγ. Ιωάννη που αποτελείται από βελανιδιές και προσφέρει ιδιαίτερη θέα, ιδανικός για να απολαύσει κανείς το όμορφο ηλιοβασίλεμα. Εκεί, βρίσκεται η εκκλησία του Αγ. Ιωάννη που συγκαταλέγεται μαζί με τις εκκλησίες των Αγ. Παρασκευής (στην πλατεία του χωριού), Υπαπαντής του Κυρίου (κοντά στην πλατεία) και Αγ. Νικολάου στα αξιόλογα θρησκευτικά μνημεία της περιοχής.
Παλαιότερα, οι κάτοικοι της Πρέσπας συνήθιζαν να διατηρούντα υγρά λιβάδια µε πολύ απλούς και αποτελεσµατικούς τρόπους: έβοσκαντα ζώα τους (γελάδια και αιγοπρόβατα) κοντά στη λίµνη, έκοβαν χόρτο και καλάµια για χειµωνιάτικη ζωοτροφή, χρησιµοποιούσαν τα καλάµια για κατασκευές και έκαιγαν τµήµατα των καλαµιώνων για να δημιουργούν καλές συνθήκες για το «ράσισµα» των γριβαδιών. Ο συνδυασµός των τριών αυτών µεθόδων διατηρούσε τα φυτά σε χαµηλό ύψος και όταν η στάθµη της λίµνης ανέβαινε την άνοιξη, τα ψάρια είχαν µεγάλες διαθέσιµες εκτάσεις για να ρασίσουν. Έτσι, οι κτηνοτρόφοι, οι γεωργοί, οι ψαράδες και η άγρια ζωή επωφελούνταν από την ύπαρξη των υγρών λιβαδιών.Τα πράγµατα άλλαξαν. Σήµερα, οι πρακτικές αυτές δεν εφαρµόζονται στον ίδιο βαθµό γιατί το ενδιαφέρον έχει στραφεί κυρίως στη γεωργία. Η αλλαγή αυτή έφερε αλλαγές στη βλάστηση των παραλίµνιων περιοχών: ο ικαλαµιώνες εξαπλώνονται, ενώ παράλληλα µειώνονται οι χώροι αναπαραγωγής των ψαριών και τα σηµεία διατροφής άλλων ζώων. Εάν τα υγρά λιβάδια µειωθούν κι άλλο, θα χάσουν την οικονοµική τους αξία για τους κατοίκους και την οικολογική τους αξία για την άγρια ζωή.
Ο Λαιμός αποτελεί έδρα του Δήμου Πρεσπών και η απόσταση του από τη Φλώρινα είναι 50 χλμ. ενώ από την Καστοριά 60 χλμ. Βρίσκεται σε υψόμετρο 900 μ. και η βασική απασχόληση των κατοίκων του είναι η καλλιέργεια φασολιών, η κτηνοτροφία, η αλιεία, ο τουρισμός και το εμπόριο. Ο αριθμός των κατοίκων ανέρχεται περίπου στους 250.
Τα σκυλάκια στις Πρέσπες,μικρόσωμα και φιλικά!πάντα μας συνόδευαν στις βόλτες μας και ακόμα και στις πορείες μας!!
Το μεγαλύτερο ποσοστό των σπιτιών είναι χτισμένα με πέτρα και πλίνθους και αποτελούν αντιπροσωπευτικό δείγμα των κτηρίων του 19ου αιώνα.
Ο οικισμός χωρίζεται από των 10 χλμ ποταμό Παλιόρεμα ο οποίος πηγάζει από το όρος Βαρνούντα και εκβάλλει στη Μεγάλη Πρέσπα.Σ' αυτόν συναντάει κανείς πληθώρα ψαριών, στις εκβολές του παρατηρούνται είδη ερωδιών, ενώ κατά μήκος του βρίσκονται νερόμυλοι.
Ο ξενώνας που μας φιλοξένησε....Από πίσω περνάει το Παλιόρεμα,που μας συντρόφευε νύχτα μέρα με το κελάρυσμα του!
Απέναντι βλέπουμε το νησάκι Γκόλεμ Γκραντ που ανήκει στα Σκόπια και ό,τι υπάρχει δεξιά του!...Αριστερά,το Αλβανικό βουνό Μαλιχάτ ή ξερό βουνό!
Ορος Ντέβας..... Σιγά-σιγά ανθίζουν και τα τελευταία λουλούδια ψηλά στα βουνά και ίσως βρούμε κάποιες εναπομείνασες ορχιδέες στο Πισοδέρι, αλλά οι μυρωδιές των αρωματικών φυτών πλημμυρίζουν όλη την Πρέσπα. Θυμάρι και ρίγανη στο όρος Βαρνούντα, τσάι του βουνού στη Σφήκα και άλλα πολλά μπορούμε να συναντήσουμε στις περιπλανήσεις μας αυτή την εποχή στην Πρέσπα.
Το Ντέβας (1373μ.) είναι ένα χαμηλό βουνό στο δρόμο για Ψαράδες. Καλύπτεται από δάση αρκεύθων (κέδρων)..
Αν θέλετε βέβαια να βρεθείτε σε ένα πραγματικό παράδεισο φυτών, σας προτείνουμε να περπατήσετε το μονοπάτι που ξεκινά από τον Άγιο Γεώργιο και καταλήγει στο όρος Ντέβας. Μετά το «αιωνόβιο δάσος των κέδρων» (αρκεύθων), ένα από τα πιο σημαντικά σημεία του Πάρκου Πρεσπών λόγω της μεγάλης ηλικίας των αρκεύθων, ακολουθεί μία διαδρομή με δεκάδες διαφορετικά είδη και υποείδη φυτών. Δείτε το προτεινόμενο μονοπάτι εδώ
Στην Πρέσπα έχουν καταγραφεί περισσότερα από 172 είδη ημερόβιων πεταλούδων, από το σύνολο των 234 όλης της Ελλάδας. Η ποικιλία αυτή οφείλεται στα πολλά είδη λουλουδιών και φυτών από τα οποία τρέφονται οι πεταλούδες. Έτσι, σε όλα τα σημεία της περιοχής αυτή την εποχή μπορεί να συναντήσουμε από την κοινή μπλε πεταλούδα (Polyommatus Icarus) μέχρι πολλές άλλες του είδους
Ο Άγιος Αχίλλειος ή Χαΐλλι είναι νησίδα η οποία βρίσκεται στη λίμνη της Μικρής Πρέσπας και απέxει 60 χλμ. από τη Φλώρινα και 65 χλμ. από την Καστοριά. Το όνομά του έχει προκύψει από παραφθορά του ονόματος του Αγίου Αχιλλείου, επισκόπου της Λάρισας τον 4ο αιώνα.
Αγιος Γεώργιος
Η βασιλική του Αγίου Αχιλλείου κτίστηκε μετά το 983 ή το 986, από τον τσάρο των Βουλγάρων Σαμουήλ με σκοπό να στεγάσει το σκήνωμα του Αγίου Αχιλλείου, επισκόπου Λαρίσης, το οποίο είχαν μεταφέρει από τη Λάρισα τα βουλγαρικά στρατεύματα, μετά την κατάληψη της θεσσαλικής πόλης. Ο ναός ιδρύθηκε ως επισκοπικός, προκειμένου να στεγάσει την έδρα του βουλγαρικού πατριαρχείου για ένα σύντομο διάστημα, μετά τη μεταφορά του από την Έδεσσα. Μετά την παλινόρθωση της βυζαντινής κυριαρχίας στην περιοχή, από το 1018 και εξής, ο ναός λειτούργησε ως επισκοπικός έως τις πρώτες δεκαετίες του 15ου αιώνα.
Πρόκειται για μια τρίκλιτη ξυλόστεγη μεσοβυζαντινή βασιλική με νάρθηκα. Ο ναός χωρίζεται σε τρία κλίτη με δύο ψηλές πεσσοστοιχίες, που φέρουν από δύο σειρές τόξων. Είναι πιθανό να υπήρχαν υπερώα στα πλάγια κλίτη. Το νότιο βρίσκεται σε υπερυψωμένο επίπεδο, ακολουθώντας το φυσικό πρανές του εδάφους. Στη μεγάλη ημικυκλική αψίδα σχηματίζεται βαθμιδωτό σύνθρονο, στοιχείο που αποδεικνύει τη χρήση του ναού ως επισκοπικού. Τα δύο παραβήματα (πρόθεση και διακονικό) έχουν κάτοψη συνεπτυγμένου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού και στεγάζονται με δύο κυλινδρικούς τρουλίσκους. Το δάπεδο του ναού είναι στρωμένο από λίθινες πλάκες που συνιστούν υλικό σε δεύτερη χρήση
Βασιλική Άγιος Αχίλλειος....... Η τοιχοδομία είναι απλή αργολιθοδομή με καλής ποιότητας ασβεστοκονίαμα. Στους δύο ημικατεστραμμένους τρουλίσκους των παραβημάτων εφαρμόζεται το ισόδομο σύστημα με εναλλαγή λίθων και πλίνθων και παρουσία λίγων κεραμοπλαστικών στους κατακόρυφους αρμούς. Στο διακονικό σώζεται κιβωτιόσχημος τάφος, πιθανώς του Αγίου Αχιλλείου, ενώ στο νότιο κλίτος υπάρχουν άλλες τέσσερεις μαρμάρινες λάρνακες που φιλοξενούσαν τα οστά σημαντικών προσωπικοτήτων. Αυτοί οι τάφοι απέδωσαν πολύ αξιόλογα ευρήματα, το σημαντικότερο από τα οποία ήταν ένα μεταξωτό χρυσοϋφαντό κομμάτι υφάσματος με απεικονίσεις αντίνωτων αετών. Χρονολογήθηκε στο 10ο αιώνα και έδωσε λαβή για πολλές υποθέσεις σχετικά με τον κάτοχό του που θα πρέπει να ήταν μια σημαντική προσωπικότητα.
Το νησάκι του Αγίου Αχιλλείου είναι το σήμα κατατεθέν της Μικρής Πρέσπας αλλά και της ευρύτερης περιοχής, ενώ σε παλαιότερες εποχές ολόκληρο το νησάκι ήταν κάστρο. Yπάγεται στο Δήμο Πρεσπών και απέχει 60 χιλιόμετρα από τη Φλώρινα και 65 χιλιόμετρα από την Καστοριά.
Ο ομώνυμος οικισμός είναι χτισμένος στη Μικρή Πρέσπα σε 853 μέτρα υψόμετρο και οι μόνιμοι κάτοικοί του φθάνουν στους 130 με κύρια ασχολία την αλιεία, την κτηνοτροφία, τη γεωργία και τον τουρισμό.
Μονή Παναγίας Πορφύρας...............Από τον αρχικό ναό διατηρείται μόνο ο μεσότοιχος, ο οποίος σώζει και τις αρχαιότερες τοιχογραφίες,στην πλευρά προς τον κυρίως ναό,οι οποίες σύμφωνα με την επιγραφή πάνω από την είσοδο χρονολογούνται στο 1524.Μια δεύτερη επιγραφή,πάνω από το παράθυρο του νότιου τοίχου τοποθετεί τη ζωγραφική του ιερού βήματος και του νότιου τοίχου στο 1741.Ενδιάμεσα,πιθανώς το 16ο αιω,τοποθετούνται από ορισμένους μελετητές οι τοιχογραφίες του μεσότοιχου,προς την πλευρά του νάρθηκα.
Από τη μονή,μόνο ο ναός διατηρείται σε καλή κατάσταση σήμερα,ενώ η διερεύνηση των ερειπίων των προσκτισμάτων της θα μας δώσει σημαντικά στοιχεία για τη δομή και την οργάνωσή της.Το παλαιότερο τμήμα του ναού ανήκει στις αρχές του 16ου αιω,ενώ τα κελιά και τα προσκτίσματα που διακρίνονται σήμερα τοποθετούνται στο 18 αιω.Την ίδια εποχή έγινε και η ριζική ανακαίνιση του ναού,κατά την οποία αυξήθηκαν και οι διαστάσεις του νότια και ανατολικά.
Ο ναός στα βόρεια είχε στοά με δύο εισόδους:η κύρια στα βόρεια σχημάτιζε πλακόστρωτο πρόπυλο και η δευτερεύουσα στα ανατολικά προς τη λίμνη ήταν απλή και έκλεινε με θυρόφυλλα .Στα δυτικά αποκαλύφθηκε εξωνάρθηκας, ο οποίος μαζί με τη στοά σχημάτιζε αρικά ένα κλειστό γάμα.Πιθανώς στην ανακαίνηση που έγινε στο 18ο αιω. κλείστηκε η πρόσβαση από τη βόρεια στοά στον εξωνάρθηκα και δημιουργήθηκαν δύο ανεξάρτητοι χώροι,εξωνάρθηκας και χαγιάτι.Στα βόρεια του ναού εντοπίστηκαν άφθονα σπαράγματα τοιχογραφιών,οι οποίες καταστράφηκαν με την πτώση του βόρειου τοίχου από βομβαρδισμό το 1941.Στα σπαράγματα αυτά διακρίνονται δύο στρώματα,το παλαιότερο του 1524 και το νεώτερο που ανάγεται πριν από το 1741.Ο βόρειος τοίχος ανακτίστηκε το 1954.Τάφοι στα βόρεια και στα νότια του ναού αποδεικνύουν την κοιμητηριακή χρήση του χώρου από τους γέροντες της μονής.Τη δεκαετία του 1980 ανακατασκευάστηκε και η στέγη του ναού.
Είναι σηµαντικό να ξαναδηµιουργηθούν υγρά λιβάδια στην Πρέσπα.Η Ευρωπαϊκή Ένωση δέχτηκε την πρόταση για την πραγµατοποίησηενός προγράµµατος LIFE και µέσα στα επόµενατέσσερα χρόνια θα γίνουν δράσεις διαχείρισης της παραλίµνιας βλάστησης και της στάθµης της λίµνης από την Εταιρία Προστασίας Πρεσπών και τις αρµόδιες κρατικές αρχές. Ο στόχος είναι να τριπλασιαστούν οι εκτάσεις των υγρών λιβαδιών σε σχέση µε τις σηµερινές.
Αγιος Αχίλλειος..............Οι ανασκαφικές έρευνες στο ΝότιοΔυτικό άκρο της νησίδας του Αγίου Αχιλλείου στη Μικρή Πρέσπα έρχονται να συμπληρώσουν τις γνώσεις μας για το απώτερο παρελθόν μιας περιοχής που μέχρι και σήμερα είναι γνωστή κυρίως για τα σπουδαία Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά μνημεία της.
Τα διάσπαρτα στο νησί θραύσματα αρχαίων γλυπτών (βωμοί, αρχιτεκτονικά λείψανα) καθώς και τα αρχαία μέλη εντοιχισμένα ως οικοδομικό υλικό σε δεύτερη χρήση π.χ. στον ναό του Αγ. Αχιλλείου, στους Αγίους Αποστόλους, στον Αγ. Δημήτριο και αλλού είχαν επισημανθεί από πολύ νωρίς από τους ερευνητές οι οποίοι έκαναν λόγο για την ύπαρξη αρχαίας πόλης στο νησάκι.
Στο νησί υπήρχε ρωμαϊκός και βυζαντινός οικισμός, ο οποίος σύμφωνα με επιγραφές που ανακαλύφθηκαν ταυτίζεται με την αρχαία πόλη Λύκη. Στο νησάκι υπάρχουν αρκετές βυζαντινές εκκλησίες, από τις οποίες σημαντικότερη είναι η τρίκλιτη Βασιλική του Αγίου Αχιλλείου, η οποία χρονολογείται από τα τέλη 10ου αιώνα μ.Χ., κτισμένη από τον τσάρο Σαμουήλ της Βουλγαρίας και στην οποία φυλάσσονταν τα λείψανα του αγίου Αχιλλείου, όταν τα μετέφεραν εκεί τα βουλγαρικά στρατεύματα από τη Λάρισα
Με αφορμή την ανεύρεση από κατοίκους του νησιού πήλινων ενσφράγιστων κεραμίδων στέγης της ύστερης ελληνιστικής εποχής, που έφεραν ονόματα σε γενική πτώση (ΑΡΙΣΤΑΝΔΡΟΥ, ΠΛΕΥΡΑΤΟΥ, ΑΔΔΙΟΥ κ.ά.) ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1961 για πρώτη φορά από τον τότε έφορο Αρχαιοτήτων Φ. Πέτσα ανασκαφική έρευνα στον αγρό όπου εντοπίστηκαν οι κεραμίδες. Ανοίχτηκε δοκιμαστική τάφρος μήκους 20 μ. που κάλυψε την απόσταση της πλαγιάς του βουνού της νησίδας, από την κορυφή του λόφου ώς τις παρόχθιες καλαμιές.
 |
Οι αγελάδες πάνω στο νησάκι του Αγίου Αχίλλειου κυκλοφορούν ελεύθερες παντού!
 |
Μικρή Πρέσπα από τον Αγιο Αχίλλειο!
Πριν κατασκευαστεί η μήκους 650 μ. γέφυρα που ενώνει τη νησίδα - σύμβολο των Πρεσπών με την απέναντι στεριά, η πρόσβαση γινόταν μόνο με βάρκα.
Το χωριουδάκι του Αγίου Αχιλλείου αποτελείται από 11 σπίτια και 23 μόνιμους κατοίκους, ενώ υπάρχει ο θρύλος πως εάν χτιστεί καινούργιο σπίτι, κάποιο από τα παλιά θα πέσει.
Το νησάκι του Αγίου Αχιλλείου της Μικρής Πρέσπας, είναι το δεύτερο κατοικημένο νησί λίμνης μετά το νησάκι των Ιωαννίνων.
Yπάγεται στο Δήμο Πρεσπών και απέχει 60 χιλιόμετρα από τη Φλώρινα και 65 χιλιόμετρα από την Καστοριά.
Τα υγρά λιβάδια είναι παραλίµνιες περιοχές µε χαµηλή βλάστηση, που καλύπτονται από τα νερά της λίµνης ορισµένες εποχές ανάλογα µε την αυξοµείωση της στάθµης της λίµνης. Είναι πολύ σηµαντικά γιατί αποτελούν το καλύτερο χώρο για την αναπαραγωγή των ψαριών και την ανάπτυξη πολλών άλλων διαφορετικών οργανισµών. Τα υγρά λιβάδια είναι επίσης οι κύριοι χώροι διατροφής πολλών ειδών πουλιών και άλλων άγριων ζώων.
Τα υγρά λιβάδια είναι σηµαντικά για τους κατοίκους της περιοχής γιαπολλούς λόγους:
• Βοηθούν στον καθαρισµό των νερών της λίµνης (τα φυτά απορροφούν τα υπολείµµατα των χηµικών ουσιών που προέρχονται από τις γεωργικές καλλιέργειες).
• Παρέχουν τη δυνατότητα συλλογής χόρτου για ζωοτροφή και υλικών για κατασκευές (π.χ. καλάµια για στάβλους και υπόστεγα).
• Στηρίζουν την αλιεία γιατί τα φυτά των πληµµυρισµένων υγρών λιβαδιών είναι απαραίτητα για την προσκόλληση των αβγών των ψαριών κατά την αναπαραγωγή τους.
• Το τοπίο και τα άγρια ζώα είναι σηµαντικά αξιοθέατα για τους επισκέπτες της περιοχής.
Εκεί έχουμε την ευκαιρία να δούμε τους ροδοπελεκάνους και τους αργυροπελεκάνους στις αποικίες τους να πετάνε προς και από τη Μεγάλη Πρέσπα για να ψαρέψουν το φαγητό τους. Επίσης, εκεί γύρω αν παρατηρήσουμε πιο προσεκτικά στις πλημμυρισμένες με νερό εκτάσεις στην άκρη της λίμνης (υγρά λιβάδια) θα δούμε διάφορους ερωδιούς να αναζητούν τροφή
Ο Άγιος Αχίλλειος ή Χαΐλλι είναι νησίδα η οποία βρίσκεται στη λίμνη της Μικρής Πρέσπας και απέxει 60 χλμ. από τη Φλώρινα και 65 χλμ. από την Καστοριά. Το όνομά του έχει προκύψει από παραφθορά του ονόματος του Αγίου Αχιλλείου, επισκόπου της Λάρισας τον 4ο αιώνα. Στο νησί υπήρχε ρωμαϊκός και βυζαντινός οικισμός, ο οποίος σύμφωνα με επιγραφές που ανακαλύφθηκαν ταυτίζεται με την αρχαία πόλη Λύκη. Στο νησάκι υπάρχουν αρκετές βυζαντινές εκκλησίες, από τις οποίες σημαντικότερη είναι η τρίκλιτη Βασιλική του Αγίου Αχιλλείου, η οποία χρονολογείται από τα τέλη 10ου αιώνα μ.Χ., κτισμένη από τον τσάρο Σαμουήλ της Βουλγαρίας και στην οποία φυλάσσονταν τα λείψανα του αγίου Αχιλλείου, όταν τα μετέφεραν εκεί τα βουλγαρικά στρατεύματα από τη Λάρισα. Άλλες εκκλησίες στο νησί είναι η βασιλική των Δώδεκα Αποστόλων (11ος αιώνας), ο ναός του Αγίου Δημητρίου (14ος αιώνας), η βασιλική του Αγίου Γεωργίου (15ος αιώνας) και η εκκλησία της Παναγίας Πορφύρας.Το νησί σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 21 κατοίκους. Είναι το δεύτερο κατοικημένο νησί σε λίμνη της Ελλάδος, μετά το νησί των Ιωαννίνων.
Τα υγρά λιβάδια είναι σηµαντικά για την άγρια ζωή διότι:• Είναι ένα από τους κύριους χώρους διατροφής, αναπαραγωγής και ξεχειµωνιάσµατος σηµαντικών ειδών ζώων. Τα υγρά λιβάδια της Πρέσπας φιλοξενούν είδη ζώων που εξαφανίζονται από άλλες περιοχές της Ευρώπης και της Ελλάδας, όπως οι πελεκάνοι, οι βίδρες, οι ερωδιοί και άλλα είδη. Η Πρέσπα είναι η τελευταία περιοχή της Ελλάδας που φωλιάζουν σταχτόχηνες.
Πορεία για σήμερα.....Πάμε στο Ακρωτήρι...Στο Τριεθνές!...............Στη βορειοδυτική γωνιά της Ελλάδας, σε υψόμετρο 850 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, βρίσκεται περιτριγυρισμένη από βουνά η περιοχή των λιμνών των Πρεσπών, ένας πολύ σημαντικός φυσικός δρυμός λόγω της βιοποικιλότητας και των ενδημικών ειδών του. Οι Πρέσπες είναι ένας διασυνοριακός δρυμός κατανεμημένος ανάμεσα στην Ελλάδα, την Αλβανία και
το κράτος των Σκοπίων (ΠΓΔΜ).
Τριεθνές....Ακρωτήρι Ρότι.......Χρειάζονται μόνο λίγα λεπτά σε έναν ανοιχτόμυαλο επισκέπτη για να αντιληφθεί ότι έχει φτάσει σε ένα μέρος με τη δική του μοναδική φυσιογνωμία. Οι Πρέσπες είναι για όσους αγαπούν τη φύση και τις υπαίθριες δραστηριότητες καθ’όλη τη διάρκεια του χρόνου. Πρόκειται για ένα μέρος στο οποίο συμμετέχουν όλες οι αισθήσεις, σαν να έχει σχεδιαστεί για να μας παρασύρει και να μας υπενθυμίζει ότι και εμείς είμαστε ένα κομμάτι της φύσης.
Ακρωτήρι Ρότι...Δεξιά η FYROM αριστερά η Αλβανία......Ο τυχερός επισκέπτης μπορεί να συμμετέχει στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής των ντόπιων, οι οποίες είναι στενά συνδεδεμένες με τις εποχές του έτους. Αυτές οι δραστηριότητες έχουν διαμορφώσει σε μεγάλο βαθμό τη ζωή στις Πρέσπες.. Τα τρία βασικά παραδοσιακά επαγγέλματα της περιοχής είναι η γεωργία, η κτηνοτροφία και η αλιεία.
Υπάρχουν πολλά μονοπάτια, που σας οδηγούν στην καρδιά της φύσης˙ ίσως μέχρι τα ψηλά βουνά ή σε παλιά εγκαταλελειμμένα χωριά, τα οποία επιστρέφουν σιγά σιγά στην αγκαλιά της φύσης.
ΑΓΙΟΣ ΓΕΡΜΑΝΟΣ Πρωτεύουσα των Πρεσπών, χτισμένο ανάμεσα σε μικρά ποτάμια, το χωριό οφείλει την ονομασία του στον ομώνυμο ναό του 10ου αιώνα που κοσμεί στο κέντρο της πλατείας. Είναι αφιερωμένος στη μνήμη του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Γερμανού.
Ναός ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής σημασίας, εσωτερικά σε σαγηνεύει και εξωτερικά θαυμάζεις τους τέσσερις ογκώδεις πεσσούς που στηρίζουν τον κυλινδρικό τρούλο.
Δύο κτητορικές επιγραφές στο εσωτερικό του ναού, οι οποίες τοποθετήθηκαν με την ανακαίνισή του το 1743, μας πληροφορούν για τις διαφορετικές φάσεις κτίσης και ιστόρησής του. Ως έτος κτίσης του δίνεται ο 8ος αιώνας και ως δεύτερη φάση τοιχογράφησης το 1006, χρονολογίες που ελέγχονται ως ανακριβείς. Το έτος ανακαίνισης του ναού, 1743, τεκμηριώνεται τόσο για τις αρχιτεκτονικές μετατροπές όσο και για την τοιχογράφησή του.
Άγιος Γερμανός... Η ιστόρηση του ναού πραγματοποιήθηκε σε τρεις φάσεις. Το παλαιότερο στρώμα του 11ου αιώνα, που φαίνεται ότι συμβαδίζει με τη φάση ανέγερσης του ναού, έχει αποκαλυφθεί σε λίγα σημεία του ιερού Βήματος. Στα τέλη του 12ου - αρχές 13ου αιώνα χρονολογείται η προσωπογραφία του πάτρωνα αγίου Γερμανού, στο υπέρθυρο της φραγμένης, σήμερα, νότιας θύρας του ναού. Το 1743 καλύφθηκε όλο το εσωτερικό του ναού και του νάρθηκα με τοιχογραφίες, σύμφωνα με το καθιερωμένο εικονογραφικό πρόγραμμα των τρουλαίων ναών της εποχής, με πυκνή παράθεση του Δωδεκαόρτου και των Παθών. Παρά το γεγονός ότι το πρόγραμμα χρονολογείται στο 18ο αιώνα, διατηρεί πολλά στοιχεία της παράδοσης του 14ου και του 16ου αιώνα και τεχνοτροπικά εντάσσεται στο ρεύμα επιστροφής στα πρότυπα της μακεδονικής σχολής της εποχής του Πανσέληνου.
Αγιος Γερμανός....Ο νεώτερος ναός..
Περπατώντας περίπου δέκα λεπτά και αφού περάσεις δίπλα από πολλές αγελάδες που βόσκουν στα παρακείμενα χωράφια, στην άκρη του χωριού θα δεις τον παραδοσιακό Νερόμυλο του Αγίου Γερμανού Πρεσπών, ο οποίος κέρδισε το βραβείο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την Πολιτιστική Κληρονομιά, το Βραβείο Europa Nostra 2016. O παραδοσιακός νερόμυλος του Αγίου Γερμανού είναι ο μοναδικός από τους 20 νερόμυλους που υπήρχαν στην περιοχή και έχει αποκατασταθεί πλήρως. Πρόκειται για ένα ισόγειο πέτρινο κτίσμα με ξύλινη στέγη που χτίστηκε το 1930 και χρησιμοποιούνταν ως νερόμυλος (για το άλεσμα των σιτηρών), ως νεροτριβή (για το πλύσιμο των υφασμάτων) και ως μαντάνι (για το φούσκωμα και «πήξιμο» των υφαντών).
Λίγο πιο πέρα βρίσκεται το ποτάμι του Αγίου Γερμανού. Πηγάζει από τις κορυφές του Βαρνούντα, κοντά στα 2.000 μέτρα, και διαρρέει τις γρανιτένιες πλαγιές του βουνού, εκβάλλοντας στη Μεγάλη Πρέσπα.
 |
Απέναντι ,τα Σκόπια........ Οι Πρέσπες αποτελούν διάσημη για το φυσικό της κάλλος τριεθνή ορεινή λιμναία περιοχή στα βορειοδυτικά σύνορα της Ελλάδας με την Αλβανία και την πΓΔΜ. Βρίσκονται σε υψόμετρο 857 μέτρων η Μικρή Πρέσπα και περίπου 852 μέτρα η Μεγάλη, με δεσπόζοντα σημεία τους την ύπαρξη των δύο λιμνών: την Μεγάλη Πρέσπα που χωρίζεται ανάμεσα στην Ελλάδα, την Π.Γ.Δ.Μ και την Αλβανία και την Μικρή Πρέσπα η οποία ανήκει κυρίως στην Ελλάδα (τα 43,5 περίπου τ.χλμ.) ενώ το μικρότερο τμήμα της (λιγότερο από 4 τ.χλμ.), προς τα δυτικά, ανήκει στην Αλβανία. Λόγω της καθόδου της στάθμης του νερού στη Μικρή Πρέσπα, το μέρος που ανήκει στην Αλβανία, έχει σχεδόν εξαφανιστεί.
Στις Πρέσπες απαντούν πάνω απο 40 είδη θηλαστικών, περί τα 260 είδη πτηνών, 11 αμφιβίων, 20 είδη ερπετών και 15 είδη ιχθύων, ενώ στην πλούσια χλωρίδα της περιλαμβάνονται περισσότερα από 1300 είδη φυτών και μια συστάδα υπεραιωνόβιων βουνοκυπάρισσων. Όσον αφορά στην πτηνοπανίδα σημαντικότερη θεωρείται η παρουσία των δύο ειδών πελεκάνου, (ροδοπελεκάνου και αργυροπελεκάνου), ιδιαίτερα του δευτέρου, που είναι σπάνιο είδος παγκοσμίως.
Ο Βαρνούντας (2.334μ.) δεσπόζει στο ανατολικό κομμάτι της λεκάνης και καλύπτεται από μεγάλα δάση δρυός και οξιάς, καθώς και λίγα έλατα. Το τμήμα του βουνού μέσα στην Π.Γ.Δ.Μ. ονομάζεται Pelister ή Περιστέρι.....αυτή η μεριά είναι ο Βαρνούντας που ονομάζεται Περιστερ και σε δυο χλμ από εδώ μπαίνουμε στα Σκόπια!
Ο Άγιος Γερμανός είναι ορεινό χωριό του νομού Φλώρινας. Βρίσκεται πάνω σχεδόν στα σύνορα Ελλάδας - ΠΓΔΜ, πάνω από την λίμνη μεγάλη Πρέσπα και σε υψόμετρο 1.040 μέτρων. Ο Άγιος Γερμανός ανήκει στον δήμο Πρεσπών και ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 231 κάτοικοι.
Ο Άγιος Γερμανός αποτελούσε το κεφαλοχώρι της περιοχής των Πρεσπών και γνώριζε μεγάλη ακμή κατά το παρελθόν. Μέχρι το 1913, μεγάλο μέρος του πληθυσμού του ήταν Σλαβόφωνοι . Η ονομασία του χωριού οφείλεται στον ομώνυμο ναό του 10ου αιώνα, και διατηρήθηκε καθ' όλη τη διάρκεια της Οθωμανικής περιόδου, με τον παρεφθαρμένο τύπο "Γέρμαν", ενώ το 1926 καθιερώθηκε η ονομασία Άγιος Γερμανός. Η ύπαρξη του χωριού πιθανολογείται από τις αρχές του 10ου αιώνα, όποτε ανεγέρθηκε και ο ομώνυμος ναός.
Από τους Πρόποδες του Βαρνούντα......
 |
 |
Στον δρόμο για την Σπηλιά του Κόκκαλη............Το Βροντερό Πρεσπών είναι Πολύ Γνωστό Χάρη στην Σπηλιά Του Κόκκαλη. Εκεί ήταν το μέρος όπου ο Γιατρός Πέτρος Κόκκαλης χειρουργούσε και έσωζε τους αντάρτες από τα χτυπήματα που είχαν δεχθεί την περίοδο του εμφυλίου πολέμου στην Ελλάδα.
Κάτω από το χωριό Βροντερό και με κατεύθυνση νότια, προς τη μικρή Πρέσπα, υπάρχει ένα φαράγγι το οποίο τελικώς επελέγη για να φιλοξενήσει το νοσοκομείο των ανταρτών. Μέσα στο φαράγγι, σχετικά κοντά στην όχθη της λίμνης, υπήρχε μία σπηλιά, με έναν μόνο θάλαμο, ικανή να φιλοξενήσει σεβαστό αριθμό ατόμων. Εκεί μέσα λοιπόν θα στηνόταν το νοσοκομείο και σύμφωνα με μαρτυρίες, η σπηλιά αρχικά δεν ξεπερνούσε τα εβδομήντα τετραγωνικά μέτρα και για να πληροί κάποιες στοιχειώδεις ανάγκες, διανοίχτηκε περαιτέρω με σκαπτικά εργαλεία και εκρηκτικά από τους μηχανικούς του ΔΣΕ.
Σήμερα, η μικρή ξύλινη γέφυρα, λίγα μέτρα πριν την είσοδο της σπηλιάς, υποδεικνύει με ακρίβεια στον επισκέπτη που διασχίζει το φαράγγι, το ύψος στο οποίο βρισκόταν κάποτε το νοσοκομείο. Λίγα σκαλιά και φτάσαμε... Ιδιαίτερη εντύπωση μας προκάλεσαν οι ξύλινες σκάλες και τα δοκάρια - υποστυλώματα στα τεχνητά μέρη της σπηλιάς όσο και η σύγχρονη μίνι - ηλεκτρική εγκατάσταση που υπάρχει εντός, απομεινάρι της προσπάθειας "αξιοποίησης" της ιστορικότητας του χώρου που όμως φαίνεται να έμεινε κάπου στην πορεία…
Το Βροντερό είναι ορεινό χωριό του νομού Φλώρινας. Βρίσκεται πάνω σχεδόν στα ελληνοαλβανικά σύνορα, πάνω από την λίμνη μικρή Πρέσπα και σε υψόμετρο 1.100 μέτρων. Το Βροντερό ανήκει στον δήμο Πρεσπών και ο πληθυσμός του σύμφωνα με την απογραφή του 2001 είναι 138 κάτοικοι.
Το 1926, το χωριό πήρε τη σημερινή του ονομασία, καθώς η παλαιότερη ήταν Γκράσδενι.
Σε σπηλιές κοντά στο χωριό Βροντερό βρισκόταν το στρατηγείο και το νοσοκομείο του δημοκρατικού στρατού κατά την περίοδο του εμφυλίου", μια εκ των οποίων είναι γνωστή με το όνομα "σπηλιά Κόκκαλη". Στο κατάστημα του Δημοτικού Διαμερίσματος Βροντερού, φιλοξενείται αξιόλογη συλλογή απολιθωμάτων από τη γύρω περιοχή.
Απέναντι το Βιδρονήσι, μία από τις μεγαλύτερες αποικίες κορμοράνων. Η πρόσβαση είναι απαγορευμένη, όπως απαγορεύεται και κάθε είδους ήχος. Ακόμη και το εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου παραμένει κλειστό προκειμένου να μη διαταραχτεί η γαλήνη των κορμοράνων και των αργυροπελεκάνων.
Μικρολίμνη..........Από τη μια πλευρά τα δάση βελανιδιάς και κέδρου και από την άλλη η απέραντη θέα στη Μικρή Πρέσπα. Η πρωινή ησυχία και η ξεχωριστή ενέργεια του τοπίου λειτουργούν λυτρωτικά. Σπάνια είδη πουλιών πετούν πάνω από το κεφάλι σου, ενώ ταυτόχρονα βλέπεις τις ρωγμές και ακούς τους ήχους από τους πάγους που σπάνε στη λίμνη.
Η Μικρολίμνη είναι ένα μικρό παραλίμνιο χωριό με μακρά αλιευτική παράδοση. Στην είσοδο του χωριού ο επισκέπτης συναντά την πέτρινη εκκλησία του Αγίου Αθανασίου. Στα βόρεια του χωριού, περπατώντας προσεκτικά κοντά στους καλαμιώνες ή από το ξύλινο παρατηρητήριο, μπορεί κανείς να δει και να φωτογραφίσει τους σπάνιους ερωδιούς που τρέφονται στα ρηχά νερά με βατράχια, νερόφιδα, ψάρια και έντομα. Ακολουθώντας με τα πόδια το μονοπάτι προς τα νότια της Μικρολίμνης φθάνουμε στην μαγευτική Λάτσιστα, έναν κόλπο με πανέμορφη θέα στη λίμνη και τα υδρόβια πουλιά. Στο τέλος του περιπάτου μπορεί κανείς να απολαύσει φρέσκο ψάρι στις ταβέρνες του χωριού δίπλα στα νερά της λίμνης.
Αγιος Αθανάσιος-Μικρολίμνη
Ακολουθώντας το μονοπάτι από την Μικρολίμνη στον ερειπωμένο οικισμό Κρανιές...
Το Τρικλάριο ή Σφήκα (1.749μ.) «κλείνει» την μικρή Πρέσπα από τα νότια. Στα χαμηλά έχει ποικιλία βλάστησης, ψηλότερα σχηματίζει ασβεστολιθικά οροπέδια.........Στο βάθος είναι η Αλβανία που της ανήκει ένα μικρό κομμάτι της Μικρής Πρέσπας!
Στους οδικούς χάρτες αναγράφεται σαν Ερείπια Κρανεών. Το 1940 ήταν οικισμός της κοινότητας Μικρολίμνης του νομού Φλωρίνης. Το χωριό πρέπει να χτίστηκε γύρω στο 1850. Οι πρώτοι κάτοικοι προέρχονται από την Ήπειρο. Ήταν βοσκοί και έρχονταν με τα κοπάδια τους να βοσκήσουν το καλοκαίρι. Διάλεξαν αυτόν τον τόπο, επειδή κρύβονταν από τους Τούρκους.
Στην αρχή εγκαταστάθηκαν σε καλύβες από κλαδιά και σιγά σιγά έκαμναν τα σπίτια τους
Οι πρώτες οικογένειες ήταν 5-6.
Αργότερα έγιναν τα σπίτια περίπου 24, τα οποία ήταν απλά, με τούρκικα κεραμίδια και καλάμια.
Η θέα από το ερειπωμένο χωριό Κρανιές....Απέναντι η Αλβανία!
Αρχικά το Σχολείο λειτουργούσε σε σπίτι, λίγο πριν από το 1940, τελείωσε το χτίσιμο του καινούριου Σχολείου, το οποίο καταστράφηκε με τον εμφύλιο. Δάσκαλοι οι οποίοι υπηρέτησαν στο χωριό ήταν, ο Τραϊανού Πέτρος από το Μοναστήρι, δίδαξε 3-4 χρόνια, αργότερα ο Νίκος από το Αμύνταιο γύρω στο 1935.Η εκκλησιά ήταν του προφήτη Ηλία. Παλιά εκκλησία με αγιογραφίες. Παπάς υπηρέτησε ο Παπακωνσταντίνου Κων/ος από την Οξυά. H εκκλησία καταστράφηκε με τον εμφύλιο .
Οι κάτοικοι άντρες, γυναίκες και παιδιά , ακολούθησαν τους αντάρτες και βρέθηκαν στις Ανατολικές χώρες. Έμειναν μόνο 5 κάτοικοι.
Οι κάτοικοι ασχολούνταν με την κτηνοτροφία και την αλιεία.
Η Περιοχή γύρω από την Μικρή Πρέσπα είναι πολύ εύφορη και γεμάτη καλλιέργειες των φημισμένων φασολιών Πρεσπών!
Ολα αυτά τα καλλιεργημένα σημεία,θα παράξουν φασόλια κάθε είδους και για ό,τι μαγειρική χρήση θέλει ο καθένας!Σε λίγο καιρό θα μπήξουν στην γη καλάμια όπου πάνω τους θα αναρριχηθούν οι φασολιές!
Μικρολίμνη.....Παντού σε όλες τις Πρέσπες υπάρχουν στοίβες καλαμιών που έρχονται από την Καστοριά,Δράμα,Ξάνθη για να τοποθετηθούν στα κτήματα και να βοηθήσουν τις φασολιές να μεγαλώσουν!
Μικρολίμνη
Η Κρυσταλλοπηγή αποτελεί ακριτικό ορεινό χωριό του Νομού Φλώρινας, χτισμένη σε υψόμετρο 1.130 μέτρων στις πλαγιές του. Απέχει 51 χιλιόμετρα από τη Φλώρινα και 38 χιλιόμετρα από την Καστοριά.
Ο πληθυσμός της ανέρχεται στους 573 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001 και η ασχολία των οποίων είναι η κτηνοτροφία και η τυροκομία.
Ο παλιός οικισμός είναι τουλάχιστον 400 ετών. Στις αρχές του 20ου αιώνα αποτέλεσε πόλο έλξης για πολλές χώρες που συμμετείχαν στον Μακεδονικό αγώνα.
Το 1951, υπήρξε η εγκατάλειψη του χωριού ενώ κάποια χρόνια αργότερα, το 1957, ιδρύθηκε ο νεότερος οικισμός από Βλάχους κατοίκους της Ηπείρου.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΚΕΙΜΕΝΑ :ΝΕΛΛΑ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ
πηγές πληροφοριών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου